بۇگىن ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا «اق جول» پارتياسىنىڭ فراكسياسى اتىنان ونىڭ جەتەكشىسى
ازات پەرۋاشيەۆ قازاق رەسپۋبليكاسى اتاۋىن قايتا ەنگىزۋدى ۇسىنۋعا قاتىستى پرەمەر-مينيستر باقىتجان ساعىنتايەۆقا ارنايى دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى. ءبىرقاتار وزەكتى ماسەلەلەردى قامتىعان اتالعان ساۋالدى تولىق بەرۋدى ءجون كورىپ وتىرمىز.
قۇرمەتتى باقىتجان ءابدىر ۇلى!
قازىرگى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تاريحي تامىرى تەرەڭدە جاتقانى بارشامىزعا ءمالىم. بۇكىل ادامزاتتىڭ دامۋىنا اسەر ەتكەن ارعى اتالارىمىزدىڭ جاڭاشىلدىعىن جاقىندا عانا ەلباسىمىز «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» ماقالاسىندا اشىپ كورسەتتى.
«ماڭگىلىك ەل» يدەياسىنىڭ ارقاسىندا قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى جوعارى دەڭگەيدە اتالىپ ءوتتى.
سونىمەن قاتار، ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «الاش» قوزعالىسىنىڭ 100 جىلدىعىنا وراي، ونىڭ ۇستانىمدارى، اتا-بابالارىمىزدىڭ ازاتتىق الىپ، دەربەس مەملەكەت قۇرۋ جولىنداعى سان عاسىرلىق اماناتىمەن ۇشتاسىپ جاتقاندىعىن تۇجىرىمدادى.
1917 جىلى «الاش» اۆتونومياسىن قۇرىپ، «الاشوردا» قايراتكەرلەرى رەسەي قۇرىلتاي جينالىسىمەن، ۋاقىتشا ءسىبىر ۇكىمەتىمەن جانە ۋفا ديرەكتورياسىمەن قارىم-قاتىناس ورناتىپ، اسكەري وداقتاس بولدى.
ءبىراق، باستالعان ازامات سوعىسىندا «الاشتىڭ» اسكەرلەرى مەن ولاردىڭ قۇبىلمالى رەسەيلىك سەرىكتەستەرى قاپتاعان بولشيەۆيكتەردىڭ قاتىگەز باسقىنشىلىعىنا توتەپ بەرە المادى.
قازاقتىڭ ۇلت قايراتكەرلەرى قۇرعان تۇركىستان اۆتونومياسى دا كۇشپەن تاراتىلدى. دەگەنمەن، ولاردىڭ بارلىعى قازاق ەلىنىڭ تاعدىرىندا جاڭا مەملەكەتتىلىككە ۇمتىلىستىڭ ۇلگىسى رەتىندە ءىز قالدىردى.
سونداي قيىن زاماندا ەلدى اپاتتان امان الىپ شىعۋ ءۇشىن «الاشوردا» جەتەكشىلەرى سوۆەت وكىمەتىمەن كەلىسسوزگە بارىپ، كيرريەۆكوم قۇرامىنا ەنىپ، ءوز حالقىنا قىزمەت ەتتى، ەڭ الدىمەن – قازاق جەرىنىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعى ءۇشىن كۇرەستى. 1920 جىلى تامىز ايىندا موسكۆادا سوۆناركوم شەكارا ماسەلەسىن جان الىسىپ تالقىلاعاندا، ءالىمحان ەرمەكوۆ بىرنەشە رەت بايانداما جاسادى. وسى جۇمىسقا احمەت بايتۇرسىن، ءاليحان بوكەيحان جانە باسقا دا قازاق دەلەگاسياسىنىڭ 12 مۇشەسى تىكەلەي قاتىستى.
سوندا ولار ارنايى ەكسپەديسيالاردا جيناستىرعان عىلىمي دەرەكتەرگە سۇيەنىپ، قازاق جەرىنىڭ تۇتاستىعىن دالەلدەپ شىقتى.
ناتيجەسىندە، سول جىلى اۆتونومدى كەڭەستىك رەسپۋبليكا قۇرىلىپ، 1925ء-شى جىلدان باستاپ وعان حالقىمىزدىڭ ءتول «قازاق» دەگەن اتاۋى بەرىلدى.
كوپ ۇزاماي «الاش» ارىستارى تۇگەل قۇرباندىققا ۇشىراسا دا، ولاردىڭ ءومىرى مەن قاھارماندىعى زايا كەتكەن جوق، بۇگىنگى تاۋەلسىز قازاقستان – سونىڭ ايقىن دالەلى.
قۇرمەتتى باقىتجان ءابدىر ۇلى.
كەلەسى، 2020 جىلى مەملەكەتتىلىك تۇرعىسىنان بولاشاق تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ىرگەتاسىنا اينالعان، كسرو قۇرامىنداعى قازاق رەسپۋبليكاسىنىڭ، ناقتىلاپ ايتامىن – قازاق رەسپۋبليكاسىنىڭ – قۇرىلعانىنا 100 جىل تولادى.
بۇل رەتتە، بىلتىر ازەربايدجان رەسپۋبليكاسى ءوزىنىڭ 100 جىلدىعىن اتاپ وتسە، ال بيىل ءتىپتى رەسەي پرەزيدەنتى ۆ.ءپۋتيننىڭ رەسمي جارلىعىمەن «الاشوردانىڭ» قۇرداسى – باشقۇرت رەسپۋبليكاسى 100-جىلدىعىن تويلايدى.
وسىنى ەسكەرە وتىرىپ، «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى:
-بىرىنشىدەن، رەسپۋبليكامىزدىڭ 100-جىلدىعىنا مەملەكەتتىك دارەجەدە كوڭىل ءبولىنىپ، لايىقتى دەڭگەيدە وتكىزۋدى ۇسىنامىز.
ول ءۇشىن عىلىمي كونفەرەنسيالار ۇيىمداستىرىپ، سول شەشىمنىڭ قابىلداۋىنا سەبەپكەر بولعان قايراتكەرلەردىڭ ەڭبەكتەرىن جاريالاپ، ولاردىڭ ەسىمدەرىن كوشەلەر مەن مەكەمەلەرگە بەرىپ، پوشتا ماركىلەرىن، ەستەلىك مونەتالار شىعارۋدى سۇرايمىز؛
-ەكىنشىدەن، قازاقستان اتاۋىمەن قاتار رەسمي تۇردە قولدانىلۋى ءۇشىن – قازاق رەسپۋبليكاسى اتاۋىن قايتا ەنگىزۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋدى ۇسىنامىز.
نەگىزىندە، مۇنداي باستامانى 5 جىل بۇرىن، «ماڭگىلىك ەل» تۇجىرىمداماسىن تالقىلاۋ بارىسىندا ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ءوزى ۇسىنعان بولاتىن.
ءبىزدىڭ ويىمىزشا ەلباسىمىزدىڭ ۇستانىمىن ىسكە اسىراتىن كەز كەلدى.
قارانى – قارا، اقتى – اق، قازاقتى – قازاق دەپ اتاۋىمىز كەرەك.
ءتىپتى توتاليتارلىق سوۆەت وكىمەتى مويىنداعان قازاق اتىن رەسپۋبليكامىزعا قايتارۋ – تەك تاريحي ادىلەتتى قۇرمەتتەۋ عانا ەمەس، سونىمەن قاتار، بارشا كوپۇلتتى وتانداستارىمىزدىڭ بىرلىگى مەن ىنتىماعىن ودان ءارى نىعايتۋعا سەرپىن بەرەتىنىنە سەنىمدىمىز.
قۇرمەتپەن، ا. پەرۋاشيەۆ.
