بۇگىن – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەر كۇنى. 1992 جىلدىڭ 4 ماۋسىمىندا قازاقستاننىڭ جاڭا مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى زاڭ قابىلدانىپ، العاش رەت بەكىتىلدى. بۇل كۇن ەل تاريحىندا جاڭا مەملەكەتتىك رامىزدەر كۇنى رەتىندە تويلانىپ كەلەدى. وسى رەتتە Ulys ءتىلشىسى مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ ءبىرى تۋعا قاتىستى قىزىقتى دەرەكتەرگە شولۋ جاساپ كوردى.
قازاقستان تۋى – ورتاسىندا شۇعىلالى كۇن، ونىڭ استىندا قالىقتاپ ۇشقان قىران بەينەلەنگەن تىك بۇرىشتى كوگىلدىر ءتۇستى ماتا. تۋدىڭ سابىنىڭ تۇسىندا ۇلتتىق ورنەك تىك جولاق تۇرىندە ناقىشتالعان. كۇن، ونىڭ شۇعىلاسى، قىران جانە ۇلتتىق ورنەك بەينەسى التىن تۇستەس.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك تۋىنىڭ اۆتورى — قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ونەر قايراتكەرى شاكەن نيازبەكوۆ.
ەلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك تۋىن جاساۋمەن 600 ادام شۇعىلدانىپ، كوميسسيا قاراۋىنا 1200 رامىزدەر نۇسقاسى ۇسىنىلعان ەكەن.
مەملەكەتتىك تۋدىڭ اينالاسىندا 32 كۇن ساۋلەسى بار.
ءتارتىپ بويىنشا تۋ ۇنەمى وڭ جاققا قاراي جەلبىرەۋى كەرەك.
قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك تۋى ەلدىڭ ماڭىزدى مەكەمەلەرىندە، اتاپ ايتقاندا ق ر پرەزيدەنتىنىڭ رەزيدەنسياسىندا، پارلامەنتتىڭ، ۇكىمەتتىڭ، مينيسترلىكتەردىڭ، ق ر ۇكىمەتى قۇرامىنا كىرمەيتىن ورتالىق اتقارۋشى ورگانداردىڭ، ق ر پرەزيدەنتىنە تىكەلەي باعىناتىن جانە ەسەپ بەرەتىن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جانە يۋاسقا مەملەكەتتىك ۇيىمداردىڭ عيماراتتارىندا، ۇنەمى ءىلۋلى تۇرۋى قاجەت.
2020 جىلى ق ر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ مەملەكەتتىك تۋدى بالكوندارعا ىلۋگە رۇقسات بەرۋدى ۇسىندى.
«پارلامەنتتىڭ ءبىرقاتار دەپۋتاتى مەن پاتريوت ازاماتتاردىڭ ەلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىن، اتاپ ايتقاندا ق ر مەملەكەتتىك تۋىن كەڭىنەن قولدانۋ تۋرالى ۇسىنىسىن قولدايمىن. قولدانىستاعى زاڭنامادا تۋىمىزدى پايدالانۋعا قاتىستى شەكتەۋلەر بار. مىسالى، پاتەرلەردىڭ بالكونىنا نەمەسە ۇيلەردىڭ قابىرعاسىنا تۋ ىلۋگە تىيىم سالىنعان. زاڭنامالىق جانە نورماتيۆتىك اكتىلەردى، ەڭ الدىمەن، مەملەكەتتىك رامىزدەردى پايدالانۋ قاعيدالارىن قايتا قاراۋ قاجەت»، - دەگەن بولاتىن پرەزيدەنت.
پرەزيدەنتتىڭ وسى تاپسىرماسىنا وراي، سول كەزدەگى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2020 جىلعى 27 قاراشاداعى №801 قاۋلىسىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تۋىن، مەملەكەتتىك ەلتاڭباسىن جانە ولاردىڭ بەينەلەرىن، سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك گيمنىنىڭ ءماتىنىن پايدالانۋ (ورناتۋ، ورنالاستىرۋ) قاعيدالارىنا وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. ناتيجەسىندە مەملەكەتتىك تۋدى پايدالانۋ اياسى زاڭنامالىق تۇرعىدا كەڭەيتىلدى.
قازاقستاندىقتار تۋدى تاۋلىكتىڭ قاراڭعى ۋاقىتىندا جارىق قۇرالدارىن قولدانباي پايدالانا الادى. بۇرىن بۇعان تىيىم سالىنىپ كەلگەن بولاتىن.
تۋ – مەملەكەتتىڭ ەگەمەندىك پەن ءبىرتۇتاستىقتى بىلدىرەتىن باستى رامىزدەرىنىڭ ءبىرى. تۋ ەجەلدەن ەلدىڭ حالقىن بىرىكتىرۋ جانە ونى بەلگىلى ءبىر مەملەكەتتىك قۇرىلىمعا سايكەستەندىرۋ مىندەتىن اتقارىپ كەلەدى.
«مەملەكەتتىڭ تۋى ەسەبىندە سول كەزەڭدە جوعارى بيلىككە يە بولىپ، تاقتا وتىرعان اۋلەتتىڭ تۋى قىزمەت جاسايدى. قازاقتىڭ تورە اۋلەتى تۋرالى دەرەكتەردىڭ ىشىندە قۇربانعالي حاليد شەجىرەسىندە تۋ تۋرالى مالىمەتتەر مولىنان كەزدەسەدى. تورەلەردىڭ تۋ بويىنشا جىكتەلۋى شاماسى ەرتە زاماننان ساقتالعان سالتتاردىڭ ءبىرى. دەرەكتەردە «ساراي حاندارى – قىزىل، شاعاتاي اۋلەتى – اق، ۇگەدەي اۋلەتى – كوك تۋمەن دارالانىپ، كەيىننەن بۇل جاعداي ۇمىتىلعان» دەلىنەدى. جاۋىنگەرلىك تۋدىڭ ءتۇسى بويىنشا جىكتەلۋ، رەتتەلۋ تورەلەر اۋلەتىنە قانداس تۋىستىققا نەگىزدەلگەن گەنەالوگيالىق جۇيەدەن جوعارى تۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. قاشاندا ۇلىستىق جۇيە مەن گەنەالوگيالىق قۇرىلىم اراسىندا ءومىر سۇرگەن قازاق قوعامى مەملەكەت ومىرىنە قاۋىپ-قاتەر ورناعان ۋاقىتتا ءبىر تۋدىڭ استىنا جينالۋعا كۇش سالاتىنى وسىدان»، - دەيدى عالىم جامبىل ارتىقبايەۆ.
عالىمنىڭ جازۋىنشا تۋدىڭ قان مايداندا قۇلاۋى جامان ىرىم سانالعان.
«قازاقتىڭ جاۋىنگەرلىك زامانىندا تۋدان بولەك «بايراق»، «جالاۋ» سياقتى رامىزدەر دە قولدانىلعان، ءبىراق بۇل اسكەري ءومىردىڭ بەلگىلەرى تورە مەن قارا اراسىنا بىردەي. بايراقتى باتىرلار دا اتتىڭ قۇيرىعىن، ءتۇستى ماتادان ءارتۇرلى شاشاق، وزدەرىنىڭ تابىناتىن كيەتەكتەرىن (توتەم) اعاش ساپقا ورناتىپ وزدەرىمەن بىرگە مايداندا الىپ جۇرەدى. ءسۇيىنباي اقىننىڭ «ءبورىلى مەنىڭ بايراعىم، ءبورىلى بايراق كوتەرسە، قوزىپ كەتەدى قايداعىم» دەگەن ءسوزىنىڭ ءمانىسىن جاۋگەرشىلىك كەزىندە مايدان دالاسىندا جاۋمەن جاعالاسقان ادام عانا تۇسىنەدى. ەگەر تۋ ءتاڭىرىنىڭ وزىنە جول اشسا، بايراق – جاۋىنگەر رۋ قاۋىمدارىنىڭ قاسيەتتى كيەتەكتەرىن كومەككە شاقىراتىن بايلانىس قۇرالى»، - دەيدى عالىم.
قازىرگى كەزدە ەلدە قارالى كۇن جاريالانسا، مەملەكەتتىك تۋ تومەن تۇسىرىلەدى.
مەملەكەتتىك تۋدى قانداي جاعدايدا قولدانۋعا رۇقسات ەتىلمەيدى؟
- مەملەكەتتىك جالاۋلار بولسا دا، ادامعا نەمەسە زاتقا قۇرمەت بەلگىسى رەتىندە جالاۋدى تومەندەتۋگە،
- اپات سيگنالىن بەرۋدى قوسپاعاندا، ونى كانتونمەن تومەن قويۋعا؛
- تۋدى ورنالاستىرعان ونىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان زاتتارعا (جەردى، ەدەندى، سۋدى) تۋدى ولارعا تيگىزەتىندەي ەتىپ ورناتۋعا؛
- تۋدىڭ باعانىن كولدەنەڭىنەن كوتەرۋ (تۋ ءاردايىم بۇرىشتا بولۋى كەرەك)؛
- تۋدى ورنالاستىرعان كەزدە ونى زاقىمدانۋىنا نەمەسە كىرلەۋىنە؛
- تۋعا بىردەنە جازۋ جانە (نەمەسە) سۋرەت سالۋعا؛
- تۋمەن ءبىر نارسەنى وراۋعا؛
- توسەك-ورىن جانە دراپيروۆكا رەتىندە پايدالانۋعا؛
- تنىڭ بەينەسىن ءبىر رەت پايدالانىلاتىن مايلىقتارعا، قوراپتارعا جانە باسقا زاتتارعا باسىپ شىعارۋعا رۇقسات ەتىلمەيدى.
