3-7 قىركۇيەك ارالىعىندا ەلىمىزدە حالىقارالىق «ۇلى دالا جورىعى» مارافون-بايگەسى وتەدى. وعان شەت مەملەكەتتەردەن 10-جۋىق كوماندا قاتىسادى. وتاندىق كوماندالاردىڭ سانى 9. قازىرگى ۋاقىتتا قاتىسۋشىلاردى تىركەۋ اياقتالدى. 

«JORYQ» ات سپورتى فەدەراسياسىنىڭ پرەزيدەنتى باقىتجان تۇرلىبەكوۆتىڭ ايتۋىنشا حالىقارالىق «ۇلى دالا جورىعى» مارافون-بايگەسىنىڭ باستى ماقساتى – ۇمىت بولا باستاعان جىلقى تۇقىمدارىن قايتا جاڭعىرتىپ، ولاردىڭ الەۋەتىن حالىقارالىق دەڭگەيدە ناسيحاتتاۋ.

«ۇلى دالا جورىعى» جوباسىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ ءبىرى – قولتۋما جىلقىلاردىڭ ەكىنشى تىنىسىن اشۋ. ءۇش جىدان بەرى وتكىزىلىپ كەلە جاتقان جورىقتىڭ ارقاسىندا قولتۋما جىلقىلاردىڭ باعاسى بىرنەشە ەسە وسكەنىنە كۋا بولدىق. بۇعان دەيىن «بايگە اتى»، «كوكپار اتى» دەگەن تۇسىنىك بولسا، ەندى ول قاتارعا «جورىق اتى» قوسىلدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ب.تۇرلىبەكوۆ.

حالىقارالىق «ۇلى دالا جورىعى» مارافون-بايگەسى استانادا وتەتىن 5ء-شى دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنىڭ باستاۋى بولادى. سونىمەن قاتار وزگە مەملەكەتتەر كوشپەندىلەر وركەنيتىنىڭ قازىرگى ۇلگىسىن وسى جورىقتان كورە الادى.

«بۇل باستاما اياسىندا قازاق جىلقىلارىن شەتەلدىك جىلقى تۇقىمدارىمەن سالىستىرىپ، ولاردىڭ شىدامدىلىعىن، ۇزاق قاشىقتىققا توزىمدىلىگىن، جالپى الەۋەتىن كورسەتەمىز. بۇل دوداعا شەتەلدەن قاراشاي، كاباردين، اراب، تاتار، باشقۇرت، جاڭا قىرعىز جىلقى تۇقىمدارى قاتىسادى»، - دەيدى «JORYQ» ات سپورتى فەدەراسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ب.تۇرلىبەكوۆ.

بايراقتى باسەكە سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى بوتاي قونىسىنان باستالىپ، استانا قالاسىندا اياقتالادى. جارىس باستالاتىن بوتاي قونىسى كەزدەيسوق تاڭدالماعان، 44 جىل بۇرىن ارحەولوگ-عالىمدار سەنساسيالىق جاڭالىق اشتى. ولار وسى اۋماقتان 100-گە تارتا ارتەفاكتىلەر تاۋىپ، سولتۇستىك قازاقستان جەرىندە قامبار اتا تۇلىگى ەڭ العاش قولعا ۇيرەتىلگەن دەگەن تۇجىرىم جاسادى.

«بوتاي» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني مۋزەي-قورىعىنىڭ ديرەكتورى قۋانىش شاقشاقوۆتىڭ ايتۋىنشا ءدال وسى جەردە جىلقى شارۋاشىلىعىنىڭ دامىعانىنا دالەل بولاتىن ارحەولوگيالىق جادىگەرلەر كوپتەپ تابىلعان.

سونداي-اق، بوتاي قونىسىنىڭ ماڭىنا قازاق مادەنيەتى مەن ءداستۇرىن دارىپتەيتىن ۇلكەن ەتنو-اۋىلدىڭ قۇرىلىسى جوسپارلانىپ جاتىر.

ەسكە سالا كەتەيىك، رەسپۋبليكالىق «JORYQ» ات سپورتى فەدەراسياسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق سپورت قاۋىمداستىعىنىڭ قۇرامىنا كىرەدى. قاۋىمداستىق قۇرامىندا بۇدان وزگە «كوكپار»، «بايگە»، «ساداق اتۋ»، «تەڭگە ءىلۋ»، «اۋدارىسپاق»، «جامبى اتۋ»، «قۇسبەگىلىك»، «اسىق اتۋ» جانە ت.ب. فەدەراسيالار بار. ق ر ۇلتتىق سپورت قاۋىمداستىعىن يسلامبەك سالجانوۆ باسقارادى.

اتاپ وتەيىك، 8-13 قىركۇيەكتە استانا قالاسىندا 5ء-شى دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارى وتەدى. ءىس-شاراعا 89 ەلدەن 2000-نان استام سپورتشى قاتىسادى دەپ جوسپارلانۋدا. 5ء-شى دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنىڭ باس دەمەۋشىسى - ALAGEUM ELECTRIC، ويىنداردىڭ باس سەرىكتەسى - Halyk Bank. استانادا وتەتىن دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىندا بارلىعى 21 سپورت تۇرىنەن 97 مەدال جيىنتىعى ساراپقا سالىنادى.

«استانا ارەنا» ستاديونىندا وتكەن شاراعا وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيويەۆ، قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ، تۇرىكمەنستان حالك ماسلاحاتىنىڭ ءتوراعاسى گۋربانگۋلى بەردىمۇحامەدوۆ، تاتارستان رەسپۋبليكاسىنىڭ رايسى رۋستام ميننيحانوۆ، ساحا رەسپۋبليكاسىنىڭ باسشىسى ايسەن نيكولايەۆ، موڭعوليانىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى ەنحبايار نامبارىن، دۇنيەجۇزىلىك ەتنوسپورت كونفەدەراسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ءبىلال ەردوعان، سونداي-اق يۋنەسكو، اوسشك، بۇۇ دۇنيەجۇزىلىك تۋريزم ۇيىمى، تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمى، تۇركسوي، تۇركى ينۆەستيسيالىق قورى، تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسى، يسلام سپورت قاۋىمداستىعى، ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى جونىندەگى يسلام ۇيىمىنىڭ باسشىلارى، ەۋروپا وداعىنىڭ ورتالىق ازياداعى ارنايى وكىلى جانە باسقا دا رەسمي تۇلعالار قاتىستى.

ءدۇبىرلى دودانىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا قازاق جەرىن مەكەن ەتەتىن ءتۇرلى ەتنوس وكىلدەرىنىڭ بالالارى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۋىن الىپ شىقتى. بۇدان كەيىن ەلىمىزدىڭ ءانۇرانى شىرقالدى.

قالىپتاسقان ءداستۇر بويىنشا جارىسقا قاتىسۋشى مەملەكەتتەر سپورتشىلارىنىڭ شەرۋى ءوتتى. بيىلعى كوشپەندىلەر ويىندارىنا ازيادان، ەۋروپادان، سولتۇستىك جانە وڭتۇستىك امەريكادان، افريكادان، سونداي-اق اۆستراليادان سپورتشىلار كەلدى.

سالتاناتتى جيىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ارنايى ءسوز سويلەپ، الەمدىك اۋقىمدا ءوتىپ جاتقان ايرىقشا ماڭىزدى ءىس-شاراعا قاتىسۋ ءۇشىن قازاقستانعا كەلگەن باۋىرلاس مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارىنا، مارتەبەلى مەيماندارعا جانە سپورتشىلارعا شىنايى العىسىن جەتكىزدى.

پرەزيدەنت كوشپەندىلەر وركەنيەتى دۇنيەجۇزى تاريحىندا وشپەس ءىز قالدىرعان وركەنيەت ەكەنىن ايرىقشا اتاپ ءوتتى.

– ۇلى دالا كوشپەندىلەرى ەجەلدەن بايتاق ەۋرازيانى مەكەن ەتكەن. ولار جاھاندىق دامۋ ۇدەرىسىنە تۇبەگەيلى وزگەرىس اكەلدى، سول زامانداعى وزىق تەحنولوگيانىڭ يەسى بولدى. كوشپەندىلەر بەس مىڭ جىل بۇرىن جىلقىنى قولعا ۇيرەتتى. دۇنيەنى دۇبىرلەتكەن سالت اتتىلار مادەنيەتىن قالىپتاستىردى. قۋاتتى قارۋ-جاراق پەن عاجايىپ زەرگەرلىك بۇيىمدار جاساپ شىعاردى. ساق ءداۋىرىنىڭ التىن ادامدارى – سونىڭ ايقىن دالەلى. قازاق جەرىنەن ءال-فارابي، قوجا احمەت ياساۋي سىندى عۇلامالار شىققان. ولار ءىلىم-عىلىمنىڭ دامۋىنا وراسان زور ۇلەس قوستى. ءبىزدىڭ بابالارىمىز الىپ مەملەكەتتەر قۇردى، ۇلكەن قالالار سالدى. ۇلى دالادا وتىرار، تۇركىستان، تاراز، سارايشىق سياقتى ساۋلەتتى شاھارلار بوي كوتەردى. كوشپەندى جۇرت باتىس پەن شىعىسقا كوپىر بولىپ، ءتۇرلى مادەنيەتتىڭ جاقىنداسۋىنا اسەر ەتتى. وسى جەردە ەجەلگى عۇن يمپەرياسى، ودان سوڭ تۇرىك قاعاناتى سالتانات قۇردى. ولاردىڭ داڭقتى جولىن التىن وردا مەن قازاق حاندىعى جالعاستىردى، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

مەملەكەت باسشىسى كوشپەندىلەر ويىنى بابالار امانات ەتكەن قاستەرلى مۇرانى كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ، جاس بۋىنعا تابىستاۋ ماقساتىنان تۋعان بىرەگەي جوبا ەكەنىن ايتتى.

– ون جىل بۇرىن وسى جارىستى العاش ۇيىمداستىرعان قىرعىز باۋىرلارعا العىس ايتامىن. بۇل – ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنەن وتەتىن الەمدەگى ەڭ ءىرى دودا. ونى كوشپەندىلەر وليمپياداسى دەۋگە بولادى. بۇل ويىندار دالا وركەنيەتىن جەر جاھانعا پاش ەتەدى. سپورت – ءوزارا قۇرمەت پەن سىيلاستىق سيمۆولى. سپورتتىڭ باستى ميسسياسى – حالىقتار دوستىعىن نىعايتۋ. قازاقستان بۇكىل الەمگە بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم مەكەنى رەتىندە تانىمال. ەلىمىزدە ءتۇرلى ەتنوس وكىلدەرى ءتاتۋ-تاتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. ءبىز الىس-جاقىن شەتەلدىڭ بارىمەن تىعىز بايلانىس ورناتتىق. باسقا مەملەكەتتەر دە ءوزارا دوستىق قاتىناستا بولعانىن قالايمىز. سوندىقتان كوشپەندىلەر ويىندارى ىنتىماعىمىزدى بەكەمدەي تۇسپەك، – دەدى پرەزيدەنت.

تورتكۇل دۇنيەنى جايلاعان كوشپەندىلەر وركەنيەتىنىڭ باي مادەنيەتى مەن تاعىلىمدى تاريحىن، ءسالت-داستۇرىن پاش ەتىپ، ادامزات بالاسىن ورتاق ءۇيىمىز – جەر انانى ساقتاۋعا ۇندەگەن اشىلۋ سالتاناتى بىرنەشە ەپيزودقا ۇلاستى.

سونىمەن قاتار سالتاناتتى جيىندا V دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىن ۇيىمداستىرۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى رومان سكليار، دۇنيەجۇزىلىك ەتنوسپورت كونفەدەراسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ءبىلال ەردوعان ءسوز سويلەدى.

استانادا وتەتىن 5 دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارى قارساڭىندا كوكپاردان قازاقستان ۇلتتىق قۇراماسى الماتى وبلىسىندا وقۋ-جاتتىعۋ جيىندارىن وتكىزىپ جاتىر.

ۇلتتىق قۇرامانىڭ باس باپكەرى اقىلباي مانكەيەۆتىڭ ايتۋىنشا، وسى وقۋ-جاتتىعۋ جيىنى اياسىندا قىركۇيەكتە وتەتىن ويىندارعا قاتىساتىن جىلقىلار دايىندالىپ جاتىر. بارلىعى 40 جىلقىنىڭ ىشىنەن مىقتىلارى ىرىكتەلىپ الىنادى. ونىڭ سوزىنشە، كوماندا دايىندىعى ءقازىر جاقسى دەڭگەيدە. ۇلتتىق قۇراماعا قىرعىزستان مەن وزبەكستاننان كەلگەن كوماندالار مىقتى قارسىلاس بولا الادى.

«ەكى ايدان بەرى 5ء-شى دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنا بەلسەندى دايىندالىپ جاتىرمىز. ەلىمىزدىڭ نامىسىن ابىرويمەن قورعايمىز دەپ ۇمىتتەنەمىز. وسىنداي ماڭىزدى سپورتتىق جارىستىڭ ەلىمىزدە ءوتىپ جاتقانى بىزگە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەيدى. ءبىرىنشى وقۋ-جاتتىعۋ جيىنىندا ءوزىمىزدىڭ كۇش-قايراتىمىزعا باسا ءمان بەرسەك، ەندى جىلقىلاردى دايىنداپ جاتىرمىز»، دەدى كوكپاردان ۇلتتىق قۇراما مۇشەسى ادىلەت مامىت.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، رەسپۋبليكالىق كوكپار فەدەراسياسى ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى قاۋىمداستىعىنىڭ قۇرامىنا كىرەدى. سونىمەن قاتار، قاۋىمداستىق قۇرامىندا بايگە، جامبى اتۋ، اۋدارىسپاق، ساداق اتۋ، قۇسبەگىلىك، اسىق اتۋ، تەڭگە ءىلۋ، JORYQ جانە ت.ب. فەدەراسيالار بار. ال قاۋىمداستىقتى بەلگىلى كاسىپكەر، مەسەنات، Altyn Qyran Foundation قوعامدىق قورى قامقورشىلىق كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى يسلامبەك سالجانوۆ باسقارادى.