Валюта бағамы
  • USD -

    520.5
  • EUR -

    610.5
  • RUB -

    6.57
КЕЛІСІМДІ ҰСТАҒАН ЕЛДІҢ КЕЛЕШЕГІ НЫҚ: ДІНИ САЯСАТ, ҚАЗАҚСТАН МОДЕЛІ ЖӘНЕ ЖЕТІСУДАҒЫ БІРЛІК
Жасанды интеллект 14 желтоқсан 2025
КЕЛІСІМДІ ҰСТАҒАН ЕЛДІҢ КЕЛЕШЕГІ НЫҚ: ДІНИ САЯСАТ, ҚАЗАҚСТАН МОДЕЛІ ЖӘНЕ ЖЕТІСУДАҒЫ БІРЛІК

КЕЛІСІМДІ ҰСТАҒАН ЕЛДІҢ КЕЛЕШЕГІ НЫҚ: ДІНИ САЯСАТ, ҚАЗАҚСТАН МОДЕЛІ ЖӘНЕ ЖЕТІСУДАҒЫ БІРЛІК

Қазақстан – 20 миллионнан астам халқы бар, 130-дан аса этнос өкілі бір шаңырақ астында өмір сүріп отырған көпұлтты мемлекет. Осынша алуан түрлі жұрт бір елдің төлқұжатын ұстап, бір Конституцияға бағынуының сыры неде? Жауабы – келісімге негізделген мемлекеттік саясатта, діни кеңістікте жүргізіліп отырған байыпты бағытта және қазақстандық бірегейлікке қызмет ететін институттарда.

Бүгінгі геосаяси дүлейдің, ақпараттық дауылдың ортасында тұрған Қазақстан үшін ішкі тұрақтылық – жай ғана ұран емес, өмір сүру шарты. Сондықтан да діни қатынастарды реттеу, этносаралық татулықты сақтау, Ассамблея институтын жандандыру – мемлекеттің стратегиялық таңдауына айналды.

 

ДІНИ САЯСАТТЫҢ ЦИФРЛАРЫ: 18 КОНФЕССИЯ, 4 МЫҢҒА ЖУЫҚ БІРЛЕСТІК

Ресми дерекке жүгінсек, 2024 жылдың 4 тоқсанының қорытындысы бойынша елімізде 18 конфессияға біріктірілген 3999 діни бірлестік тіркелген. Оның 2858-і – исламдық ұйымдар, 347-сі – православиелік, 91-і – католиктік, 592-сі – протестанттық бағыттағы бірлестіктер. Бұған қоса, иудаизм, буддизм, бахаи, өзге де діни қауымдастықтар бар.

Бұл сандардың артында не жатыр? Біріншіден, Қазақстанның Конституциямен бекітілген ар-ождан бостандығы. Әр азамат өзінің діни сенімін еркін таңдай алады. Екіншіден, діни алуандықтың реттелген құқықтық өріске шығарылуы. Барлық конфессия бір заңның алдында тең, бір нормамен өлшенеді.

Сонымен қатар, мемлекет діни алаңды бейберекет еркіндікке жібермей, қоғамның қауіпсіздігін де естен шығармайды. Дін істеріне жауапты органдар ақпараттық-насихаттық топтармен бірлесіп, әсіресе жастар арасында радикалды идеологияға қарсы түсіндіру жұмыстарын жүйелі жүргізуде. 2024 жылдың тоғыз айында ел бойынша 3824 діни бірлестік пен филиал тіркелгені туралы дерек те осы кеңістіктің жәй-күйін көрсетеді.

Яғни, Қазақстанның діни саясаты – бір қолымен сенім еркіндігін қорғайтын, екінші қолымен қоғамды деструктивті ағымдардан сақтайтын қос тіректі жүйе.

 

ҚАЗАҚСТАН МОДЕЛІ: 800-ДЕН АСТАМ ЭТНОМӘДЕНИ БІРЛЕСТІК, 9 ДЕПУТАТ

Этносаралық келісімге келсек, ресми статистика тағы бір шындықты алға тартады: Қазақстанда 800-ден астам этномәдени бірлестік жұмыс істейді, оның                    28-і – республикалық деңгейде. Бұл – әр этнос өз тілін, мәдениетін, дәстүрін дамытуға мүмкіндік алатын, бірақ бәрі бір Отан – Қазақстанның төңірегіне жұмылғанын білдіреді.

Қазақстан халқы Ассамблеясының құрамында 394 мүше бар, ал Парламент Мәжілісінде Ассамблеядан сайланған 9 депутат еліміздегі барлық этностар атынан өкілдік етеді. Бұл – тек символ емес, этностар мүддесінің саяси институттарда естілуінің нақты механизмі.

Қарапайым тілмен айтқанда, Ассамблея – ұлттарды есепке алып отыратын статистика ғана емес, мәміле мәдениетін қалыптастыратын мектеп. Мұнда ұлттық театрлар, этномәдени орталықтар, тіл курстары, жастар клубтары жұмыс істейді. Әр ұлыс өз өнерін сахнаға шығарады, өз тағдырын ортақ тарихпен сабақтастырады.

ЖЕТІСУ: ТАТУЛЫҒЫ БЕКІГЕН ӨҢІР

Жетісу облысының мысалы – осы саясаттың региондық деңгейдегі айқын көрінісі. Ұлттық статистика бюросының дерегіне сәйкес, 2025 жылғы 1 қазанда Жетісу облысында 689 мың адам тұрады, оның 45 пайызы – қала, 55 пайызы – ауыл тұрғындары. Бұл – экономикасы да, ауылдық өмір салты да, қала мәдениеті де қатар дамып келе жатқан өңір.

Жетісуда 20-дан астам этнос өкілдері өмір сүреді, облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы жанында бірнеше этномәдени бірлестік жұмыс істейді. Жыл сайын өтіп жүрген «Жастар достығы фестивалі» түрлі ұлт жастарын бір сахнаға шығарып, салт-дәстүрін, әні мен биін ортақ алаңға алып шығады. Бұл – статистика ғана емес, көзге көрінетін, сезімге әсер ететін ортақ мереке.

Осындай нақты деректер Жетісудың «татулығы бекіген өңір» деген сипаттамаға әбден лайық екенін көрсетеді. Біріншіден, демографиялық құрылымында этностардың әртүрлілігі бар. Екіншіден, осы алуан түрлілік Ассамблея, Достық үйі, этномәдени орталықтар арқылы келісім мәдениетіне ұласқан. Үшіншіден, жастарға бағытталған жобалар – ертеңгі күні де осы татулықтың жалғасатынына негіз қалап отыр.

БІРЛІК МЕН СЕНІМ – САНМЕН ӨЛШЕНЕТІН ҚҰНДЫЛЫҚ

Ресми дерек Қазақстан халқының саны 2024 жылғы 1 қазанда 20 223 218 адамға жеткенін айтады. Бұл – Жетісу сияқты өңірлердегі табиғи өсімнің, ішкі тұрақтылықтың, әлеуметтік бағдарламалардың нәтижесі.

130-дан астам этнос, 18 конфессия, 3999 діни бірлестік, 800-ден аса этномәдени орталық – осылардың бәрі күрделі мозаика сияқты. Оның кез келген тұсы қозғалып кетсе, бүкіл сурет бұзылып кетуі мүмкін еді. Бірақ Қазақстанда бұл мозаика бір суретке – ортақ Отан бейнесіне бірігіп тұр.

Жетісу облысы осы үлкен картинаның шағын, бірақ мәні бөлек бір бөлігі. Мұнда этностар санына емес, олардың бір-бірімен қалай өмір сүретініне басымдық берілген. Цифрлар – сол өмірдің айнасы, ал татулық – оның мазмұны.

ҚОРЫТЫНДЫ: САЯСАТТЫҢ СЫРТЫ – СӨЗ, ІШІ – САН

Діни саясатты түсіндіру, қазақстандық келісім моделін ақпараттық тұрғыда сүйемелдеу – журналистика үшін де, мемлекет үшін де, қоғам үшін де ортақ міндет. Бірақ әңгіменің салмағы артсын десек, жай ұран емес, дәйек пен цифр сөйлегені дұрыс.

Сандар көрсетіп тұрғандай, Қазақстанның көпэтносты, көпконфессиялы болмысы – қауіп емес, дұрыс бағыт алған кезде артықшылық. Жетісу секілді өңірлер осы саясаттың жергілікті деңгейде іске асқан, өмірдің өзімен дәлелденген үлгісі.

Келісім – эмоция ғана емес, статистикасы бар құндылық. Діни кеңістіктегі тұрақтылық, этностар арасындағы өзара құрмет, Ассамблея алаңындағы ашық диалог – осының бәрі болашаққа сенім ұялатады. Сөзі мен саны қабысқан елдің ертеңі де нық болмақ. Қазақстан дәл осы жолмен келе жатыр.

 

RELATED NEWS
Көз тимесін, көлік бұйырды! Ермектің 10 миллионы жайлы хикая
18 сәуір 2025
Көз тимесін, көлік бұйырды! Ермектің 10 миллионы жайлы хикая

Адамның пешенесіне жазылған бақтың қай күні, қай сәтте, қай жерден төгіліп түсетінін кім білген? Біреу өмір бойы тырысады да, ештеңе шықпайды. Біреу шай ішіп отырып, шынайы жеңімпаз атанады.

Астаналық Ермек Баимбетов — дәл сондайлардың бірі. Жаңа көлік емес, жаңа үмітке ие болған азамат. Оның бағы — ғаламтордың ар жағынан келген. Ал бақыт — қою, күрең шай үстінде күтіп тұрған.

Бір күні Ермек "Сәтті жұлдыздың" жарнамасын көреді. Біреулер мұндайға селт етпейді. "Бәрібір жолым болмайды" дейді. Ал Ермек... тәуекел етті. Екі билет сатып алды. Бар болғаны — екі билет! Бірі — жай қағаз. Екіншісі — 10 миллион теңгелік алтын құжат болып шықты.

"Кешкі шай үстінде отыр едік. Қоңырау шалынды. «Сіз көлік ұтып алдыңыз», дейді. Ә дегенде алаяқтар шығар деп ойладым. Бірақ билет нөмірін айтты, телефон нөмірін айтты. Сайттан қарап едім — шынымен де мен екенмін..." – дейді өзі.

Кейде сене салу қиын. Әсіресе қазақ сенім мен күмәннің арасында жүреді. Ал Ермектің қуанышы — кейінірек келді. Бастапқыда – тосын, кейін – тұщымды. Ол көлікті емес, оның орнына берілетін 10 миллион теңгені таңдады. Қайда жұмсамақ? Бір бөлігі — әкесінің еміне, қалғаны — несиеге.

Кім не десе де, бұл — бір адамның ғана емес, бір әулеттің жеңісі.

Сәтті жұлдыз – сәтті күннің хабаршысы ма?

«Сәтті жұлдыз» ұлттық лотереясы — соңғы он жылда мыңдаған адамның үмітіне ұшқын берген ұйым. Еліміздің түкпір-түкпіріндегі 200-ден астам сауда нүктесінде армандар билетпен сатылып жатыр десек, асыра айтқандық болмас.

Жеңімпаз көп. Ең үлкен жүлде — 150 миллион теңге. Қызылордадан шыққан қатысушы ұтып алған. Бұл енді қарапайым байлық емес, бір өңірдің жаңалығы.

Ал алда не күтіп тұр? Тағы да пәтер, тағы да көлік!

Қазақ "көп қорқытады, терең батырады" дейді. Көптің ішінен дара шығу оңай емес. Бірақ келесі мүмкіндіктер де дайын тұр:

20 сәуір — пәтер ойнатылады («TeleBingo» ойыны);

30 сәуір — автокөлік ойнатылады («6/49» ойыны);

Джекпот қазірдің өзінде 572 миллион теңге болып тұр! Сандардың өзі сөйлеп тұр.

Міне, осының бірі — «ЛотоНабор Квартира». 5 билеттен тұратын бұл жинақ — пәтерге апарар бес қадам. Әр билет — өз алдына бір мүмкіндік.

Ұтыс жексенбі, 20 сәуірде, сағат 10:00-де, «31 арнада» тікелей эфирде өтеді. Көзбен көріп, көңілмен ұтудың жолы осы.

Жеңіс жеке емес, қоғамға ортақ

Жеңіске жеткен әр теңгенің 10 пайызы — қазақ спортына кетеді. Тағы 10 пайызы — «Қазақстан халқына» қоғамдық қорына аударылады. Демек, біреудің бағы — елге қайырлы. Ойын ойнасаң да, оймен ойнар кезең бұл.

Ермектің жолы болды. Келесіде кім біледі — бағыңыз сізге бұйырып қалуы да ғажап емес. Қайраттан туған қайсарлық пен үміттің арасы кейде бар болғаны екі билет қана.

 

мариалдың ақысы төленген.

 

ӨМІРДІ ӨЗГЕРТКЕН ЖЕҢІС
30 шілде 2025
ӨМІРДІ ӨЗГЕРТКЕН ЖЕҢІС

Кейбір күндер бар. Таңмен таласа тұрып, кешке дейін күйбең тірлікпен өтіп кетеді. Ал кей күндер бар – өмірдің беталысын басқа арнаға бұрады. 20 шілде сондай күн болды. Себебі дәл сол күні TeleBingo ойынының эфирінде бір емес, екі бірдей тағдыр өзгерді. Бірі – астаналық Ғалымжан, екіншісі – Түркістан облысының тұрғыны, Вера есімді үй шаруасындағы әйел.

Бұл – жай ғана жеңіс емес. Бұл – жүрекке үміт, көзге қуаныш, өмірге өзгеріс сыйлаған сәт.

6 842 242 теңге. Бір сәтте келген жеңілдік

Мұнай мен газдың арасында жүріп, күнде еңбек етіп жүрген Ғалымжан – елорда тұрғыны. TeleBingo, LOTO 6/49 және 5/36 секілді лотереялардың бұрыннан қатысушысы. Бұл жолы да сәттілік қасынан табылды. Тура 6 842 242 теңге. Бұл – тек ақша емес, бұл – еркін тыныс, жеңіл дем, болашаққа деген сенім.

"Үлкен қызығушылықпен қатысамын. Бірақ жауапкершілікті де ұмытпаймын. Әрине, мұндай жеңіс қуаныш пен жеңілдік сезімін әкеледі", – дейді Ғалымжан. Үйленген, екі баланың әкесі. Бұл ақша – тек өзіне емес, отбасының болашағына салынған инвестиция. Қарыз жабылады, күнделікті шығын реттеледі.

Жеңіс – еңбекпен үйлескенде ғана шынайы бақытқа айналады.

Төлеби ауданы. Үй шаруасындағы әйел. 15 миллион теңге.

Вераның оқиғасы тіпті киноға сұранып тұрғандай. Жәй ғана әйел. Жәй ғана ана. Үш баланың анасы. Жолдасының сүйеніші. Әжесінің күтушісі. Алғашқы лотерея билетін үш ай бұрын ғана сатып алған. Бұрын-соңды мұндайға қатыспаған. Бірақ іштей бір үмітпен сатып алған. Сол үміт ақталды.

Теледидардан пәтер ұтысы жайлы естігенде, сене алмады. Ұлттық лотереяның call-орталығына өзі хабарласып, тексеріп көрді. Сосын ғана Шымкенттегі "Сәтті Жұлдыз" кеңсесіне барып, ұтысын рәсімдеді. Бірақ пәтер емес, 15 000 000 теңге ақшалай сыйлықты таңдады. Себебі өмірдің жоспары кейде пәтерден де кең.

"Негізі менің жолым болды. Ал әрі қарай не боларын өмір өзі көрсетеді", – дейді Вера күлімдеп. Бұл күлкі – ішкі сенімнің, жүрек қуанышының бейнесі.

Лотерея – үміттің екінші аты

Кейде біз лотереяны тек сәттілік ойыны деп қабылдаймыз. Бірақ әрбір билет – бір тағдыр. Әрбір тираж – жаңа тарау. TeleBingo, LOTO 6/49, 5/36 – бұл сандар ғана емес. Бұл – қарапайым адамдардың ерекше оқиғалары. Бұл – еліміздің түкпір-түкпіріндегі үміт сәулесі.

"Жеңімпаздарымызды шын жүректен құттықтаймын! Біз әрқашан лотерея қатысушыларына қуаныш пен жақсы эмоциялар сыйлауға дайынбыз. Әрбір жеңіс – бұл жай ғана сәттілік емес, шабыт беретін және армандарға сенім ұялататын шынайы оқиға", – деді "Сәтті Жұлдыз" Ұлттық лотереясының президенті Мария Лыткина.

Бұл сөздің астарында – жүздеген, мыңдаған тағдырдың үні жатыр.

29 шілде. Тағы бір мүмкіндік.

Жеңіс есігін қаққан сәт – қайта айналып соғуы мүмкін. Ол үшін бір ғана билет жеткілікті. 29 шілдеде "Сәтті Жұлдыздың" YouTube арнасында тікелей эфирде LOTO 6/49 қатысушылары арасында отбасылық кроссовер ұтысы өтеді. Қатысу үшін 3 000 теңгелік билет сатып алу жеткілікті. Билеттер сауда нүктелерінде және sz.kz сайтында қолжетімді.

Бұл тек темір мен дөңгелек емес. Бұл – отбасыға арналған жаңа саяхат. Жаңа бетбұрыс.

Бір билет – бір өмір

Ғалымжан мен Вераның хикаясы – лотереяның жай ойын емес екенін дәлелдейді. Бұл – сенім мен шабыттың, үміт пен болашақтың тоғысқан тұсы. Кейде тек бір билет – өмірдің бағытын түбегейлі өзгертіп жібереді.

Ulys.kz оқырмандарына айтарымыз: сәттілік күтпеген сәтте келеді. Бірақ оған дайын болу – өз қолыңызда.

Ал сіздің билетіңіз дайын ба?

 

Пәтер ұтып алған адам кім?
28 сәуір 2025
Пәтер ұтып алған адам кім?

Телефон шырылдады. «Сіз пәтер ұтып алдыңыз» деді. «Алаяқтық емес пе?» деп ойлады. Екі күн бойы сенбеді. Үшінші күні ғана Алматыдағы бас кеңсеге кіргенде барып көз жеткізді. Шын екен. Қағаз жүзінде емес, өмірде.

Бұл – Василийдің хикаясы. Ол – қарапайым еңбек адамы. Еліміздің өндіріс орындарында жиырма жылдан бері вахталық әдіспен жұмыс істеп келеді. Алматыда тұрады. Алыс жол, ауыр жұмыс, ұзақ ауысым – бәрі үйреншікті. Бірақ мына жаңалық оған мүлде үйреншікті емес.

– Лотереяға шамамен екі жылдан бері қатысып жүрмін, – дейді ол. – Аптасына кемі екі рет билет аламын.

Сәті түскен күн – дәл осы апта. Қолына тиген – баспана. Бірақ бұл қуаныш бастапқыда күмәнмен келген.

– Басында шын айтсам, сенбедім. «Скам шығар» деп ойладым. Қазір кім көрінген телефон шалып, алдап-арбайды ғой. Бірақ бірнеше мәрте хабарласты. Кейін өзім келіп көрдім. Міне, сол кезде ғана рас екенін түсіндім, – дейді Василий.

Жеңімпазбен сөйлесіп отырғанда оның сөздерінде бір заңдылық байқалды: үміт үзілмеген. Ол сеніп келген. Сенімінің сыры – сабыр мен тұрақтылық.

– Бұған дейін де үмітімді үзбей, билет алып жүрдім. Қазір сенімім тіпті күшейді. Одан әрі де қатыса берем, – дейді.

Бір қызығы, Василий жеңісі туралы ешкімге айтпаған. Қазір де айтқысы жоқ. «Тыныш өмір сүргің келсе, көпке жария етпе» дейді. Оның бұл сөзі бүгінгі қоғамның бір көрінісі іспетті.

– Ашық айтып, жария еткен дұрыс емес деп ойламаймын. Күнде біреу хабарласып, мазаны алады. Сол үшін ешкімге айтпадым, – дейді ол.

Лотереяға келсек, Василий көбіне TeleBingo мен 5/36 билеттерін сатып алады. Бастапқыда сандарды өзі таңдайтын. Тіпті нумерологияны зерттеп көрген. Бірақ соңғы уақытта бәрін автоматқа тапсырған. Ұтқан нөмір де автоматты түрде таңдалған.

– Бұрын ірі сауда дүкендерінен қағаз билет алатынмын. Соңғы алты айда онлайнға көштім. Ыңғайлы әрі жылдам, – дейді.

Сөз соңында ол барлық қатысушыларға қарапайым, бірақ сенімді кеңес берді:

– Үміт үзбеңіздер. Бәлкім, бір күні сіз де ұтып қаларсыз. Ештеңе де бекер емес.

Танымал қоғам қайраткері айтқандай, «Бақыт – дайын тұрған қақпа. Бірақ оны ашу үшін сенімнің кілті керек». Василий сол кілтті тапты. Енді жаңа өмірдің есігін ашты.

Келесі кезек – Кроссовер!

30 сәуір күні сағат 22:00-де өтетін кезекті тиражда басты жүлде – 282 819 500 теңгеден асады және Кроссовер автокөлігі ойнатылады.

«LOTO 6/49» лотереясының ЛотоЖиын форматында ұсынылған арнайы топтамасы арқылы әр қатысушы бір емес, бірден 6 мүмкіндікке ие болады. Әрбір ЛотоЖиын 6 билеттен тұрады, ал сандар жүйесі кездейсоқ таңдалады. Ұтысқа қатысу онлайн режимде қолжетімді.

Тікелей эфир YouTube желілесіндегі Satty Zhuldyz арнасы арқылы жүргізіледі.

Әлеуметтік жауапкершілік:

Ойыннан түскен табыстың 10%-ы отандық спортты қолдауға, ал тағы 10%-ы «Қазақстан халқына» қоғамдық қорына аударылады.

Мүмкіндік қашан келіп қалатынын ешкім білмейді. Василийге бұйырған бақыт, бәлкім, ертең сіздің есігіңізді қағар!

Біз туралы
ulys.kz — ақпараттық, сараптамалық және танымдық бағыттағы материалдарды береді.
 
Мультимедиялық жоба заман талабына сай жасалған. Қазақстанның ақпараттық нарығын сапалы
контентпен қамтамасыз етуге үлес қосуға бағытталған. Мұндағы сараптамалық, танымдық
мақалалар сан саланы қамтиды. Геостратегия, геоэкономика, геосаясат, халықаралық
қатынастар мен елдің ішкі-сыртқы саясаты, экономика, жаһанда болып жатқан тектоникалық
өзгерістер мен тренд тақырыптар ұлттық мүдде тұрғысынан терең талданып қазақ
оқырмандарына жеткізіледі. Орталық Азия мен Түркі әлеміне ерекше көңіл бөлінеді.