ق ر پرەمەر-مينيسترى ولجاس بەكتەنوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا قازاقستانداعى ينتەرنەت پەن ءموبيلدى بايلانىس ساپاسىن جاقسارتۋ ماسەلەلەرى قارالدى. سيفرلىق دامۋ جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى جاسلان مادييەۆ، «قازاقتەلەكوم» اق ءتوراعاسى باعدات مۋسين، ءبىرقاتار ءوڭىر اكىمدەرى بايانداما جاسادى. بۇل تۋرالى ۇكىمەتتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى حابارلادى.
قازاقستان حالقىن ساپالى بايلانىسپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن وتكەن جىلى «قولجەتىمدى ينتەرنەت» ۇلتتىق جوباسى قابىلداندى. بارلىق ءىس-شارالاردى ورىنداۋ ناتيجەسىندە 2027 جىلعا قاراي ەلدى مەكەندەر مەن جولداردى بايلانىس جەلىلەرىمەن قامتۋ 100%-عا جەتەدى.
ءقازىر ينتەرنەتتى پايدالاناتىن ەل حالقىنىڭ ۇلەسى دامىعان ەلدەر دەڭگەيىندە تۇر. 2020 جىلعا قاراعاندا ترافيكتىڭ ءوسۋى 61،5%-عا، ابونەنتتەر سانى 12،9%-عا ءوستى. Speedtest Ookla دەرەكتەرىنە سايكەس، قازاقستان ورتاشا ينتەرنەت جىلدامدىعىمەن الەمدە 66-ورىندا (43،6 مبيت/س).
ۇكىمەت وتىرىسىندا اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردە بايلانىستىڭ قولجەتىمدىلىگى ماسەلەسى قارالدى. ماسەلەن، بۇگىندە 6 290 اۋىلدىڭ 2 606-نا وپتيكالىق جەلى تارتىلدى، ءموبيلدى ينتەرنەت 4 866 ەلدى مەكەن تۇرعىندارىنا قولجەتىمدى. قولدانىستاعى سالىق جەڭىلدىكتەرى شەڭبەرىندە 2023 جىلى 1161 اۋىل 4G تەحنولوگياسىنا قوسىلعان.
بايلانىس وپەراتورلارىنىڭ ليسەنزيالىق مىندەتتەمەلەرىنە سايكەس 1 076 اۋىلدى ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتۋ جوسپارلانىپ وتىر. ۇلتتىق جوبا اياسىندا ءمجا تەتىگى ارقىلى 3010 اۋىلدا وپتيكالىق بايلانىس جەلىسىن تارتۋ كوزدەلىپ وتىر. جوبالار قورىتىندىسىنا سايكەس 2،4 ملن ادام ينتەرنەتكە قول جەتكىزەدى دەپ كۇتىلۋدە. بارلىق جوبالار بايلانىس وپەراتورلارىنان 340 ملرد تەڭگەدەن استام كولەمدە جەكە ينۆەستيسيالار تارتۋدى كوزدەيدى.
رەسپۋبليكا بويىنشا 20 قالادا 1 144 5G بازالىق ستاسا ورناتىلعان. استانا، الماتى، شىمكەنت قالالارىندا جانە وبلىس ورتالىقتارىندا 5Gء-دى دامىتۋ بويىنشا جۇمىستاردى جالعاسادى. جالپى، 2027 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن بايلانىس وپەراتورلارىنىڭ سالاعا سالاتىن ينۆەستيسيا كولەمى 450 ملرد تەڭگەدەن اساتىن بولادى.
ۇكىمەت باسشىسى جىلدام ينتەرنەت – سيفرلاندىرۋدىڭ نەگىزى، ال بايلانىس قىزمەتتەرىنىڭ كولەمىن ارتتىرۋ ەكونوميكالىق ءوسۋدىڭ ماڭىزدى اسپەكتىلەرىنىڭ ءبىرى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. وسى ورايدا تۇرعىندار جىلدام، 100 مبيت/سەكۋندتان كەم بولمايتىن ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتىلۋى قاجەتتىگى، سونداي-اق رەسپۋبليكالىق جانە نەگىزگى وبلىستىق جولداردا ساپالى ۇيالى بايلانىس پەن ءموبيلدى ينتەرنەتتىڭ ماڭىزدىلىعى اتاپ ءوتىلدى.

ولجاس بەكتەنوۆ ەلىمىزدەگى بايلانىس پەن ينتەرنەتتىڭ ساپاسىنا نازار اۋداردى. تەك وتكەن جىلدىڭ وزىندە بايلانىس ساپاسىنا شامامەن 21 مىڭ شاعىم كەلىپ ءتۇستى، بيىلعى جىلعى 5 ايدا مۇنداي شاعىمدار سانى 11 مىڭعا جۋىقتاعان.
ماسەلە تەك شالعاي ەلدى مەكەندەردە ينتەرنەتتىڭ ناشار بولۋىندا عانا ەمەس، ءىرى قالالارعا، سونداي-اق شەكارا ماڭىنداعى پۋنكتتەرگە دە اسەر ەتەدى. بۇل ماسەلەلەردى كىدىرىسسىز شەشۋ جانە قولدانىستاعى ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋ تاپسىرىلدى.
«وپەراتورلاردىڭ ادەتكە اينالدىرعان تاريفتەر قۇنىن ۇلعايتۋ ماسەلەسى جەكە نازاردى تالاپ ەتەدى. باسەكەلەستىكتى دامىتۋ ماقساتىندا بايلانىس قىزمەتتەرىنىڭ تاريفتەرىن مەملەكەتتىك رەتتەۋ الىپ تاستالعانى بەلگىلى. باسەكەلەستىك قانا باس رەتتەۋشى بولۋعا ءتيىس. الايدا، ازىرگە بۇل بايقالماي وتىر – وپەراتورلاردىڭ بارلىعىندا باعالار شامامەن بىردەي. بۇدان باسقا، سالىق كودەكسىنىڭ شەڭبەرىندە وپەراتورلار ءۇشىن راديوجيىلىكتى سپەكترگە 90% مولشەرىندە جەڭىلدىك كوزدەلگەن. وسى رەتتە وپەراتورلار ليسەنزيالىق مىندەتتەمەلەرگە سايكەس ۇنەمدەلگەن قاراجاتتى بايلانىس ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋعا ينۆەستيسيالاۋ ءتيىس. سوندىقتان مينيسترلىك مونوپولياعا قارسى ورگانمەن بىرلەسىپ وپەراتورلاردىڭ ءوز مىندەتتەمەلەرىن تولىققاندى ورىنداۋىن جانە باعالىق ءسوزبايلاسۋ مەن تاريفتەردىڭ نەگىزسىز ارتۋىنا جول بەرمەۋدى قامتاماسىز ەتۋى قاجەت»، — دەدى ولجاس بەكتەنوۆ.
قازاقستاندا كاسپيي تەڭىزىنىڭ تۇبىمەن جانە ەلىمىزدىڭ باتىسىنان شىعىسىنا دەيىن تالشىقتى-وپتيكالىق مارشرۋتتى جۇرگىزۋ بويىنشا ءىرى جوبالار ىسكە اسىرىلۋدا. وتاندىق وپەراتور – «قازاقتەلەكوم» اق. جوبانى ىسكە اسىرۋ ەۋروپا مەن ازيا اراسىنداعى دەرەكتەر ترانزيتىندە رەسپۋبليكانىڭ ۇلەسىن ۇلعايتۋعا، سونداي-اق ءىرى Big Tech-كومپانيالاردى تارتۋعا ءارى ۇسىنىلاتىن كونتەنتتىڭ دەڭگەيىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، بۇل ءوز كەزەگىندە تۇتاستاي العاندا، ەلىمىزگە مۋلتيپليكاتيۆتى اسەر ەتەتىن بولادى.
ولجاس بەكتەنوۆ مۇنداي ماڭىزدى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ بەيىندى مينيسترلىكتىڭ ەرەكشە باقىلاۋىندا بولۋعا ءتيىس ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
قازاقستانداعى ينتەرنەت پەن بايلانىس ساپاسى ماسەلەسىن قاراۋ قورىتىندىسى بويىنشا ۇكىمەت باسشىسى مەملەكەتتىك ورگاندارعا ءبىرقاتار ناقتى تاپسىرمالار بەردى:
-
سيفرلىق دامۋ مينيسترلىگى وڭىرلەردىڭ اكىمدىكتەرىمەن بىرلەسىپ باستاپقى كەزەڭدە ءۇش اي مەرزىم ىشىندە وبلىس ورتالىقتارى بويىنشا «اقتاڭداقتاردى» انىقتاۋ بويىنشا تالداۋ جۇرگىزىپ، ءموبيلدى بايلانىس قىزمەتتەرىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ بويىنشا ناقتى ءىس-قيمىل جوسپارىن ازىرلەۋ قاجەت. بۇدان ءارى ازاماتتاردان تۇسكەن وتىنىشتەردى ەسكەرە وتىرىپ، اتالعان جۇمىستى بارلىق ەلدى مەكەندەردە جۇرگىزۋ قاجەت.
-
بايلانىس وپەراتورلارىنىڭ ليسەنزيالىق مىندەتتەمەلەردى ورىنداۋ ماسەلەسىن جۇيەگە كەلتىرۋ كەرەك. سيفرلىق دامۋ مينيسترلىگى بايلانىس وپەراتورلارىمەن بىرلەسىپ جۇكتەلگەن مىندەتتەمەلەرگە سۇيەنە وتىرىپ، ەكى اي مەرزىمدە جاڭا 4G بازالىق ستانسيالارىن ورناتۋ، تىركەلگەن ينتەرنەتتىڭ ەسكى جابدىقتارىن اۋىستىرۋ جوسپارىن بەكىتۋى قاجەت.
-
سۋ تاسقىنى جاعدايى كەزەڭىندە ءبىرقاتار وڭىرلەردە ەلەكترمەن جابدىقتاۋ جانە بازالىق ستانسيالاردىڭ اجىراتىلۋ پروبلەمالارىنا وراي بايلانىس ۇزىلگەن بولاتىن. سيفرلىق دامۋ مينيسترلىگى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىمەن بىرلەسىپ ءبىر اي مەرزىمدە توتەنشە جاعدايلار كەزەڭىندە سپۋتنيكتىك بايلانىس جۇيەلەرىن پايدالانۋ مۇمكىندىگى ماسەلەسىن قاراستىرۋى كەرەك.
