«تازا قازاقستان» road-ەستافەتاسىنىڭ ءىى-شى كۇنىندە ۆانداليزممەن كۇرەس جالعاسىن تاپتى، دەپ حابارلايدى Ulys.

«AMANAT» پارتياسى جانىنداعى «جاستار رۋحى» جاستار قاناتىنىڭ باستاماسىمەن «تازا قازاقستان» جالپىۇلتتىق ناۋقانى اياسىنداعى road-ەستافەتا جالعاسۋدا.

بۇگىن road-ەستافەتانىڭ ەكىنشى كۇنىندە استانادان شىققان الدىڭعى توپ پەن قاراعاندى بەلسەندىلەرى «سپاسسك» مەموريالدىق كەشەنىنىڭ اۋماعىن قوقىستان جانە ۆانداليزم ىزدەرىنەن تازارتتى. ولار اقسۋ-ايۋلى مەن شەت اۋدانىنىڭ اۋماعىن ءجۇرىپ ءوتىپ، بالقاشقا قاراي بەت الدى. 

«جاستار رۋحى» جاستار قاناتىنىڭ ءتوراعاسى اقەركە يسكاندەروۆا road-ەستافەتا اياسىندا جان-جاقتى جۇمىس جۇرگىزىلەتىنىن ايتتى. 

«بۇگىن road-ەستافەتانىڭ ەكىنشى كۇنىندە قوقىسپەن بىرگە ۆانداليزممەن كۇرەسۋدەمىز. قاراعاندى-بالقاش باعىتىندا كەزدەسكەن ەسكەرتكىشتەردى دە رەتكە كەلتىرۋدەمىز. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، ۆاندالدىق ارەكەتتەردىڭ جيىلەپ كەتۋىنە بايلانىستى قىلمىستىق كودەكسكە ارنايى باپ ەنگىزىلىپ، قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردى جازالاۋ شارالارى كۇشەيتىلدى. بۇل ۆاندالدارمەن كۇرەستە قولدانىلاتىن جاقسى تاسىلگە اينالدى. بىلتىر قازان ايىندا باستاۋ العان ۆانداليزممەن كۇرەس رەسپۋبليكالىق اكسياسى road-ەستافەتادا دا كورىنىس تابۋدا. اۋا-رايىنىڭ قولايسىزدىعىنا قاراماستان بەلسەندىلەردىڭ كوڭىل-كۇيى جاقسى. كەشە استانا-قاراعاندى تاس جولىندا 1 كۇننىڭ وزىندە 13 توننا قوقىس جينادىق. اۆتوكولىكپەن جول بويىندا كەتىپ بارا جاتقاندا قوقىستار كوزگە كورىنبەيدى. ال شىن مانىندە قورشاعان ورتامىزدا قوقىس وتە كوپ. سوندىقتان جاستار اتىنان بارلىعىڭىزدى تازالىققا، سانالى ەكولوگيالىق ورتا قۇرۋعا شاقىرامىن»، - دەدى ول ءوز سوزىندە.

جاستارعا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى جارقىنبەك امانتاي ۇلى قوسىلىپ، ۆانداليزمگە ۇشىراعان ەسكەرتكىشتەردى ولارمەن بىرگە رەتكە كەلتىردى.   

«اكسيانىڭ پايداسى زور. مىسالى كۇنى كەشە 3 قاپ قوقىس جينادىم. بۇگىن جاستاردىڭ قاتارىنا قوسىلدىم. ۆاندالداردان كەيىنگى قالعان ءىزدى جويىپ، تاس جولى اۋماعى مەن وعان قاراستى ايماقتاردى قوقىستاردان تازارتۋدامىز. سونداي-اق اقسۋ-ايۋلى حالقىمەن دە كەزدەسىپ ۇلگەردىك»، - دەدى جارقىنبەك امانتاي ۇلى. 

دەپۋتات اقسۋ-ايۋلىدا ازاماتتاردى قابىلداپ، حالىقتىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىنە قۇلاق استى.

سونداي-اق بەلسەندىلەر قاراعاندى-بالقاش تاس جولى مەن ونىڭ اۋماعىن قوقىستان تازارتىپ، سۇرىپتاۋدا. جينالعان قوقىس قاپتارعا سۇرىپتالىپ، «قازاۆتوجول» ماشينالارىنا تيەلىپ، قوقىس پوليگوندارىنا شىعارىلادى.  قاتتى قالدىقتار «قازاقستاننىڭ قايتالاما شيكىزات وڭدەۋشىلەر قاۋىمداستىعى» باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن قايتا وڭدەۋگە جىبەرىلەتىن بولادى. 

«وتە جاقسى باستامانىڭ كۋاگەرى بولىپ وتىرمىز. ەكولوگيامىز ءۇشىن قوقىستى سۇرىپتاۋ وتە ماڭىزدى. وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، دامىعان ەلدەر تۇرمىستىق قالدىقتاردى قايتادان وڭدەپ، بارىنشا كادەگە جاراتۋدا. بۇل ءۇردىس بىزگە دە اسا قاجەت. سۇرىپتاۋ – قوقىس كولەمىن ازايتۋعا، تابيعي رەسۋرستاردى ۇنەمدەۋگە جانە ەلدەگى ەكولوگيالىق جاعدايدى جاقسارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سوندىقتان جاستار قاناتىنىڭ بۇل باستاماسىنا ءبىز قۋانا قولداۋ بىلدىرۋدەمىز»، - دەيدى قاۋىمداستىق ءتوراعاسى باتىربەك اۋباكىروۆ.

ەسكە سالا كەتەيىك، بىلتىر 20 قازاندا «جاستار رۋحى» جاستار قاناتى قازاقستاننىڭ تاريحي، مادەني جانە تابيعي مۇراسىن ۆانداليزمنەن ساقتاۋعا باعىتتالعان رەسپۋبليكالىق اۋقىمدى اكسيانى باستادى. 2500-دەن استام «جاستار رۋحى» بەلسەندىسى مەن ۆولونتەرى 500-دەن اسا تاريحي، مادەني ەسكەرتكىشتەردى تازارتتى. اكسيا بارىسىندا «تاڭبالى تاس» پەتروگليفتەرىن، «اقباۋىر» شاتقالىن، ش. قۇدايبەردى ۇلىنىڭ، س. سەيفۋلليننىڭ، بوگەنباي باتىر، كەنەسارى حان ەسكەرتكىشتەرىن، «تەكتۇرماس» كەسەنەسىن، «ىبىقتى ساي» شاتقالىن، قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسى ماڭىنداعى  قورعانىن، «شاقپاق اتا»، «سۇلتان ءۇپى»، «قارامان اتا» جەراستى مەشىتتەرىن قوقىستار مەن جازۋلاردان تازارتتى. اكسيا كۇنى بۇگىنگە دەيىن رەسپۋبليكانىڭ بارلىق ايماقتارىندا جالعاسۋدا.

جەتىسۋ وبلىسى «تازا قازاقستان» باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا تەك سەنبىلىك شارالارىن  ۇيىمداستىرۋمەن شەكتەلمەي، ءاقپاراتتىق-تۇسىندىرۋ جانە قايىرىمدىلىق باعىتتارىندا دا جۇمىستار اتقارۋدا، دەپ حابارلايدى وبلىس اكىمدىگىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.

ماسەلەن، جاستارعا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىندا 1 قاراشا كۇنى «ەكوtime» تاقىرىبىندا جاستارمەن كەزدەسۋ ءوتىپ، قاتىسۋشىلارعا قوقىستى دۇرىس سۇرىپتاۋ جانە سول ارقىلى قايىرىمدىلىقپەن اينالىسۋ جولدارى ءتۇسىندىرىلىپ، ءىس جۇزىندە كورسەتىلدى.

وڭىردەگى ەكوبەلسەندى، ۆولونتەر عازيز امانجول ۇلى  2021 جىلدان بەرى ءوز ءۇيىنىڭ اۋلاسىندا سەللوفان، قاعاز، مەتالل، تۇرمىستىق قالدىقتار جانە پلاستيك بۇيىمدارىن بوشكەگە بولەك سۇرىپتاپ، بارشا ازاماتتاردى اتالعان ىستەن ۇلگى الۋعا شاقىرادى.

ەكوبەلسەندى سۇرىپتالعان قوقىستى شيكىزات قابىلداپ الۋشى كومپانيالارعا اي سايىن وتكىزىپ، تۇسكەن قارجىنى قايىرىمدىلىق قورلارىنا تابىستاپ كەلەدى، سونىڭ ءبىرى «حارەكەت» قورى. بۇل باستاما ءبىر وقپەن ەكى قوياندى اتقانداي دەپ ەسەپتەيدى.

2024 جىلدىڭ تامىز ايىندا رەسپۋبليكالىق اكسياعا قولداۋ ءبىلدىرۋ ماقساتىندا ەكوبەلسەندى ءوزىنىڭ جەكە باستاماسىمەن سپونسورلىق كومەكپەن تالدىقورعان قالاسىنداعى از قامتىلعان وتباسىلارعا 100 دانا قوقىس سۇرىپتايتىن كونتەينەردى تەگىن تاراتىپ، قوقىستى دۇرىس سۇرىپتاۋ جولدارى ءتۇسىندىردى. سونىمەن قاتار، سۇرىپتالعان قوقىستى قابىلدايتىن كومپانيالاردىڭ ءتىزىمىن دە قوسىپ بەرگەن. 

جاقسىمەن پايدالى ىسكە بارشا جەتىسۋلىقتاردى شاقىرامىز!

جالپى، وزدەرىڭىزگە ءمالىم، تەك ەل اۋماعىندا عانا ەمەس، تابيعاتتىڭ قوقىسپەن لاستانۋى بارلىق مەملەكەتتەردىڭ جەرلەرىنە دە مۇحيتتارعا ۇلكەن زارداپتارىن تيگىزۋدە. جانعان قوقىستار ۋلى حيميكاتتار ءبولىپ، ادام دەنساۋلىعىنىڭ اسقىنۋىنا بىردەن ءبىر سەبەپ بولىپ وتىر. وكىنىشكە وراي، ادامداردىڭ قوقىستى سۇرىپتاۋ مادەنيەتىنە ءالى دە الشاقتاۋ بولىپ تۇر، كەرىسىنشە قوقىستى سەللوففانعا سالىپ، تاستاي سالۋ نەمەسە جولدا كەتىپ بارىپ، كەز-كەلگەن جەرگە لاقتىرا سالۋ سىندى جاعدايلارى ازايماي تۇر.

سونىمەن قاتار، جەتىسۋ وبلىسىنىڭ جاستارعا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنىڭ ماماندارى ۇيىمداستىرۋمەن «تازا ورتا» اكسياسىن ۇيىمداستىردى. اكسياسىنىڭ ماقساتى،  عيمارات تازالىعىن ساقتاۋ بارىسىندا ارتقارىلاتىن تازالىق جۇمىستارىن جۇرگىزۋ،  جۇمىس ورنىندا قاۋىپسىزدىك پەن جايلىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ.  اكسياعا جاستارعا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنىڭ ماماندارى، تەحنيكالىق قىزمەتكەرلەرى قاتىستى.

تازا بولسا تابيعات – امان بولسا ادامزات دەگەن ۇراندى ۇستاي كەلە، ادامزات بالاسىن تابيعاتتى تازا ۇستاۋ ءارقايسىمىزدىڭ مىندەتىمىز دەپ ەسەپتەيمىز. 

ايتا كەتۋ كەرەك،  «تازا قازاقستان» اكسياسى اياسىندا جەتىسۋ وبلىسىندا جالپى 1990 تەحنيكا جۇمىلدىرىلىپ، ناتيجەسىندە 10714 توننا قوقىس شىعارىلىپ، 2445 كم ارىق جەلىسى تازالاندى. وبلىس اۋماعىندا اكسيا كەزىندە 38003 ءتۇپ كوشەت وتىرعىزىلدى.

«تازا قازاقستان» رەسپۋبليكالىق ەكولوگيالىق باعدارلاماسى جەتىسۋ وبلىسىندا بەلسەندى تۇردە ۇيىمداستىرىلىپ، تۇرعىندار تاراپىنان زور قولداۋعا يە بولدى. بۇگىنگى كۇننىڭ وزىندە جالپىۇلتتىق تازالىق شاراسىنا وبلىس بويىنشا 226 مىڭنان استام ادام اتسالىستى.

جەتىسۋ وبلىسىندا «تازا قازاقستان» رەسپۋبليكالىق ەكولوگيالىق باعدارلاماسى باستالعان ۋاقىتتان بەرى تازالىق اكسيالارىنا،  تاريحي-مادەني مۇرا ەسكەرتكىشتەرى مەن وبەكتىلەرىن ۆانداليزم ىزدەرىنەن تازارتۋ ءىس-شارالارىنا جالپى سانى 251 مىڭنان استام ادام اتسالىستى. اتاپ ايتقاندا، كاسىپورىندار مەن مەملەكەتتىك مەكەمەلەردىڭ قىزمەتكەرلەرى، ۆولونتەرلار، جاستار، شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرى، جالپى وبلىس تۇرعىندارى بەلسەنە قاتىستى.

بۇگىن، 29 قاراشادا وبلىس جاستارى تالدىقورعان قالاسىنىڭ وتەناي اۋىلىندا «ەكوكۆەست» ەكولوگيالىق كۆەست ويىنىن ۇيىمداستىردى. شاراعا بەلسەندى جاستار، تالدىقورعان قالاسىنىڭ كاسىپتىك تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ ستۋدەنتتەرى، اۋىل تۇرعىندارى جالپى 100 ادام قاتىستى. جاڭاشىل فورماتتاعى شارانىڭ ماقساتى – جاستار مەن جاسوسپىرىمدەرگە قورشاعان ورتا مەن تابيعات تازالىعىنىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىن كورسەتە وتىرىپ، وعان ءوز ۇلەستەرىن قوسۋعا ىقپالداسۋ. بۇل شاراعا ەكو-بەلسەندىلەر مەن اۋىل تۇرعىندارىنان قۇرالعان 15 كوماندا قاتىستى. 5 لوكاسيا بويىنشا وتكەن ويىن وتەناي اۋىلىنىڭ ورتالىق اللەياسىنىڭ اۋماعىن قوقىستان تازالاۋمەن قاتار، جاستاردى شاپشاڭدىق پەن ۇتقىرلىققا تاربيەلەيدى. قاتىسۋشى كوماندالار بەلگىلەنگەن ورىندى تازالاپ، ەڭ كوپ قوقىس شىعارۋدان باسەكەگە ءتۇسىپ، سونىمەن قاتار ويىن بارىسىندا تانىمدىق سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ، ءتۇرلى كەدەرگىلەردەن وتەدى. ۆيكتورينالىق سۇراقتار جەتىسۋ ءوڭىرىنىڭ تاريحى، تابيعي ماڭىزدى ورىندارى مەن كيەلى جەرلەرى تۋرالى قويىلدى.

جەتىسۋ وبلىسىنىڭ قوعامدىق دامۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى تيمۋر گۋباشيەۆ: «مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلىنىڭ قولداۋىمەن «تازا قازاقستان» اكسياسى كەڭ اۋقىمدى رەسپۋبليكالىق دەڭگەيگە يە بولعانىن اتاپ وتكىم كەلەدى. ءبىز بۇل ارەكەتتى كوشەدەگى تازالىقتى ساقتاۋ رەتىندە عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ءوزىمىزدى تازا ۇستاۋ رەتىندە قابىلداۋىمىز كەرەك. «تازا قازاقستان» باعدارلاماسىنىڭ نەگىزگى يدەياسى – بارلىق قازاقستاندىقتار قولداۋى ءتيىس جاڭا ەكولوگيالىق جانە قوعامدىق ەتيكانى قالىپتاستىرۋ»، - دەپ اتاپ ءوتتى.

«قازاقستان ستۋدەنتتەر اليانسى» جەتىسۋ وبلىستىق فيليالىنىڭ ءتوراعاسى، ەكوۆولونتەر ەسكەندىر يماندوس: «ءساۋىر ايىنان باستاۋ العان «تازا قازاقستان» باعدارلاماسى اياسىندا وبلىس جاستارىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن 500 اسا شارا ءوتتى. جاستاردىڭ بويىنا يگى ىستەردى دارىتۋ بارىسىندا ولاردىڭ قىزىعۋشىلىقتارىن ەسكەرىپ، ءبىز تازالىق جۇمىستارىنىڭ پايدالى ءارى قىزىقتى بولا الاتىنىن كورسەتكىمىز كەلەدى. جاستاردىڭ جاڭا ورتاسى تازالىققا جاقىن بولسا، كەلەسىدە وسى قاتىسۋشى ءوزىنىڭ تاعى ءبىر دوسىن ەرتىپ كەلەدى. ءسويتىپ، تازالىققا جاقىن، تۋعان جەرىن ايالايتىن ناعىز جاناشىر جاستاردى قالىپتاستىرا الامىز. وسى تۇستا «تازا قازاقستان» باعدارلاماسىنىڭ قوعامعا بەرەرى زور ەكەنىن ايتقىم كەلەدى»، - دەدى.

ايتا كەتۋ كەرەك، «تازا قازاقستان» باعدارلاماسى اياسىندا جەتىسۋ وبلىسىندا جالپى 2 322 تەحنيكا جۇمىلدىرىلىپ، ناتيجەسىندە 12 822 توننا قوقىس شىعارىلدى. 193 ساياباق پەن سكۆەردى، 721 تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەردى تازارتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. باعدارلاما اياسىندا وبلىس اۋماعىندا 56 مىڭنان استام ءتۇپ كوشەت وتىرعىزىلدى.

«تازا قازاقستان» رەسپۋبليكالىق ەكولوگيالىق باعدارلاماسى جەتىسۋ وبلىسىندا بەلسەندى تۇردە ۇيىمداستىرىلىپ، تۇرعىندار تاراپىنان زور قولداۋعا يە بولدى.