ۆاليۋتا باعامى
  • USD -

    527.5
  • EUR -

    554.5
  • RUB -

    5.13
مينيسترلىك ينتەرنەتتە وتىرعان بالالاردى باقىلايتىن قوسىمشالاردى ۇسىندى
فوتو: istockphoto.com 08 قاراشا 2024
مينيسترلىك ينتەرنەتتە وتىرعان بالالاردى باقىلايتىن قوسىمشالاردى ۇسىندى

سيفرلىق تەحنولوگيالاردىڭ دامۋى مەن ينتەرنەتتىڭ كەڭەيۋى اقپاراتتىق كەڭىستىكتى ءارتۇرلى مۇمكىندىكتەرمەن تولىقتىرۋدا. بۇگىنگى كۇنى ينتەرنەت – اقپارات الماسۋ مەن ويىن-ساۋىقتىڭ ورتاسى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ءبىلىم مەن قارىم-قاتىناستىڭ شەكسىز الاڭى. الايدا، ينتەرنەتتىڭ ۇنەمى دامىپ، كەڭەيۋىمەن بىرگە ونىڭ قاۋىپتىلىگى دە ارتا تۇسۋدە، دەپ حابارلايدى Ulys مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنە سىلتەمە جاساپ.

بالالاردى جەلىدەگى جاعىمسىز كونتەنتتەردەن قورعاۋ جانە ولاردىڭ ونلاين ارەكەتتەرىنە قاداعالاۋ جۇرگىزۋ – اتا-انالار ءۇشىن ماڭىزدى ماسەلە.

مەملەكەتتىك ورگاندار ينتەرنەتتەگى زاڭسىز ارەكەتتەرگە قارسى ءتۇرلى شارالار قابىلداپ جاتقانىمەن، تەك ولاردىڭ كۇشىمەن بۇل ماسەلەنى تولىق شەشۋ مۇمكىن ەمەس. وسى ورايدا، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى اتا-انا تاراپىنان بالالاردى باقىلاۋعا ارنالعان تانىمال قوسىمشالار ءتىزىمىن ۇسىنادى:

  • Kaspersky Safe Kids: سايتتاردى بۇعاتتاۋ، گەولوكاسيا، بەلسەندىلىك تۋرالى ەسەپتەر.
  • Dr.Web Security Space: انتيۆيرۋس جانە اتا-انا باقىلاۋى، كونتەنتتى ءسۇزۋ.
  • Qustodio (يسپانيا): كونتەنتتى ءسۇزۋ، ەكران ۋاقىتىن شەكتەۋ، الەۋمەتتىك جەلىلەردى باقىلاۋ.
  • Net Nanny (اقش): كونتەنتتى بۇعاتتاۋ، ەكران ۋاقىتىن شەكتەۋ جانە ورنالاسقان جەردى قاداعالاۋ.
  • Norton Family: سايتتاردى ءسۇزۋ، پايدالانۋ ۋاقىتىن شەكتەۋ جانە ىزدەۋ سۇراۋلارىن قاداعالاۋ.
  • Kidslox: ەكران ۋاقىتىن شەكتەۋ، قوسىمشالاردى بۇعاتتاۋ جانە ورنالاسقان جەردى قاداعالاۋ.
  • Parental Control Kroha (ۋكراينا): قوسىمشالاردى بۇعاتتاۋ، ۆەب-باقىلاۋ، بەلسەندىلىككە مونيتورينگ جاساۋ.
  • Google Family Link: Android جۇيەسىندە بەلسەندىلىكتى باقىلاۋعا ارنالعان تەگىن قوسىمشا. اتا-انا مەن بالانىڭ قۇرىلعىلارىنا ورناتۋ قاجەت.
  • Kidlogger: بەلسەندىلىكتى قاداعالاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ءپاسسيۆتى باقىلاۋ.
  • كىرىستىرىلگەن مۇمكىندىكتەر: Android ءۇشىن Google Play ارقىلى، iOS ءۇشىن — گەوپوزيسيانى قاداعالاۋ ءۇشىن «ەكران ۋاقىتى» جانە «ورنالاسقان جەردى انىقتاۋ».
  • TikTok Family Pairing: جاسوسپىرىمدەردىڭ TikTok قولدانۋىن باقىلاۋ، ەكران ۋاقىتىن شەكتەۋ جانە كونتەنتتى ءسۇزۋ مۇمكىندىگىمەن.
RELATED NEWS
Big data
19 جەلتوقسان 2018
Big data

Big Data-نىڭ تاڭقالارلىق ءوسۋى

ءبارى ديجيتال ءداۋىر باستالعالى بەرى ادامزات جيناعان مالىمەتتەر جارىلىسىنان باستالادى. بۇل ارينە، كومپيۋتەرلەر سانىنىڭ كوبەيۋىمەن، ينتەرنەتپەن جانە ءبىز ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان الەمنەن مالىمەتتەر جينايتىن تەحنولوگيالاردىڭ پايدا بولۋىنا بايلانىستى. مالىمەتتەر وزدەرى جاڭادان ويلاپ تابىلعان جوق.  كومپيۋتەر ءداۋىرى مەن مالىمەتتەر بازاسىنان بۇرىنعى قاعاز جازبالار، ارحيۆتەگى ماتەريالدار مالىمەتكە جاتادى.  كومپيۋتەرلەر، ەلەكتروندىق كەستەلەر، مالىمەتتەر بازاسى سول مالىمەتتەردى ۇلكەن اۋقىمدا ساقتاۋ مەن رەتكە كەلتىرۋدىڭ ءادىسىن بەردى. اياق استىنان سىزگە مالىمەتتەر «تىشقاندى» شىرت ەتكىزۋ قالۋى ارقىلى قولجەتىمدى بولا قالدى.

دەگەنمەن العاشقى كەستەلەر مەن مالىمەتتەر بازاسىنان بەرى ۇزاق جول ءجۇرىلدى. مىسالى بۇگىن، ەكى كۇندە جاسالىپ جيناقتالاتىن مالىمەتتەر ادامزاتتىڭ 2000 جىلدارعا دەيىن جاسالعان، جينالعان مالىمەتتەرىمەن بىردەي ەكەن. ءيا، ءيا ءاربىر ەكى كۇندە. 2020 جىلداردا ديجيتال مالىمەتتەر  شامامەن 5 ZB-دان (زەتابايت) 50 ZB-قا ۇلعايادى ەكەن. 1 ZB = 1000000000000 GB.

بۇگىن، ءبىزدىڭ ءاربىر جاساعان قادامىمىز «ديجيتال ءىز» قالدىرادى. ءتىپتى دۇكەننەن ءبىر زات الساڭىز، مۇنىڭ ءبارى مالىمەت رەتىندە ساقتالىپ، قاتتالىپ قالادى.

ياعني، ءبىزدىڭ ءاربىر ديجيتال ءىسىمىز «ديجيتال ءىز» قالدىرادى، جانە ولار اۆتوماتتى تۇردە سىزگە بىلىنبەي جاسالىپ كوبەيە بەرەدى.  ينتەرنەتكە شىققان سايىن، GPS-ى بار سمارتفونمەن جۇرگەن كەزدە، الەۋمەتتىك جەلىدە دوستارىڭىزبەن بايلانىستا نەمەسە چاتتا بولعاندا جانە ءسىز كىمسىز، قايدانسىز، قاي سالادا، قانداي كومپانيادا  جۇمىس ىستەيسىز، قاي دۇكەننەن قانداي زات الاسىز، قاي جەرىڭىزدىڭ اۋىرادى، كىممەن قارىم-قاتىناستاسىز، قانداي سايتتارعا كىرەسىز، سمارتفونىڭىزدا قانداي قوسىمشا باعدارلامالار (apps) قولداناسىز، وتباسىڭىز، مىنەز-قۇلقىڭىز ت.ب. ءبارىن ءتىزىلىپ، تالدانىپ ساقتالا بەرەدى. ينتەرنەتتىڭ بارلىق بەتتەرىندەگى مالىمەتتەر دە «Big data». ولار Googleء-دىڭ، Facebookء-تىڭ جانە تاعى باسقا الىپتاردىڭ سەرۆەرلەرىندە تۇر، وعان ارنايى ورگانداردىڭ قولى جەتەتىندىگىنە كۇمان جوق. ءسىز ءارتۇرلى الەۋمەتتىك جەلىلەر، قوسىمشا باعدارلامالارداعى انكەتالاردى تولتىرۋ ارقىلى ول مالىمەتتەردى جيناۋعا ءوزىڭىز كومەكتەسىپ جاتىرسىز. Google-دەن ءبىر سوزگە ىزدەۋ سالساڭىز، سونىڭ جارناماسى كەلەسى بەتتە تۇراتىنىن بايقاعان شىعارسىز. سودان-اق ءسىزدى نە قىزىقتىراتىنىن بىلەدى. «Big data»-داعى مالىمەتتەر جيىنتىعى تەك قانا لاۋھۋل ماحفۋزعا جەتپەيتىن شىعار.

سونىمەن قاتار، ادامنىڭ ەمەس اقىلدى قۇرلىعى، ماشينالار دا مالىمەتتەردىڭ كوبەيۋىنە ۇلەس قوسادى. ولار بىر-بىرىمەن نەمەسە ۇيدەگى سەرۆەرلەر ارقىلى مالىمەت الماسادى. ۇلكەن زاۋىتتارداعى وندىرىستەگى جابدىقتاردىڭ كوپشىلىگىنە سەنسورلار ورناتىلعان، ولار دا بىر-بىرىنە مالىمەتتەر جىبەرىپ تۇرادى.

«Big Data» تەرمينى وسى بارلىق مالىمەتتەردى جيناۋعا جانە سونى ادامزاتتىڭ ءوز مۇددەسىنە ءارتۇرلى سالالاردا قولدانۋ قابىلەتتىلىگىنە قاتىستى ايتىلادى.

«Big Data» قالاي جۇمىس ىستەيدى؟

«Big Data» مىناداي پرينسيپتەرمەن جۇمىس ىستەيدى: ءبىر ماسەلە، نە ءبىر جاعداي تۋرالى نەعۇرلىم كوپ بىلسەڭىز، سوعۇرلىم ءسىز سەنىمدى يدەيالار تابا الاسىز، ءارى قاراي نە بولاتىنىن بولجاي الاسىز.

كوپ مولشەردەگى مالىمەتتەردى سالىستىرۋ، بۇرىن بەلگىسىز بولىپ كەلگەن جايتتاردى انىقتاۋعا، سوڭىنان سالماقتى شەشىم قابىلداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.  كوبىنەسە بۇل جيناقتالعان مالىمەتتەردىڭ نەگىزىندە جاسالعان مودەلدەۋ ارقىلى ىسكە اسىرىلادى. سول مودەل ارقىلى جاعدايدى يميتاسيالاپ، بەرىلگەن پروسەسستەردىڭ شامالارىن رەتتەۋ ارقىلى وڭتايلى ناتيجەلەردى كوزدەيدى. بۇنداي پروسەسستەر اۆتوماتتاندىرىلعان.

بۇل وراسان زور مالىمەتتەردى جيناۋ، انىقتاۋ، سۇرىپتاۋ، سارالاۋ جانە وڭدەۋ وڭاي شارۋا ەمەس، ول جاساندى ينتەللەكتى مەن ماشينامەن وقىتۋ ارقىلى ىسكە اسادى. جالپى «مالىمەتتەرگە» فوتوسۋرەتتەر، ۆيدەو، اۋديوجازبالار، ماتىندەر، مالىمەتتەر بازاسى، سەنسورلاردىڭ تۇسكەن كورسەتىلىمدەر جانە ت.ب. جاتادى.

Big data قالاي قولدانىلادى؟

تولاسسىز ءوسىپ جاتقان وسى مالىمەتتەر اعىنىن ءقازىر ءبىز وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن عانا مۇمكىن بولماعان ادىستەر ارقىلى ءوز قاجەتىمىزگە جاراتا الامىز.  بۇل ءارتۇرلى سالاداعى بيزنەس الەمىنە توڭكەرىس اكەلەدى، كومپانيالار وزدەرىنىڭ كليەنتتەرىنىڭ قاي سەگمەنتتە، قانداي تاۋارعا سۇرانىس بولاتىنىن وتە ۇلكەن دالدىكپەن بولجاي الادى. Big Data سونىمەن قاتار كومپانيالارعا وزدەرىنىڭ ءىس-قيمىلدارىن الدەقايدا ءتيىمدى جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

بيزنەستەن تىس Big Data ءبىزدىڭ ءومىرىمىزدى ءارتۇرلى جولدارمەن وزگەرتۋگە كومەكتەسەدى:

مەديسينادا وتە ۇلكەن دارىگەرلىك جازبالاردى ساراپتاۋ مەن مودەلدەۋ ارقىلى اۋرۋلاردى باستاپقى كەزەڭىندە انىقتاپ جانە جاڭا دارىلەردىڭ ءتۇرىن جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءارتۇرلى سەنسورلاردان كەلەتىن مالىمەتتەردى جيناپ، سارالاۋ ارقىلى تابيعي جانە تەحنوگەندىك اپپاتاردى، جەر سىلكىنۋىن الدىن – الا بولجاپ، دەر كەزىندە شارا قولدانۋعا جاعداي جاسايدى. سونىمەن قاتار سوعىس جايىنداعى بوسقىنداردى باقىلاپ، قورعاۋعا، پوليسيا كۇشتەرىنىڭ ستراتەگياسىن جاساۋعا، كۇشتەردى دۇرىس قولدانۋعا، سول ارقىلى قىلمىستاردىڭ الدىن الۋعا كومەكتەسەدى.

Big Data تۋعىزاتىن ماسەلەلەر

Big Data بىزگە بۇرىن تۇسكە دە كىرمەگەن يدەيالار مەن مۇمكىندەر سيلاي وتىرىپ، شەشۋىن ىزدەيتىن ماسەلەلەردى دە  جۇكتەيدى:

 

مالىمەتتەردىڭ كونفيدەنسيالدىلىعى. جاسالىنىپ جاتقان Big Data-نىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ جەكە ءومىرىمىز جايلى اقپاراتتار وتە كوپ جانە ولاردىڭ نەگىزگى بولىگىنىڭ كونفيدەنسيالدىلىعىن ساقتاۋعا ءبىزدىڭ قۇقىعىمىز بار. ءبىز ىڭعايلىلىق ءۇشىن پەرسونالدىق مالىمەتتەردى اشامىز. دەگەنمەن، پەرسونالدىق مالىمەتتەردى اشۋ مەن ىڭعايلىلىقتىڭ بالانسىن تابۋىمىز كەرەك. مالىمەتتەردى قورعاۋ. مىسالى ءبىز بانكىلەرگە ونلاين بانكينگ قولدانۋ ءۇشىن ءوزىمىز جايىندا اقپارتتاردى بەرەمىز، ءبىراق ولار قانشالىقتى ءقاۋىپسىز جاعدايلاردا ساقتالادى؟

ەگەر مالىمەتتەر كەزدەيسوق اشىلىپ قالسا، سول ارقىلى بىرەۋلەردىڭ ىقپالىنا ءتۇسىپ، ديسكريميناسياعا ءتۇسىپ قالۋ ءقاۋىپى دە جوق ەمەس.

بولاشاققا قاراساق

ءومىرىمىزدى ادام تانىماستاي وزگەركەن Big Data بۇگىن وسىنداي بولسا، ەرتەڭ نە بولماقشى؟ مالىمەتتەر كوبەيە بەرەدى، ساراپتاۋ جۇيەلەرى تەحنولوگياسى ءارى قاراي دامي بەرەدى.

بيزنەستىڭ Big Data-نى قولدانۋ قابىلەتى وتە جوعارى بولۋى شارت. ونى وزدەرىنىڭ ستراتەگيالىق اكتيۆى رەتىندە قاراستىرعان بيزنەستەر عانا قالىپ، الدىعا داميدى.

قازاقستاندا ەلەكترون سيفرلىق قولتاڭبا فورماتى وزگەردى
30 ءساۋىر 2024
قازاقستاندا ەلەكترون سيفرلىق قولتاڭبا فورماتى وزگەردى

30 ساۋىردە قازاقستان كريپتوگرافيالىق ستاندارتقا كوشەدى، وعان سايكەس ەلەكترون سيفرلىق قولتاڭبا فورماتى وزگەرەدى، دەپ حابارلايدى Ulys ق ر ۇلتتىق كۋالاندىرۋشى ورتالىعىنا سىلتەمە جاساپ.

وزگەرىستەر بويىنشا، ەسق-نىڭ ءبىر كىلتىنە كوشۋ، ياعني جەكە جانە زاڭدى تۇلعالارعا ق ر ست مەمست ر 34.10 – 2015 (مەمست 2015) الگوريتمىندە ەسق-نىڭ ءبىر كىلتى بەرىلەدى، ول اۋتەنتيفيكاسيا ءۇشىن دە، قول قويۋ ءۇشىن دە پايدالانىلادى.

زاڭدى تۇلعالاردىڭ پايدالانۋىنا ارنالعان ەسق كىلتتەرىنىڭ مىناداي تالاپ ەتىلمەگەن تۇرلەرىن قولجەتىمدى تىزىمنەن الىپ تاستاۋ جوسپارلانعان:

"قارجىلىق قۇجاتتارعا قول قويۋ قۇقىعى بار قىزمەتكەر"؛

"كادر ءبولىمىنىڭ قىزمەتكەرى".

"جاڭا مەمست 2015 الگوريتمىن قولداۋ جاڭارتىلعان NCALayer ارقىلى قامتاماسىز ەتىلەدى. جاڭا نۇسقا شىققاننان كەيىن، قولدانبا اۆتوماتتى تۇردە پايدالانۋشىعا NCALayer جاڭارتۋدى ۇسىنادى"، - دەلىنگەن حابارلامادا.

قازاقستان كورەيا مەن تۇركيانىڭ تەحنولوگياسى نەگىزىندە دروندار قۇراستىرماق
14 مامىر 2024
قازاقستان كورەيا مەن تۇركيانىڭ تەحنولوگياسى نەگىزىندە دروندار قۇراستىرماق

مۇنداي كەلىسىمگە قازاقستاننىڭ ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس مينيسترلىگى دەلەگاسياسىنىڭ وڭتۇستىك كورەياعا ساپارى بارىسىندا قول جەتكىزىلدى، دەپ حابارلايدى Ulys 24KZ تەلەارناسىنا سىلتەمە جاساپ.

دەلەگاسيا مۇشەلەرى 3 كۇن ىشىندە كورەيا ۇكىمەتىنىڭ مۇشەلەرىمەن، ءىرى كومپانيالاردىڭ باسشىلارىمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ، دجەي جانە شينحان ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە بولدى. وندا ولار دارىسكە قاتىسىپ، درونداردى جاساۋ ءۇشىن ينجەنەرلەردى وقىتۋ ۇدەرىسىمەن تانىستى. ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، ازىرگە قازاقستاندا ەكى ۋنيۆەرسيتەتتە عانا دروندار كافەدراسى بار. ەندى دجەي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ كومەگىمەن تاعى ءبىر فاكۋلتەت اشىلماق. كورەيالىق پروفەسسورلار قازاقستاندا درون سالاسىنا قاجەتتى ماماندار دايارلايتىن بولادى.  

«دجەي اكادەمياسىندا جوعارعى سىنىپ وقۋشىلارىنان باستاپ ناقتى وندىرىستە جۇمىس ىستەيتىن ادامدارعا دەيىن ارنايى سولارعا ماماندىرىلعان باعدارلامالار بار. سولاردى قولدانا وتىرىپ، مامانداردى دايىندايتىن بولامىز. الداعى ۋاقىتتا دجەي ۋنيۆەرسيتەتى قازاقستانعا كەلىپ، ءبىزدىڭ ۋنيۆەرسيتەتتەرىمىزدى ارالاپ، تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتتەرىمىزدى، ولاردىڭ ىشىنەن وزدەرىنە ارىپتەس تاندايتىن بولادى. ناقتى تەحنولوگيالاردى بىزگە بەرۋگە كومپەتەنسيانى بىزگە بەرۋگە دايىن»- دەدى ق ر ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس ۆيسە-مينيسترى ازامات بەيىسبەكوۆ. 

سونداي-اق تۇركيالىق تاراپتىڭ دا درون تەحنولوگياسى بويىنشا قازاقستانعا كومەكتەسەتىنى بەلگىلى بولدى. 

ءبىز تۋرالى
ulys.kz — اقپاراتتىق، ساراپتامالىق جانە تانىمدىق باعىتتاعى ماتەريالداردى بەرەدى.
 
مۋلتيمەديالىق جوبا زامان تالابىنا ساي جاسالعان. قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق نارىعىن ساپالى
كونتەنتپەن قامتاماسىز ەتۋگە ۇلەس قوسۋعا باعىتتالعان. مۇنداعى ساراپتامالىق، تانىمدىق
ماقالالار سان سالانى قامتيدى. گەوستراتەگيا، گەوەكونوميكا، گەوساياسات، حالىقارالىق
قاتىناستار مەن ەلدىڭ ىشكى-سىرتقى ساياساتى، ەكونوميكا، جاھاندا بولىپ جاتقان تەكتونيكالىق
وزگەرىستەر مەن ترەند تاقىرىپتار ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىنان تەرەڭ تالدانىپ قازاق
وقىرماندارىنا جەتكىزىلەدى. ورتالىق ازيا مەن تۇركى الەمىنە ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى.