ايەلىن ۇردى دەپ ايىپتالعان ديپلومات، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بىرىككەن اراپ امىرلىكتەرىندەگى ەلشىسىنىڭ كومەكشىسى قىزمەتىن اتقارعان ساكەن ماماش الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى بۇكىل ءمان-جايدى ءتۇسىندىردى، دەپ حابارلايدى Ulys.
ايتا كەتسەك، ايەلىن ۇرىپ-سوقتى دەگەن قازاقستاندىق ديپلوماتقا قاتىستى قىلمىستىق ءىس قوزعالعان بولاتىن.
1. ءومىربايان
سوڭعى كەزدە وتباسىمنىڭ ماسەلەسى ءدۇيىم جۇرتقا جايىلىپ جاتىر، قۇداي باسقا سالماسىن، مۇنداي جاعدايدى ەشكىم قالاماسا كەرەك.
ءالى كۇنگە دەيىن بالا-شاعامدى قورعاپ، جانۇيامدى ساقتاپ قالعىم كەلەدى، الايدا، وكىنىشكە بۇل ءۇمىتتىڭ شىراعى ەندىگىسى ءسونىپ بارا جاتقانداي.
وتباسى مەن ءۇشىن قاي كەزدە بولماسىن ءبىرىنشى ورىندا بولدى. جانۇيامدى اللانىڭ اماناتى دەپ قابىلداپ، ولاردىڭ بۇگىنى مەن ەرتەڭىنە بارلىق جاۋاپكەرشىلىكتى تولىق سەزىنەمىن.
جۇبايىم كارينا قۇداي قوسقان جارىم، بالالارىمنىڭ اناسى.
كۇنى كەشەگە دەيىن جانۇياداعى ەكى ەرەسەك ادامدى وتاعاسى مەن اناسى دەپ ساناپ، وتباسىمىزدىڭ باقىتى ءۇشىن قولدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاساپ، شۇكىر جاقسى ءومىر ءسۇرىپ، بولاشاققا جوسپارلار قۇرىپ كەلدىك.
سۇرىنبەيتىن تۇياق بولمايدى دەمەكشى، ءاربىر وتباسىدا ىدىس اياق سىلدىرلاماي تۇرماسا كەرەك. بۇنداي جاعدايدىڭ ورىن العانىنا قاتتى وكىنەمىن، جۇبايىما دا ايتتىم، كەز-كەلگەن كۇنى قايتا تاتۋلاسۋعا دايىنمىن، ۇلىم مەن قىزىمدى ساعىندىم.
قاتەلىكتەر ەكەۋمىزدە دە بولدى، ءقازىر تەرگەۋ ءجۇرىپ جاتىر، سوت كىنالى دەپ تاپسا، ەركەك توقتى قۇرباندىق دەگەندەي، جاۋاپكەرشىلىكتەن قاشپايمىن.
ءوز باسىم بۇل جاعدايدى ومىردەگى سىناق دەپ قابىلداپ، بارىنشا ساباق الۋعا تىرىسىپ، تۇننەن كەيىن كۇن شىعار دەپ ۇمىتتەنەمىن.
حوش، اكەم قازاق، شەشەم قازاق، اۋىلىمدا جەتىنشى، كەنجە ۇل بولىپ دۇنيەگە كەلدىم. اكە-شەشەم قارا شارۋا، ءوز ەڭبەگىمەن ادال اسىن تاۋىپ، بالالارىن اسىرادى.
جاستايىمنان اسىق اتىپ، تاي شاپتىرىپ، اعايىنعا قىزمەت ەتىپ، اقساقالداردىڭ قولىنا سۋ قۇيىپ، قازاقي تاربيە كوردىم.
مەكتەپ تابالدىرىعىن اۋىلدا اتتاپ، ەسىمدە، دايىندىق سىنىپقا بارعاندا ەكى اپكەمنىڭ ارقاسىندا كوبەيتۋ كەستەسىن جاتقا ءبىلىپ باردىم، ساباق اراسىنداعى ۇزىلىستە ۇلكەن كلاستىڭ ۇل-قىزدارى مەنەن كوبەيتۋ كەستەسىن سۇراپ، تاڭداي قاعاتىن.
قۇداي بەرگەن قابىلەتتىڭ ارقاسىندا بىلىمگە جاقىن بولدىم، بەسىنشى كلاسقا قاراي اعام جازىلعان ورىسشا گازەت-جۋرنالداردى وقيتىنمىن. ۇيدەگى، مەكتەپتەگى كىتاپحانالارداعى قىزىق كىتاپتاردى بىرنەشە قايتارا وقىپ تاستايتىنمىن. ەڭ سۇيىكتى كىتابىم اتامىز بەردىبەك سوقپاقبايەۆتىڭ «بالالىق شاققا ساياحاتى» ەدى، ونى كەمىندە ءجۇز مارتە وقىعان شىعارمىن.
سونىمەن، جەتىنشى سىنىپتان سوڭ ءبىلىم قۋىپ الماتىداعى مەكتەپ-ينتەرنەتقا وقۋعا كەلدىم. ءبىر جىلدان انام مارقۇم «كەنجە بالامنىڭ قياندا جۇرگەنى اۋىر بولدى» دەگەن سوڭ شىمكەنتتەگى مەكتەپ-ينتەرناتقا اۋىسىپ كەلىپ، سوندا اتتەستات الدىم.
مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ قايتادان الماتىعا كەلىپ، راحمەتتىك زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، قازاق ۇلتتىق زاڭ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى ناعاشىباي شايكەنوۆتىڭ ادىلدىگى مەن پرينسيپشىلدىگىنىڭ ارقاسىندا ءوز كۇشىممەن زاڭ ۋنيۆەرسيتەتىنە بيۋدجەتكە وقۋعا ءتۇسىپ، ۇزدىك ءبىتىردىم. سوسىن ەكى جىل ءال فارابي ۋنيۆەرسيتەتىندە ماگيستراتۋرادا ءبىلىمىمدى شىڭداپ، ۇزدىك ديپلوم الدىم.
ەكى ديپلومدى قولىما الىپ، ەلىمە قىزمەت ەتەيىن دەپ ارمان قۋىپ استاناعا كەلدىم. اۋەلى ءبىر مەكەمەدە كونتراكتپەن ىستەپ ءجۇرىپ، جارتى جىلدان سوڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە قۇجات تاپسىردىم. مينيسترلىكتىڭ باسشىلىعىنىڭ وبەكتيۆتى قاراستىرىپ، كاسىبي باعالاۋىنىڭ ارقاسىندا ديپلوماتيالىق قىزمەتكە قابىلداندىم.
قىزمەت ەتە ءجۇرىپ، ديپلوماتيا سالاسىنا وتە قاجەتتى بولادى دەگەن نيەتپەن وزگە تىلدەردى جەتىك مەڭگەرۋگە تىرىستىم. اتاپ ايتقاندا:
1. اعىلشىن ءتىلىن جەتىك بىلەمىن، ديپلوماتيالىق دەڭگەيدە ساۋاتتى جازىپ، سويلەي الامىن.
2. ورىس ءتىلىن دە جەتىك مەڭگەرگەنمىن. سويلەۋ، جازۋ، ديپلوماتيالىق قارىم-قانىتاس دەڭگەيىم دە جوعارى.
3. تۇرىك ءتىلىن دە جەتىك مەڭگەرگەنمىن. سويلەۋ، جازۋ، ديپلوماتيالىق قارىم-قانىتاس دەڭگەيىم جوعارى، ەركىن جۇمىس ىستەيمىن.
4. اراپ ءتىلىن دە جاقسى مەڭگەرگەنمىن. قاجەتتى ماتەريالداردىڭ بارىمەن جۇمىس ىستەي الامىن.
5. قازاق ءتىلى ءوزىمنىڭ انامنىڭ ءتىلى. ءقازىر سىزدەرگە جاعدايىمنىڭ ءبارىن قازاق تىلىندە جازىپ وتىرمىن.
سونىمەن جيىرما جىلداي مەملەكەتتىك قىزمەتتە جۇمىس ىستەپ، باسشىلىقتىڭ وڭ باعالاۋىنىڭ ارقاسىندا مينسكتە، بريۋسسەلدە جانە ابۋ-دابيدە ەلشىلىكتەردە قىزمەت اتقاردىم.
كورىپ وتىرعاندارىڭىزداي، قاراپايىم اۋىل وتباسىنان شىقتىم، ەشقانداي «جاكە-كوكەم» جوق، ءومىر جولىمدا قۇداي قولداپ، ءادىل ادامدار كوبىرەك جولىعىپ، ەلگە قىزمەت ەتىپ، وتباسىما ادال اسىن تاۋىپ كەلەمىن.
قىسقاشا ءومىربايانىم وسىنداي اعايىن، كەلەسى بەينە جازبالاردا باسقا دا تاقىرىپتاردىڭ بەتىن اشامىن.
2. وتباسىم تۋرالى
جۇبايىم كارينامەن ءسۇيىپ قوسىلدىم. اناسى جانارعا راحمەت، ءبىزدى قولداپ، قىزىن ءوز قولىمەن ۇزاتتى.
كارينا ەكەۋمىز دە اكەسىز جەتىم وسكەنبىز، ەكى جارتى ءبىر ءبۇتىن بولدىق.
وتباسى قۇرا سالىسىمەن كارينا قۇرساق كوتەرگەندە، قۇداي بىزگە جاق، بىردەن نارەستە بەردى، قولداعانى عوي دەپ قاتتى قۋاندىم.
اراعا ەكى جىل سالىپ، ۇلدىڭ ءىزىن الا قىزىمىز دۇنيەگە كەلدى، ءوزىمىزدى باقىتتى جانۇيا سەزىندىك.
وتباسى مەن ءۇشىن قاي كەزدە بولماسىن ءبىرىنشى ورىندا بولدى. جانۇيامدى اللانىڭ اماناتى دەپ قابىلداپ، ولاردىڭ بۇگىنى مەن ەرتەڭىنە بارلىق جاۋاپكەرشىلىكتى تولىق سەزىنەمىن.
ۇلىم مەن قىزىم مەنىڭ ءومىرىمنىڭ ءمانى، جالعاسى، شەجىرەم ەمەس پە!؟ ولاردى قازاقي تاربيەمەن، يمانعا جاقىن، ادال، ءبىلىمدى، مەيىرىمدى ەتىپ تاربيەلەۋدى ارماندادىم.
الايدا، قازىرگى ءىس ناسىرعا شاۋىپ، وتباسىمنىڭ شاڭىراعى ورتاسىنا تۇسكەندە، بالالارىمنىڭ تاعدىرى نە بولادى دەگەن سۇراق ءتۇن ۇيقىدان ايىرىپ، جانىمدى جەگىدەي جەيدى.
اجىراسقان سوڭ، ولاردىڭ باسقا ەركەكتىڭ قاس قاباعىنا قاراپ جالتاقتاپ، ەڭسەسى ءتۇسىپ، ءمۇساپىر كۇي كەشەرىن كوزگە ەلەستەتسەم، جۇرەگىم قان جىلايدى.
ۇل مەن قىزىمدى استاناداعى ءۇش بولمەلى پاتەرىمە جايعاستىرىپ، مەكتەبىنە، كيىم كەشەگىنە قاراسىپ تۇرامىن.
اكەسىز وسكەن بالانىڭ تاعدىرى كەلەسى بىرنەشە ۇرپاققا تەرىس اسەر ەتپەسىنە كىم كەپىل؟
ۇلىمنان دوپروس الىپتى، ەندى ول ءوزىن ءومىر بويى كىنالى سەزىنىپ وتەتىنىن ويلاعان ادام بولار ما ەكەن؟
ۇلىم مەن قىزىمنىڭ ەسى كىرىپ قالدى، «ءبىز وتباسىدا ءتورت ادامبىز، بىرگە تۇرۋىمىز كەرەك» دەيدى، ولاردى كورمەگەلى كوپ بولدى، ساعىنىش وزەگىمدى ورتەيدى، ولار دا ساعىنادى اكەسىن، بۇل قالاي بولعانى، مەن ولاردىڭ اكەسى ەمەسپىن بە؟
3. جۇبايىم كارينا تۋرالى
جۇبايىم كارينا قۇداي قوسقان جارىم، بالالارىمنىڭ اناسى.
كۇنى كەشەگە دەيىن جانۇياداعى ەكى ەرەسەك ادامدى وتاعاسى مەن ماماسى دەپ ساناپ، وتباسىمىزدىڭ باقىتى ءۇشىن قولدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاساپ، شۇكىر قۇدايعا، جاقسى ءومىر ءسۇرىپ، بولاشاققا جوسپارلار قۇرىپ كەلدىك.
العاش ۇيلەنگەن كەزدە، «كارينا، سەن ورىس اراسىندا ءوستىڭ، تۇسىنەمىن، ەندى قازاق ەلىنە كەلدىڭ، ءوزىڭ قازاقسىڭ، قازاقتىڭ ءتىلىن، ءسالت-داستۇرىن، مادەنيەتىن بىرتىندەپ ۇيرەنەيىك» دەدىم. ءبىراق قايدام، 10 جىلدا قازاقشا 10 ءسوز ۇيرەندى مە، جوق پا، ءدال ايتا المايمىن. كارينانىڭ قازاقشا ۇيرەنۋگە قۇلقى بولمادى. ايپەسە، 10 جىلدا تالاي نارسەنى ۇيرەنىپ الۋعا بولار ەدى. ۋاقىتى دا، جاعدايى دا جەتكىلىكتى بولدى. ءبىراق...
ءبىز مۇسىلمانبىز دەپ، شاحادات ايتۋ، ادال مەن ارام، قاناعات، وبال، عايبات، ىسىراپ، قايىر-ساداقا سياقتى قاعيدالاردى ۇيرەتىپ ءجۇردىم.
ەسىمدە، مەنىڭ ومىردە ءوز ەڭبەك، ءبىلىم، قابىلەتىممەن شۇكىر، ءساتتى كەلە جاتىرمىن، دەمەك ۇستانعان جولىم جامان ەمەس شىعار، سوندىقتان وتباسىمىزدا دا قازاقي سانا مەن اتا جولىمەن مۇسىلمانشىلىق ۇستانىپ، ءومىردىڭ اق پەن قاراسىن دۇرىس اجىراتايىق دەگەنمىن.
اباي اتامىز ايتپاقشى جان-جاعىمىزدىڭ «جاقسىسىن ۇيرەنىپ، جامانىنان جيرەنىپ»، ءوزىمىزدى جان-جاقتى دامىتىپ، وتباسىمىزدىڭ باق-بەرەكەسى ءۇشىن بارىمىزدى سالۋعا شاقىردىم.
كارينا وزىنە ۇقساماي قۇبىلىپ، باسقا ادامدارعا تەرىس پىكىرمەن قاراپ جۇرگەن كەزدە، شاكارىم اتامىز ايتپاقشى «وزگەنىڭ ءمىنىن تەرگەنشە، وزىڭمەن كۇرەس ولگەنشە» دەگەندەي، كارينا، باسقانى نە قىلاسىڭ، ءوزىڭدى دامىت، رۋحاني ءوس دەپ، شىڭدالۋعا شاقىردىم.
نەگە ەكەنىن بىلمەدىم، 2018 كارينانى 500 مىڭ تەڭگە ايلىقپەن بالالار ترەنەرى ەتىپ شاقىرعاندا، بارعىسى كەلمەدى.
كەلىن بولىپ باسىڭا ورامال تاق دەمەدىك، اۋىلعا بارعاندا شورتيمەن جۇرەتىن، مەن قاتتى ىڭعايسىزدانىپ قىسىلسام دا، اعايىندار سەندەر بىزگە قوناقسىڭدار عوي دەپ ەركەلەتىپ، بىرەۋى ءلام ميم دەمەيتىن. ايتپەسە، ءبىزدىڭ قارجان اۋىلى ناعىز قازاقىلىققا تۇنعان، ۇلتتىق بولمىسى بار، عۇرىپتى ۇستاناتىن ەل.
تەمەكى شەكپەشى، مەن شەكپەگەندە ساعان نە جورىق، اناۋ شاراپ-شامپانىڭدى ىشسەڭ مەيلى، تەمەكىنىڭ زيانى كوپ دەسەم، ونى دا تىڭدامادى.
سوڭعى جىلدارى، جۇبايىم ءتۇنقاتىپ ينستاگرامنان شىقپاستان، كوڭىلى سىرتتا بولىپ، ادەمى ومىرگە اۋەستىگى ارتقان سياقتى.
كارينا ادەمى قىز بولعان سوڭ مەندە قىزعانىش سەزىمى بولىپ، ءوزىمدى سابىرعا شاقىرىپ ۇستاپ ءجۇردىم، الايدا 2019 جىلى استانادا ءبىر جىگىتتى ءبىزدىڭ ۇيگە شاقىرىپ، پاتەردەن شىعا بەرگەندە ۇستالىپ قالعان سوڭ، قىزعانىش وتى وتتاي جانىپ، قايتا تۇتاندى. سوندا دا وتباسىمنىڭ شىرقى بۇزىلماسىنشى دەپ، ۇلىم مەن قىزىمدى ويلاپ، سابىر ساقتادىم. باسقا نە ىستەيمىن!؟
شىنىمدى ايتسام، سەزىمىم ءالى وشكەن جوق، ءبىراق كارينانىڭ مەنەن كۇن ساناپ الىستاپ بارا جاتقانىن ءتۇسىندىم.
4. ماتەريالدىق جاعداي تۋرالى
زايىبىم كارينا مەنى ەكونوميكالىق زورلىق جاسادى دەپ ايىپتادى، سوعان وراي ءبىرقاتار ءمان-جايلاردىڭ باسىن اشايىن.
ەكەۋمىز وتباسى قۇرعالى نە جەيمىن، نە ىشەمىن دەمەدى، قالاعان كيىمىن الىپ بەرىپ جۇرەمىن، شىنىن ايتقاندا مەنەن دە جاقسى ءومىر ءسۇردى. وتباسىمدا سەن، مەن، سەنىكى، مەنىكى دەمەدىم، وتباسىم، جان جارىم، ءبىز، بىزدىكى دەپ ءجۇردىم. سەبەبى ءبىز ءبىرمىز.
كارينا ۇزاتىلعاندا قارجان اۋىلىنداعى بىر-ەكى جەڭگەم «ءاي، قىزدىڭ جاساۋى، كيىمى دەگەن بولۋشى ەدى، ەڭ بولماسا ىدىس-اياق كەلمەدى ارتىنان» دەگەندە، (ايەل زاتىن تۇسىنەسىزدەر عوي) «مەن مال مۇلىك ەمەس، جان جارىمدى الىپ جاتىرمىن، بۇنداي اڭگىمەنى قويىڭىزدار» دەپ، توقتاۋ سالعان ەدىم.
2014 جىلى استانادان بريۋسسەلگە 4 جىلعا كەتەردە، ەكەۋمىز دە ءبىر قابات كيىممەن باردىق، سول جاقتا ەۋروپالىق كيىم-كەشەك الدىق.
ەۋروپانىڭ كارينا قالاعان كوپ جەرىن ارالاتتىم، كانارى، يسپانيا، يتاليا، گرەسيا، كيپردە اپتالاپ دەمالدىق، بەلگياعا جاقىن فرانسيا، پاريج، گەرمانيا، گوللاندياعا قىدىرۋ كورشى اۋىلعا بارىپ كەلگەندەي بولاتىن.
ەسىمدە، گرەسياعا شۋبا الۋعا بارعاندا، كاريناعا ءبىر شۋبا، ماعان ءبىر جاعالى پالتو الامىز دەپ جوسپارلاپ، كۇنى بويى ارالاپ، ءبىر قاراسام كاريناعا 6 مىڭ ەۆروعا ەكى شۋبا ساتىپ الىپپىز. مەن وزىمە ەشتەڭە دە المادىم. سوعان بولا بەرسىنشى، مەنىڭ جان جارىم عوي دەدىم. مۇنى ايتقانعا مەنى ايىپتاماڭىزدار، مايدالانىپ وتىر دەپ سوكپەڭىزدەر! كارينانىڭ ءوز جەكە باسىنا قاتىستى ەكونوميكالىق جاعدايدى كوتەرىپ وتىرعانىنا ايتىپ وتىرمىن. مەن ودان ەشتەڭەنى دە اياعان ەمەسپىن، ايامايمىن دا.
التىن بريلليانت دەگەندەردى كەمىندە ەكى ءۇش قاباتتان تاقتى.
قولىندا جاڭا ايفون، مەندە سامسۋنگ، كوپ جىگىتتەردە سونداي-اۋ وسى.
ابۋ-دابيدە جۇرگەندە كارينادا ءوزىنىڭ كرەديت كارتاسى بولدى، قاجەتىن ساتىپ الىپ جۇرەتىن. تىرناق ىستەتەتىن جانە ايەلدەر باراتىن باسقا دا سالوندارعا بارىپ ءجۇردى.
ءۇيدىڭ ءار بولمەسىندە كوسمەتيكانىڭ ءتۇر ءتۇرى ءۇيىلىپ جاتاتىن، ماكياج، ۆيزاج دەگەندەردى ۇناتادى، ءوز بەتىنە ءارتۇرلى سۋرەت سالىپ جۇرەتىن.
مۋزىكامەن اۋەستەنىپ، ولاردى جۇزدەگەن دوللارعا بىرنەشە رەت ساتىپ الىپ، ولەڭ جازىپ، ءان شىعاردى، داۋىس جازۋ مەن ارانجيروۆكا دا ارزان ەمەس.
استانادا جۇرگەندە اقىلى اكتەرلىق كۋرستارعا بارىپ، ءوزىن اكتريسا سەزىنىپ جۇرەتىن. اعىلشىن ءتىلىنىڭ جانە اۆتو جۇرگىزۋ كۋرستارىنا باردى.
اش قالعان ەمەس، كۇنى بويى كۋحنيا مەن حولوديلنيك ءوز قولىندا، ودان قالسا اپتاسىنا كەمىندە 2-3 رەت قالاعا شىعىپ، رەستورانداردا بىرگە تاماق ىشەمىز. ءوزى 50 كيلودان اسىپ كەتسە، سەمىرىپ كەتتىم دەپ، ديەتاعا وتىراتىن.
دۋبايعا قىدىرۋ، شوپينگ، پلياج، اكۆاپارك، وكەاناريۋم، تەحنوپاركتەر، زووپارك، سافاري پارك، مەيرام نەمەسە دەمالىس كۇندەرى قوناقۇيلەرگە بارۋ، رەستورانداردان، وتباسىمنان اقشانى ايامادىم.
ۇيدە ءتورت ادام بولساق، جۇبايىمنىڭ كيىم-كەشەگى قالعان ۇشەۋىمىز - مەن، ۇلىم، قىزىمدىكىن قوسقانداعىدان ەكى ەسە كوپ شىعار. وسى جولى ەلگە كوشىپ كەلەردە كيىم كەشەك، ويىنشىقتار، تەحنيكا ت.ب. ءبارى 15 قوراپپەن كەلدىك، سونىڭ 8-9 قورابى كارينانىڭ كيىم-كەشەگى.
زايىبىمنىڭ ءوزى ايتىپ جۇرگەندەي، ەۋروپادا ايلىق جوعارى، كەڭ جۇردىك، استانادا قاراجات مول ەمەس، كورپەمىزگە قاراي كوسىلدىك. ابۋ-دابيدە كۇن ىستىق، جۇرەك قىسىلادى، كوشەدە ەۋروپاداعىداي اشىق-شاشىق جۇرە المايسىڭ، ايىپپۇل سالادى. بالكىم بۇل ءمان-جايلار دا جۇبايىمنىڭ جانىنا باتقان بولار.
5. اقشا تۋرالى
جۇبايىم كارينا ءوز سوزىندە اقشا ماسەلەسىن كوتەرىپ ءوتتى عوي، سوندىقتان وعان دا تۇسىنىك بەرە كەتەيىن.
قولىم اۋزىما جەتكەلى جاقىندارىما كومەكتەسىپ، وعان قوسا قايىر-ساداقا دا بەرىپ كەلەمىن. ءبىر قولىڭ بەرگەندى ەكىنشى قولىڭ بىلمەسىن دەگەندەي، جاريالاماۋشى ەدىم. تۋىسقان مەنىكى بولعاندىقتان، باۋىرعا كومەكتەسەتىن ۋاقىتتار بولادى، كومەگىمدى بەرەمىن. الايدا، مەنىڭ تۋىسقاندارىمنىڭ ءبارى ماعان ماسەلەسىن ارتىپ، جەرگە قاراپ وتىرعان جايى جوق. كاسىپپەن دە، وزدەرىنىڭ شارۋالارىمەن دە تىڭعىلىقتى اينالىسىپ ءجۇر. قۇدايعا شۇكىر، ءبارىنىڭ دە جاعدايى جاقسى.
اۋەلى تۋعان اۋىلىمداعى جەتىم-جەسىر، مۇقتاجدارعا ازىق-تۇلىك تاراتىپ، 15-20 بالاعا مەكتەپكە سومكە مەن فورما، مەيرامداردا سىيلىق بەرىپ ءجۇردىم. بىرنەشە جىلدان بەرى وسىلاي كومەگىمدى كورسەتىپ كەلەمىن.
وسىدان ون جىلداي بۇرىن تانىس جىگىتتەر «شەكتەۋسىز ءۇمىت» دەپ اتالاتىن دسپ بالالاردى وڭالتۋ ورتالىعىن اشىپ، سول كەزدەن بەرى جىل سايىن اقشا اۋدارىپ كەلەمىن. جىلىنا 1000 دوللار بەرىپ تۇرامىن دەپ وزىمە پلانكا قويعانمىن.
اعايىن اعامنىڭ شيەتتەي مەكتەپ جاسىنداعى ءۇش بالامەن جەسىر قالعان 2ء-شى توپتاعى مۇگەدەك جەڭگەمىزدىڭ وتباسىنا دا قول ۇشىن سوزىپ تۇرامىن، الدىڭعى جىلى يپوتەكاسىنا 2 ميلليون تەڭگە قوستىم، وعان قوسا جىلىنا بىرنەشە رەت تاعى جىبەرىپ تۇرامىن. ول جەڭگەمە ايتۋشى ەدىم، مەنىڭ اقشا بەرگەنىمدى ەشكىمگە ايتپاڭىز، ءتىپتى بالالارىڭىز دا بىلمەسىن، وزدەرىن قارىزدار سەزىنىپ، جاسىق وسپەسىن دەپ ايتىپ كەتەمىن.
اعايىن-تۋعانعا وسىلايشا قولعابىس كورسەتەمىن. ءۇش رەت قايتارىمسىز كومەك بەرگەنىم ەسىمدە – انام راكپەن اۋىرعاندا، اپكەم وپەراسياعا تۇسكەندە، 7 بالالى قارىنداسىم ءۇي سالامىن دەگەندە اقشا بەردىم، ءبارىن قوسقاندا 4-5 ميلليون تەڭگە بولار.
«جۇبايىڭنىڭ اناسىنا ءوز اناڭداي قارا» دەگەن بار، قايىن جۇرتىما ۇيلەنگەلى جىل سايىن قاراجات بەرىپ كەلەمىن، ەسەپتەگەنىم جوق، دەگەنمەن ەڭ از دەگەندە 15-20 مىڭ دوللاردان كەم ەمەس. قايىن ەنەمنىڭ وپەراسياسىنا، قايىن اپكەمنىڭ وقۋىنا بەردىم، ءجاي جاردەم رەتىندە دە قولىنا ۇستاتتىم. قايىن ەنەم، ءوزى جالعىزباستى، راحمەت ايتقان كەزدە «ماعان قۇداي بەرەدى، بەرمەسە سىزگە بەرە الماس ەدىم»، سوندىقتان العىستى جوعارى جاققا ايتىڭىز دەدىم. قايىن ەنەمدى بەلگياعا دا، ءابۋ دابيگە دە بيلەتىن الىپ بەرىپ شاقىرىپ، قىدىرتقانىم بار.
حوش، سونىمەن سوڭعى 1-2 جىلدا جۇبايىم كارينا قايىر-ساداقاڭدى توقتات دەي باستادى. كاريناعا «بىزدە قۇدايعا شۇكىر جاعداي جاقسى، قايىر-ساداقا وتباسىمىزعا ساۋاپ، قورعان بولادى، ساعان دا، مارقۇم اكەڭە دە تيەدى» دەدىم.
قايىن ەنەم ماعان «مەسەنات» دەپ مازاق ات قويىپ، ول دا قىزىمەن بىرگە قىسىم جاساي باستادى. جالپى، قايىن ەنەم ءبىزدىڭ وتباسىنىڭ ىستەرىنە قاتتى ارالاستى. ول كىسى ءوزى رەسەيدە ۇيدە وتىرادى، ءبىراق ءبىزدىڭ ۇساق تۇيەكتەر ىستەرىمىزگە دەيىن ءوزىنىڭ اقىل-كەڭەسىن ايامايدى.
ولارعا قارجىلىق مۇمكىندىگىم بولعانىنا شۇكىر، قالتاما قاراپ قايىر بەرۋدى جالعاستىرا بەرەمىن دەدىم. ءبىر جاعىنان، وزىمنەن دە بار شىعار، قايىر، ساداقا، قاناعات دەگەندەردى ونىڭ جۇرەگىنە جەتكىزە المادىم-اۋ. مۇمكىن، مەنىڭ وسى ارەكەتتەرىم دە قاتەلىك بولعان شىعار...
6. وتباسىلىق كيكىلجىڭ تۋرالى
ارىدان باستاسام، ءوزىم ەندى ەستىپ جاتىرمىن، قايى نەنەم مەن جۇبايىم بىلتىر كوكتەمنەن بەرى اجىراسۋعا شەشىم قابىلداپ قويعان ەكەن. ونىسىن ماعان ايتپايدى، بىلدىرمەيدى، ويناپ كۇلىپ، دايىندالىپ، قولايلى ءساتتى كۇتىپ جۇرگەندەي.
كەيىن ويلاپ قويام، بۇلار بۇرىننان اجىراسۋعا شەشىم قابىلداپ، وسى ءساتتى ىڭعايلى دەپ شەشىپ، ارانداتۋشى ارنايى وپەراسيا جاساعان با دەپ. ويلاپ وتىرسام دەنەم تۇرشىگىپ، وردالى جىلانعا تاپ بولعانداي كۇي كەشەمىن. رەسەيلىكتەر سپەس-وپەراسيا جاساۋعا ماستەر ەمەس پە!؟
ءبىز ەركەك بايعۇس اڭعال كەلە مە، الدە مەن عانا اڭقاۋمىن با، جۇبايىمنىڭ ونداي كوڭىل كۇيىن ءتىپتى بايقاماپپىن. قالاي اڭعاراسىڭ، ايەلىڭ ەش شاعىمدانباستان، جانىڭدا ويناپ كۇلىپ جۇرسە.
بىلتىر جازدا ءوزى بارعىسى كەلگەن يتالياعا ون كۇنگە اپارىپ، كۇزدەگى تۋعان كۇنىنە بريلليانت جۇزىك پەن التىن سىرعا سىيلاپ، بيىلعى 8 مارتقا جەرگىلىكتى «مالديۆى» دەپ اتايتىن ارالداعى قىمبات ۆيللاعا اپاردىم. مەن اجىراسۋ تۋرالى ويلاسام، وسىنى جاسار ما ەدىم!؟
جۇبايىم كارينا رەسەيلىك ازاماتتىقتان ءالى شىقپاستان، وعان قوسا ۇل-قىزىمدى رەسەيگە اكەتۋگە شەشەسىنە قۇجات دايىنداپ قويعانىن ايتتى. بۇل ماعان وتە اۋىر ءتيدى.
7. قوسىمشا سۇراقتار
جۇبايىم كارينا ينتەرۆيۋدە كوتەرگەن جەكەلەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ قاجەت شىعار.
جىنىستىق زورلاۋ تۋرالى. بۇل سۇراق بويىنشا قىسقا قايىرعان ءجون بولار. ەشقانداي جىنىستىق زورلاۋ بولماعان. ەرلى-زايىپتى رەتىندە قالىپتى قارىم-قاتىناستار بولدى.
ەموسيونالدىق زورلىق تۋرالى. ماسەلەن، جىلدا 365 كۇن بولسا، سونىڭ ىشىندە 1-2 رەت كىشىگىرىم كيكىلجىڭ بولىپ تۇرعان شىعار، ءبىر بىرىمىزگە رەنجىپ، وكپەلەپ جۇرەتىندەي. كارينا ىشىندە كۇيزەلىس، قورقىنىش، ىزا، وكپە تولدى دەپ ماعان ءبىر ايتپاپتى.
بىرەسە 10 جىل قورلىق كوردىم دەيدى، بىرەسە 2018 جىلدان باستالدى دەيدى. ونىسىن قايدام، مەنەن جاقسى ءومىر ءسۇردى، جۇمىس ىستەمەيدى، نە جەيمىن، نە ىشەم دەمەيدى، ۇلدە مەن بۇلدەگە ورانىپ ءجۇردى.
«نەكۋدا بەجات» دەيدى. جىل سايىن قازاقستانعا كەلىپ تۇراتىنبىز، اناسى بىلتىر ابۋ-دابيگە كەلدى. شەتەلدە جۇرگەندە ەلشى بار، باسقا ارىپتەستەر بار، ەشكىمگە ارىزدانباعان. 2022 جانە 2023 جىلدارى جاز كەزىندە مەن ءابۋ دابيدە جۇمىستا، كارينا ءوزى استانادا مەنسىز ايلاپ تۇردى، قولىن ەشكىم بايلاعان جوق.
8. كوزگە ءشوپ سالۋ تۋرالى
جۇبايىمنىڭ كوزىنە ءشوپ سالماعانمىن. بۇل زيناقورلىق، ۇلكەن كۇنا. كارينا نەگىزسىز كىنالاعان بۋحگالتەر ارىپتەسىمنەن كەشىرىم سۇرايمىن، كارينا مەنى قىزعانعان سوڭ قاتە قورىتىندى شىعارىپ، ول كەلىنشەكتى بەكەر ايىپتادى. مۇنى ايەلگە ءتان قىزعانىش دەپ قويعانمىن.
مەنى ءبىر الكوگولگە جاقىن ادام ەتىپ سيپاتتاعانى ۇيات بولدى. مەندە ىشىمدىككە دەگەن ءبىر قاجەتتىك جوق، بىرنەشە جىلداپ تاتىپ الماعان كەزدەرىم بولدى. كەي-كەيدە ديپلوماتيالىق قابىلداۋلاردا، توي-تومالاقتا ءبىرلى جارىم شاراپ بوپ تۇرادى.
قىزعانىش تۋرالى. قىزعانىش سەزىمى جاقسى كورەتىن ەركەككە ءتان ەمەس پە، مەن ءبىر باس سالىپ قىزعانىپ، بولار-بولماسقا جۇبايىمدى قۋدالاعان ەمەسپىن.
مەنىڭ اكە شەشەمنەن باستاپ، اعايىندارىما دا عايبات ءتىل تيگىزدى، ونى ءبىر قۇداي ءوزى كەشىرسىن. اعايىندارىم دا الداعى ۋاقىتتا ءوز ۋاجدەرىن ايتاتىن بولادى. كۇتىڭىزدەر! ءالى كوپ نارسە ايتىلادى. سەبەبى، ءبارىن دە ايتۋعا تۋرا كەلدى.
8.تۇجىرىم
سۇرىنبەيتىن تۇياق بولمايدى، ءاربىر وتباسىدا ىدىس اياق سىلدىرلاماي تۇرمايدى. وتباسىن ساقتاۋ ءۇشىن ىدىس-اياقتىڭ سىلدىرىنا سابىر ساقتاپ قاراپ كەلگەن جانمىن.
ءوزىمدى سۋدان تازا سۇتتەن اق دەۋدەن اۋلاقپىن، دەگەنمەن، وتباسىدا ەكى ەرەسەك ادام بولسا، ءبىرى پەرىشتە، ەكىنشىسى 100 پايىز كىنالى بولاتىن جاعداي جوققا جاقىن شىعار.
ءقازىر تەرگەۋ ءجۇرىپ جاتىر، سوت كىنالى دەپ تاپسا، ەركەك توقتى قۇرباندىق دەگەندەي، جاۋاپكەرشىلىكتەن قاشپايمىن.
ءوز باسىم بۇل جاعدايدى ومىردەگى سىناق دەپ قابىلداپ، بارىنشا ساباق الۋعا تىرىسىپ، تۇننەن كەيىن كۇن شىعار دەپ ۇمىتتەنەمىن.
سايىپ كەلگەندە، بۇنداي جاعدايلار قازىرگى قازاق قوعامى ءۇشىن وتە وزەكتى بولىپ تۇرعان سياقتى. وتباسىنىڭ كۇيرەۋى، بالا شاعانىڭ ءتىرى جەتىم قالۋى، ءبارى-بارى سالدارى وراسان بولۋى ىقتيمال كۇردەلى ماسەلە ەكەنىنە كەلىسەتىن شىعارسىزدار.
قازاق وتباسىنىڭ تاعدىرى ءدال ءقازىر ءبىر جولايرىقتا تۇرعانداي بولىپ كورىنەدى. باتىس ەۋروپالىق ۇلگىگە ۇمتىلامىز دەسەك، ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ بولەك بيۋدجەتى، جانۇيا قۇرۋ كريزيسى، بالا تۋۋ كورسەتكىشىنىڭ كۇرت كەمىپ، ەۋروپالىق دەڭگەيگە قۇلدىراۋى ابدەن مۇمكىن. بۇل ءبىزدى ءتۇبى قۇردىمعا جىبەرەدى.
ورىسشا ايتقاندا «ۆ سۋحوم وستاتكە چتو يمەەم؟» دەمەكشى، بۇنداي ىستەردىڭ ءتۇپ ماقساتى وتباسىداعى تۇسىنىسپەۋشىلىكتەر مەن كيكىلجىڭنەن ايەلدىڭ ىشىنە جينالعان ەموسيونالدىق كەگىن الىپ بەرۋ بولعانى ما؟
بۇل رەتتە، كوكەيىمدى بىرنەشە سۇراقتار مازالايدى:
• ءبىز نەگە وتباسى ماسەلەسىندە قازاقتىڭ ءداستۇرلى امالدارىن ۇمىتىپ كەتتىك، مىڭ جىلدىق قۇدالار، اقساقالدار، اعايىنگەرشىلىك، اعا-جەڭگە، دوس-جاران قايدا قالدى؟
• ءبىز نەگە بيلەر سوتى، قوعامدىق سوت، ۇجىمداعى ارىپتەستەر، مەدياسيالىق تاتۋلاستىرۋ سىندى قوعامدىق جۇمساق بيلىكتى قولدانبايمىز؟
• ءبىز نەگە وتباسىنىڭ ىشكى ماسەلەلەرىن جار جاھانعا جاريالاپ، ودان حايپ قۋىپ، ءتىپتى ءلاززات الۋدى ادەتكە اينالدىردىق؟
• ءبىز نەگە وتباسى ينستيتۋتىنىڭ ءمانىن تومەندەتىپ، قوعامنىڭ، حالىقتىڭ اسا ماڭىزدى قۇراۋشى بولىگى ءارى قۇندىلىعىن كەيىنگى ورىنعا قوياتىن بولدىق؟
• ءبىز نەگە ءاربىر جانۇيانى نىعايتۋدى، ورنىقتىرۋدى، قولداۋدى، جاراستىرۋدى ۇمىتىپ، ماسەلەنىڭ سەبەبىمەن ەمەس، سالدارىمەن كۇرەسىپ كەتتىك؟
• ءبىز نەگە بالالاردىڭ تاعدىرى، ءتىرى جەتىمدىك، ولاردىڭ پسيحولوگيالىق تراۆمالارى، جالپى بۇگىنى مەن ەرتەڭىن ءبىرىنشى كەزەكتە ويلامايمىز؟
• ءبىز نەگە ەكى ادام قاتىساتىن وتباسىلىق كيكىلجىڭدە ايەلدىڭ ءرولىن، ءتىلى، ءسوزى، قولى، تىرلىگى، وي-پيعىلى، ءتىپتى كەيدە پروۆوكاسياسى، باسقا دا ءىس-قيمىلدارىن ەسكەرمەيمىز؟
• ءبىز نەگە اكەنىڭ وتباسىداعى اسا ماڭىزدى رولدەرىن - وتاعاسى، قورعانى، اسقار تاۋى، بەرىك قامالى مارتەبەلەرىن ۇمىتىپ بارامىز؟
