ۆاليۋتا باعامى
  • USD -

    504.1
  • EUR -

    525
  • RUB -

    5.39
قىتايداعى كلانارالىق تارتىس
19 جەلتوقسان 2018
قىتايداعى كلانارالىق تارتىس

 

جۇڭگو قوعامىندا سوڭعى بەس جىلدا ساياسي، الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق تەپە-تەڭدىك كۇرت وزگەردى. الەمدىك ەكونوميكانىڭ قىتايعا وڭ اسەر بەرمەۋى ەلدەگى ءارتۇرلى الەۋمەتتىك توپتاردىڭ جانە بۇرىننان ساياسي بەسىكتە تەبىسىپ وسكەن باقاس كلاندىق توپ، وليگارxتاردىڭ ساياسي باسەكەگە دەگەن  قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ جاتىر. ەگەر كلداندىق جۇيە اراسىنداعى تايتالاس ساياسي بيلىكتىڭ جۇيەسىنە دە ىقپال ەتەرلىك كۇردەلى وزگەرۋلەرگە جول اشسا، وندا الداعى ۋاقىتتا ەلدە جاڭا ساياسي جۇيە ورنىعىپ، ونىڭ سورابى نەگىزىندە ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك رەفورمالاردىڭ جاسالۋى ابدەن مۇمكىن. بۇنداي وزگەرۋلەر مەن ەكونوميكالىق رەفورما قىتايدىڭ مۇناي مەن تابيعي گازعا دەگەن سۇرانىسىن ارتتىرماسا كەمىتپەيدى. بۇل ۇدەرىس قىتايدىڭ باتىس ايماقتار مەن ورتالىق ازياعا دەگەن ساياسي ۇستانىمى مەن قىزىعۋشىلىعىن ءتىپتى دە جوعارلاتا تۇسەدى دەگەن ءسوز.

ءقازىر جۇڭگو وڭىرلىك قاۋىپسىزدىك فاكتورىن كولدەنەڭ تارتىپ ەلدىڭ ءبىرقانشا ايماقتارىندا قورعانىس پەن ساياسي اكىمشىلىك باسقارۋدى كۇشەيتىپ وتىر. ەلدە جاڭا ساياسي پرينسيپتەرگە نەگىزدەلگەن قاتاڭ رەجيم ورناي ءتۇستى. مەملەكەتتىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ەلدەگى ءدىني، مادەني قاتىناستاردى تۇبەگەيلى تارتىپكە سالۋعا تىرىسۋدا. اكىمشىلىك باسقارۋ مەن ەكونوميكالىۇ قۇرىلىم ءھام قارجى سالاسىندا قاتاڭ قاداعالاۋ ورناتقاندىقتان ناۋقاننىڭ ارتى كلانارالىق توپتاردىڭ ءبىرىن-بىرى ساياسي مايداندا شىنداپ تىرەسۋىنە جەتكىزۋدە. بۇل كلاندىق جۇيەنىڭ ىشىندە كومپارتيا باسشىلارىنىڭ نەمەرە-شوبەرەلەرى (تايزى دانگ)، بۇرىنعى كومسومولدار توبى، مۇناي مەن تابيعي گاز توبى جانە شانxاي توبى سىندى ت.ب دا توپ، كلاندار بەلسەندى ساياسي ويىنداردىڭ وتىن تۇتاتۋعا ساقاداي ساي تۇر. ەلدەگى كلاندار اراسىنداعى ساياسي باقتالاستىق قىتايدىڭ الداعى بولاتىن ساياسي ءھام اكىمشىلىك جۇيەسىنە زور اسەرىن تيگىزبەي قويۋى مۇمكىن ەمەس.

جۇڭگو ۇلتشىلدارىنىڭ جۇڭگو كومپارتياسىنىڭ ۇلتتىق اۆتونوميا ءتۇزۋ مەن ۇلت ساياساتىن سىناپ كەلگەنىن ەسكەرسەك، كەلەشەكتە قىتايدىڭ بيلەۋشى تابىنا ناقتى كىمدەردىڭ كەلەتىنىن بولجاي ءبىلۋ اسا كۇردەلى ەمەس. قىتايداعى ۇلتتىق اۆتونوميا مەن شەكارالاس وڭىردەگى ۇلت قاۋىپسىزدىگىنىڭ شامادان تىس كۇشەيىپ كەتۋىنە قاراپ بيلىكتى سىناۋشى توپتاردىڭ ۇسىنىستارى ەسكەرىلىپ جاتقانىن بىلۋگە بولادى. باتىس پەن جۇڭگو جانە امەريكا قاتىناستارىنىڭ سىندارلى كەزەڭىندە بيلەۋشى جۇڭگو كومپارتياسىنا جۇڭگو ۇلتشىل توپتارىنىڭ ساياسي پوزيسياسى وزگەرمەي قويۋىن تۇسپالداۋ قيىن. شىعىس تەڭىز جولدارىنىڭ تارايۋى، تەڭىز كەزبەلىگىندەگى جۇڭگو مۇددەسىنىڭ ىلعي دا جەڭىلىس تابا بەرۋى ەلدەگى جاڭا بۋىن ۇلتشىل كۇشتەرىنە تىڭنان وي سالدى دەسەك ارتىق ايتپاعان بولامىز. ولار ەندى ەۋروپا جانە امەريكامەن قىرعي-قاباق بولۋدى دۇرىس كورە بەرمەيدى. الپاۋىتتار اراسىنداعى ەكونوميكالىق شىعىننىڭ سالماعى اۋەلى جۇڭگو كاسىپورىندارىنىڭ مويىنىنا تۇسەدى، قىتايدا مەملەكەتتىڭ جان تامىرى سانالعان نارىق شارۋاشىلىعى قۇلدىراسا ساياساتقا وڭ اسەرىن بەرمەيتىنى شىندىق. ءوز نارىعىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن قىتايداعى جاندى xالىقارالىق كاسىپورىندار قىرعي-قاباق بايلانىستارعا تىكەلەي بيلەۋشى كومپارتيانى سىنايدى. وندا جۇڭگو كومپارتياسىنا دەگەن ساياسي پوزيسياسى مەن سەنىمى وزگەرەدى.

قورىتا ايتقاندا، قىتايدىڭ سىرتقى قاتىناستارداعى كەيبىر شالىس باسقان قادامدارى ىشكى قىتايداعى كلاندىق جۇيەنىڭ شامىنا ءتيۋى بەك مۇمكىن. كلاندىق جۇيەنىڭ قاقتىعىسى جۇڭگو كومپارتياسى ساياساتىنا ارالاسپاي قويمايدى. بۇنىڭ سوڭى بيلىك پەن ۇلتتىق كاپيتالدىڭ قاقتىعىسىنا اپارىپ سوعادى. جۇڭگو كومپارتياسى ەلدەگى ۇلتتىق كاپيتاليزمدى وڭ رەتكە سالماسا نەمەسە ولاردىڭ دا سىن-پىكىرىن ەسكەرە وتىرىپ بەلگىلى دەڭگەيدە ساياسي ديالوگ جاساي الماسا سوڭىن بولجاۋ تىم قيىن. سوندىقتان جۇڭگو كومپارتياسى ءوز مۇددەسىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن ەلدەگى كلاندىق جۇيەمەن بەيرەسمي مامىلەگە كەلۋى ايقىن. بۇل كەلەشەكتە قىتايدىڭ ىشكى-سىرتقى ساياساتىنا تىكە ىقپال ەتەدى.

 

ەلدەس وردا، نەجميتتين ەرباكان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماگيسترى /تۇركيا/

RELATED NEWS
قازاقستانعا ەڭ كوپ ميگرانت قىتايدان كەلەدى
27 مامىر 2024
قازاقستانعا ەڭ كوپ ميگرانت قىتايدان كەلەدى

قازاقستان اۋماعىندا 13 733 شەتەل ازاماتى ەڭبەك ەتەدى. بۇل تۋرالى ەڭبەك مينيسترلىگى حابارلادى.

شەتەل جۇمىس كۇشىن تارتۋعا رۇقساتتاردىڭ اراسىندا مىناداي ساناتتار بار: باسشىلار مەن ولاردىڭ ورىنباسارلارى ءۇشىن 564 رۇقسات (ءبىرىنشى سانات)، قۇرىلىمدىق بولىمشە باسشىلارى ءۇشىن 2 599 رۇقسات (ەكىنشى سانات).

تارتىلعان شەتەلدىك جۇمىس كۇشىنىڭ نەگىزگى بولىگى ءۇشىنشى (ماماندار) جانە ءتورتىنشى (بىلىكتى جۇمىسشىلار) ساناتتارعا جاتادى — تيىسىنشە ولار 5 592 جانە 549 ادام.

سونداي-اق ماۋسىمدىق جۇمىستارعا 1 639 ادام، ال كورپوراتيۆتىك اۋىستىرۋ اياسىندا 2 790 ادام تارتىلدى.

قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندا شجك پايدالاناتىن 1 762 جۇمىس بەرۋشى بار.

وندا 455،5 مىڭنان استام قازاقستان ازاماتى جۇمىس ىستەيدى، بۇل — قىزمەتكەرلەردىڭ جالپى سانىنىڭ 99 پايىزى.

ەكونوميكالىق قىزمەت تۇرلەرى بويىنشا ەڭ كوپ جۇمىس ىستەيتىندەر قۇرىلىس سالاسىندا — 4 222 ادام (30،7%)، اۋىل، ورمان جانە بالىق شارۋاشىلىعى — 1 686 ادام (12،2%)، اكىمشىلىك جانە كومەكشى قىزمەتتەر — 1 652 (12%)، تاۋ — كەن ونەركاسىبى جانە كارەر قازۋ — 1 276 ادام (9،2%)، وڭدەۋ ونەركاسىبى — 1 300 ادام (9،4%)، كاسىبي، عىلىمي جانە تەحنيكالىق قىزمەت — 806 ادام (5،8%).

ەڭبەك ميگرانتتارى كەلەتىن نەگىزگى ەلدەر: جۇڭگو — 4 059 ادام (29،6%)، وزبەكستان — 1 815 ادام (13،2%)، ءۇندىستان — 1 192 ادام (8،6%)، تۇركيا — 1 068 ادام (7،7%).

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، ىشكى ەڭبەك نارىعىن قورعاۋ ماقساتىندا ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى جىل سايىن رەسپۋبليكاعا شەتەل ماماندارىن تارتۋعا كۆوتا بەلگىلەيدى جانە بولەدى.

2024 جىلى جالپى كۆوتا رەسپۋبليكاداعى جۇمىس كۇشىنىڭ سانىنا قاتىستى 0،23% نەمەسە 22 مىڭ مولشەرىندە بەلگىلەندى.

 

27 ميلليارد دوللار بولاتىن قازاقستاندىق-قىتايلىق 55 جوبا ىسكە اسىرىلادى
16 مامىر 2019
27 ميلليارد دوللار بولاتىن قازاقستاندىق-قىتايلىق 55 جوبا ىسكە اسىرىلادى

جالپى سوماسى $27 ميلليارد دوللار بولاتىن  55 قازاقستاندىق-قىتايلىق جوبا ىسكە اسىرىلادى. بۇل تۋرالى قازاقستان پرەمەر-مينيسترىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى حابارالدى. ق ر پرەمەر-مينيسترى ا. مامين مەن قحر مەملەكەتتىك كەڭەسى پرەمەرىنىڭ ورىنباسارى ح. چجەن بىرلەسكەن جوبالاردىڭ ىسكە اسىرىلۋ بارىسىن قاراستىردى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-مينيسترى اسقار مامين قىتايدىڭ كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ورتالىق كوميتەتىنىڭ ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى كوميتەتىنىڭ مۇشەسى، جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك كەڭەسىنىڭ پرەمەرىنىڭ ورىنباسارى حان چجەنمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزدى.

كەزدەسۋدە ەكىجاقتى ەكونوميكالىق قارىس-قاتىناستاردى دامىتۋدىڭ، شەكارا ماڭى ىنتىماقتاستىعىن، ونىڭ ىشىندە «قورعاس» حالىقارالىق شەكارا ماڭى ىنتىماقتاستىعى ورتالىعىن دامىتۋ ارقىلى دا تەرەڭدەتۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى تالقىلاندى.

«نۇرلى جول» ەكونوميكالىق ساياساتىن جانە «بەلدەۋ جانە جول» ستراتەگياسىن قوسارلاۋ اياسىنداعى يندۋستريالىق-يننوۆاسيالىق ىنتىماقتاستىققا ەرەكشە كوڭىل ءبولىندى. بارلىعى جالپى سوماسى $27 ملرد-قا 55 قازاقستاندىق-قىتايلىق جوبا ىسكە اسىرىلاتىن بولادى. 2015 جىلدان 2018 جىل ارالىعىندا $3،8 ملرد سوماسىنا 12 جوبا پايدالانۋعا بەرىلدى، بيىل $310 ملن-عا 5 جوبانى ىسكە قوسۋ جوسپارلانعان. ولاردىڭ ىشىندە كۇن ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ، گەس، زاماناۋي ەت كومبيناتى كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى بار. $5،5 ملرد سوماسىنا 11 جوبا جۇزەگە اسىرىلۋ ۇستىندە. $18،1 ملرد تەڭگە سوماسىنا قالعان جوبالار بويىنشا دايىندىق جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. جالپى، جوبالاردى ىسكە اسىرۋ 20 مىڭعا جۋىق جاڭا جۇمىس ورنىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

ساۋدا-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى ىلگەرلەتۋ ءۇشىن تاراپتار بۇگىن الماتى قالاسىندا ەكى ەلدىڭ مەملەكەتتىك ورگاندارى مەن بيزنەس قۇرىلىمدارىنىڭ 400-دەن استام وكىلدەرىنىڭ، ونىڭ ىشىندە سىچۋان جانە شەنسي جۇڭگو پروۆينسيالارىنىڭ، گۋانسي-چجۋان، شىڭجاڭ-ۇيعىر اۆتونومدى اۋداندارىنىڭ باسشىلارىنىڭ قاتىسۋىمەن ءوتىپ جاتقان ءىى ق ر – قحر ايماقارالىق ىنتىماقتاستىق فورۋمىنىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار، ا. مامين جۇڭگو دەلەگاسياسىنىڭ الداعى XII استانا ەكونوميكالىق فورۋمىنا قاتىسۋى ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا زور قارقىن بەرەتىنىن ايتتى.

كەلىسسوزدەر بارىسىندا ق ر ۇكىمەتىنىڭ باسشىسى كولىك-لوگيستيكالىق كومپەتەنسيالار مەن ترانزيتتىك دالىزدەردى، ەنەرگەتيكانى، ونەركاسىپتى، اگروونەركاسىپ كەشەنىن دامىتۋداعى ءوزارا ءىس-قيمىلدى كۇشەيتۋدىڭ، اسىرەسە، قازاقستاندىق اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتىن ۇلعايتۋدىڭ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى.

«جۇڭگو – قازاقستاننىڭ ءىرى سىرتقى ساۋدا سەرىكتەسى، — دەدى ا. مامين. 2018 جىلى ق ر مەن قحر اراسىنداعى تاۋار اينالىمى 11،1%-عا ۇلعايىپ، $11،7 ملرد كورسەتكىشىنە جەتتى. بيىلعى ەكى ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ساۋدا-ساتتىق كولەمى $2 ملرد قۇرادى، بۇل 2018 جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىندەگى كورسەتكىشتەن 12،1%-عا جوعارى. — ءبىز وسىنداي وڭ قارقىننىڭ ساقتالۋىنا مۇددەلىمىز». 

 

فوتو: primeminister.kz

جۇڭگو باسشىسى قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلدى
02 شىلدە 2024
جۇڭگو باسشىسى قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلدى

پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلگەن قحر ءتوراعاسى سي ءسزينپيندى ەلوردا اۋەجايىندا قارسى الدى، دەپ حابارلايدى اقوردا.

مارتەبەلى قوناقتى سالتاناتپەن قارسى الۋ ءۇشىن اۋەجايدا قۇرمەت قاراۋىلى روتاسى ساپ تۇزەپ تۇردى. سونداي-اق قازاقستان مەن جۇڭگو حالىقتارىنىڭ شىنايى دوستىعىنىڭ بەلگىسى رەتىندە بالالار ەكى ەلدىڭ جالاۋىن جەلبىرەتىپ، قوشەمەت كورسەتتى.

قحر ءتوراعاسى سي سزينپين استاناعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلدى
فوتو: اقوردا
قحر ءتوراعاسى سي سزينپين استاناعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلدى
فوتو: اقوردا
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلگەن قحر ءتوراعاسى سي ءسزينپيندى ەلوردا اۋەجايىندا قارسى الدى
فوتو: اقوردا

بالالار ءتوراعا سي سزينپين باستاعان قحر دەلەگاسياسىنا ءىلتيپات ءبىلدىرىپ، جۇڭگو تىلىندە ءان شىرقادى. ساپار اياسىندا جوعارى دەڭگەيدە ەكىجاقتى كەلىسسوزدەر جۇرگىزىلەدى جانە ءبىرقاتار ماڭىزدى قۇجاتقا قول قويىلادى دەپ جوسپارلانىپ وتىر. 

قحر ءتوراعاسى سي سزينپين استاناعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلدى
فوتو: اقوردا
قحر ءتوراعاسى سي سزينپين استاناعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلدى
فوتو: اقوردا

بۇعان دەيىن حابارلانعانىنداي، 2-4 شىلدە كۇندەرى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ شاقىرۋىمەن جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتوراعاسى سي سزينپين قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلەدى. ول سونداي-اق، شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا مۇشە مەملەكەتتەر باسشىلارى كەڭەسىنىڭ 24ء-شى وتىرىسىنا قاتىسادى.

بىر-بىرىنە باستى ساۋدا-ەكونوميكالىق سەرىكتەسكە اينالعان قوس مەملەكەتتىڭ باسشىلارىنىڭ كەزدەسۋىندە قانداي ءمان بار؟ Kazinform ءتىلشىسى تالداپ كوردى. 

ءبىز تۋرالى
ulys.kz — اقپاراتتىق، ساراپتامالىق جانە تانىمدىق باعىتتاعى ماتەريالداردى بەرەدى.
 
مۋلتيمەديالىق جوبا زامان تالابىنا ساي جاسالعان. قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق نارىعىن ساپالى
كونتەنتپەن قامتاماسىز ەتۋگە ۇلەس قوسۋعا باعىتتالعان. مۇنداعى ساراپتامالىق، تانىمدىق
ماقالالار سان سالانى قامتيدى. گەوستراتەگيا، گەوەكونوميكا، گەوساياسات، حالىقارالىق
قاتىناستار مەن ەلدىڭ ىشكى-سىرتقى ساياساتى، ەكونوميكا، جاھاندا بولىپ جاتقان تەكتونيكالىق
وزگەرىستەر مەن ترەند تاقىرىپتار ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىنان تەرەڭ تالدانىپ قازاق
وقىرماندارىنا جەتكىزىلەدى. ورتالىق ازيا مەن تۇركى الەمىنە ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى.