ءساۋىر ايىندا كيم چەن ىن پانمۋنچجومدا كوپشىلىكتىڭ نازارىن اۋدارعان قيمىل-ارەكەت جاسادى. ارينە، بىلاي قاراعاندا ەشكىمگە قىزىقسىز دۇنيە. ءبىراق ديپلوماتيا مەن ساياساتتا بۇل نازاردان تىس قالمايدى.
ەكى ەلدىڭ اراسىنداعى «پانمۋنجوم دەكلاراسياسى» مەن «ەستەلىك ءسوز قالدىرۋ» راسىمىنە كەلگەندە كيم چەن ىن وڭتۇستىك كورەيالىقتاردىڭ ۇستەلگە دايىنداپ قويعان قالامىن قولدانبادى. قاسىنداعى قارىنداسى كيم ءو چجونعا يەك قاعىپ، ءوز قالامىن الدى. ال، ەندى وسى كيم چەن ىننىڭ قالامنان قانداي ءسوز تۋدى؟
«جاڭا تاريح قازىردەن باستاپ. بەيبىتشىلىكتىڭ ءداۋىرى، تاريحتىڭ باستالعان جەرىنەن». كيم چەن ىن 2018 جىل، 27ء-ساۋىر.
ءدال وسى ءبىر جاعداي امەريكامەن بولعان كەزدەسۋدە ەكىنشى رەت قايتالاندى. الەم ەلى تاعى دا ءبىر رەت سولتۇستىك كورەيا ليدەرىنىڭ وقىس ارەكەتىنە كۋا بولدى. بۇل جولى شىنىمەن دە ءبىر جاعدايدىڭ ەكى رەت قايتالانۋى ساراپشىلاردى ويلاندىردى. ال ونىڭ ۇستاعان قالامى الەمدىك برەند — «Montblanc» بولاتىن.
كيم نەگە ول ءوز قالامىمەن جازدى؟ ءبىرىنشى، قاۋىپسىزدىك شاراسى. ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، قالامنىڭ سىرتقى قابىندا ۋ بولۋى مۇمكىن. ويتكەنى الپاۋىتتاردىڭ قاۋىپسىزدىك جانە بارلاۋ سالاسىنىڭ ادامدارىنا سەنىمنىڭ جوق ەكەنىن العا تارتادى. ونىڭ كۇزەتى امەريكا تاراپى ازىرلەگەن قالامدى الدىن-الا تازالىپ قويعان.
ەكىنشى، كوسەمنىڭ قولتاڭباسىن الۋ كوزدەلۋى مۇمكىن. جالپى، ونىڭ ساۋساق ىزدەرىن زەرتتەۋ ماقساتىندا. بۇل ارينە، دايەكسىز دولبار سەكىلدى كورىنەدى. ءبىراق امەريكا سەكىلدى ەلدىڭ ويىندا نە جاتقانىن كىم ءبىلىپتى. كيمدى زەرتتەۋ ءۇشىن بارلىق تاسىلدەر قولدانىلادى. ءۇشىنشى، كيم ءوزىنىڭ كىم ەكەنىن، وسى ارەكەتىمەن-اق ديپلوماتيادا دەربەستىگىن بايقاتتى دەيتىندەر باسىم. ولاردىڭ ويىنشا، كيم الپاۋىتتاردىڭ ايتقانىنا كونىپ، ايداۋىنا جۇرە قويمايدى. ءتورتىنشى، وڭتۇستىك كورەيا مەن امەريكا «اسكەري وداقتاس ەلدەر». بايقاساق، وسى مۇددەلەس ەكى ەلدە دە ءبىر ارەكەتتى جاساۋى تەگىن ەمەس. ايتپەسە، باۋىرلاس ەلمەن كەزدەسكەندە سول ەلدىڭ قالامىمەن جازىپ، امەريكامەن كەزدەسكەندە نەگە ءوز قالامىمەن جازبادى؟ بەسىنشى، بۇقارانىڭ نازارىن اۋدارۋ ءۇشىن جاسالعان ارەكەت دەگەن دە پىكىر كوپ. ءبىراق كيم قوعامنىڭ پىكىرىنە زارۋلەردىڭ قاتارىنان ەمەس.
قورىتا كەلگەندە، كيم چەن ىن تاريحتى وزگەنىڭ قالامىمەن جازبادى. ول ءوز قالامىمەن تاريحتى جازا ءبىلدى. ءجاي عانا ەمەس، الەمدىك ساياساتتاعى جاڭا پاراقتى جازدى. ونىڭ ارەكەتى سولتۇستىك كورەيا ساياساتىنىڭ تاۋەلسىزدىگى، ديپلوماتياسىنىڭ دەربەستىگىن بايقاتادى. بۇكىل الەمگە حالىقارالىق ساياسات پەن ديپلوماتيانىڭ تاريحىن ءوز قولدارىمەن جازا الاتىندىقتارىن كورسەتىپ قانا قويماي، امەريكا سەكىلدى ەلگە يادرولىق قارۋمەن قارۋلانعان مەملەكەت ەمەس ەكەنىن قيمىلىمەن تانىتىپ، باتىس دەسە باس شۇلعىمايتىنىن ءبىلدىردى. سىرتقى ساياساتتا وزىنە سەنىمدى ەل ەكەنىن جەتكىزدى. قىسقاسى، ءبىر قيمىلىمەن كوپ جاعدايدى اڭعارتتى. «ىمدى بىلمەيتىن، دىمدى بىلمەيدى» دەمەكشى، ديپلوماتيالىق كيم چەن ىننىڭ ىمىنان امەريكا كوپ نارسەنى ۇققان سەكىلدى.
كيم چەن ىننىڭ 2018 جىلعى ارەكەتى كەلەسى 2019 جىلى سەۋلگە ساپارى بارىسىندا قايتالانسا تاڭ قالماڭىز. كيم چەن ىننىڭ وسى ارەكەتىن الەم ءۇشىنشى رەت تاماشالاي الا ما؟ بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن كەلەر جىلدىڭ ەنشىسىنە قالدىرمامىز.
داستان اقاش، شىعىستانۋشى-كورەيتانۋشى، مەملەكەتتىك جانە باسقارۋ سالاسى مەن حالىقارالىق قارىم-قاتىناس مامانى
