مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ بەينەكونفەرەنسيا فورماتىندا «سوVID-19 پاندەمياسىمەن كۇرەسۋدەگى نيەتتەستىك جانە ىنتىماقتاستىق» تاقىرىبىندا وتكەن تۇركى تىلدەس مەملەكەتتەرى ىنتىماقتاستىق كەڭەسىنىڭ (تتمىك) توتەنشە سامميتىنە قاتىستى، دەپ حابارلايدى اقوردا.
جيىننىڭ كۇنتارتىبىندە ۇلتتىق دەڭگەيدە قابىلداناتىن شارالار بويىنشا تاجىريبە الماسۋ، ساۋدا جانە ترانزيت-كولىكتىك بايلانىستاردىڭ ءۇزىلىپ قالماۋىن قامتاماسىز ەتۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى كۇشەيتۋ جانە تتمىك-عا قاتىسۋشى ەلدەردەگى ازاماتتارعا ءوزارا كومەك كورسەتۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى.
قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتان بولەك شاراعا تتمىك-عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارى – ازەربايجان پرەزيدەنتى يلحام الييەۆ، قىرعىزستان پرەزيدەنتى سوورونباي جەەنبەكوۆ، تۇركيا پرەزيدەنتى رەدجەپ تاييپ ەردوعان، وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيويەۆ، شاعىرىلعان قوناق رەتىندە تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى گۋربانگۋلى بەردىمۇحامەدوۆ، سونداي-اق تۇركى كەڭەسىنە باقىلاۋشى مارتەبەسىنە يە ماجارستان پرەمەر-مينيسترى ۆيكتور وربان جانە دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ باس ديرەكتورى تەدروس ادحانوم گەبرەيەسۋس قاتىستى.
مەملەكەت باسشىسى شاراعا قاتىسۋشىلارعا ارناعان سوزىندە وسى توتەنشە سامميتكە باستاماشى بولعانى ءۇشىن ازەربايجان پرەزيدەنتى يلحام الييەۆكە ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.
سونداي-اق، پرەزيدەنت تتمىك كوشباسشىلارىمەن بىرگە بايلانىسقا شىققان دسۇ باس ديرەكتورى تەدروس ادحانوم گەبرەيەسۋسكە العىس ايتىپ، جاھانعا قاتەر تونگەن سىن ساعاتتا ول باسقارىپ وتىرعان ۇيىمعا الەم جۇرتشىلىعى قۇلاق اسىپ، ەرەكشە ءۇمىت ارتاتىنىن ايتتى.
قازاقستان پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، بۇگىنگى تاڭدا تۇركى كەڭەسى تولىققاندى كوپجاقتى الاڭعا اينالىپ، ۇيىمنىڭ حالىقارالىق بەدەلى مەن ىقپالى ارتىپ، باۋىرلاس ەلدەر اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق نىعايىپ كەلەدى. قاسىم-جومارت توقايەۆ تۇركى كەڭەسىنىڭ توتەنشە ءسامميتى دۇنيەجۇزىنە كوروناۆيرۋس ىندەتى تاراعان كۇردەلى كەزەڭدە ءوتىپ جاتقانىنا نازار اۋداردى. – قازاقتا «التاۋ الا بولسا اۋىزداعى كەتەدى، تورتەۋ تۇگەل بولسا توبەدەگى كەلەدى» دەگەن ماقال بار. ءدال وسىنداي قيىن-قىستاۋ ساتتە بارلىق مەملەكەتتەر كۇش-جىگەرىن جۇمىلدىرۋى ءتيىس. ءبىز دە سول كوشتەن قالماۋىمىز كەرەك، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ پايىمداۋىنشا، كوروناۆيرۋس پاندەمياسىن اۋىزدىقتاۋ جانە ونى ەڭسەرۋ ءۇشىن جەدەل اقپارات الماسۋ، كوروناۆيرۋسقا قارسى ءىس-شارالار جۇرگىزۋ، دياگنوستيكا جاساۋ جانە يننوۆاسيالىق ەمدەۋ تاسىلدەرىن ويلاستىرۋ، عىلىمي ىنتىماقتاستىقتى كۇشەيتۋ اسا قاجەت.
سونىمەن قاتار، مەملەكەت باسشىسى COVID-19 پاندەمياسى جاعدايىندا ەلىمىز ءۇشىن باۋىرلاس مەملەكەتتەردىڭ ازاماتتارىنا بارىنشا قولعابىس كورسەتەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ايتا كەلە، ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قىرعىزستان مەن تاجىكستانعا (ءار ەلگە 5 مىڭ توننادان ۇن بەرىلەدى) قولداۋ كورسەتىلەتىنى تۋرالى ايتتى.
سونىمەن قاتار، قازاقستان پرەزيدەنتى سامميت قاتىسۋشىلارىن ەلىمىزدە كوروناۆيرۋس ىندەتىنە قارسى قابىلدانىپ جاتقان شارالار، حالىق الدىنداعى الەۋمەتتىك مىندەتتەمەلەردى ورىنداۋ جانە ەكونوميكانى ىنتالاندىرۋ تۋرالى ەگجەي-تەگجەي حاباردار ەتتى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ قازىرگى تاڭداعى جاھاندىق داعدارىسقا تويتارىس بەرۋ ءۇشىن تتمىك ەلدەرىنىڭ باسشىلارىن ورتاق كۇش جۇمىلدىرۋعا شاقىرىپ، ءبىرقاتار باستامالارعا توقتالدى. بىرىنشىدەن، مەملەكەت باسشىسى قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن جەتىلدىرىپ، ناقتى شارالار قابىلداۋ قاجەتتىلىگىن اتتاپ ءوتتى.
"بۇگىندە الەمنىڭ بارلىق دامىعان ەلدەرى ۆاكسينا دايىنداۋمەن اينالىسىپ جاتىر. مەنىڭشە، ءبىزدىڭ دە وسى ۇردىسكە بارىنشا ۇلەس قوسۋعا مۇمكىندىگىمىز بار. جاقىندا قازاقستاننىڭ عىلىمي ينستيتۋتتارى كوروناۆيرۋستى انىقتايتىن دياگنوستيكالىق تەست جۇيەسىن ازىرلەدى. ءبىز وسى تاجىريبەنى بولىسۋگە دايىنبىز"، – دەپ مالىمدەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
ەكىنشىدەن، قاسىم-جومارت توقايەۆ قازىرگى تاڭدا تۇركى كەڭەسىنىڭ حاتشىلىعىمەن ازىرلەنىپ جاتقان، وتكەن جىلى ۇيىمنىڭ جەتىنشى سامميتىندە ەلباسى، تۇركى كەڭەسىنىڭ قۇرمەتتى ءتوراعاسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ۇسىنعان «تۇركى كەلەشەگى – 2040» اتتى باعدارلاماسىن ەسكە سالدى. – وسى ستراتەگيالىق قۇجاتتى ازىرلەۋ كەزىندە مەديسينا سالاسىنا باسا ءمان بەرۋ قاجەتتىگىنە نازار اۋدارعىم كەلەدى، — دەدى پرەزيدەنت. سونىمەن قاتار، قازاقستان پرەزيدەنتى كوروناۆيرۋستىڭ تەرىس سالدارى تۇركى كەڭەسىنە مۇشە ەلدەرى اراسىنداعى ساۋدا-ەكونوميكالىق بايلانىستارىنا كەرى اسەرىن تيگىزەتىنىن ايتىپ، ونىڭ الدىن-الۋ ءۇشىن بىرلەسكەن «ءىس-شارالار جوسپارىن» ازىرلەۋدى ۇسىندى. – بۇل قۇجاتتا ءوزارا ساۋدانى جانە ينۆەستيسيانى ىنتالاندىرۋ شارالارى كورسەتىلۋى ءتيىس. بۇل تۇرعىدا، تۇركى ساۋدا-ونەركاسىپ پالاتاسىنىڭ جانە تۇركى ينۆەستيسيالىق قورىنىڭ جۇمىسىن جاڭعىرتساق، بارىمىزگە ءتيىمدى بولارى انىق، — دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ. ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق سالاسىن جالعاستىرا كەلە، قاسىم-جومارت توقايەۆ قازىرگى داعدارىستان كەيىن بۇكىل الەم بويىنشا مۇلدەم باسقا ەكونوميكا قالىپتاساتىنى تۋرالى وي ءبىلدىردى.
"ءقازىردىڭ وزىندە ەكونوميكا جەدەل تۇردە سيفرلىق پلاتفورماعا كوشىرىلۋدە. حالىقارالىق ساراپشىلاردىڭ بولجامىنا سايكەس ەكى مىڭ جيىرما ءۇشىنشى جىلى الەمدە ەلەكتروندىق كوممەرسيا نارىعى 2،8 تريلليون دوللارعا دەيىن وسەدى. سوعان دايىن بولۋ – بولاشاقتا تۇراقتى دامۋدىڭ جانە باسەكەگە قابىلەتتى بولۋدىڭ كەپىلى"، — دەدى پرەزيدەنت. ءسوز سوڭىندا قازاقستان پرەزيدەنتى كوروناۆيرۋس ىندەتىن ەڭسەرگەننەن كەيىن ىنتىماقتاستىققا جاڭا سەرپىن بەرۋدىڭ جايىن ويلاستىرۋدى، حالىقتارىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن ەلدەرىمىزدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىن باياندى ەتۋ ءۇشىن تۇركى كەڭەسى ەلدەرىمەن تىزە قوسىپ جۇمىس ىستەۋگە دايىن ەكەنىن ايتتى.
بەينەسامميت قورىتىسىندا مەملەكەتتەر باسشىلارى بىرلەسكەن دەكلاراسيا قابىلدادى.
