ءتۇيىن: ءبىلىم-عىلىمعا جاڭا كوزقاراس قاجەت. تامىز كونفەرەنسياسىندا پەداگوگتەر مارتەبەسىن ارتتىراتىن تىڭ جاڭالىقتار ايتىلدى. الداعى 4 جىلدا مۇعالىمدەردىڭ ەڭبەكاقىسى 2 ەسە وسەدى، وقىتۋشىلار بولسا، اكىمشىلىك جۇمىستارعا «جەگىلمەيدى».
بۇگىن ەلوردادا وتكەن «Bءىlءىm jáne Ǵylym!» اتتى تامىز كونفەرەنسياسىنىڭ پلەنارلىق وتىرىسىنا قاتىسىپ، ءسوز سويلەگەن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ءبىلىم-عىلىمعا جاڭا كوزقاراس قاجەت ەكەنىن اشىق ايتتى. ۇلتتىڭ باسەكەگە قابىلەتتەلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن الدىمەن پەداگوگتەردىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا ايرىقشا توقتالدى.
پرەزيدەنتتىڭ سوزىنشە، «پەداگوگتىڭ مارتەبەسى تۋرالى» زاڭ جوباسىندا سالا ماماندارىن قولداۋعا باعىتتالعان ناقتى شارالار بار. اتاپ ايتقاندا، بارلىق پەداگوگتار ءۇشىن ەڭبەك دەمالىسى 56 كۇن بولادى. مۇعالىمدەردىڭ جۇكتەمەسى قىسقارىپ، كاسىبىنە ساي ەمەس قىزمەتتەرگە تارتىپ، قولبالاعا اينالدىرۋعا تىيىم سالىنادى. سونىمەن قاتار، پرەزيدەنت ەڭ تومەڭگى جالاقى الاتىن كاسىپ يەلەرىنىڭ مارتەبەسىن ارتتىرۋ ءۇشىن ۇكىمەتكە الداعى 4 جىلدا مۇعالىمدەردىڭ ەڭبەكاقىسىن 2 ەسە ءوسىرۋ تۋرالى تاپسىرما بەردى.
تامىز كونفەرەنسياسىنىڭ پلەنارلىق وتىرىسىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ سويلەگەن ءسوزىن تومەندە تولىق بەرىپ وتىرمىز.
ءقادىرلى ۇستازدار!
قۇرمەتتى ارىپتەستەر!
داستۇرگە اينالعان تامىز كونفەرەنسياسى – ۇستازدار قاۋىمى باس قوساتىن اۋقىمدى ءارى ماڭىزدى جيىن.
ءار ادام قانداي جەتىستىككە جەتسە دە، ءبىلىم بەرگەن ۇستازدارىن ەرەكشە قادىرلەيدى.
ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ مارتەبەلى ماماندىق يەلەرىنە دەگەن ىقىلاسى ەرەكشە ەكەنىن وزدەرىڭىز جاقسى بىلەسىزدەر.
مەن دە بۇگىن سىزدەرمەن كەزدەسۋ ءۇشىن وسى جيىنعا ارنايى كەلىپ وتىرمىن.
ەڭ الدىمەن، ءبىلىم جانە عىلىم سالاسىنىڭ بارلىق قىزمەتكەرلەرىنە شىنايى ىقىلاسىمدى بىلدىرەمىن.
سىزدەر ەلىمىزدىڭ بولاشاعى ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتىپ كەلەسىزدەر.
«بىلىمدىدەن شىققان ءسوز، تالاپتىعا بولسىن كەز»، – دەپ ۇلى اباي ايتقانداي، ۇستاز – ءارقاشان ءىلىم مەن ىزگىلىكتى العا قوياتىن تۇلعا.
ۇلاعاتتى ۇرپاق تاربيەلەۋ – اسا جاۋاپتى ءارى كۇردەلى مىندەت.
سىزدەردىڭ ارقالارىڭىزدا تۇتاس ءبىر بۋىننىڭ قۇندىلىقتارى مەن قاسيەتتەرى قالىپتاسادى.
«ۇستازى جاقسىنىڭ ۇستامى جاقسى» دەگەن حالقىمىز.
ۇستازسىز ادام بولمايدى. ءبارىمىز دە كەزىندە ءمۇعالىمنىڭ ءتالىمىن الىپ، ءبىلىمىن ۇيرەندىك.
سوندىقتان بولاشاققا جول سىلتەيتىن ءمۇعالىمنىڭ ەڭبەگىن لايىقتى باعالاۋ – وتە ماڭىزدى مىندەت.
تاريحى تەرەڭ ءداستۇر ساباقتاستىعى ۇلتتىق تاربيە ارقىلى بەرىلەدى.
ماعجان جۇمابايەۆ «پەداگوگيكا» ەڭبەگىندە: «ءاربىر تاربيەشى بالانى ۇلت داستۇرىمەن تاربيەلەۋگە مىندەتتى» دەيدى.
ۇلتتىق قۇندىلىققا قانىعىپ وسكەن ورەننىڭ تانىمى تەرەڭ، ءدىلى بەرىك بولادى.
اتا-بابالار امانات ەتكەن ۇلان-عايىر دالانى امان ساقتاۋ، ەڭ الدىمەن، جاس بۋىنعا ارتىلاتىن زور ءۇمىت.
كەيىنگى ۇرپاق تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تۋىن ءارقاشان جوعارى ۇستاۋى ءتيىس.
قازىرگى جاھاندانۋ داۋىرىندە جاڭا تەحنولوگيانىڭ قارقىندى دامۋى ومىرىمىزگە تۇبەگەيلى وزگەرىستەر اكەلدى.
ادام كاپيتالىنا، ءبىلىم سالاسىنا قويىلاتىن تالاپتار مۇلدەم وزگەشە.
ساپالى ءبىلىم قارقىندى دامۋدىڭ باستى شارتىنا اينالدى.
ۇلى اباي ۇنەمى سىنعا العان ماسىلدىق قوعامعا ەشقاشان جاقسىلىق اكەلگەن ەمەس.
سونى تۇسىنەتىن جاستارىمىز تەك بىلىممەن قارۋلانىپ، ەڭبەككە عانا ارقا سۇيەۋى ءتيىس.
ءبىز قازىرگى زاماننىڭ جاڭاشا تالاپتارى مەن ۇردىستەرىنە ءارقاشان ساي بولۋىمىز كەرەك.
بۇل ءۇشىن ءبىر ورىندا تۇرىپ قالماي، ىلگەرى جىلجۋ باستى ماقسات بولۋى ءتيىس.
سوندىقتان، ءبىلىمى تەرەڭ، ويى وزىق ۇرپاقتى تاربيەلەيتىن مۇعالىمدەر قاۋىمىنا زور جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلەدى.
سىزدەردىڭ بۇگىنگى شاكىرتتەرىڭىز – قازاقستاننىڭ جارقىن بولاشاعى.
ساپالى ءبىلىم – جەتىستىككە جەتۋدىڭ جولى ءارى ەكونوميكانى دامىتۋدىڭ باستى قۇرالى.
«جەتى ءتۇرلى ءىلىم بىلەتىن» ۇرپاق تاربيەلەۋ – بۇگىنگى كۇننىڭ نەگىزگى مىندەتى.
ۋۆاجاەمىە ۋچاستنيكي سوۆەششانيا!
سوحرانيايا لۋچشيە تراديسيي وتەچەستۆەننوي سيستەمى وبرازوۆانيا، مى، تەم نە مەنەە، نە دولجنى ستويات نا مەستە.
سيستەما وبرازوۆانيا دولجنا ناحوديتسيا ۆ پويسكە، پوستوياننو رازۆيۆاتسيا.
پوەتومۋ گلاۆنايا نادەجدا ۆوزلاگاەتسيا نا ۋچيتەلەي، سپوسوبنىح ۆوسپيتات پوكولەنيە، وتكرىتوە ۆسەمۋ نوۆومۋ ي پروگرەسسيۆنومۋ.
زاداچا پەداگوگوۆ ي، كونەچنو، روديتەلەي – ۆوسپيتانيە دوستوينىح گراجدان ناشەي سترانى.
دوستوينىي گراجدانين – ەتو چەلوۆەك، وبلادايۋششيي سۋمموي نەوبحوديمىح زنانيي، كوتورىە بۋدۋت يسپولزوۆانى نا بلاگو ناشەگو وتەچەستۆا.
دوستوينىي گراجدانين – ەتو پاتريوت كازاحستانا.
درۋگوي رودينى ۋ ناس نەت!
لايىقتى ازامات – بۇل ءبىلىمدى، وتانىنا ادال، ەلىن، جەرىن سۇيەتىن ادام.
بۇل الەمدە قازاقستاننان باسقا وتانىمىز جوق. ەلىن شىنايى سۇيەتىن ازاماتتاردى تاربيەلەۋ – ۇستازداردىڭ ماقساتى.
مى دولجنى وپيراتسيا نا يۋنوە، پودراستايۋششەە پوكولەنيە، چتوبى پەرەدات يم ۆ رۋكي سۋدبۋ ناشەگو گوسۋدارستۆا.
ۆ سمەنە پوكولەنيي سوستويت سمىسل جيزني. ەتو، پو سۋتي، زاكون جيزني.
نو ناشا زاداچا سوستويت ۆ توم، چتوبى پودگوتوۆيت نوۆوە پوكولەنيە ك گريادۋششيم ترۋدنوستيام ي ۆىزوۆام.
نوۆوە پوكولەنيە دولجنو بىت ۆوسپيتانو نا يدەياح ي سەننوستياح ترۋدوليۋبيا.
ناشي دەتي دولجنى حوروشو پونيمات، چتو بەز ترۋدوليۋبيا وني ۆ سلوجنەيشيح ۋسلوۆياح گريادۋششەي ەپوحي وكاجۋتسيا نەكونكۋرەنتوسپوسوبنىمي.
ۋپورنىي ترۋد، پوستوياننوە سامورازۆيتيە، نەۋستاننىي پويسك – ەتو وسنوۆا ۋسپەحا ۆ XXI ۆەكە، گدە روبوتى س يسكۋسستۆەننىم ينتەللەكتوم بۋدۋت زامەنيات ليۋدەي ۆو منوگيح پروفەسسياح.
يمەننو ۆ ۆوسپيتانيي ترۋدوليۋبيۆوي ناسيي زاكليۋچاەتسيا فۋندامەنتالنايا زاداچا ناشيح پەداگوگوۆ.
دليا ەتوگو ۆاجنو بىت نا پەرەدوۆوي ميروۆىح نوۆاسيي ي يزمەنەنيي ۆ گلوبالنوم وبرازوۆانيي.
سەگودنيا ريەۆوليۋسيي ۆ سفەرە IT ي بيوتەحنولوگيي مەنيايۋت جيزن چەلوۆەچەستۆا.
پوەتومۋ سيستەما وبرازوۆانيا نۋجداەتسيا ۆ بىستروي اداپتاسيي ك نوۆىم رەاليام.
ۆەدۋششيە شكولى ميرا ۋسيلەننو زانيمايۋتسيا رازۆيتيەم كرەاتيۆنوگو پوتەنسيالا دەتەي، وبۋچايۋت سيفروۆىم تەحنولوگيام ي توچنىم ناۋكام.
پەداگوگي مەنيايۋت مەتوديكي وبۋچەنيا ۆ ستورونۋ يگروۆىح فورماتوۆ، ناحودياتسيا ۆ پوستوياننوم پويسكە وبۋچەنيا نوۆىم پروفەسسيام ي ناۆىكام.
ۆسە مى ەدينى ۆ سۆوەم سترەملەنيي سدەلات كازاحستان پروسۆەتايۋششەي ي رازۆيتوي سترانوي.
كليۋچ ك ەتومۋ – كاچەستۆەننوە، دوستۋپنوە ي سوۆرەمەننوە وبرازوۆانيە.
سەيچاس، كاك نيكوگدا، ۆاجنو پريدات نوۆىي، موششنىي يمپۋلس رازۆيتيۋ داننوي سفەرى.
ي سەگودنيا يا حوچۋ پودەليتسيا سۆويمي سووبراجەنيامي پو رەشەنيۋ اكتۋالنىح پروبلەم وتەچەستۆەننوي سيستەمى وبرازوۆانيا ي ناۋكي.
ءبىرىنشى ماسەلە. ءبىلىم ساپاسىن كوتەرۋ ءۇشىن كەشەندى شارالار قابىلداۋ قاجەت.
بۇل، الدىمەن، مۇعالىمدەردىڭ بىلىكتىلىگىنە، وقۋلىقتاردىڭ ساپاسىنا، زامان تالابىنا ساي ينفراقۇرىلىم مەن ماتەريالدىق قورعا بايلانىستى ماسەلەلەر.
اتالعان باعىتتار بويىنشا ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋ قاجەت، ياعني تۋىنداعان ماسەلەلەردى دەر كەزىندە انىقتاپ، ولاردى شەشۋدىڭ وڭتايلى جولدارىن ۇسىنۋ كەرەك.
ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ساپاسىنا تەرىس ىقپال ەتەتىن تاعى ءبىر كەدەرگى – ۇسىنىلاتىن رەفورمالاردا پەداگوگتاردىڭ ناقتى قاجەتتىلىكتەرىنىڭ ەسەپكە الىنبايتىنى.
بۇگىندە مۇعالىمدەردى كاسىبي تۇرعىدان دامىتۋ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ سالالىق قۇرىلىمدارى وتكىزەتىن كۋرستارمەن جانە سەمينارلارمەن شەكتەلەدى.
مۇنداي شارالاردىڭ قاجەت ەكەنى تۇسىنىكتى. دەگەنمەن، اتالعان كۋرستاردا مۇعالىمدەر قاۋىمىن تولعاندىراتىن وزەكتى ماسەلەلەر نازارعا الىنباي قالادى.
پوكازاتەلنىي پريمەر پروۆەدەنيە ۆ 2018 گودۋ تاك نازىۆاەمىح «سەرتيفيكاسيي»، ۆ رەزۋلتاتە كوتورىح 35% پەداگوگوۆ نە سموگلي پرەودولەت پوروگوۆىي ۋروۆەن.
پراۆيلنايا يدەيا وسەنكي ۋروۆنيا پودگوتوۆلەننوستي ۋچيتەلەي بىلا رەاليزوۆانا كراينە بيۋروكراتيچنو ي ودنوبوكو.
تاكوگو رودا كۆازيرەفورمى پريۆوديات ك سنيجەنيۋ پرەستيجا پروفەسسيي ۋچيتەليا.
نادو يمەت ۆ ۆيدۋ، چتو ۋسلوۆيا ترۋدا پەداگوگوۆ سەرەزنو ۋحۋدشايۋتسيا يز-زا پوستوياننوگو ۋۆەليچەنيا ءوچوتنوستي دليا كونتروليرۋيۋششيح سترۋكتۋر.
پسيحولوگيچەسكۋيۋ ناگرۋزكۋ نا پەداگوگوۆ ي ۋچاششيحسيا ناكلادىۆاەت ي وسەنوچنايا سيستەما زنانيي ۆ رامكاح وبنوۆلەننوگو سودەرجانيا وبرازوۆانيا.
پري نەگاتيۆنىح رەزۋلتاتاح پەداگوگي پودۆەرگايۋتسيا داۆلەنيۋ سو ستورونى رۋكوۆودستۆا ۋچەبنوگو زاۆەدەنيا، پوسكولكۋ وسەنكي ۆليايۋت نا رەيتينگ شكولى.
سيستەما وسەنكي، بەزۋسلوۆنو، نۋجنا. نو پودحوديت زدەس نۋجنو ۆزۆەشەننو ي وبەكتيۆنو، تەم بولەە، سلەدۋەت يسكليۋچيت داۆلەنيە نا پەداگوگوۆ.
نە پرەكراششاەتسيا پوروچنايا پراكتيكا، كوگدا مەستنىە اكيماتى زاچاستۋيۋ زلوۋپوترەبليايۋت سۆويمي پولنوموچيامي، زادەيستۆۋيا پرەپوداۆاتەلەي ۆ ادمينيستراتيۆنىح سەلياح، رازنوگو رودا مەروپرياتياح، نە يمەيۋششيح نيكاكوگو وتنوشەنيا ك سيستەمە وبرازوۆانيا.
پورۋچايۋ پراۆيتەلستۆۋ پرينيات سروچنىە، كاردينالنىە مەرى پو رەشەنيۋ ۋكازاننىح پروبلەم.
كاجدىي روديتەل حوچەت، چتوبى ەگو دەتي پولۋچيلي ۆىسشەە وبرازوۆانيە.
ي ەتو ابسوليۋتنو نورمالنوە جەلانيە ي ياۆلەنيە.
نو سەگودنيا بولەە اكتۋالنىي ۆوپروس – ۆوسترەبوۆاننوست بۋدۋششەگو ۆىپۋسكنيكا نا رىنكە ترۋدا.
دليا ەتوگو نەوبحوديمو وبەسپەچيت ۆىسوكوە كاچەستۆو وبرازوۆانيا ۆ ۆۋزاح.
بەز پوۆىشەنيا كاچەستۆا ۋچەبنوگو پروسەسسا پوسلەدوۆاتەلنوە ۋۆەليچەنيە وبرازوۆاتەلنىح گرانتوۆ يز بلاگا موجەت پريەۆراتيتسيا ۆ مينۋ زامەدلەننوگو دەيستۆيا.
پوەتومۋ ۆ پوگونە زا وبەسپەچەنيەم دوستۋپنوستي ۆىسشەگو وبرازوۆانيا نەلزيا دوپۋستيت ەگو ديەۆالۆاسيي.
پراۆيتەلستۆۋ سلەدۋەت دەتالنو يزۋچيت ۆوپروس ستويموستي گوسۋدارستۆەننىح گرانتوۆ، يح ادەكۆاتنوستي سوۆرەمەننىم رەاليام.
مينيستەرستۆۋ وبرازوۆانيا ي ناۋكي نەوبحوديمو پەرەسموترەت سۆوي ترەبوۆانيا ي نورماتيۆى، پرەدياۆلياەمىە ك ۆۋزام.
ك پريمەرۋ، يز-زا ترەبوۆانيا ك سووتنوشەنيۋ چيسلەننوستي ستۋدەنتوۆ ك پرەپوداۆاتەليام ۆۋزى ۆىنۋجدەنى يسكۋسستۆەننو رازدۋۆات شتات، وگرانيچيۆات ينۆەستيسيي ۆ كاچەستۆەننوە پوۆىشەنيە ۋچەبنوگو پروسەسسا.
ەكىنشى ماسەلە. تاربيە – ساپالى ءبىلىمنىڭ نەگىزگى ارقاۋى، دىڭگەگى.
ءال-فارابيدىڭ «تاربيەسىز بەرىلگەن ءبىلىم – ادامزاتتىڭ قاس جاۋى» دەگەن ءسوزى بارشا ءبىلىم سالاسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ بوي تۇزەر باعدارى بولۋى ءتيىس.
ەلىمىزدىڭ جاستارى ءوزىن جەكە تۇلعا رەتىندە دامىتۋمەن قاتار، مەملەكەتتىڭ وزىق يننوۆاسيالارعا ساي وركەندەۋىنە زور ۇلەس قوسۋى قاجەت.
بۇل – قازىرگى ءبىلىم جانە تاربيە بەرۋ ۇدەرىسىنىڭ الدىندا تۇرعان ماڭىزدى مىندەت.
وتاندىق ءبىلىم سالاسى تۋعان جەرىڭە، قورشاعان ورتاڭا، ءوز تاريحىڭا قۇرمەتپەن قاراۋعا تاربيەلەپ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋى ءتيىس.
كەڭ اۋقىمدا ءوتىپ جاتقان «بىرگە – تازا قازاقستان» ەكولوگيالىق اكسياسىن ءدال وسىنداي باعىتتاعى وتە قاجەتتى، دۇرىس باستاما دەپ سانايمىن. مۇنداي شارالارعا ءارقاشان قولداۋ كورسەتە بەرەمىز.
نو حوروشو يزۆەستنو: «چيستو نە تام، گدە ۋبيرايۋت، ا تام، گدە نە سوريات».
ناشيم دەتيام نەوبحوديمو پريۆيۆات ەكولوگيچنوە سوزنانيە، ۆسياچەسكي كۋلتيۆيروۆات كۋلتۋرۋ بىتوۆوي چيستوتى، گيگيەنى، ۋچيت پونيمانيۋ يسكليۋچيتەلنوي ۆاجنوستي زاششيتى پريرودى. كاك ەتو دەلاەتسيا، ناپريمەر، ۆ ستراناح سيەۆەرنوي ەۆروپى.
ۆسە ەتي ۋستانوۆكي وتراجەنى ۆ پروگراممنىح ستاتياح ەلباسى «رۋحاني جاڭعىرۋ» ي «سەم گرانەي ۆەليكوي ستەپي».
پەداگوگام پرەدستويت پرودۆيگات ەتي سەننوستي نا ۆسەح ستۋپەنياح وبرازوۆانيا، ۆو ۆسەح وبرازوۆاتەلنىح ۋچرەجدەنياح، ۆ توم چيسلە چاستنىح.
ۆ نەگوسۋدارستۆەننىح دوشكولنىح ميني-ورگانيزاسياح زاچاستۋيۋ ۆوسپيتاتەلنو-وبرازوۆاتەلنىي پروسەسس پراكتيچەسكي وتسۋتستۆۋەت.
ۆوسپيتاتەلي نە ۆسەگدا رۋكوۆودستۆۋيۋتسيا ترەبوۆانيامي گوسۋدارستۆەننوگو وبششەوبيازاتەلنوگو ستاندارتا.
يز ماتەريالوۆ سمي مى چاستو ۋزناەم و ۆوپيۋششيح سلۋچاياح يزبيەنيا دەتەي، يح سودەرجانيي ۆ نەنادلەجاششيح ۋسلوۆياح.
پورۋچايۋ پراۆيتەلستۆۋ پرينيات ۆسە نەوبحوديمىە مەرى، ۆكليۋچايا زاكونوداتەلنىە، دليا وبەسپەچەنيا ۆىسوكوگو كاچەستۆا دوشكولنوگو وبۋچەنيا ي ۆوسپيتانيا.
سچيتايتە، چتو ەتو پريوريتەتنايا زاداچا.
زدەس تاكجە ۆاجنو سكازات ي و پروبلەمە سۋيسيدوۆ ۆ دەتسكوي ي پودروستكوۆوي سرەدە.
ەتو تراگەديا دليا ۆسەح ناس. ۆسەم نام نادو سەرەزنو زادۋماتسيا، پوچەمۋ دەتي يدۋت نا تاكوي شاگ.
فورميروۆانيە تۆەردىح جيزنەننىح ۋستانوۆوك ياۆلياەتسيا، پو-سۋتي، بازوۆىم كريتەريەم كاچەستۆا ۆوسپيتاتەلنوگو پروسەسسا.
ناشا وبششايا زاداچا – ەتو ۆوسپيتانيە نوۆوگو پوكولەنيا وپتيميستوۆ، وبلادايۋششيح تۆەردوي ۆولەي ك پرەودولەنيۋ جيزنەننىح نەۋرياديس.
پو-درۋگومۋ نيكاك نەلزيا، ۆەد «جيزن پروجيت – نە پولە پەرەيتي».
ترەتە. نەوبحوديمو وپرەدەليت دالنەيشۋيۋ ستراتەگيۋ رازۆيتيا سرەدنەگو وبرازوۆانيا.
سەگودنيا ۆ ميرە سلوجيلسيا وپرەدەلەننىي ستاندارت وبششەگو سرەدنەگو وبرازوۆانيا، راسسچيتاننىي نا 12-لەتنەە وبۋچەنيە.
سوحرانياەتسيا تاكجە تەندەنسيا ۋۆەليچەنيا پرودولجيتەلنوستي ۋچەبنوگو پروسەسسا ۆ ناچالنوي شكولە.
ۆ 60% ستران ميرا شكولنوە وبۋچەنيە ناچيناەتسيا س 6 لەت، چتو سپوسوبستۆۋەت بولەە راننەمۋ ينتەللەكتۋالنومۋ رازۆيتيۋ ي سوسياليزاسيي رەبەنكا.
پورۋچايۋ پراۆيتەلستۆۋ وبەسپەچيت پرودۋماننىي، پلاۆنىي پەرەحود ك نوۆوي 12-لەتنەي مودەلي ۆ رامكاح رەاليزاسيي نوۆوي گوسپروگراممى رازۆيتيا وبرازوۆانيا ي ناۋكي دو 2025 گودا.
ۆمەستە س تەم، ۆاجنو پونيات، ۆ كاكوم ناپراۆلەنيي بۋدەت دۆيگاتسيا تەحنيچەسكوە ي پروفەسسيونالنوە وبرازوۆانيە.
ۆىزىۆاەت وبەسپوكوەننوست ي مەدلەننايا رەاليزاسيا پروەكتا «جاس مامان». مەحانيزمى وسۋششەستۆلەنيا داننوگو پروەكتا نە وترابوتانى، پەرەچەن سپەسيالنوستەي نە ۋتۆەرجدەن.
پراۆيتەلستۆۋ سلەدۋەت پرينيات يسچەرپىۆايۋششيە مەرى، چتوبى، ناكونەس، زاپۋستيت داننىي پروەكت، وپرەدەليت كونكرەتنىە سروكي ي پرەدلوجيت چەتكيي الگوريتم دەيستۆيي.
ەششە ودين اكتۋالنىي ۆوپروس – مودەرنيزاسيا سرەدنەسپەسيالنىح ۋچەبنىح زاۆەدەنيي ۆ سووتۆەتستۆيي س ترەبوۆانيامي ۆرەمەني ي پوترەبنوستيامي رىنكا ترۋدا.
پراكتيكا پوكازىۆاەت، چتو اكسەنت
تولكو نا ماتەريالنو-تەحنيچەسكوم پەرەوسناششەنيي دەيستۆۋيۋششيح كوللەدجەي ياۆلياەتسيا رەسۋرسوزاتراتنىم پودحودوم.
پورۋچايۋ پراۆيتەلستۆۋ كومپلەكسنو پودويتي ك رازۆيتيۋ ورگانيزاسيي تيپو، وپرەدەليۆ ستراتەگيچەسكيە وريەنتيرى ۆ ۆوپروساح پەرەحودا كوللەدجەي ۆ دوۆەريتەلنوە ۋپراۆلەنيە كرۋپنىح پرەدپرياتيي، رازۆيتيا دۋالنوگو وبۋچەنيا، ترۋدوۋسترويستۆا ۆىپۋسكنيكوۆ.
حوروشيي پريمەر - كوللەدج پو پودگوتوۆكە كادروۆ دليا نەفتيانوي وتراسلي ۆ اتىراۋ، كوتورىي يا پوسەتيل نەداۆنو ۆ رامكاح سۆوەگو رابوچەگو ۆيزيتا ناكانۋنە پرەزيدەنتسكيح ۆىبوروۆ.
چەتۆەرتوە. ترەبۋەت سۆوەگو رەشەنيا پروبلەما ترەحسمەننىح ي مالوكومپلەكتنىح شكول.
نا سەگودنيا يز 7 014 دەيستۆۋيۋششيح وبششەوبرازوۆاتەلنىح شكول 128 ياۆليايۋتسيا ترەحسمەننىمي ي 31 – اۆاريينىمي.
ۆ 2019-2020 گودى زا سچەت رەسپۋبليكانسكوگو بيۋدجەتا پرەدۋسموترەنو سترويتەلستۆو 35 شكول دليا ليكۆيداسيي ترەحسمەننوگو وبۋچەنيا ي 7 شكول ۆزامەن اۆاريينىح.
ۆسەگو جە زا گودى نەزاۆيسيموستي پوستروەنو 1 198 شكول. مى بۋدەم ي دالشە پرودولجات سترويتەلستۆو ي مودەرنيزاسيۋ شكول، ۋچيتىۆايا دەموگرافيچەسكيە تەندەنسيي، سۆيازاننىە س ۋۆەليچەنيەم چيسلەننوستي ناسەلەنيا.
ودناكو مينيستەرستۆۋ وبرازوۆانيا ي ناۋكي نەوبحوديمو پەرەسموترەت پودحودى پري پلانيروۆانيي راسحودوۆ نا سترويتەلستۆو شكول، ۆ چاستنوستي، پەرەيتي وت پووبەكتنوگو پلانيروۆانيا ك نورماتيۆنومۋ.
اكيمام رەگيونوۆ سلەدۋەت چەتكو وتسلەجيۆات دەموگرافيچەسكيە ي ميگراسيوننىە پوكازاتەلي نا مەستاح س سەليۋ وسەنكي پوترەبنوستەي ۆ رەمونتە يلي سترويتەلستۆە نوۆىح شكول.
نەوبحوديمو تاكجە پرەدۋسموترەت ي سترويتەلستۆو چاستنىح شكول چەرەز مەحانيزمى گوسۋدارستۆەننو-چاستنوگو پارتنەرستۆا.
پريوريتەتنىم ۆوپروسوم ياۆلياەتسيا ەففەكتيۆنوە رازۆيتيە مالوكومپلەكتنىح شكول.
منوگيە وتدالەننىە ناسەلەننىە پۋنكتى سۋششەستۆۋيۋت تولكو بلاگوداريا شكولە.
پوەتومۋ نەلزيا بەزدۋمنو زاكرىۆات تاكيە ۋچەبنىە زاۆەدەنيا، نۋجەن سبالانسيروۆاننىي، پرودۋماننىي پودحود س اكسەنتوم نا رازۆيتيي پەرسپەكتيۆنىح ناسەلەننىح پۋنكتوۆ.
ءاربىر شاعىن كومپلەكتىلى مەكتەپتىڭ احۋالى اۋىل تاعدىرىمەن تىكەلەي بايلانىستى.
ال، اۋىل – ءبىزدىڭ التىن بەسىگىمىز.
اتا-بابامىزدىڭ مەكەنى، تەرەڭ تاريحىمىزدىڭ كۋاسى. سوندىقتان، ونى ساقتاپ قالۋىمىز كەرەك.
بەسىنشى ماسەلە. ءۇشتىلدى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ – كۇن تارتىبىندەگى وزەكتى تاقىرىپ.
ەڭ الدىمەن، بۇل ماسەلەنى جان-جاقتى تالداپ، سالماقتى شەشىمگە كەلۋ قاجەت.
بۇل – وتە ماڭىزدى.
«ءار حالىقتىڭ انا ءتىلى – ءبىلىمنىڭ كىلتى» – دەيدى اكادەميك احمەت جۇبانوۆ.
بۇل ءسوز ءبىز ءۇشىن نەگىزگى ۇستانىمعا اينالۋى ءتيىس.
ءۇشتىلدى جۇيەگە كوشۋ وقىتۋشىلار مەن ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىنىڭ دايىندىعىنا قاراي جۇزەگە اسادى.
بۇل رەتتە، عىلىمي-جاراتىلىستانۋ پاندەرىن اعىلشىن تىلىندە وقىتۋ ءبىلىم ورتالىقتارىنىڭ كادرلىق مۇمكىندىگىنە قاراي، وقۋشىلار مەن اتا-انالاردىڭ قالاۋى بويىنشا ىسكە اسۋى ءتيىس.
تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ «قازاق ءتىلى ءۇش ءتىلدىڭ بىرەۋى بولىپ قالمايدى. ءۇش ءتىلدىڭ ءبىرىنشىسى، نەگىزگىسى، باستىسى، ماڭىزدىسى بولا بەرەدى» دەپ وتە ونەگەلى وي ايتتى.
سوندىقتان، اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋدى
2-3ء-شى سىنىپتان نەمەسە اتا-انالاردىڭ قالاۋىنا قاراي 5ء-شى سىنىپتان باستاۋ ورىندى ءارى ءتيىمدى بولادى دەپ سانايمىن.
ال، جوعارى سىنىپتاردا جاراتىلىستانۋ-تەحنيكالىق پاندەردى مەكتەپتەردىڭ دايىندىعىنا قاراپ جۇرگىزۋ قاجەت.
شەستوە. ۆاجنو وسۋششەستۆيت رەالنوە پوۆىشەنيە ستاتۋسا پەداگوگا.
ۆسە، و چەم مى سەيچاس گوۆوريم، ناپريامۋيۋ زاۆيسيت وت ۋچيتەلەي.
دليا پوۆىشەنيا كونكۋرەنتوسپوسوبنوستي ناسيي نام نەوبحوديمو نا دەلە دوبيتسيا ۆىسوكوگو ستاتۋسا دليا ناشيح پەداگوگوۆ.
ۆ پروەكتە زاكونا «و ستاتۋسە پەداگوگا» پرەدۋسموترەنى كومپلەكسنىە مەرى پوددەرجكي.
ەتو ي سوكراششەنيە ناگرۋزكي ۋچيتەلەي، ي گارانتيا زاششيتى چەستي ي دوستوينستۆا، ي ماتەريالنىە ستيمۋلى.
ۆاجنەيشيە يز نيح – دوپلاتا ۆ دۆۋكراتنوم رازمەرە زا كلاسسنوە رۋكوۆودستۆو ي پروۆەركۋ تەترادەي؛ ۋۆەليچەنيە پەريودا وتپۋسكا دليا ۆسەح پەداگوگوۆ دو 56 دنەي؛ دوپلاتا زا ستەپەن ماگيسترا ي درۋگيە مەرى.
وتدەلنو پرەدۋسموترەنى نورمى پو سوكراششەنيۋ ناگرۋزكي نا پەداگوگا، ۋستانوۆلەنيۋ زاپرەتا نا پريۆلەچەنيە ك نەسۆويستۆەننىم فۋنكسيام، پرەدوستاۆلەنيە چرەزمەرنوي وچەتنوستي، پروۆەدەنيە نەوبوسنوۆاننىح پروۆەروك.
نەسموتريا نا دەكلاريرۋەموە سەگودنيا پوۆىشەنيە زارپلات ۋچيتەلەي، منوگيە دوپلاتى يسچيسليايۋتسيا وت بازوۆوگو دولجنوستنوگو وكلادا.
پوەتومۋ 500 تىسياچ پەداگوگوۆ سترانى نە چۋۆستۆۋيۋت سۋششەستۆەننوگو پوۆىشەنيا. نادو پريامو وب ەتوم سكازات.
پري ەتوم زارابوتنايا پلاتا وستاەتسيا ودنوي يز نيزكيح ي سوستاۆلياەت 65% وت سرەدنەي زارابوتنوي پلاتى پو ەكونوميكە. س ەتيم مى، كونەچنو، ميريتسيا نە بۋدەم.
پورۋچايۋ پراۆيتەلستۆۋ ۆ سەلياح پريۆلەچەنيا كۆاليفيسيروۆاننىح كادروۆ ۆ سيستەمۋ وبرازوۆانيا ۋۆەليچيت زارابوتنۋيۋ پلاتۋ ۋچيتەلەي ۆ 2 رازا ۆ تەچەنيي چەتىرەح لەت.
پولاگايۋ، چتو پرينياتيە زاكونا ي ۋكازاننىح مەر پريۆەدەت ك سۋششەستۆەننىم يزمەنەنيام ۆ جيزني ۋچيتەلەي.
زاداچا پراۆيتەلستۆا – وبەسپەچيت پراكتيچەسكۋيۋ رەاليزاسيۋ ۆسەح پرينياتىح نورم.
سەدموە. ۆاجنو پرەودولەت وبرازوۆاتەلنوە نەراۆەنستۆو.
داننايا پروبلەما اكتۋالنا دليا منوگيح رازۆيتىح ستران ي تەسنو سۆيازانا س سوسيالنو-ەكونوميچەسكيم بلاگوپولۋچيەم ناسەلەنيا.
ۋ ناس نە دولجنو بىت رازليچيي ۆ ۋروۆنە وبرازوۆانيا مەجدۋ دەتمي ۆ گورودە ي نا سەلە. ستاندارتى وبرازوۆانيا دولجنى بىت ەدينىمي. تو جە ساموە كاساەتسيا ي پروگرامم وبرازوۆانيا.
ۆسە دەتي نەزاۆيسيمو وت مەستا پروجيۆانيا يلي سوسيالنوگو ستاتۋسا يح روديتەلەي دولجنى يمەت دوستۋپ ك كاچەستۆەننومۋ وبرازوۆانيۋ.
پورۋچايۋ مينيستەرستۆۋ وبرازوۆانيا ي ناۋكي رازرابوتات ي زاپۋستيت سپەسيالنىە پروگراممى پو پرەودولەنيۋ اكادەميچەسكوگو وتستاۆانيا دەتەي يز سەمەي س نيزكيم ۋروۆنەم دوحودا يلي يز شكول، رابوتايۋششيح ۆ سلوجنىح سوسيالنىح ۋسلوۆياح ي دەمونستريرۋيۋششيح نيزكيە رەزۋلتاتى.
اكيمى وبلاستەي دولجنى پرينسيپيالنو زانياتسيا داننىم ۆوپروسوم. ەتو يح پريامايا وتۆەتستۆەننوست – سوزداۆات ۆسە نەوبحوديمىە ۋسلوۆيا دليا دەتەي نا مەستاح.
و كاكوم كاچەستۆە وبرازوۆانيا موجنو گوۆوريت، كوگدا ۆو منوگيح مالوكومپلەكتنىح شكولاح ۆ سەلسكوي مەستنوستي ودين ۋچيتەل ۆىنۋجدەن پرەپوداۆات نەسكولكو پرەدمەتوۆ.
پورۋچايۋ اكيمام رەگيونوۆ وبەسپەچيت ۆىدەلەنيە گرانتوۆ نا پريۆلەچەنيە لۋچشيح مەنەدجەروۆ ي پەداگوگوۆ ۆ شكولى وبلاستەي.
وبرازوۆانيە – ەتو ستراتەگيچەسكايا سفەرا، فاكتيچەسكي – وتراسل ەكونوميكي، پوەتومۋ ترەبۋەت سەرەزنوگو ۆنيمانيا ي كاپيتالنىح ۆلوجەنيي.
تولكو تاك موجنو وبەسپەچيت ۋستويچيۆوە رازۆيتيە رەگيونوۆ ي سترانى ۆ سەلوم.
اكيمى دولجنى رەگۋليارنو ۆىدەليات سوبستۆەننىە گرانتى نا وبۋچەنيە ۆ ۆۋزاح، پرودۋماۆ سيستەمۋ زاكرەپلەنيا ۆىپۋسكنيكوۆ نا مەستاح.
ۆ سوۆرەمەننوم ميرە ينۆەستيسيي ۆ وبرازوۆانيە ي رازۆيتيە چەلوۆەكا دايۋت ۋستويچيۆىي ي دولگوسروچنىي ەكونوميچەسكيي روست.
گوسۋدارستۆەننىە ينۆەستيسيي ۆ چەلوۆەچەسكيي كاپيتال، پو سۋتي، سامىە پەرسپەكتيۆنىە.
روديتەلي، ناپرياگايا ۆسە سەمەينىە رەسۋرسى، ستارايۋتسيا دات سۆويم دەتيام كاچەستۆەننوە وبرازوۆانيە. گوسۋدارستۆو دولجنو يم پوموچ.
پراۆيتەلستۆو وبيازانو دۋمات وب وبرازوۆانيي كاك و پريوريتەتنوي سفەرە سۆوەي دەياتەلنوستي.
سەگودنيا نايبولشيي پريروست گلوبالنوگو ۆۆپ داەت سەكتور ينتەللەكتۋالنىح ۋسلۋگ. ي ەتو ۆوسحودياششايا تەندەنسيا.
ۆ بۋدۋششەم، ا ەتو ۆرەميا نە زا گورامي، ميروم بۋدەت پراۆيت يسكۋسستۆەننىي ينتەللەكت.
ۆوسموە. نەوبحوديمو وبەسپەچيت پروزراچنوست فينانسيروۆانيا ناۋكي.
راسپرەدەلەنيە گرانتوۆوگو فينانسيروۆانيا پو يتوگام پروشلىح كونكۋرسوۆ پوكازالو نەوبحوديموست سوۆەرشەنستۆوۆانيا رابوتى ناسيونالنىح ناۋچنىح سوۆەتوۆ ي وبەسپەچەنيا پروزراچنوستي فينانسيروۆانيا ناۋكي ۆ سەلوم.
پروسەدۋرا وتبورا زاياۆوك تاكجە ۆىزىۆاەت نارەكانيا ۆ سيلۋ سۆوەي گروموزدكوستي ي زاكرىتوستي.
ۆ ناۋچنوي سرەدە وتمەچاەتسيا نەدوۆەريە ك سيستەمە فينانسيروۆانيا، ا تاكجە وپرەدەلەننىي راسكول مەجدۋ ۆوزراستنىمي ي مولودىمي ۋچەنىمي.
پوەتومۋ پورۋچايۋ پراۆيتەلستۆۋ رازرابوتات كونسەپسيۋ دالنەيشەگو ينستيتۋسيونالنوگو رازۆيتيا ناۋكي س ۆىحودوم نا كونكرەتنىە پراكتيچەسكيە پرەدلوجەنيا.
وتدەلنو حوتەل بى وبراتيتسيا ك روديتەلسكوي وبششەستۆەننوستي.
يزۆەستنىي پەداگوگ ۆاسيليي سۋحوملينسكيي وتمەچال: «رەبەنوك – ەتو زەركالو سەمي؛ كاك ۆ كاپلە ۆودى وتراجاەتسيا سولنسە، تاك ۆ دەتياح وتراجاەتسيا نراۆستۆەننايا چيستوتا ماتەري ي وتسا».
پوەتومۋ رول روديتەلەي ۆ رازۆيتيي دەتەي ترۋدنو پەرەوسەنيت.
نەلزيا پەرەكلادىۆات ۆسيۋ وتۆەتستۆەننوست زا وبۋچەنيە ي ۆوسپيتانيە ناشيح دەتەي نا دەتسكيە سادى ي شكولۋ.
يمەننو ۆ سەمە فورميرۋەتسيا ليچنوست. ۆسە روديتەلي دولجنى وب ەتوم پومنيت ي ۆوسپيتىۆات سۆويح دەتەي ۆ اتموسفەرە ۋۆاجەنيا ك ترۋدۋ ۋچيتەلەي.
قۇرمەتتى فورۋمعا قاتىسۋشىلار!
ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «ءبىز اۋەلى ەلدى تۇزەتۋدى بالا وقىتۋ ءىسىن تۇزەتۋدەن باستاۋىمىز كەرەك» دەگەن ءسوزى بار.
وسىعان وراي، بارلىق ماقسات-مىندەتتەر ۇكىمەت ازىرلەپ جاتقان «ءبىلىم مەن عىلىمدى دامىتۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىندا» تولىق قامتىلۋى ءتيىس.
بۇل باعدارلامانىڭ جوباسىن حالىقپەن كەڭەسىپ، كەڭىنەن تالقىلاۋ قاجەت.
بۇعان قاجەتتى رەسۋرستار جەتكىلىكتى.
بارشاڭىزعا جاڭا وقۋ جىلىندا تابىس تىلەيمىن!
photo:akorda.kz