ۆاليۋتا باعامى
  • USD -

    495.5
  • EUR -

    542.5
  • RUB -

    5.09
اراب-يزرايل شيەلەنىسى
04 قاڭتار 2019
اراب-يزرايل شيەلەنىسى

2018 جىلعى 14 مامىردا اقش ەلشىلىگىنىڭ تەل-اۆيۆتەن يەرۋساليمگە كوشۋىنە قاتىستى باستالعان گازا سەكتورىمەن شەكارادا پالەستينالىقتاردىڭ قارسىلىق شەرۋلەرى قازىرگى تاڭدا تىكەلەي قاقتىعىستارعا اينالدى. اراب اقپارات قۇرالدارىنىڭ حابارلاۋىنشا، وسى كۇنگە دەيىن يزرايل ءوزىنىڭ ءبىرجاقتى ءىس-قيمىلدارى ارقىلى يەرۋساليمدەگى يسلام جانە حريستيانداردىڭ كيەلى ورىندارىنا دۇشپاندىق ارەكەتتەرىن جالعاستىرۋدا. سونىمەن قاتار، يزرايل يەرۋساليمدى ەۆرەيلەندىرۋ، پالەستينالىقتاردىڭ مۇلىكتەرىن باسىپ الۋ، زاڭسىز قونىستانۋ، بەيبىت شەرۋلەردى جانىشتاۋ ساياساتىمەن حالىقارالىق قۇقىق پەن ۋاعدالاستىقتاردىڭ ءىس جۇزىندە بۇزۋدا.

2018 جىلعى 14 مامىردا د.ترامپتىڭ اقش ەلشىلىگىن يەرۋساليمگە كوشىرۋى پالەستينالىقتار اراسىندا ۇلكەن نارازىلىق اكسيالارىن تۋدىرىپ، شيەلەنىستى ودان ءارى ۋشىقتىرا ءتۇستى. اقپارات قۇرالدارىندا «عاسىر مامىلەسى» دەپ تانىلعان د.ترامپتىڭ پالەستينا بويىنشا ساياساتى پالەستينا عانا ەمەس، كوپتەگەن مۇسىلمان قوعامداردىڭ اشۋ-ىزاسىنىڭ ارتۋىنا سەبەپ  بولىپ وتىر.

ونىڭ ۇستىنە 2018 جىلعى 10 قىركۇيەكتە اقش «بۇۇ پالەستينالىق بوسقىندارعا جاردەم بەرۋ جانە جۇمىسپەن قامتۋ اگەنتتىگىن»  قارجىلاندىرۋدى توقتاتۋ جانە پالەستينانى ازات ەتۋ ۇيىمىنىڭ ۆاشينگتونداعى كەڭسەسىن جابۋ تۋرالى شەشىمدەرى پالەستينالىقتاردى بۇيىردەن ۇردى. بۇل ماسەلە 2018 جىلعى 11 قىركۇيەكتە كاير قالاسىندا وتكەن اراب مەملەكەتتەرى ليگاسى سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى كەڭەسىنىڭ 150ء-شى وتىرىسى بارىسىندا قاراستىرىلىپ، اراب دەلەگاسيا باسشىلارى اقش-تىڭ ءبىرجاقتى ساياساتىن قاتاڭ سىنعا الدى.

ءبىر جاعىنان يزرايل تاياۋ شىعىستاعى بەيبىتشىلىك ۇدەرىسى بويىنشا ءوز مۇددەلەرىن قارقىندى جۇرگىزۋدە. اتاپ ايتقاندا يزرايل پارلامەنتى «ۇلتتىق زاڭ» جوباسىن بەكىتتى. بۇعان قارسى پالەستينالىق بەلسىندىلەر يزرايلدە تۇراتىن پالەستينالىقتاردى جاپپاي شەرۋگە شىعۋعا شاقىردى.

حالىقارالىق ساراپشىلاردىڭ كوپشىلىگى يەرۋساليمدى ءيزرايلدىڭ استاناسى دەپ مويىنداۋى سياقتى اقش ۇكىمەتىنىڭ ءبىرجاقتى ارەكەتتەرى ونىڭ تاياۋ شىعىس بەيبىتشىلىك ۇدەرىسىندەگى دەلدالدىعىنا سەنىمسىزدىكتىڭ پايدا بولۋىنا، ياعني پالەستينالىقتاردىڭ ۆاشينگتوننىڭ رولىنەن كۇدەر ۇزگەنىن تىلگە تيەك ەتۋدە.

د.ترامپ اكىمشىلىگىنىڭ ءبىرجاقتى ارەكەتتەرىنىڭ جيىلەپ كەتۋىنە پالەستينا باسشىلىعى قاتتى نارازى. اتاپ ايتقاندا، پالەستينا پرەزيدەنتى م.ابباس «ەلشىلىگىن يەرۋساليم قالاسىنا كوشىرۋىنە ارقىلى اقش يزرايل تاراپىنا جاقتاسۋدا جانە ءوزىنىڭ تاراپسىز دەلدالدىق رولىنەن ايرىلدى» دەپ ءجيى مالىمدەيتىن بولدى. وسى ورايدا، پالەستينالىق ديپلوماتيا حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ اراسىنان كوپجاقتى دەلدالدىق تەتىگىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا ءوزىنىڭ حالىقارالىق ۇگىت-ناسيحاتىن قارقىندى جۇرگىزۋدە.

قازىرگى تاڭدا پالەستينالىقتاردىڭ الدىندا قارقىندى ديپلوماتيا ارقىلى حالىقارالىق قاۋىمداستىقتى يزرايلگە قارسى قىسىم كورەستۋ ءۇشىن جاپپاي جۇمىلدىرۋدان باسقا شاراسى قالمادى. پالەستينالىقتار حالىقارالىق كونفەرەنسيا وتكىزۋ، تاياۋ شىعىستاعى بەيبىتشىلىك بويىنشا جاڭا حالىقارالىق تەتىك قۇرۋ ارقىلى رەسەي، جۇڭگو، جاپونيا سياقتى باسقا دا دەرجاۆالاردى بىتىمگەرشىلىك جۇمىسىنا تارتۋ ارقىلى ۆاشينگتونعا بەيبىتشىلىك ۇدەرىسى بويىنشا جالعىز دەلدال رەتىندە تاۋەلدى بولماۋ قاجەتتىلىگىن كەش بولسا دا ەندى ءتۇسىنىپ، وسىعان بايلانىستى قارقىندى جۇمىس باستادى. پالەستينا رەسەي، جۇڭگو جانە فرانسيا سياقتى بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنە تۇراقتى مۇشەلەردى بەيبىتشىلىك ۇدەرىسى بويىنشا كوپتاراپتى دەلدالدىق ۇيىمداستىرۋعا تىرىسىپ ءجۇر.

يزرايلدەن اسكەري-ستراتەگيالىق تۇرعىدان قالىپ قويعانىمەن، پالەستينا ديپلوماتياسى سوڭعى جىلدارى حالىقارالىق دەڭگەيدە ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتىپ وتىر. بۇۇ-دا باقىلاۋشى ستاتۋسىن العانىن جانە باسقا دا حالىقارالىق ۇيىمدارعا تولىققاندى مۇشە بولعانىن اتاپ ءوتۋ قاجەت. اراب ەلدەرى جانە باسقا دا پالەستينا حالقىنىڭ زاڭدى قۇقىعىن مويىندايتىن مەملەكەتتەر ەلدىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدە دەربەس مەملەكەت رەتىندە تانىلۋى بويىنشا تالپىنىستارعا تولىق قولداۋ كورسەتەدى.

ءبىراز جىلدار بويى يزرايلمەن كەلىسسوزدەرگە كەدەرگى بولىپ كەلگەن پالەستينالىق ىشكى كەلىسپەۋشىلىكتى اتاپ وتكەن ءجون. باتىس جاعالاۋدى باقىلاۋىندا ۇستاعان «فاتح» پارتياسى مەن گازا سەكتورىن باسقارىپ وتىرعان يسلامشىل «حاماس» پارتياسى اراسىنداعى قايشىلىق، تىپتەن ءوزارا وق اتۋ پالەستينالىقتاردىڭ شەبىن ىدىراتتى. دەگەنمەن، مىسىردىڭ دەلدالدىعىمەن ەكى باقتالاس پارتيالار اراسىنداعى داۋلار شەشىلىپ، ۋاقىتشا ۇكىمەت قۇرىلدى.

د.ترامپتىڭ بەيبىتشىلىك ۇدەرىسىنە قاتىستى ساياساتى پالەستينالىق فراكسيالاردىڭ باسىن قوسا ءتۇستى جانە پالەستينا ديپلوماتياسىنىڭ قارقىندى جۇمىس ىستەۋىنە سەپتىگىن تيگىزدى. «حاماس» قوزعالىسى ليدەرلەرىنىڭ ءبىرى س.ءابۋ زاحري پالەستينالىق ساياسي توپتاردى يزرايلگە قارسى بىرلەسۋگە شاقىردى. ول، يزرايلمەن قاۋىپسىزدىك بويىنشا ۇيلەستىرۋ شارالارىن توقتاتىپ، باتىس جاعالاۋدا قارسى كۇرەس شەبىن قالىپتاستىرۋعا جانە گازا سەكتورىنان بلوكادانى تولىق الىپ تاستاۋعا ۇگىتتەدى.

پالەستينا ۇكىمەتى يزرايلگە قارسى ديپلوماتيالىق ۇگىتىن ءارى قاراي ۇدەتە ءتۇستى. رامماللا يىۇ-داعى ارىپتەستەرىنەن جانە باسقا دا مەملەكەتتەردەن بۇعان دەيىن قابىلدانعان بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسى قارارلارىن ىسكە اسىرۋدى تالاپ ەتۋدە.

قورىتىندىلاي كەلە، الداعى ۋاقىتتا پالەستينالىقتار مەن يزرايلدىكتەر اراسىندا تىكەلەي كەلىسسوزدەر وتەدى دەپ بولجاۋ قيىن. «ستاتۋس كۆونى» پايدالانعان يزرايل ءوزىنىڭ ءبىرجاقتى ساياساتىن جالعاستىرا بەرەتىنى انىق. ال، پالەستينا جانە اراب ديپلوماتياسى تاياۋ شىعىس بەيبىتشىلىك ۇدەرىسى بويىنشا بۇۇ اياسىندا حالىقارالىق كونفەرەنسيا ۇيىمداستىرۋعا جانە بۇرىنعى حالىقارالىق كۆارتەتتەن كەڭىرەك دەلدالدار توبىن قۇرۋعا تىرىسادى.

 

 

مەيرام مۇقىش، حالىقارالىق ساراپشى

RELATED NEWS
بۇرىنعى پرەزيدەنت سوتتالدى
25 قاڭتار 2019
بۇرىنعى پرەزيدەنت سوتتالدى

«Ukrinform» اقپارات اگەنتتىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، كييەۆ سوتى يانۋكوۆيچكە "مەملەكەتكە وپاسىزدىق جاساۋ، باسقىنشىلىق سوعىسقا كومەكتەستى" دەگەن باپتار بويىنشا ايىپ تاعىپ، 13 جىلعا سوتتادى. نەگىزگى دالەلدەرىنىڭ ءبىرى يانۋكوۆيچتىڭ رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتينگە ۋكرايناعا اسكەر كىرگىزۋدى سۇراپ جازعان حاتى بولدى. سىرتتاي ۇكىم كەسىلگەن پرەزيدەنت 2014 جىلدان بەرى رەسەيدە باس ساۋعالاپ ءجۇر. رەسەيدىڭ باس پروكۋراتۋراسى ونى قايتارۋ تۋرالى ۋكراينانىڭ سۇراۋىنان باس تارتقان بولاتىن.

 

سۋرەت: ukrinform.ru

https://www.ukrinform.ru/rubric-polytics/2626411-anukovic-put-k-izmene-i-kak-s-etim-pokoncit.html

38 پاراللەل نەمەسە قوس كورەيا
08 قاراشا 2019
38 پاراللەل نەمەسە قوس كورەيا

وڭتۇستىك كورەيا مەن سولتۇستىك كورەيانىڭ اسكەري تەكەتىرەسپەن ءومىر سۇرگەنىنە الپىس جىلداي ۋاقىت ءوتىپتى. تاريحتىڭ تالاي جىلىندا ەكى ەلدىڭ بيلىك باسىنداعى باسشىلار مەن ساياسي توپتار، ءتۇرلى پارتيالار، سوسياليستىك پەن كاپيتاليستىك پرينسيپتەردەن تۇرعان ەكى قوعام بىر-بىرىنە قىرعي-قاباقتىق تانىتىپ كەلدى. ءبىر پرەزيدەنت كەتىپ، ەكىنشى پرەزيدەنت كەلسە دە، وزىنەن بۇرىن بيلىك تىزگىنىن ۇستاعان ساياساتكەردىڭ تەكەتىرەس ساياساتىن وزگەرىسسىز جالعاستىرىپ وتىرۋ مەملەكەتتىك ساياسي باعىتتىڭ ەڭ باستى باعىتىنا اينالىپ وتىردى.

مىنە، سوندىقتان بولار، كورەي تۇبەگى تەك ساياسي عانا ەمەس، اسكەري تەكەتىرەستىڭ ۇلكەن الاڭىنا اينالدى. ءبىر ۇلت ەكىگە ءبولىندى، ءبىر ەل ەكىگە جارىلدى، سولاي ەكى رەجيمنىڭ ماقسات-مۇددەسى جانە كەلىسۋىمەن – سولتۇستىك پەن وڭتۇستىك دەگەن گەوگرافيالىق اتاۋ الىپ، سول اتاۋدىڭ نەگىزىندە وڭتۇستىك پەن سولتۇستىك كورەيا دەپ ءبولىپ قاراستىرىلىپ، 38 پاراللەل دەگەن ايگىلى سىزىق ويلاپ تابىلدى. سول سىزىق جاي عانا ەمەس، كورەي ۇلتىنىڭ قاسىرەتىنە ۇڭىلەتىن سىزىق بولىپ تانىلدى. ول سىزىق بۇزىلمايتىن دا، تالقاندالمايتىن دا سىزىق بولىپ ءالى كەلە جاتىر...

         ەكى ەلدىڭ ۇزدىكسىز اسكەري تەكەتىرەسى وسى سىزىقتىڭ ەكى جاعىندا جاتقان اعايىندى ەكى ەلدىڭ اراسىندا ۇزاق جىل بويى جالعاسىپ كەلدى. ەكى سىزىقتىڭ ارعى جانە بەرگى جاعىندا مەكەن ەتكەن قوس كورەيا، ايگىلى «كورەي سوعىسىنان» كەيىن ارا-كىدىك بىر-بىرىنە ايبار شەگىپ، سۇس كورسەتىپ، ساياسي جانە يدەولوگيالىق ۇگىت-ناسيحاتتارىن جالعاستىرا بەردى. اپتا مەن اي قۇرعاتپاي اسكەري قاقتىعىستار بولىپ تۇردى. ءبىز بىلمەيتىن نەبىر قاقتىعىس پەن تەكەتىرەستەر، ءۇشىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسقا اينالىپ كەتە جازداعان وقيعالار وسى كورەي تۇبەگىندە ءجيى-جيى پايدا بولىپ، دامىل تاپپادى. تانگۋن دەگەن ءبىر اتادان تارايتىن كورەيلەر وسىلاي بىر-بىرىنە قارۋ كەزەنىپ، جاۋىعىپ، ءومىر باقي وشتەسىپ وتەمىز دەپ ويلاپ پا ەدى؟ ارينە، جوق...

         بۇگىن، قوس كورەيا قانداي جاعدايدا؟ سامميتەر جيىلەگەنمەن، قارىم-قاتىناسى تولىق قالىپقا كەلمەدى،  ەكى ەلدىڭ اراسىندا ءجۇز پايىز تۇرماق، بەس پايىز سەنىم تولىقتاي ورناعان جوق. سوناۋ ءبىر جىلدارى الەمدە «قىرعي-قاباق سوعىس» جىلدارىنىڭ سالقىنى بۇل ەلدى دە شالعانى بار. سونىڭ كورنىسى وسى ەكى ەلدىڭ اراسىندا ءالى دە جالعاسىن تاۋىپ كەلە جاتىر. «قىرعي-قاباق سوعىسى» ءبىتتى دەپ بىرەۋلەر ايتادى. ءيا، بىتكەن شىعار، ءبىراق كورەي تۇبەگىندە ونىڭ سوڭعى كۇندەرى ءالى دە جالعاسىن تاۋىپ جاتىر دەسەك قاتەلەسە قويماسپىز. ويتكەنى، ەكى ەل «انە-مىنە بىرىگەمىز، بەيبىتشىلىكتىڭ استىندا كۇن كەشكەن تۋىسقان ەلمىز» دەپ بىر-بىرىنە سەنىمدى تۇردە ايتا المايدى. ءۇمىت بار، ءبىراق كۇدىك اناعۇرلىم باسىمداۋ. سەبەبى بەيبىت كەلىسىم-شارتقا رەسمي تۇردە قول قويعان جوق. بىرىگۋ پروسەسى جۇزەگە اسپاي، توقتاپ تۇر. وسى سوزدەرىمىزدىڭ دالەلى رەتىندە مىنا ءبىر كورىنىستى تالداپ قاراساق.

2018 جىلدىڭ 27 ءساۋىر كۇنى قوس كورەيا باسشىلارى باس قوسىپ، بەيبىتشىلىك تۋرالى ءسوز قوزعاپ، العاش رەت سولتۇستىك كورەيانىڭ باسشىسى وڭتۇستىك كورەيانىڭ جەرىنە اياق باستى. سول ساتتە ەكى ەلدىڭ اراسىنداعى كەيبىر كورىنىستەر قىراعى مامانداردىڭ نازارىنان تىس قالعان ەمەس. سونىڭ ءبىرى ەكى ەلدىڭ قورعانىس مينيسترلەرىنىڭ ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىنا بەرگەن سالەمدەسۋلەرى. وسى سالەمدەسۋلەردەن اسكەري تەكەتىرەستىڭ قانشالىقتى قاتتى، ۇزاق جانە ەشبىر ەلدە كەزدەسپەيتىندەي دەڭگەيدە وتكەنىن كورە الاسىز.

وڭتۇستىك كورەيانىڭ باسپاسوزدەرى جابىلا جازعان ءبىر ماڭىزدى كورىنىس وسى. ول ەكى ەلدىڭ اسكەري سالاسىنداعى ۇزاق تەكەتىرەستەردىڭ كەسىرىنەن قاتىپ قالعان قاساڭ وي-كوزقاراس پەن سالقىندىقتى، اسكەري تالاپ پەن ۇستانىمدى اڭعارۋعا بولادى.

ءساۋىر ايىنىڭ 27ء-شى كۇنى «پانمۋنچجومدا» وتكەن سامميتتە وڭتۇستىك كورەيانىڭ پرەزيدەنتى مۋن چجە ين سولتۇستىك كورەيانىڭ قورعانىس سالاسىنىڭ جەتەكشىلەرىنە جاقىنداپ، قولىن بەرىپ، امانداستى. سول ساتتە وعان سولتۇستىك كورەيانىڭ اسكەري شەندەگى جوعارعى لاۋازىمدى ادامى باس كيىمىنىڭ شەكەسىنە قولىن تاقاپ، جىلى  امانداسىپ، سويلەستى. مىنە، اسكەري سانا مەن مادەنيەت. بۇكىل الەم بىلەتىن اسكەري سالەم بەرۋ. الايدا وڭتۇستىك كورەيانىڭ قورعانىس مينيسترىنە جاقىنداعان سولتۇستىك كورەيانىڭ كوسەمى كيم چەن ىنعا وڭتۇستىك كورەيانىڭ قورعانىس ءمينيسترى اسكەري قالىپپەن سالەم بەرمەدى. ياعني، باس كيىمىنىڭ شەكەسىنە قولىن قويىپ، سالەم بەرىپ امانداسپادى. ول ءجاي عانا قولىپ بەرىپ امانداسا سالدى. وسى ءبىر كورنىس – كوپ جاعدايدى باياندايدى. وڭتۇستىك كورەيانىڭ حالىقارالىق قارىم-قاتىناس سالاسىنىڭ ادامدارىنىڭ پىكىرىنشە، «سولتۇستىك كورەيا ءالى دە بىزگە جاۋ، ءالى دە بىزدەن دوستىعى جاراسپاي وتىرعان ەل» دەپ قاراستىرادى. سونداي تۇسىنىك وڭتۇستىك كورەيانىڭ اسكەري سالاسىندا دا قالىپتاسقان. سوندىقتان ونىڭ باسشىسىنا «اسكەري تارتىپپەن سالەم بەرۋ» - بۇل وڭتۇستىك كورەيا اسكەري سالاسىنىڭ السىزدىك بايقاتۋى دەپ قاراستىرىلۋى مۇمكىن. سوندىقتان ءالى دە تەكەتىرەس بىتپەگەندىكتەن اسكەري سالا ادامدارى – قۇر جىلى ءسوز بەن جىميىسقا، قول الىسقا – وڭاي بەرىلۋگە بولمايدى دەيدى ءبىرقاتار كورەيلىك ساراپشىلار. ءبىر جاعىنان كورەيلىك قىرسىقتىقتىڭ ءبىر تامىرى بادىرايىپ شىعىپ، كورىنىپ قالعانداي. نە دەسە دە سول بۇرىنعى ەسكى ەكى رەجيىمنىڭ قاققان سىناسى تەرەڭدەۋ قاعىلعانعا ۇقساي ما، الىنا قويۋى ەكى تالاي ەكەنىن بايقاتقانداي...

         جالپى حالىقارالىق دەڭگەيدە اسكەري سالانىڭ كەز-كەلگەن ادامى وزگە ەلدىڭ باسشىنا اسكەري ۇلگىدە سالەم بەرۋى ۇلكەن ەتيكا جانە قۇرمەت. بۇل بۇلجىتپاي ورىندالاتىن قاعيدا. وڭتۇستىكتىڭ كورەيالىق قورعانىس سالاسىنىڭ باسشىسىنىڭ بۇل ارەكەتىن بىرەۋلەر سوگۋدە، ەندى بىرەۋلەرى سالقىندىقتىڭ ءالى دە ازداپ بار ەكەنىن اتاپ وتۋدە. دەگەنمەن، قوعامدا «سالەم بەرە سالسا، كەمشىلىك بولماس ەدى» دەگەن پىكىرلەر ءجيى ايتىلىپ جاتتى. وسى ارەكەتتى ءبىر كورەي ءباسپاسوزى سوكسە، باسقا ءبىر كورەي ءباسپاسوزى جاقتاپ شىقتى. ەندى بىرەۋلەرى ماقتاپ شىقتى. ىشىندە دۇرىس دەگەنى دە بولدى، بۇرىس دەگەنى دە بولدى. قاي مامان قالاي دەپ اتاسا دا اسكەري تەكەتىرەس جالعاسىپ تۇرعان ازيالىق ەكى ەلدىڭ قورعانىس سالاسىندا كەيبىر-كەزدە وسىنداي ارەكەتتەردىڭ كوزگە كورىنىپ تۇرۋى – كورەي ماسەلەسىنىڭ تىم تامىرلانىپ، تىم تەرەڭدەپ كەتكەنىن بايقاتادى. ەكى ەلدىڭ اراسىندا بەيبىت كەلىسىمگە رەسمي قول قويىلماي اسكەريلەرى بىر-بىرىمەن جىلى امانداسپاسى انىق.    

جالپى، تاريحقا ۇڭىلسەك، سولتۇستىك كورەياعا بارعان وڭتۇستىك كورەيانىڭ العاشقى ەكى پرەزيدەنتى كيم دە چجۋن مەن نو مۋ حەنعا دا اسكەري شەندى ادامدار سالەم بەرگەن. العاشقىسى 2000 جىلى، ال ەكىنشىسى 2007 جىلى مەملەكەتتىك ساپارمەن باردى. سول كەزدە دە وڭتۇستىك كورەيانىڭ اسكەري جوعارعى شەندى ادامدارى سولتۇستىك كورەيانىڭ كوسەمىنە ادەتتەگىدەي اسكەري تارتىپپەن سالەم بەرمەدى. مىنە، وسىنداي تاريحي دالەل مەن دايەكتەر ەكى ەل اراسىنداعى اسكەري تەكەتىرەستىڭ تامىرى تىم تەرەڭ تارتىپ كەتكەنىن اڭعارتادى.

كەلەسى ءبىر قىزىقتى كورىنىس — امەريكانىڭ پرەزيدەنتى دونالد ترامپقا قاتىستى. سينگاپۋر سامميتىندە ول سولتۇستىك كورەيانىڭ اسكەري سالا ادامدارىنا اسكەريلەرشە سالەم بەردى. سول سۋرەتى امەريكانىڭ باستى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا جاريالانىپ، ۇلكەن قىزىعۋشىلىق تۋدىردى. ترامپتىڭ بۇل ارەكەتىن كەلەكە قىلىپ كۇلگەن جانە سىناعان ساياساتكەرلەر بارشىلىق. ولاردىڭ ىشكى ويلارى بەسەنەدەن بەلگىلى. ءبىرى ساياسي ساۋاتسىزدىق دەپ قاراسا، ءبىرى اسكەري ساۋاتسىزدىق دەپ قاراۋى مۇمكىن. ءبىراق تەنتەك ترامپ نە جاساسا دا نازاردان تىس قالمايدى. الەمدەگى ۇلى دەرۆاجانىڭ ليدەرى وسىلاي اسكەري سالانىڭ مادەنيەتىن ساقتاپ جاتقاندا، وڭتۇستىك كورەيانىڭ قورعانىس ءمينيسترى باسشىسىنىڭ الگى ىس-ارەكەتى اسكەري سالقىندىقتىڭ كەتپەگەندىگىن ودان ءارى ايقىنداي تۇسە مە؟ دونالد ترامپتىڭ ءىسى تەكتىلىك پە الدە تايازدىق پا، ونى قالاي پايىمداۋعا بولادى؟ كىم ءبىلسىن، ءبىر جاعىنان ونىڭ بۇل ارەكەتى سولتۇستىك كورەيانىڭ اسكەري ادامدارىنا كورسەتكەن قۇرمەتى بولسا، ەكىنشى جاعىنان سولتۇستىك كورەيالىقتارعا ءوزىنىڭ قانداي قارۋلى پرەزيدەنت ەكەنىن ازىلدەپ بولسىن بايقاتۋى شىعار. قالاي بولسا دا ترامپتىڭ توسىن ارەكەتى – سولتۇستىك كورەيانىڭ اسكەريلەرىنە تەكەتىرەسۋدى ۇستانۋ ەمەس، ءتىل تابىسۋدى ۇستانۋ كەرەكتىگىن اڭعارتقانداي كورىندى. ودان باسقا جۇڭگو ەلىنىڭ ليدەرى دە سالەمىن اياپ قالمادى. سوندىقتان، سامميتەردەگى اسكەريلەردىڭ ءجيى بوي كورسەتۋى الەمدىك ساياساتتاعى اسكەري تەكەتىرەستىڭ قانشالىقتى ورىن العانىنان بۇكىل الەمگە كورسەتىپ كەلەدى. يادرولىق قارۋ ماسەلەسى اسكەري تەكەتىرەستىڭ ەڭ باستى يادروسى. سوندىقتان وسى ءبىر ماسەلە حالىقارالىق دەڭگەيدە شەشىمىن تاپپاي، تەكەتىرەستەر تاتۋلىققا باستامايدى.

قوس كورەيانىڭ قورعانىس سالاسى ءالى دە بىر-بىرىمەن قويان-قولتىق ارالاسا قويمادى. اقپارات الماسۋ مەن اسكەري تاجىريبە الماسۋ مۇلدەم جوق. امەريكا مەن وڭتۇستىك كورەيا اسكەري جاتتىعۋ جۇرگىزە باستاسا سولتۇستىك تاراپى سەۋلدى سىناپ، ءجيى ەسكەرتۋ جاساپ، حالىقارالىق ۇيىمدارعا دا نارازىلىقتارىن ايتىپ، رەسمي مالىمدەمەلەر جاساپ كەلدى. 2018 جىلى ونداي ساتتەر مەن قۇلاق تۇرگىزەتىن وقيعالار ءسال ازداۋ بولدى. وعان امەريكا مەن سولتۇستىك كورەيانىڭ قارىم-قاتىناسىنىڭ قالىپتى ارناعا ءتۇسۋى مەن سەۋل مەن پحەنياننىڭ ءتىل تابىسا باستاۋى سەبەپ بولدى. 2019  جىلى كيم چەن ىننىڭ سەۋلگە ساپارىنان كەيىن اسكەري سالادا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟ ەكى ەلدىڭ اراسىنداعى تەمىر تورلار مەن مينالى القاپتار تولىق تازارىپ، بەيبىت كەلىسىمگە قول جەتكىزۋگە بايلانىستى جۇمىستار جۇزەگە اسا ما، سونداي نيەتتەرىن دالەلدەي مە، جوق پا ونى ۋاقىت كورسەتەدى. سوندا عانا ءبىز اسكەري سالادا ۇلكەن وزگەرىستەر باستالدى جانە بۇل ەكى ەلدىڭ بىرىگۋىنە قاتىستى العى شارتتار دەپ اتاي الامىز.

داستان اقاش - شىعىستانۋشى-كورەيتانۋشى، مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى باسقارۋ سالاسى مەن حالىراقارالىق قارىم-قاتىناس مامانى

 

ماقالا «ULYS» ديدجيتال جۋرنالىنىڭ 2019 جىلدىڭ قاڭتار ايىنداعى سانىندا جاريالانعان.

سيريادان 47 ازامات ەلگە قايتارىلدى
09 قاڭتار 2019
سيريادان 47 ازامات ەلگە قايتارىلدى

بۇگىن مەملەكەت باسشىسى قازاقستان ازاماتتارىن سيريادان ەۆاكۋاسيالاۋ جونىندەگى گۋمانيتارلىق شارانىڭ اياقتالۋىنا بايلانىستى مالىمدەمە جاسادى. بۇل تۋرالى اقوردانىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى مالىمەت تاراتتى.

«بيىلعى 6 قاڭتاردا مەنىڭ تاپسىرمام بويىنشا قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى مەن سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى جۇرگىزگەن گۋمانيتارلىق شارا ناتيجەسىندە سيريادان 47 ازاماتىمىز، سونىڭ ىشىندە 30 بالا ەلىمىزگە قايتارىلدى. ولار داعدارىس جايلاعان ەلگە الدانىپ بارىپ، تەرروريستەردىڭ تۇتقىنىندا بولدى. قازاقستانعا كەلگەن سوڭ ايەلدەر مەن بالالارعا مەملەكەت تاراپىنان بارلىق كومەك كورسەتىلدى. وسىنداي اۋىر جاعدايعا ۇشىراعان بۇل كىناسىز جانداردىڭ قۋانىشىندا شەك جوق. ولار ءبىر اي بويى بەيىمدەۋ ورتالىعىندا بولىپ، قاجەتتى مەديسينالىق كومەك الادى. اتقارىلعان جۇمىس مۇنداي كەلەڭسىز جاعدايلاردىڭ الدىن الۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى»، — دەدى. سونىمەن قاتار، قازاقستان ءوز ازاماتتارىنا قاي جەردە جۇرسە دە ءاردايىم قولداۋ كورسەتەتىنىن اتاپ وتكەن ول: «ءبىزدىڭ نەگىزگى مىندەتىمىز – ەلىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىن، حالقىمىزدىڭ بەرەكە-بىرلىگى مەن تۇتاستىعىن قامتاماسىز ەتۋ. قاقتىعىس ايماعىندا ەرىكسىز جۇرگەن بالالاردى قايتارۋ جونىندەگى جۇمىستاردى جالعاستىرا بەرەتىن بولامىز»، - دەدى.

قازاقستان ازاماتتارىن سيريادان قۇتقارۋ وپەراسياسى «جۋسان» دەپ اتالدى. 5-6 قاڭتاردا جۇزەگە اسقان شارا تۋرالى دوكۋمەنتالدى ارناي ۆيدەوروليك  تومەندە، كورە الاسىزدار.    

سۋرەت: akorda.kz، bnews.kz سايتىنان الىندى.

ءبىز تۋرالى
ulys.kz — اقپاراتتىق، ساراپتامالىق جانە تانىمدىق باعىتتاعى ماتەريالداردى بەرەدى.
 
مۋلتيمەديالىق جوبا زامان تالابىنا ساي جاسالعان. قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق نارىعىن ساپالى
كونتەنتپەن قامتاماسىز ەتۋگە ۇلەس قوسۋعا باعىتتالعان. مۇنداعى ساراپتامالىق، تانىمدىق
ماقالالار سان سالانى قامتيدى. گەوستراتەگيا، گەوەكونوميكا، گەوساياسات، حالىقارالىق
قاتىناستار مەن ەلدىڭ ىشكى-سىرتقى ساياساتى، ەكونوميكا، جاھاندا بولىپ جاتقان تەكتونيكالىق
وزگەرىستەر مەن ترەند تاقىرىپتار ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىنان تەرەڭ تالدانىپ قازاق
وقىرماندارىنا جەتكىزىلەدى. ورتالىق ازيا مەن تۇركى الەمىنە ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى.