بۇگىندە ەلىمىزدىڭ اۋماعىندا جالپى قۋاتى 1 409 مۆت بولاتىن 59 جەل ەلەكتر ستانسياسى جۇمىس ىستەيدى. ولار ەلىمىزدىڭ ءتۇرلى وڭىرلەرىندە، اتاپ ايتقاندا الماتى، اقمولا، جامبىل، تۇركىستان، قوستاناي، اقتوبە، ماڭعىستاۋ جانە جەتىسۋ وبلىستارىندا ورنالاسقان. جەل ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ ءدال وسى وبلىستاردا ورنالاسۋى اتالعان ايماقتارداعى جەلدىڭ ۇلكەن الەۋەتىنىڭ بولۋىمەن بايلانىستى ەكەندىگى ءسوزسىز.

ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرى دەپارتامەنتىنىڭ باس ساراپشىسى نۇرجان دجاكانوۆ رەسپۋبليكا اۋماعىندا سالىناتىن ءبىر جەل ەلەكتر ستانسياسىنىڭ قۇنى كوپتەگەن فاكتورعا بايلانىستى ەكەندىگىن ايتادى.

«جەس قۇرىلىسىنىڭ قۇنى ورنالاساتىن جەرى، ينفراقۇرىلىمعا قولجەتىمدىلىك، توپوگرافيا جانە گەولوگيا، لوگيستيكا سىندى كوپتەگەن فاكتورعا بايلانىستى ەكەندىگى تۇسىنىكتى. دەگەنمەن، الەمدىك تاجىريبەگە سۇيەنەر بولساق، قۋاتتىلىعى 1 مۆت بولاتىن ستانسانىڭ قۇنى ورتاشا ەسەپپەن 1 ميلليون اقش دوللارىن قۇرايدى. 2023 جىلدىڭ قورىتىندىسىندا ەلىمىزدەگى بارلىق جەل ەلەكتر ستانسياسى 3 824،99 ملن كۆت-ساع ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندىردى. قازاقستانداعى جاڭارتىلاتىن ەنەرگەتيكا سەكتورى ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندىرۋدىڭ جىل سايىنعى ءوسىمىن كورسەتىپ وتىر. جالپى، وتكەن جىلدىڭ قورىتىندىسىندا جاڭارتىلاتىن ەنەرگەتيكانىڭ ۇلەسىنە ەلىمىزدە وندىرىلگەن بارلىق ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ شامامەن 6 پايىزى تيەسىلى بولعانىن اتاپ وتۋگە بولادى»، - دەدى ول.

مينيسترلىك باس ساراپشىسىنىڭ دەرەگىنشە، 2018 جىلدان باستاپ جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرى جوبالارىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن ىرىكتەۋ اۋكسيوندىق تەتىك بويىنشا وتەدى. سونىڭ ارقاسىندا جەك جوبالارىن ىرىكتەۋ پروسەسى اشىق ءارى تۇسىنىكتى بولا ءتۇستى. سونداي-اق سوڭعى تۇتىنۋشىلارعا تاريفتەردىڭ اسەرىن بارىنشا ازايتۋعا مۇمكىندىك بەردى. وسىلايشا 2023 جىلعى ساۋدا-ساتتىق قورىتىندىسىندا جەك جوبالارى بويىنشا ەڭ تومەنگى باعا بەلگىلەندى. ياعني، 1 كۆت/ساعات ءۇشىن  10،38 تەڭگەنى قۇرادى.

«2027 جىلعا دەيىن ەلەكتر ەنەرگياسىن ءبىرىڭعاي ساتىپ الۋشىمەن جاسالعان شارتتارعا سايكەس، ەلىمىزدىڭ ءتۇرلى وڭىرىندە قۋاتى 470 مۆت بولاتىن 12 جەل ەلەكتر ستانسياسىن ىسكە قوسۋ جوسپارلاعان. بۇدان باسقا، وتكەن جىلعى اۋكسيوندىق ساۋدا-ساتتىق قورىتىندىسى بويىنشا جالپى قۋاتى 410 مۆت بولاتىن تاعى 7 جەس جوباسى ىرىكتەلدى. ولاردىڭ ىشىندە قۋاتتىلىعى 1 گۆت بولاتىن ءىرى جوبالاردىڭ ءبىرىن جەتىسۋ وبلىسىندا، جوڭعار قاقپاسىندا سالۋ كوزدەلگەن. قازىرگى ۋاقىتتا ەلەكتر ستانسياسى سالىناتىن الاڭىندا جەل ولشەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. قۇرىلىستىڭ باستالۋى 2025 جىلعا، ال 1-كەزەڭدى ىسكە قوسۋ 2029 جىلعا جوسپارلانعان. تولىق پايدالانۋعا بەرۋ مەرزىمى - 2030 جىل»، - دەدى نۇرجان دجاكانوۆ.

سونىمەن قاتار ول ەلىمىزدىڭ اۋماعىندا جۇمىس ىستەپ تۇرعان سۋ ەلەكتر ستانسيالارىنا قاتىستى مالىمەتتەرمەن دە ءبولىستى.

«قازىرگى ۋاقىتتا ەلىمىزدە جالپى قۋاتى 269،605 مۆت بولاتىن 39 شاعىن ەلەكتر ستانسياسى جۇمىس ىستەيدى. ولار نەگىزىنەن الماتى، تۇركىستان وبلىستارىندا جانە جەتىسۋ وبلىسىندا ورنالاسقان. 2023 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا اتالعان گيدروەلەكتروستانسيالار 993،87 ملن كۆت/ساعات ءوندىردى»، - دەدى باس ساراپشى.

ونىڭ ايتۋىنشا، 2023 جىلدىڭ قورىتىندىسىندا قۋاتتىلىعى 257 مۆت بولاتىن 26 گەس ىرىكتەلىپ الىندى. بۇل ستانسيالار 2028-2029 جىلدارى پايدالانۋعا بەرىلمەك. جالپى، ەلىمىزدە گيدروەلەكتروستانسيالار ءۇشىن شەكتى اۋكسيوندىق باعا 1 كۆت/ساعات ءۇشىن 41،23 تەڭگەنى قۇرايدى.

«جەل جانە سۋ ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ، جالپى جاڭارتىلاتىن ەنەرگەتيكا سەكتورىنىڭ ءبىرقاتار ارتىقشىلىعى بار. ونىڭ ىشىندە ەكولوگيالىق جانە ەكونوميكالىق تا. ماسەلەن، جەك نەگىزىندەگى ەلەكتر ستانسيالارى پارنيكتىك گازدار شىعارىندىلارىن نەمەسە ەلەكتر ەنەرگياسىن وندىرۋمەن بايلانىستى باسقا لاستاۋشى زاتتاردى شىعارمايدى. بۇل ايتارلىقتاي ەكولوگيالىق اسەر بەرەدى. سونىمەن قاتار، قۇرىلىس پەن ورناتۋدان كەيىن ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ وپەراسيالىق شىعىندارى تومەن بولادى. جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. مۇنان بولەك، ور ورنالاسقان ايماقتارعا ينۆەستيسيا دا تارتادى»، - دەدى نۇرجان دجاكانوۆ.

فوتو: yandex.kz

ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى ق ر ىشكى نارىعىنا سۇيىتىلعان مۇناي گازىن جەتكىزۋ جوسپارى شەڭبەرىندە سۇيىتىلعان مۇناي گازىن بولشەك ساۋدادا وتكىزۋدىڭ شەكتى باعاسىنا وزگەرىستەر ەنگىزبەك، دەپ حابارلايدى Ulys.

سۇيىتىلعان مۇناي گازىن كوتەرمە ساۋدادا وتكىزۋدىڭ شەكتى باعاسىنىڭ جوسپارلانىپ وتىرعان ۇلعايۋىنا بايلانىستى 2024 جىلعى 1 شىلدەدەن باستاپ اۆتوموبيل گازىنىڭ قۇنى:

• استانا - ليترىنە 84 تەڭگە (ءقازىر 76 تەڭگە)؛
• الماتى – 89 تەڭگە (ءقازىر 81 تەڭگە)؛
• شىمكەنت - 70 تەڭگە (ءقازىر 64 تەڭگە)؛
• اقتوبە وبلىسى - 59 تەڭگە (ءقازىر 54 تەڭگە)؛
• اتىراۋ وبلىسى - 59 تەڭگە (ءقازىر 54 تەڭگە)؛
• اقمولا وبلىسى - 84 تەڭگە (ءقازىر 76 تەڭگە)؛
• الماتى وبلىسى - 89 تەڭگە (ءقازىر 81 تەڭگە)؛
• شىعىس قازاقستان وبلىسى-84 تەڭگە (ءقازىر 76 تەڭگە)؛
• جامبىل وبلىسى - 78 تەڭگە (ءقازىر 71 تەڭگە)؛
• باتىس قازاقستان وبلىسى - 70 تەڭگە (ءقازىر 64 تەڭگە)؛
• قوستاناي وبلىسى - 84 تەڭگە (ءقازىر 76 تەڭگە)؛
• قىزىلوردا وبلىسى - 70 تەڭگە (ءقازىر 64 تەڭگە)؛
• قاراعاندى وبلىسى - 84 تەڭگە (ءقازىر 76 تەڭگە)؛
• ماڭعىستاۋ وبلىسى - 59 تەڭگە (ءقازىر 54 تەڭگە)؛
• پاۆلودار وبلىسى - 81 تەڭگە (ءقازىر 74 تەڭگە)؛
• سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى - 89 تەڭگە (ءقازىر 81 تەڭگە)؛
• تۇركىستان وبلىسى - 70 تەڭگە (ءقازىر 64 تەڭگە)؛
• اباي وبلىسى - 84 تەڭگە (ءقازىر 76 تەڭگە)؛
• جەتىسۋ وبلىسى - 84 تەڭگە (ءقازىر 76 تەڭگە)؛
• ۇلىتاۋ وبلىسى - 84 تەڭگە (ءقازىر 76 تەڭگە).

بۇيرىق 2024 جىلدىڭ 1 شىلدەسىنەن باستاپ كۇشىنە ەنەدى دەپ كوزدەلگەن.

قۇجات 17 ماۋسىمعا دەيىن قوعامدىق تالقىلاۋ ءۇشىن "اشىق نقا" سايتىندا ورنالاستىرىلعان.

قاراعاندى قالاسىندا قازاقستاندا اتوم ەلەكتر ستانسياسىن (اەس) سالۋ ماسەلەسى بويىنشا جاريا تالقىلاۋ ءوتتى، دەپ حابارلايدى Ulys.

قوعامدىق تالقىلاۋعا قالا تۇرعىندارى، قوعام قايراتكەرلەرى مەن ەكولوگتار قاتىستى.

تىڭداۋ اياسىندا ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ، «قازاقستاندىق اتوم ەلەكتر ستانسيالارى» ج ش س، ۇلتتىق يادرولىق ورتالىق جانە يادرولىق فيزيكا ينستيتۋتىنىڭ وكىلدەرى ءسوز سويلەپ، اەس سالۋدىڭ ارتىقشىلىقتارى، قازىرگى اتوم ستانسيالارىنىڭ قاۋىپسىزدىگى، جۇمىس پرينسيپتەرى جانە اەس-تىڭ قورشاعان ورتاعا جانە ادام دەنساۋلىعىنا اسەر ەتۋ دەڭگەيى تۋرالى ايتىپ بەردى.

ق ر ەم اتوم ەنەرگەتيكاسى جانە ونەركاسىپ دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى گۇلميرا مۋرسالوۆا ءوز سوزىندە قازاقستاندا اەس سالۋ ەلدىڭ ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزدى شەشىم بولىپ تابىلاتىنىن اتاپ ءوتتى.

ونىڭ ايتۋىنشا، مەملەكەت باسشىسى 2019 جىلى اتوم ەلەكتر ستانسياسىن سالۋ ماسەلەسىن كوتەرگەن. بەس جىل بۇرىن پرەزيدەنت ءوز سوزىندە بۇل ماسەلەنى حالىقپەن مىندەتتى تۇردە تالقىلايتىنىمىزدى ايتتى. ماسەلەنىڭ ەرەكشە ماڭىزدىلىعىن تۇسىنە وتىرىپ، مەملەكەت تالقىلاۋ پروسەسىن ۇيىمداستىردى.

«اەس كومىرسۋتەك رەسۋرستارى مەن ەنەرگيانى سىرتتان تۇتىنۋدى ازايتاتىن تۇراقتى جانە سەنىمدى ەنەرگيا كوزى بولىپ تابىلادى. ەنەرگيا تۇتىنۋدىڭ ارتۋى جانە تومەن كومىرتەكتى ەكونوميكاعا كوشۋ قاجەتتىلىگى جاعدايىندا اتوم ەنەرگەتيكاسى وڭتايلى شەشىم بولىپ تابىلادى. اەس كومىرقىشقىل گازىن جانە باسقا پارنيكتىك گازداردى ءىس جۇزىندە شىعارمايدى، بۇل ونىڭ ەكولوگيالىق تازا جوبا ەكەنىن كورسەتەدى»، - دەدى گ. مۋرسالوۆا.

«قازاقستاندىق اتوم ەلەكتر ستانسيالارى» ج ش س باس ديرەكتورى تيمۋر جانتيكيننىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا اەس ورنالاستىرۋ اۋدانىن تاڭداۋ بويىنشا زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلدى، ولاردىڭ ناتيجەلەرى اەحا-مەن باعالاندى. اەحا قورىتىندىسىندا اەس-تى بالقاش كولىنە جاقىن ورنالاستىرۋعا كەدەرگى كەلتىرەتىن فاكتورلار جوق ەكەندىگى اتاپ ءوتىلدى.

«ق ر ۇلتتىق يادرولىق ورتالىعى» رمك باس ديرەكتورى ەرلان باتىربەكوۆ زاماناۋي رەاكتورلاردىڭ قاۋىپسىزدىگى تۋرالى ايتىپ بەردى. ول اتوم سالاسىنىڭ ۇلتتىق كاسىپورىندارىنىڭ بىلىكتىلىگىنىڭ جوعارى دەڭگەيىن جانە قولدا بار كادرلىق الەۋەتىن اتاپ ءوتتى. ق ر ۇلتتىق يادرولىق ورتالىعى قولدانىستاعى جانە پەرسپەكتيۆالى يادرولىق رەاكتورلاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن نەگىزدەۋ ءۇشىن اتوم ەنەرگەتيكاسىنىڭ جەتەكشى جەتكىزۋشىلەرىمەن بىرلەسىپ زەرتتەۋلەر جۇرگىزەدى. زەرتتەۋ ناتيجەلەرى الەمدە جۇمىس ىستەپ تۇرعان اەس-تەردە قولداۋ تاپتى -دەپ ءتۇسىندىردى ە. باتىربەكوۆ.

كەزدەسۋدى قورىتىندىلاي كەلە، قاتىسۋشىلار اەس سالۋ جوباسى تۋرالى جۇرتشىلىقتى ودان ءارى حاباردار ەتۋدىڭ جانە قازاقستاندا اتوم ەنەرگەتيكاسىن دامىتۋعا بايلانىستى ماسەلەلەردى تالقىلاۋعا ازاماتتاردى بەلسەندى تارتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، مەملەكەت باسشىسى قازاقستاندا اەس سالۋ ماسەلەسى بويىنشا جالپىۇلتتىق رەفەرەندۋم وتكىزۋگە باستاماشى بولدى.

اعىمداعى جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا قاسىم-جومارت توقايەۆ رەفەرەندۋم بيىل كۇزدە وتەتىنىن مالىمدەدى.