پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ Egemen Qazaqstan گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا قاڭتار وقيعاسىنىڭ باستى سەبەبى جايىندا ايتتى.
«مەن بۇل تۋرالى كوپ ويلاندىم، ءالى دە ءجيى ويلانامىن. مەنىڭشە، قاسىرەتتى قاڭتار وقيعاسىنا جىلدار بويى قوردالانعان الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق پروبلەمالار، جالپى توقىراۋدىڭ بيلىك پەن قوعامدى ازدىرىپ-توزدىرۋى سەبەپ بولدى. بۇل — ايتپاسا دا تۇسىنىكتى جايت. مەن 2019 جىلى پرەزيدەنت بولىپ سايلانعاننان كەيىن مەملەكەتىمىز ساياسي جۇيەنى دەموكراتيالاندىرۋعا، قوعامدىق ومىرگە ەركىندىك سيپات بەرۋگە، ەكونوميكانى مونوپوليادان ارىلتۋعا بەت بۇردى. رەفورمالاردى ازىرلەۋگە جانە ونى جۇزەگە اسىرۋعا قوعام وكىلدەرى، بەلسەندى ازاماتتار، ساراپشىلار قاتىستى. ءتۇرلى ديالوگ الاڭدارىندا، سونىڭ ىشىندە، مەنىڭ ۇسىنىسىممەن ارنايى قۇرىلعان ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ وتىرىستارىندا كوپتەگەن باستاما كوتەرىلىپ، جان-جاقتى پىسىقتالدى. اشىعىن ايتسام، وسى جاڭا باعدارىمىز كەيبىر ىقپالدى ادامدارعا مۇلدە ۇناعان جوق. ولار بۇل وزگەرىستى ەلىمىزدە ابدەن تامىر جايعان جۇيەگە جانە بيلىك قۇرىلىمىنداعى وزدەرىنىڭ „ەرەكشە مارتەبەسىنە“ تونگەن قاتەر دەپ قابىلدادى. مۇنداي ادامدار ەلدەگى وزگەرىسكە استىرتىن، كەيدە ءتىپتى اشىق قارسىلىق بىلدىرە باستادى. اقىر سوڭىندا رەفورمانىڭ بەتىن قايتارىپ، وزدەرىنە ىڭعايلى بۇرىنعى قالىپقا ورالۋ ءۇشىن ءبارىن تاس-تالقان ەتۋگە شەشىم قابىلدادى»، — دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ Egemen Qazaqstan گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا.
بۇل رەتتە مەملەكەت باسشىسى جوعارى لاۋازىمدى تۇلعالاردان تۇراتىن بۇل توپتىڭ كۇشتىك قۇرىلىمدارعا دا، قىلمىس الەمىنە دە وراسان زور ىقپالى بولعانىن ايتتى.
«سوندىقتان بيلىكتى كۇشپەن باسىپ الۋعا بەل بۋدى. تەرگەۋ مالىمەتتەرىنە جۇگىنسەك، ولار 2021 جىلدىڭ ورتاسىنا تامان دايىندىققا كىرىسكەن. سوسىن ۇكىمەت سۇيىتىلعان گازدىڭ باعاسىن كۇرت ءوسىرۋ تۋرالى جان-جاقتى ويلاستىرىلماعان، قۇقىقتىق نەگىزى جوق شەشىم قابىلدادى. ماڭعىستاۋ وبلىسىندا ارانداتۋشىلاردىڭ ايتاعىنا ىلەسكەن جۇرت شەرۋگە شىقتى. سول كەزدە ۇكىمەت مەنىڭ تاپسىرماممەن ارناۋلى كوميسسيا قۇردى. ونىڭ مۇشەلەرى قوعام وكىلدەرىمەن كەزدەسىپ، ورتاق مامىلەگە كەلۋ ءۇشىن بىردەن ايماققا باردى. ءبىراق نارازىلىق شەرۋلەرى ەكسترەميستىك سيپات الدى. ونى قاسكويلەر دەرەۋ ءوز مۇددەسىنە پايدالاندى. باس پروكۋراتۋرانىڭ تەرگەۋىنەن قاڭتار وقيعاسىنىڭ بىرنەشە تولقىنمەن وربىگەنىن كورۋگە بولادى. شەرۋلەر الدىمەن ماڭعىستاۋ وبلىسىندا باستالدى. كوپ ۇزاماي باسقا دا وڭىرلەرگە جايىلدى. ورتالىق بيلىك جانە اكىمدىكتەر جاعدايدى رەتتەۋگە تىرىسقانىمەن، ەل ىشىندەگى احۋال شيەلەنىسىپ كەتتى. ورتاق مامىلەگە كەلۋ ءۇشىن جۇرگىزىلگەن كەلىسسوزدەر مەن ديالوگكە تولقۋدى ۇيىمداستىرۋشىلار ەش مويىن بۇرمادى. كوپتەگەن ايماقتا العاشقى قاقتىعىستار باستالدى. مۇنىڭ ءبارى ارنايى دايىندالعان جانسىزدارى ارقىلى جاعدايدى ودان ءارى ۋشىقتىرۋعا تىرىسقان قاسكويلەر ءۇشىن „ىزدەگەنگە سۇراعان“ بولىپ شىقتى. وسىنداي اسا كۇردەلى جاعدايدىڭ وزىندە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى كۇش قولدانباي، سابىر ساقتادى. بۇل — ەكىنشى تولقىن. جەتەكشىلەرى ىمىرالاسقان توپتىڭ ايتقانىن ەكى ەتپەيتىن جانە لاڭكەستەرمەن، ونىڭ ىشىندە سىرتتان كەلگەن لاڭكەستەرمەن بايلانىسى بار قىلمىستىق توپتار ورشەلەنە ىسكە كىرىسكەندە ءۇشىنشى تولقىن باستالدى. ولار ارناۋلى تەحنولوگيانى، ارانداتۋشىلار مەن قاراقشىلاردى پايدالانىپ، بەيبىت شەرۋلەردى جاپپاي تارتىپسىزدىككە ۇلاستىردى»، — دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم-جومارت توقايەۆ سول كەزدە ۇرىپ-سوعۋ، قيراتۋ، ورتەۋ، وزگەنىڭ مۇلكىن قاساقانا جويۋ بەلەڭ العانىن ەسكە سالدى. دۇربەلەڭ كەزىندە قارۋلى راديكالدار مەن لاڭكەستەر ءبىر مەزەتتە، ءبىر عانا بۇيرىقپەن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جانە كۇشتىك قۇرىلىمداردىڭ عيماراتتارىنا، قارۋ-جاراق دۇكەندەرىنە، قۇقىق قورعاۋ مەكەمەلەرى مەن اسكەري بولىمدەردىڭ قويمالارىنا شابۋىل جاسادى.
«مۇنداي وقيعا الماتىدا عانا ەمەس، ءبىرقاتار وبلىس ورتالىعىندا دا بولدى. قاڭتار وقيعاسى كەزىندە ءۇش مىڭنان استام قارۋ قولدى بولعانىن ايتا كەتكەن ءجون. ونىڭ ىشىندە اۆتومات، پۋلەمەت، ءتىپتى گراناتومەت جانە باسقا دا اتىس قۇرالدارى بار. وعان قوسا، كولىك ينفراقۇرىلىمى جانە تەلەكوممۋنيكاسيا نىساندارى شابۋىلعا ۇشىرادى. قاراقشىلار مەن لاڭكەستەر ءوزارا ۇيىمداسىپ، بىر-بىرىمەن تىعىز بايلانىستا ارەكەت جاساعانىن تاعى دا قايتالاپ ايتقىم كەلەدى»، — دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باشىسى قاسكويلەردىڭ مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساماق بولعان جوسپارىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ەكسترەميستەر، قىلمىستىق توپتار جانە اسىرە دىنشىلدەر بىرگە قيمىلداعانىن اتاپ ءوتتى.
ولاردىڭ ماقساتى — ەل ىشىنە ۇرەي تۋعىزۋ، مەملەكەتتىك ينستيتۋتتاردىڭ قىزمەتىن تۇرالاتۋ، كونستيتۋسيالىق قۇرىلىمنىڭ ىرگەسىن شايقاۋ، اقىر سوڭىندا بيلىكتى باسىپ الۋ ەدى.
«سول كەزدەگى احۋال وتە كۇردەلى بولدى، ەلىمىز قۇردىمعا كەتۋگە شاق قالدى. بۇعان جول بەرمەۋ ءۇشىن بارلىق ىس-ارەكەتتى كۇندىز-تۇنى جانە ساعات سايىن تىكەلەي ءوزىم باقىلاپ وتىردىم. ىشكى ىستەر مينيسترلىگى ارقىلى اقوردا رەزيدەنسياسىنا ءتۇرلى شابۋىل جاسالعالى جاتىر، سوعان جۇك كولىكتەرى پايدالانىلادى دەگەن اقپارات جەتتى. ماعان باس ساۋعالاپ، رەزيدەنسيادان كەتۋ، ءتىپتى شەتەل اسۋ تۋرالى ۇسىنىس بىرنەشە رەت ايتىلدى. ءبىراق مەن بۇعان ۇزىلدى-كەسىلدى قارسى بولدىم. تەلەديدار ارقىلى جاساعان مالىمدەمەلەرىمنىڭ بىرىندە قانداي جاعداي بولسا دا جۇمىس ورنىمدا قالاتىنىمدى اشىق ايتتىم. ەكى اپتا بويى تاپجىلماي، اقوردادا بولدىم، كۇن-تۇن دەمەي، شۇعىل جينالىستار وتكىزدىم. سول الاساپىران كۇندەردە مەملەكەتىمىزدى ساقتاپ قالۋ، ەلدەگى زاڭ مەن ءتارتىپ ۇستەمدىگىن قالپىنا كەلتىرۋ ەڭ باستى مىندەت ەدى»، — دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.