بۇگىن سەناتتىڭ جالپى وتىرىسىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە كرەديت بەرۋ كەزىندە تاۋەكەلدەردى بارىنشا ازايتۋ، قارىز الۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ، قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە اتقارۋشىلىق ءىس جۇرگىزۋدى جەتىلدىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭى ەكىنشى وقىلىمدا قارالدى. سەنات زاڭنىڭ جەكەلەگەن باپتارىن جاڭا رەداكسيادا ۇسىنىپ، ونى ماجىلىسكە قايتاردى. بۇل تۋرالى Ulys سەناتتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ حابارلايدى.
سەناتتىڭ قارجى جانە بيۋدجەت كوميتەتىنىڭ مالىمەتىنشە، بانك بەرەتىن قارىزدار مەن ميكروكرەديتتەر بەرۋ كەزىندە تالاپتاردى قاتاڭداتۋ ارقىلى ازاماتتاردىڭ شامادان تىس كرەديت الۋىن تومەندەتۋ ەسكەرىلگەن. ول ءۇشىن زاڭدا كرەديتتەر بويىنشا 90 كۇننەن استام مەرزىمى وتكەن بەرەشەگى بولعان كەزدە ازاماتتارعا كرەديت بەرۋگە تىيىم سالۋ قاراستىرىلعان، سونداي-اق جۇبايىنىڭ (زايىبىنىڭ) كەلىسىمىنسىز كرەديت بەرۋگە تىيىم سالۋ شاراسى ەنگىزىلەدى. وتەلمەگەن تۇتىنۋشىلىق كرەديتتەر بويىنشا مەرزىمى وتكەن سوڭ 90 كۇننەن كەيىن سىياقىنى ەسەپتەۋگە تىيىم سالىنادى، ال مەرزىمدى اسكەري قىزمەتتى وتكەرۋ كەزەڭىندە قارىز الۋشىعا كرەديتتەر بويىنشا تولەمدەردى كەيىنگە قالدىرۋ قاراستىرىلعان.
سونىمەن قاتار، «تۇتىنۋشىلىق كرەديت» ۇعىمىن زاڭنامالىق ەنگىزۋ ۇسىنىلىپ، ونىڭ مولشەرى ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق اكتىسىمەن ايقىندالادى. 45 كۇنگە دەيىنگى جانە 50 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشكە دەيىنگى سوماداعى ونلاين ميكروكرەديتتەردى بەرۋدىڭ ەرەكشە شارتتارىنىڭ كۇشىن جويۋ، بۇل رەتتە ولارعا ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق اكتىسىندە ايقىندالاتىن جىلدىق ءتيىمدى سىياقى مولشەرلەمەسىنىڭ شەكتى مولشەرىن بەلگىلەۋدى قولدانۋ ۇسىنىلدى.
«كرەديتورلاردى بايىپتى كرەديت ساياساتىن جۇرگىزۋگە جانە ازاماتتاردىڭ پروبلەمالىق بەرەشەگىن رەتتەۋ بويىنشا شارالار قابىلداۋعا ىنتالاندىراتىن تالاپتار كوزدەلگەن. ماسەلەن، 2026 جىلعى 1 مامىرعا دەيىن بانكتەر مەن ميكروقارجى ۇيىمدارى ازاماتتاردىڭ بەرەشەگىن رەتتەۋ بويىنشا ساپالى جۇمىستى دەربەس جۇرگىزۋى ءۇشىن قارىزداردى كوللەكتورلارعا بەرۋگە موراتوريي ەنگىزىلەدى. سونداي-اق قارجى نارىعىنداعى الاياقتىققا قارسى ءىس-قيمىل جاساۋ ءۇشىن جاعدايلار جاسالۋدا. وسى ماقساتتا بانكتەر مەن ميكروقارجى ۇيىمدارىنا كليەنتتى بيومەتريالىق سايكەستەندىرۋسىز ەلەكتروندىق قارىز بەرۋگە تىيىم سالىنادى»، - دەلىنگەن سەنات اقپاراتىندا.
جالپى، بۇل قۇجات ازاماتتاردىڭ ارتىق كرەديت الۋ دەڭگەيىن تومەندەتۋگە، الاياقتىق تاسىلمەن قارىزدار مەن ميكروكرەديتتەر رەسىمدەۋ تاۋەكەلدەرىن جانە كليەنتتەردىڭ بانكتىك شوتتارىنان اقشانىڭ زاڭسىز الىنۋىن قىسقارتۋعا ىقپال ەتەدى، سونداي-اق رەزيدەنت ەمەس بانكتەردى وتاندىق ەكونوميكانى كرەديتتەۋگە تارتۋعا باعىتتالعان. مۇنىمەن قوسا، ىستەردىڭ جەكەلەگەن ساناتتارى بويىنشا جەكە تۇلعالاردىڭ بانكروتتىق ءراسىمىن وڭايلاتادى.
سونىمەن قاتار زاڭدى ەكىنشى وقىلىمدا تالقىلاۋ بارىسىندا باس كوميتەتتىڭ، باسقا كوميتەتتەر مەن سەنات اپپاراتى بولىمدەرىنىڭ ەسكەرتۋلەرى مەن ۇسىنىستارىن ەسكەرە وتىرىپ، ءماجىلىس قابىلداعان زاڭعا مىناداي باعىتتار بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلدى:
- «ەلەكتروندىق بانكتىك قارىز» ۇعىمى قولدانىستاعى زاڭنامانىڭ ءتيىستى نورمالارىندا كوزدەلگەندىكتەن، جاڭا ۇعىمدى ەنگىزۋ الىپ تاستالادى؛
- زاپاسقا جاڭادان بوساتىلعان اسكەري قىزمەتشىگە جۇمىسقا ورنالاسۋ جانە تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن ۋاقىت بەرۋ ءۇشىن زاڭمەن ۇسىنىلاتىن مەرزىمدى اسكەري قىزمەتتى وتكەرۋ كەزەڭىنە قارىزدى وتەۋ بويىنشا مەرزىمىن كەيىنگە قالدىرۋدى 60 كۇنگە ۇزارتۋ. بۇدان باسقا، وسى تۇزەتۋگە بايلانىستى يپوتەكالىق شارتتار، جىلجىمالى جانە جىلجىمايتىن مۇلىك كەپىلى شارتتارى بويىنشا قوسىمشا كەلىسىمدەر جاساسۋ بويىنشا جەكەلەگەن تالاپتاردى قولدانباۋ ۇسىنىلدى؛
- زاڭدى تۇلعالاردى بيومەتريالىق سايكەستەندىرۋدى جۇرگىزۋ مۇمكىن ەمەستىگىنە بايلانىستى جەكە تۇلعالارعا عانا بيومەتريالىق سايكەستەندىرۋسىز ەلەكتروندىق بانكتىك قارىز بەرۋگە تىيىم سالۋدى قولدانۋ؛
- بانك جانە ميكروقارجى ومبۋدسمانىن سايلاۋ كەزىندە قوسىمشا تالاپتار بەلگىلەۋ؛
- مەملەكەت قاتىساتىن كرەديتتىك بيۋرولاردىڭ قىزمەتىن رەگلامەنتتەيتىن نورمالاردى ناقتىلاۋ، سونداي-اق كوللەكتورلار كرەديتتىك بيۋروعا ۇسىناتىن قوسىمشا مالىمەتتەردى كوزدەۋ؛
- لومباردتارمەن شارت جاساسۋ كەزىندە ولاردىڭ قىزمەتىنىڭ ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى كرەديتتەر الۋدان ەرىكتى تۇردە باس تارتۋعا بايلانىستى نورمالاردى سايكەس كەلتىرۋ؛
- قازاقستان ەكونوميكاسىنا ينۆەستيسيالاۋعا قوسىمشا مۇمكىندىك بەرۋ ماقساتىندا سينديكاتتالعان قارجىلاندىرۋعا قاتىسۋعا رۇقسات ەتىلگەن تۇلعالار تىزبەسىنىڭ سينديكاتتالعان كرەديت بەرۋگە قاتىسۋشىلار قۇرامىن رەزيدەنت ەمەس بانكتەر فيليالدارىمەن جانە «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنىڭ بانكتەرىمەن تولىقتىرۋ. سونىمەن قاتار، سينديكاتتالعان قارجىلاندىرۋدى ۇيىمداستىرۋ بويىنشا تالاپتار ناقتىلانادى؛
- زاڭنىڭ كەيبىر ەرەجەلەرىن قولدانىستاعى زاڭنامانىڭ ەرەجەلەرىمەن سايكەس كەلتىرۋ؛
- وسى زاڭدى قولدانىسقا ەنگىزۋدى كوزدەيتىن زاڭنىڭ 2-بابىن پىسىقتاۋ.
ق ر قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى ولجاس قيزاتوۆتىڭ ايتۋىنشا، زاڭ اياسىندا جۇبايىنىڭ (زايىبىنىڭ) كەلىسىمىنسىز كرەديت بەرۋگە تىيىم سالۋ نورماسى ساقتالدى. ەندى نەسيە سوماسى 1 مىڭ اەك-تەن ارتىق بولسا، ونى الۋ ءۇشىن ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ءوزارا كەلىسىمى كەرەك بولادى.
