قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا ءبىلىم بەرۋ ءۇردىسىنىڭ وزىندىك ۇلتتىق ۇلگىسى ورنىعىپ، جاڭا مازمۇنداعى وقىتۋ جۇيەسى قالىپتاسۋدا. دۇنيەجۇزىلىك ءبىلىم الەمىنە كىرۋ ماقساتى كوزدەلىپ، ءاربىر عىلىم سالاسىندا ناقتى وزگەرىستەر ەنگىزىلۋدە. مۇنداي ءتۇرلى باعىتتاعى وزگەرىستەر ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ دامۋ باعىتتارىن ناقتىلاپ، ونى تىڭ ارناعا، جاڭا ساپاعا قاراي دامىتۋ قاجەتتىلىگىن مىندەتتەيدى. ۇستازدار ءۇشىن تىڭ مىندەتتەر: وقىتۋ ادىستەمەلەرىن سارالاپ، عىلىم تابىستارىن سىن كوزبەن باعالاۋ؛ وقۋشىلاردى بولاشاقتا جان - جاقتى دامىعان، رۋحاني جەتىلگەن جەكە تۇلعا رەتىندە قالىپتاستىرۋ جانە ءوز ءىس - ارەكەتىن، كاسىبي شەبەرلىگىن جاڭاشا قالىپتاستىرىپ، جاڭاشا ۇيىمداستىرۋدى جولعا قويۋ. ەلىمىزدىڭ دامىعان ەلدەرمەن قاتار تۇرا الاتىن تەرەزەسى تەڭ، وركەنيەتتى ەل رەتىندە تانىلىپ، ولارمەن ءبىلىمى مەن عىلىمى، مادەنيەتى مەن تەحنولوگياسى تەڭەسۋى ءۇشىن ماڭىزدى ىستەر اتقارۋ – ەل مۇددەسى الدىنداعى پارىز. وسى ورايدا اقمولا وبلىسى بۋراباي اۋدانى ششۋچينسك قالاسى №9 مەكتەپ-گيمنازياسىندا «باسەكەگە قابىلەتتىلىك – باستى قاعيدا» اتتى عىلىمي-ادىستەمەلىك تاجىريبە الماسۋ الاڭى ۇيىمداستىرىلدى. باسەكەگە قابىلەتتى تۇلعا دايارلاۋدا اتقارىلعان يننوۆاسيالىق جوبالاردىڭ ارالىق ناتيجەسىن سارالاي وتىرىپ، ءوزارا تاجىريبە الماسۋ. «ماڭگىلىك ەل» پاتريوتتىق اكتىسى، «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى، «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» ماقالاسىنا نەگىزدەلگەن «ماڭگىلىك ەل» يدەياسى مەكتەپتە» جوباسىنىڭ جۇمىسىن تالداي وتىرىپ، «جاستار جىلىندا» جاس بۋىندى جان-جاقتى دامىتۋ. شاراعا الماتى قالاسىنان اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى پەداگوگيكا جانە پسيحولوگيا كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى پ.ع.ك. سايداحمەتوۆ باۋىرجان سەيىتبەك ۇلى، وسى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە جانە الەۋمەتتىك پەداگوگيكا كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى پ.ع.ك. قىياقبايەۆا ۇلبوسىن قوزىبايەۆنا، استانا قالاسىنان ل.گۋمەليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءوزىن-وزى تانۋ پەداگوگيكا كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى پ.ع.د. كەرتايەۆا عاليابانۋ ماحمەتوۆنا، وسى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ فيزيكالىق جانە ەكونوميكالىق گەوگرافيا كافەدراسىنىڭ وقىتۋشىسى، پ.ع.ك.، «Global cاپا» ءبىلىم بەرۋ ورتالىعىنىڭ ءتورايىمى شينگۋجينا تلەكتەس سايتاحانوۆنا، «جاسار» قوعامدىق قورىنىڭ ءتورايىمى كالييەۆا قورلان سۋلتانوۆنا، ى.التىنسارين اتىنداعى ۇلتتىق ءبىلىم اكادەمياسى، ۇزدىكسىز پەداگوگيكالىق ءبىلىم ورتالىعىنىڭ قىزمەتكەرى، پ.ع.ك. شۋينشينا شولپان مىرزاقاسىموۆنا، قر-نىڭ ۇلتتىق مۇراجايىنىڭ «حالىق قازىناسى» ينستيتۋتىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى، كۇيشى، ونەرتانۋشى ماۋلەت اردابي، استانا قالاسى №52 مەكتەپ-گيمنازياسى ديرەكتورىنىڭ تاربيە ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى اپپازوۆا ءلايلا ساعيت قىزى، بۋراباي اۋدانى ماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى بەيسەنوۆ وتەلباي تولەۋ ۇلى، ءبىلىم ءبولىمىنىڭ باسشىسى تۋلەگەنوۆ جانگەلدى مەيرام ۇلى، «بۋراباي» گازەتىنىڭ رەداكتورى راقىشيەۆ بولات سابىر ۇلى، ب ا ق وكىلدەرى، مەكتەپتەردىڭ وقۋ-تاربيە ورىنباسارلارى، اتا-انالار، مۇعالىمدەر،وقۋشىلار قاتىستى.
تاجىريبە الاڭى كەڭ پەيىلدى، ۇلكەن جۇرەكتى، جاستا بولسا عىلىم جولىنا ءوزىنىڭ پەداگوگيكالىق ارەكەتىن ارناعان بىلىكتى باسشى كۋشەكوۆا بيبىگۇل قۋانىش قىزى قوناقتاردى قارسى الۋمەن باستالدى. مەكتەپ الاڭىندا ات باپتاۋ، تۇيە باپتاۋ، بۇركىت باپتاۋ، تازى اسىراۋ، قامشى ءورۋدىڭ قىر - سىرىمەن تانىستىرۋ ماقساتىندا اتا-انالاردىڭ «اتادان قالعان ميراسىم» اتتى شەبەرلىك ساعاتى جۇرگىزىلدى. اتا-بابادان قالعان اتقا ءمىنۋ مادەنيەتىن ساقتاۋ، جەتى قازىنانى ءبىلۋ، ءتورت تۇلىك مالمەن ۇندەستىكتى كورسەتۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ اتا-بابادان قالعان داستۇرلەرىمىزدى قاستەرلەۋگە، ساقتاۋعا ۇمتىلدىرۋ بولاتىن. كەلگەن قوناقتار تاماشا كورىنىسكە جانە قۇندى دۇنيەگە كۋا بولدى. مەكتەپتىڭ ىشىنە بەتتەگەن تۇستا قوناقتاردى مەكتەپتىڭ مۇعالىمدەرىنەن قۇرالعان «كوكشە تولقىندارى» فولكلورلىق ءانسامبلىنىڭ «دالا سازى» اتتى مۋزىكالىق شاشۋى قارسى الدى. سودان سوڭ «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى تەاترلاندىرعان قولونەر كورمەسىن تاماشالادى. ەكىنشى قاباتتا جاس دومبىراشىلاردىڭ اسەم كۇيى كەلگەن قوناقتاردىڭ جۇرەگىنەن ورىن الدى. مەكتەپ ەكى جىلدان بەرى «’’ماڭگىلىك ەل’’ يدەياسى مەكتەپتە» جوباسى بويىنشا جۇمىس جاسايدى. جوبا اياسىندا 15 باعىت جۇمىس جاسايدى. سول باعىتتاردىڭ ناتيجەسىمەن ءبولىسۋ ماقساتىندا كورمە جاسالدى. كورمەدە ءار وقۋشى «تابىس كىلتى -بيزنەس» باعىتى، «ىسكەر قىزدار-زامانعا لايىق تۇلعا» باعىتى، «وتاندىق ءونىم- ۇلتتىق برەند» باعىتى، «Smart سەرىكتەستىك-بىرلەسكەن ارەكەت» باعىتى، «وتباسى ۇلاعاتى» باعىتى، «ۇلتتىق رۋح» باعىتى، «ارىستانداي ايباتتى جاس جاۋىنگەر» باعىتى، «التىن قور» باعىتى بويىنشا جۇمىستارىن كوپشىلىككە پاش ەتتى. تۇستەن كەيىن كەلگەن عالىمدار «ۇلتتىق تاربيە»، «ءبىلىم بەرۋدەگى سيفروۆيزاسيا»، «عىلىمي ىزدەنىس»، «بىلىمدەگى باسەكەلەستىك»، «ۇلىم ۇلىقتى، قىزىم قىلىقتى بولسىن» دەسەڭىز...، «ۇلتتىق مۇرا»، «كاسىپكەرلىكتىڭ قىر-سىرى» سەكسيالارىندا اتا-انالارمەن، وقۋشىلارمەن، مۇعالىمدەرمەن پراكتيكالىق جۇمىس جاسالدى. كەشكە شارانىڭ جابىلۋىندا مەكتەپ-ديرەكتورى كۋشەكوۆا بيبىگۇل قۋانىش قىزى كەلگەن قوناقتارعا ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ، قۇرمەت گراموتاسىمەن ماراپاتتادى. اۋداندىق مەكتەپتەردىڭ وقۋ-تاربيە ءىسى بويىنشا ورىنباسارلارى، اتا-انالار، وقۋشىلار العان اسەرلەرىمەن ءبولىستى.
ۇرپاق ءۇشىن جاسالعان بۇل ءىس-شارا مەكتەپتىڭ ابىرويىن اسقاقتاتتى. مۇعالىمدەردىڭ تانىمىن كەڭەيتىپ، اتا-انالاردىڭ ساناسىن اشىپ، وقۋشىلارعا سەرپىن بەردى. قازاق مەكتەبىنىڭ ۇلتتىق رۋحتا جاسالعان قايتالانباس وقۋ-تاربيە ۇردىسىندەگى شوقتىعى بيىك جەتىستىكتەرى كورسەتىلدى. ءار بالانىڭ بويىنشا ۇلتىنىڭ ماقتانىشى بولاتىنداي جىگەردىڭ بار ەكەنىن، جاسالعان ءار ىسىندە قازاقى تاربيەنىڭ ءيىسى اڭقىپ تۇرعانىن سەزدىرە ءبىلدى. ۇلتتىق رۋحتىڭ تۋىن تىككەن قارا شاڭىراق، №9 مەكتەپ-گيمنازياسىندا جاسالعان ءار شارانىڭ استارىندا ۇلتىنا، وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى بار باسەكەگە قابىلەتتى ۇرپاقتىڭ ءوسىپ كەلە جاتقانىن كورسەتەدى. ۇلتتىق مۇراتقا جەتۋدە، ۇلت كوشباسشىلارىن دايىنداۋدا «’’ماڭگىلىك ەل’’ يدەياسى مەكتەپتە» جوباسى جاڭا يننوۆاسيالىق ادىستەمەلىك قۇرال دەپ تولىققاندى ايتۋعا بولادى.
ب.بەكەتاي،
ديرەكتوردىڭ بەيىندى وقىتۋ جونىندەگى ورىنباسارى،
«ماڭگىلىك ەل يدەياسى مەكتەپتە» جوباسىنىڭ اۆتورى
