ۆاليۋتا باعامى
  • USD -

    519.9
  • EUR -

    610.5
  • RUB -

    6.49
ءرامىز - مەملەكەت تاۋەلسىزدىگى مەن قاۋىپسىزدىگىنىڭ بەلگىسى
gov.kz 18 شىلدە 2024
ءرامىز - مەملەكەت تاۋەلسىزدىگى مەن قاۋىپسىزدىگىنىڭ بەلگىسى

فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، «مادەنيەت سالاسىنىڭ ۇزدىگى»، ءرامىزتانۋ مامانى جىبەك بولتانمەن سۇحبات

− مەملەكەتتىك رامىزدەر مەملەكەت تاۋەلسىزدىگى مەن قاۋىپسىزدىگىنىڭ بەلگىسى. تاريحتىڭ ءار كەزەڭدەرىندە ەلدىڭ مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسى جانە رامىزدەرى بولعان. بۇگىندە گەرالديكا، سيمۆولوگيا، گيمنولوگيا، ەتنوگرافيا ت.ب. اركىم ءارتۇرلى اتاپ جۇرگەن ءرامىزتانۋ ەلىمىزدە عىلىم رەتىندە تاۋەلسىزدىكتەن كەيىن پايدا بولعان سالا ەكەنى بەلگىلى. سۇحباتىمىزدىڭ باسىندا وسى جايىندا كەڭىرەك تۇسىنىك بەرە كەتسەڭىز؟ 

− قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسيالىق زاڭىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى تاراۋىندا ساياسي ستاتۋسى جوعارى، مارتەبەسى زاڭمەن بەلگىلەنگەن مەملەكەتتىك رامىزگە قۇرمەتپەن قاراۋدى قالىپتاستىرۋ تۋرالى ايتىلعان. رامىزدەر ساياساتىنىڭ دۇرىس جۇرگىزىلۋى قاي كەزەڭدە بولماسىن مەملەكەت تۇتاستىعى مەن تۇراقتىلىعىنىڭ كەپىلى. ءوزىڭىز ايتقانداي، ءرامىزتانۋ تاۋەلسىزدىگىمىز جاريا بولعاننان كەيىن ءتول رامىزدەردىڭ قالىپتاسۋىمەن پايدا بولدى. ءرامىزتانۋ تاريحي رامىزدەر تاريحىن زەرتتەيدى. الايدا  وتاندىق عىلىمدا دەربەس سالا رەتىندە ەندى عانا دامىپ كەلەدى. رامىزدەر قالىپتاسۋ بارىسىندا تالاي تاريحي كەزەڭدەر مەن بىرنەشە الەۋمەتتىك ساتىلاردى ءوتتى. بۇعان دەيىن  تۇركى حالىقتارىنىڭ تاڭبالارى مەن بەلگىلەرى، ولاردىڭ شىعۋ تەگى، دامۋى عىلىمي كەشەندى زەرتتەلمەگەن. رامىزدىك تاڭبالاردى تانۋ، دايەكتەمە-دەرەكتەمەلەردى توپتاستىرۋ  جۇمىستارى جۇيەلەنىپ، بىرىزدەنبەگەن. وسى ورايدا ورتالىقتىڭ عىلىمي كەڭەسشى ق.سارتقوجا ۇلى، وتاندىق  عالىمدار  ج.ارتىقبايەۆ، ت.جۇرتباي، ب.اياعان،  د.قامزابەك ۇلى، م.ابۋسەيىتوۆا، ج.جاقىپوۆ، ج.اسكەربەك، ا.قاليوللا، س.اقق ۇلى، ي.نۇراحمەت، ا.ابسالىقوۆتىڭ قولداۋ ءبىلدىرىپ، مەكەمە قىزمەتكەرلەرىمەن بىرىگىپ جۇمىس جاساۋى ورتالىقتىڭ  عىلىمي الەۋەتىن  ارتتىرۋعا مول مۇمكىندىك تۋدىردى. 2022 جىلى   عىلىمي ادىستەمەلىك-كەڭەس قۇرىلدى. ەكى مارتە ۇيىمداستىرىلعان عىلىمي كەڭەستە تاريحشى-عالىمدار اراسىندا ءارتۇرلى پىكىر تۋدىرعان كونە تۋلاردى بىرىزدەندىرۋ، تاريحي رامىزدەردى عىلىمي نەگىزدەۋ جانە قالالار سيمۆولىنا (ەمبلەما) «وڭىرلىك نىشاندار»  اتاۋىن ۇسىنۋ  ماسەلەلەرى تالقىلاندى. ءارتۇرلى تاريحي تاڭبالار مەن سيمۆولدىق بەلگىلەردىڭ (رامىزدىك ەمەس جازۋ تاڭبالارى، گرافيكالار، پەتروگليفتەر ت.ب.) دامۋىن زەرتتەيتىن مەكەمەلەر بولسا دا، مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ تاريحي ماڭىزىن ءبىرتۇتاس قاراستىرىپ، جۇيەلەيتىن ارنايى ورتالىق قۇرۋ بۇگىنگى كۇننىڭ تالابى بولىپ وتىر.

− تاريحي  رامىزدەردىڭ زەرتتەلمەي، ءمانى تولىقتاي اشىلماي جاتقان تۇستارى كوپ. سىرتتاي سيپاتتاپ بەرەتىن ماقالالار ۇلتتىق دۇنيەتانىمىمىزدى، رۋحىمىزدى تانىتىپ، ۇلتتىق كودىمىزدى  اشىپ بەرە الماي وتىر دەپ ويلايسىز با؟

− رامىزدەردىڭ (تاڭبا، بەلگى) تاريحي-كوممۋنيكاتيۆتىك رولىنە، ياعني، بۇگىنگى كۇن مەن كونە داۋىرلەر اراسىن بايلانىستىرۋشى رامىزدىك بەلگىلەرگە ارنالعان عىلىمي كىتاپتار  جوق دەۋگە بولادى. العاش رەت قۇراستىرىلعان «قازاق گەرالديكا» كىتاپ-البومى (2022)،  «تاڭبالار ءتىلى» عىلىمي-تانىمدىق جۋرنالى (2022) ءرامىزتانۋداعى اپروباسيالىق جۇمىستار دەۋگە كەلەدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك كەڭەسشىسى ە.كارين البوم العى سوزىندە: «بۇل ەڭبەك وتە قىسقا ۋاقىتتا رامىزدەر تاقىرىبىن قامتي العانىمەن قۇندى. اتاپ ايتقاندا، كونە زاماننان بۇگىنگى تاۋەلسىز قازاق ەلىنىڭ رامىزدەرىنە دەيىن ەلدىكتى، بىرلىكتى، بيلىك بەلگىسىن ءبىلدىرگەن تاريحي تاڭبالاردىڭ (ساق، عۇن، ءۇيسىن، قاڭلى، قاراحان، التىن وردا، كوكتۇرىكتەر، قىپشاق، قازاق حاندىعى، كەڭەس كەزەڭى، تاۋەلسىز قازاقستان) ۇلگىلەرى جيناقتالعان» دەپ اتاپ كورسەتتى. «تاڭبالار ءتىلى» عىلىمي-تانىمدىق جۋرنالدىڭ العى سوزىندە سول كەزدەگى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى د. ابايەۆ «تاريحي تاڭبالار – ءتول مادەنيەتىمىزدىڭ بىرەگەي كودى. سونىڭ ىشىندە تاڭبالار مەن مورلەر، پەتروگليفتەر مەن رۋنيكالىق جازبالار، ويۋ-ورنەكتەر، رامىزدەر مەن اسكەري رامىزدەر، وڭىرلىك نىشاندار ايىرىقشا ماڭىزعا يە» (2022) ەكەندىگىن باسا ايتتى. اتالمىش عىلىمي-تانىمدىق جۋرنال تۇرىك، وزبەك، ورىس عالىمدارىنىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋدىردى. تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ بۋرسا قالاسى ۇلىداع ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جاس عالىمدارى  شىناربەك سەيتحان ۇلى، مۇحامماديار انكابايەۆتىڭ عىلىمي باسىلىمعا ماقالا ۇسىنىپ، جىراقتا جۇرسە دە  ۇنەمى قولداۋ ءبىلدىرۋى شىن پاتريوتتىقتان دەپ بىلەمىز. 

− رامىزتانۋمەن شۇعىلداناتىن رەسپۋبليكالىق، مەملەكەتتىك مەكەمەلەردىڭ جۇمىسى جونىندە ايتا كەتسەڭىز. تاۋەلسىزدىكتەن بەرگى جىلدار ىشىندە ءرامىزتانۋ ماماندارى قالىپتاستى ما؟ سونىمەن قاتار ەل ىشىندە مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ ءمان-ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن قانداي ىستەر اتقارىلدى؟

− ەلىمىزدە مەملەكەتتىك رامىزدەر ساياساتىمەن اينالىسىپ وتىرعان ەكى مەكەمە بار. قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى ارحيۆ، قۇجاتتاما جانە كىتاپ ءىسى كوميتەتىندە گەرالديكالىق جۇمىس باسقارماسى جانە گەرالديكالىق زەرتتەۋ ورتالىعى. 2021 جىلى  ش. شاياحمەتوۆ اتىنداعى «ءتىل-قازىنا» ۇلتتىق عىلىمي-پراكتيكالىق ورتالىعىندا قىسقارتۋعا ۇشىراعان 20 ادام جاڭادان اشىلعان  «گەرالديكالىق زەرتتەۋ ورتالىعى»  رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك مەكەمەسىنە قابىلداندى. مەن مەكەمە قۇرىلعان العاشقى كۇننەن ورتالىقتا تۇراقتى قىزمەت اتقارعان  مامانمىن. بۇگىندە ەل ىشىندە رامىزدەر تۋرالى ماعلۇماتتاردىڭ از بولۋىن، ءرامىزتانۋ عىلىمىنىڭ كەنجەلەپ قالۋىنان دەپ ءتۇسىندىرۋگە بولادى. ءسوزدىڭ رەتى كەلىپ تۇرعاندا ءبىر جىل ءوزىم جەتەكشىلىك ەتكەن زەرتتەۋ ءبولىمىنىڭ اتقارعان جۇمىسىنا توقتالا كەتەيىن. ءرامىزتانۋداعى العاشقى قادام: «قازاق گەرالديكا» كىتاپ-البومى دايىندالدى. البومدا ەجەلگى مەملەكەتتەردىڭ رامىزدەرى (عۇن، تۇركى، قاراحان)، ۇلىق ۇلىس-التىن وردا، قازاق حاندىعى، كەڭەستىك رەسپۋبليكالار وداعىنداعى قازاقستان ءرامىزى،  قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى – ەجەلدەن بەرگى مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ  تاريحي دامۋى العاش جۇيەلەنىپ، توپتاستىرىلدى. ۇلتتىق ءرامىزتانۋ تاريحىن ءسوز ەتكەندە ۇلىق بابالارىمىز قۇرعان ۇلى مەملەكەتتەردىڭ ورتاق يدەولوگياسى مەن ساباقتاستىعى تۋرالى بايان ەتۋدى ماقسات ەتتىك. ءرامىزتانۋداعى ەكىنشى قادام: ورتالىق جانىنان عىلىمي-ادىستەمەلىك كەڭەس قۇرىلدى. عالىمدارمەن باسقوسۋدا ەجەلدەن بەرگى مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ تاريحي دامۋىن جۇيەلەۋ، تاريحي رامىزدەردىڭ ايعاعى كونە تۋرالاردى بىرىزدەندىرۋ (ۆەكسيللولوگيا)، تۇركى داۋىرىندەگى رامىزدىك تاڭبالاردان ەلتاڭباعا دەيىنگى بەلگىلەردىڭ سەمانتيكاسىن، سيمۆولدىق ءمانىن زەرتتەۋ جۇمىستارى، حاندار ءمورى (سفراگيستيكا)، كونە تيىن، تەڭگەلەر (نۋميزماتيكا) فالەريستيكا (وردەن-مەدال) ت.ب. ءرامىزتانۋ عىلىمداعى وزگە دە وزەكتى ماسەلەلەر تالقىلادى. ال ءرامىزتانۋداعى ءۇشىنشى قادام: «تاڭبالار ءتىلى» عىلىمي-تانىمدىق باسىلىمى جارىققا شىقتى.

بۇل قادامدا ءبىز، عىلىمي زەرتتەۋلەر مەن ىزدەنىستەر نەگىزىندە «تاڭبالار تىلىنە» كوشىپ گەربتەر تاريحىن باياندايتىن، قانىمىزبەن قابىسپايتىن «گەرالديكا» اتاۋىنان الىستاۋعا  كوشتىك. ءرامىزتانۋداعى ءتورتىنشى قادام: «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە  «ءرامىز - مەملەكەت ايبارى» (2022 ج) اتتى «رامىزدەر، بەلگىلەر، نىشاندار – تاڭبا، مەنشىك، ءتول دەگەن ۇعىمدار بولسا، مەملەكەتتىڭ ەلتاڭباسىنان مەملەكەتتىك مەكەمەلەردىڭ ءمورتاڭبالارىنا دەيىن ۇلتتىق يدەولوگياعا قىزمەت ەتۋگە ءتيىس» تانىمدىق سۇحباتىمىز جارىق كوردى. ءرامىزتانۋداعى بەسىنشى قادام: «رامىزدەر. كونە ءداۋىر جانە بۇگىن» عىلىمي-تانىمدىق جىلجىمالى  كورمە ارقىلى استانا قالاسى بويىنشا ءارتۇرلى ءىس-شارالاردا مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ تەرەڭ تاريحىن دارىپتەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. التىنشى قادام: ورتالىق ماماندارى ۇسىنعان «رەگيونالنىي سيمۆول» «وڭىرلىك نىشان» اتاۋى 2022 جىلعى 10-قاراشادا رەسپۋبليكالىق تەرمينولوگيا كوميسسياسىنىڭ كەزەكتى وتىرىسىندا قارالىپ، 1175 تەرميننىڭ ءبىرى بولىپ بەكىتىلدى. سەبەبى، «وڭىرلىك»، «ءتولتاڭبا»، «ەنتاڭبا» ت.ب. وڭىرلەرگە قاتىستى الىپقاشپا سوزدەر رامىزدەر  جۇمىسىنا ءبىراز كەدەرگى كەلتىردى. تەرمين بەكىتىلگەن سوڭ ۇنەمى تۇسىنىكسىزدىك تۋدىرۋعا جول بەرىپ جۇرگەن «گەرالديست» پيارپازدار ساپ تيىلدى. تۇركىستاندا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدا مەملەكەت باسشىسى: «وڭىرلىك نىشانداردى ازىرلەۋ جانە بەكىتۋ ءتارتىبىن بارلىق وڭىردە بىردەي رەتكە كەلتىرگەن ءجون» دەپ اتاپ ءوتتى.  ءقازىر «وڭىرلىك نىشانداردى»، «مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ نىشانى»، «مەملەكەتتىك ۇيىمداردىڭ نىشانى»، «كاسىپوداق ۇيىمدارىنىڭ نىشانى» جانە «ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ نىشانى» بويىنشا  بىرىزدەندىرۋ جۇمىستارى  جۇرۋدە. رءامىزتانۋداعى جەتىنشى قادام: حالىقارالىق ءتاجىريبە. ءرامىزتانۋ ماماندارى پىكىرىن ەسكەرگەن ورتالىق ديرەكتورى ا.باياجۇما سانك-پەتەربۋرگ قالاسىنا رەسەي فەدەراسياسى پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى گەرالديكالىق كەڭەس جۇمىسىمەن، ورتالىق ديرەكتورى ورىنباسارى ا.جاراحمەتوۆا مادريدكە كورولدىكتىڭ گەرالديكا اكادەمياسى جۇمىسىمەن تانىسىپ كەلدى. حالىقارالىق تاجىربيە ءرامىزتانۋ باعىتىنداعى جۇمىستاردى جانداندىرۋعا نەگىز بولدى. ءرامىزتانۋداعى سەگىزىنشى قادام: ورتالىقتىڭ عىلىمي قىزمەتكەرلەرىنەن كەڭەس الىپ، ءتاجىريبە جيناعان اسكەري ءرامىزتانۋ مامانى ا.ج. جانۇزاقوۆ «اسكەري قۇرىلىس تاريحىنداعى اسكەري رامىزدەر مەن راسىمدەر» تاقىرىبىندا العاش رەت فيولوسوفيا دوكتورى دارەجەسىن قورعادى (2023 ج). ءرامىزتانۋداعى توعىزىنشى قادام: تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ X cامميتىندە مەملەكەت باسشىسى: «تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ، ونىڭ قۇرىلىمدارىنىڭ تۋلارىن جانە ەمبلەمالارىن ءبىر ۇلگىگە كەلتىرگەن ءجون» دەگەن ەدى. ساياسي رامىزدەردى مەملەكەتتىك رامىزدەر (ۇلتتىق)، تۇركى مەملەكەتتەرى رامىزدەرى، الەمدىك رامىزدەر دەپ ءبولىپ قاراستىرعانىمىز ءجون. تاريحي رامىزدەردىڭ قۇرىلىمدىق جۇيەسىن تۇزۋدە الەمدىك رامىزدەردىڭ قاعيدالارى مەن جىكتەلۋى ناقپا-ناق كوشىرۋگە كەلمەيدى.

- 2024 جىلدىڭ 14-اقپاندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى امانجول ءالتاي: «رامىزدەر ماسەلەسىندە ءالى دە ويلاستىرۋدى، ورتاق شەشىمگە كەلۋدى قاجەت ەتەتىن تۇيتكىلدەر بار. ءبىر ۇشى اتاۋعا بايلانىستى. گەرالديكا گەربتەر مەن قولدانۋ داستۇرلەرىن عانا زەرتتەيتىن ارنايى تاريحي ءپان. ياعني، گەرالديكانىڭ نىسانى تەك گەربتەر عانا. ال ءرامىزتانۋ بۇدان كەڭ اۋقىمداعى زەرتتەۋلەردى قاجەت ەتەتىن سالا. سوندىقتان بۇل جۇمىستارمەن اينالىساتىن مەكەمەنى «گەرالديكالىق زەرتتەۋ ورتالىعى» دەپ ەمەس، «ۇلتتىق ءرامىزتانۋ ورتالىعى» دەپ اتاعان ءجون دەگەن ەدى. ەگەر گەرالديكانىڭ نىسانى – گەرب، زەرتتەۋشى مامان   گەرالديست بولسا، ۇلتتىق رامىزدەر ورتالىعىنا مۇنداي اتاۋ بەرۋ نە ءۇشىن ءتيىمدى؟

   - بۇل نازار اۋدارارلىق پىكىر، ورىندى ۇسىنىس، ۇلتتىق تەرميندەردىڭ ورنىعۋى  عىلىم دامۋىنىڭ كورسەتكىشى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسيالىق زاڭىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى تاراۋىندا «گەرالديكالىق نەگىزى»، «گەرالديكالىق بەلگىلەر»، «گەرالديكالىق سيپاتتاماسى»، «گەرالديكاسى ماسەلەلەرى» دەگەن ءۇش-تورت تىركەس كەزدەسەدى. شىن مانىندە بۇل تىركەستەر «رامىزدىك نەگىزى»، «رامىزدىك بەلگىلەر»، «رامىزدىك سيپاتتاماسى»، «رامىزدەرى ماسەلەلەرى» دەپ وزگەرتىلۋى كەرەك ەدى. ءبىر عانا اتاۋ عالىمداردى دا، مامانداردى دا شاتاستىرىپ ءجۇر. گەرالديكالىق جۇمىس باسقارماسى باسشىسى «2023 جىلى 5 ۆەدومستۆولىق ناگرادا جانە 1 گەرالديكالىق بەلگى تاعايىندالدى» دەپ ەسەپ بەرگەن. «گەرالديكالىق بەلگى» كىمدەرگە، نە ءۇشىن بەرىلگەن؟ باتىس ەۆروپا جانە ورىس گەربتەرىنىڭ تاريحىن جان-جاقتى قاراستىرعان ا.ب.لاكيەردىڭ العاش رەت 1855 جىلى پەتەربۋرگتە باسىلعان «رۋسسكايا گەرالديكا» كىتابىندا گەرالديكا تۇسىنىگى كرەست جورىقتارىنان باستاۋ الادى دەپ ايتادى. جوعارىدا اتالعان ەڭبەكتە  جورىقتار كەزىندە كرەسشىلەر كرەست-بەلگىنى ماتادان قيىپ الىپ، ونى كيىمدەرىنە تىگىپ جانە حريستياندار ءوز جاۋىنا قارسى جورىققا اتتانۋشىنىڭ ەڭ نەگىزگى بەلگىسى رەتىندە قولدانعانىن باياندايدى. باتىس ەۆروپا ەلدەرىنىڭ بۇگىنگى تۋلارىندا، گەربتەرى ت.ب. رامىزدەر جۇيەسىندە جوعارىدا ءسوز ەتكەن شىركەۋ بەلگىلەرىن بايقاۋ قيىن ەمەس. رەسەي باتىستىق قۇرىلىمدى ناقپا-ناق كوشىرىپ (دۇنيەتانىمى ءبىر) گەرالديكانى عىلىم رەتىندە دامىتىپ وتىر. رامىزدەر تۋرالى ءسوز قوزعاعاندا الەمدىك جانە ۇلتتىق رامىزدەردىڭ ارا-جىگىن اجىراتىپ الۋىمىز كەرەك. ادامزات مادەنيەتىنىڭ ەكى تارماعى، ەكى وركەنيەت جانە ەكى ءتۇرلى دۇنيەتانىم شىعىس جانە باتىس الەمى. باتىس گەرالديكاسىنىڭ باستى سيمۆولدىق نەگىزى وزدەرىنىڭ ءدىني دۇنيەتانىمىنان باستاۋ الادى (كرەست-بەلگى). گەرالديكا نىسانى – گەربتەر. عىلىمي انىقتامادا گەرالديكا گەربتەر تاريحىن زەرتتەيتىن تاريح ءپانىنىڭ قوسالقى سالاسى. مىسالى، ءتول رامىزدەردى دارىپتەۋدە «گەرالديكا» ءسوزىنىڭ ماعىناسىن اشۋ ءۇشىن «كرەست جورىقتارى»، «رىسارلار ءداۋىرى»، «رەسەي گەربتەرى تاريحىنىڭ 300 جىلى»  ت.ب. سەكىلدى جات ەل تاريحى تۋرالى مىندەتتى تۇردە باياندالادى. رەسەيدىڭ گەرالديكاسى تاجىريبە ءۇشىن كەرەك بولسا دا، ءتول رامىزدەر ناسيحاتىنا نەگىز بولا المايدى. رەسەي فەدەراتيۆتى، ال قازاقستان ۋنيتارلى مەملەكەت. ءرامىزتانۋ مامانى رەتىندە  مەكەمەنىڭ «گەرالديكا»  اتاۋى پراكتيكالىق جۇمىستا كوپ كەدەرگى كەلتىردى. مەملەكەتتىك ماراپاتتار (فالەريستيكا) ىنتالاندىرۋ، ياعني، ەل ازاماتتارىنىنىڭ ۇلگى ىستەرىن، ەتكەن ەڭبەك، جەتكەن جەتىستىكتەرىن ماراپاتتاۋعا ارنالعان ۇلكەن يدەولوگيالىق باعىت. مەدال مەن وردەننىڭ ايىرماشىلىعىن، مەرەكەلىك ماراپاتتار مەن مەملەكەتتىك ناگرادالاردىڭ اتاۋىن، كەسكىن-بەينەسىن قوعامعا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋدىڭ ورنىنا، تۇسىنىكسىز بەلگى، مەدال، وردەننىڭ سانىن ۇلعايتا بەرگەننەن نە ۇتامىز.  

- ءماجىلىس دەپۋتاتى امانجول ءالتاي تاعى دا: «ويتكەنى ءرامىزتانۋ نىسانىندا مەملەكەتتىك رامىزدەرمەن قاتار، ەرتەدەگى سيمۆولدىق تاڭبالاردان باستاپ، ويۋ-ورنەكتەر تىلىنە دەيىن قامتىلادى جانە ولاردىڭ رامىزدىك ءمان-ماعىنالارى اشىلادى. رامىزدەر ماسەلەسىن ءوز ەلىنىڭ تاريحىمەن ساباقتاستىرا قاراستىرۋ الەمنىڭ جاپونيا، فرانسيا سياقتى دامىعان ەلدەردىڭ تاجىريبەسىندە بار. وسىعان وراي ءبىزدىڭ ءرامىزتانۋ ارنايى عىلىم رەتىندە قالىپتاساتىن ۋاقىت كەلدى» دەدى. سىزدىڭشە رءامىزتانۋدىڭ ناقتى نىسانى نە؟  

- ءرامىزتانۋ  تۇركى وركەنيەتىنىڭ تۇتاس تاريحىن ايعاقتايتىن (ەجەلگى توتەمدىك بەلگىلەر، رۋ، تايپا، قاعان، قاعانات تاڭبالارى، بايراق-تۋلارى، ءمور، كىركە) الەۋمەتتىك-ساياسي ماقساتتا قولدانىلعان ءرامىز، نىشان، بەلگى، ياعني، ۇلت پەن ۇلىس، تايپا مەن رۋ تاڭبالارىنىڭ سىر-سيپاتىن، قىزمەتىن ارنايى زەرتتەيدى. ءرامىزتانۋ تاريحي رامىزدەردى، تاڭبالار مەن بەلگىلەردىڭ شىعۋ تەگى مەن دامۋىن، عىلىمي جۇيەلەۋ، بىرىزدەندىرۋ، رامىزدىك تاڭبالاردى تانۋ، ولاردىڭ تۇرلەرى، ماڭىزدىلىعى، قولدانىلۋ اياسى جانە تۇركى وركەنيەتىنىڭ تۇتاس تاريحىن ايعاقتايتىن بايىرعى تۇركى داۋىرىندەگى رامىزدىك تاڭبالاردان ەلتاڭباعا دەيىنگى بەلگىلەردىڭ فيلوسوفياسى، سەمانتيكاسى، سيمۆولدىق ءمانىن ت.ب. ۇلتتىق دۇنيەتانىمعا قاتىستى ماسەلەلەردى قاراستىرادى. بۇگىنگى ءرامىزتانۋ عىلىمىندا «عۇن  رامىزدەرى»، «تۇركى قاعاناتى رامىزدەرى»، «التىن وردا رامىزدەرى»، «قازاق حاندىعى رامىزدەرى»، «الاش رامىزدەرى»، «كەڭەستەر ءداۋىر رامىزدەرى»، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى» ت.ب. ۇعىمدار جۇيەسى قالىپتاستى.  رامىزدەر تاريحىنىڭ تىم تەرەڭدە ەكەنىن ەسكەرسەك، «مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ 20 جىلدىعىن»، «مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ 30 جىلدىعىن» اتاۋ ءداستۇرى شارتتى بولىپ شىعادى.  ۆەكسيللولوگيا (تۋتانۋ) نۋيزماتيكا (تەڭگەتانۋ، كونە تيىندار) سفراگەستيكا (ءمورتانۋ)، فالەريستيكا (وردەن-مەدال)، سيگۋمانيستيكا (اسكەري جانە وزگە كيىمدەردەگى بەلگىلەر) ت.ب. ءوز الدىنا تاريح سالاسىنىڭ پاندەرى. مىسالى، گەرالديكا تۋلار  تاريحىن زەرتتەمەيدى، گەرالديكا ءانۇران تاريحىن زەردەلەمەيدى ت.ب. «گەرالديكا – مەملەكەتتىك رامىزدەر تۋرالى عىلىم» دەگەن  تەوريا جوق، بولماسا «الاش گەرالديكاسى، «قازاق حاندىعى گەرالديكاسى» دەگەن دە تۇسىنىك جوق.

− كەيىنگى كەزدە مەملەكەتتىك رامىزدەر تۋرالى قوعامدا «تۋ مەن ەلتاڭبانى وزگەرتۋ كەرەك، تىم بولماسا ءىشىنارا ونداعى سيمۆولدارعا وزگەرىس جاساۋ كەرەك» دەگەن پىكىرلەر ءجيى ايتىلدى. ءتىپتى، ول ماسەلەگە ەلىمىزگە بەلگىلى ازاماتتار دا ءوز ويلارىن ءبىلدىردى. مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەرلان كارين Jibek Joly تەلەارناسىنداعى «ۋادە» باعدارلاماسىندا سۇحبات بەرىپ، ەلتاڭبانى اۋىستىرۋ باستاماسىنا قاتىستى ويىن ورتاعا سالدى. سوندا «ەلتاڭبانى وزگەرتۋ پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى بولماعانىن» ايتتى. مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى قازاقستاننىڭ ەلتاڭباسىن اۋىستىرۋ جونىندە ماسەلە كۇن تارتىبىنەن تۇسكەنىن مالىمدەدى. وسى جايىندا نە دەيسىز؟

− ميفتىك تانىمنان تۋىنداعان تاڭبالىق نىشانداردىڭ ۋاقىت وتە كەلە كوركەم  ويلاۋعا نەگىز بولعانى سەكىلدى، تاڭبالار دا  جەتىلۋ، دامۋ ۇردىسىنەن ءوتىپ، بۇگىندە جوعارى مەملەكەتتىك بيلىك سيمۆولىنا اينالىپ وتىر. مەملەكەتتىڭ تاۋەلسىزدىگى ءبىرتۇتاستىعىن تانىتاتىن باستى بەلگىلەر − مەملەكەتتىك رامىزدەر. بۇل ەل ازاماتتارىنىڭ ءبارى تۇگەل تانىپ ءبىلۋى ءتيىس باستى ساياسي قۇندىلىق. قازاق ەلىنىڭ  مەملەكەتتىك رامىزدەرى قالىپتاسىپ، سوعان وراي 2007 جىلى 4-ماۋسىمدا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى» كونستيتۋسيالىق زاڭ قابىلداندى. وسى زاڭعا سايكەس جىل سايىن 4-ماۋسىم قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا مەملەكەتتىك رامىزدەر كۇنى رەتىندە مەرەكەلەنەدى.

ازاماتتاردىڭ رامىزدەرگە دەگەن قۇرمەتى ەرەكشە بولۋى ءتيىس. قۇرمەتتەمەگەندەر مەن قورلاعانداردى عانا جاۋاپقا تارتپاي، ۇلتتىق رامىزدەرگە قاتىستى قيسىنسىز پىكىر، نەگىزسىز ۇسىنىس ۇيىمداستىرعاندار دا زاڭ الدىندا جاۋاپ بەرۋى ءتيىس. مەملەكەتتىك رامىزدەرگە قاتىستى قانداي دا ءبىر رامىزدىك بەلگىنى وزگەرتىپ، قوسىپ-الۋ ءۇشىن اۋەلى دايەكتى ۇسىنىس، دالەلدى نەگىز بولۋى كەرەك.

- ۋاقىتىڭىزدى ءبولىپ، سۇحبات بەرگەنىڭىزگە راحمەت!

سۇحباتتاسقان مارا كەلەس

 

RELATED NEWS
ءۇمىتتىڭ ۇتىسى: شىمكەنتتىك كۇزەتشى الىبەكتىڭ 54 ميلليون تەڭگەلىك جەڭىسى
29 قازان 2025
ءۇمىتتىڭ ۇتىسى: شىمكەنتتىك كۇزەتشى الىبەكتىڭ 54 ميلليون تەڭگەلىك جەڭىسى

ءۇمىتتىڭ ۇتىسى: شىمكەنتتىك كۇزەتشى الىبەكتىڭ 54 ميلليون تەڭگەلىك جەڭىسى

 

شىمكەنتتىڭ قاراپايىم كوشەسى. اسپان كوكشىل تارتىپ، كۇن باياۋ عانا باتىپ بارادى. سول ساتتە ءبىر ادام جۇمىستان قايتىپ بارا جاتىر. كۇن سايىن كۇزەت ورنىندا وتىرعان سول جىگىتتىڭ جۇرەگى بۇگىن ەرەكشە دۇرسىلدەپ تۇر. ول — الىبەك.

كەشە ءبارى ءبىرقالىپتى ەدى، بۇگىن ءومىرى باسقا ارناعا بۇرىلدى. سەبەبى ول — 54 000 000 تەڭگە ۇتىپ العان ادام.

 

— سالاماتسىز با، الىبەك؟
— سالاماتسىز با.
— ۇتىسىڭىز قۇتتى بولسىن.
— راحمەت.
— ءسىز LOTO 6/49-دا 54 ميلليون تەڭگە ۇتىپ الدىڭىز.
— دۇرىس پا؟
— ءدال سولاي، — دەدى الىبەك، سەنىم مەن كۇدىك اراسىنداعى كۇيدە.

ول — شىمكەنت قالاسىنىڭ تۋماسى. قالانىڭ شەتىندە ورنالاسقان شاعىن مەكەمەدە كۇزەتشى بولىپ ەڭبەك ەتەدى. «كۇندەلىكتى جۇمىس قالاي؟» دەسەڭىز، ول سابىرمەن جاۋاپ بەرەدى:تۇندە كۇزەت، كۇندىز تىنىشتىق.
ءبىراق ءدال وسى قاراپايىم ادامنىڭ ومىرىندە ۇلكەن وزگەرىس باستالدى.

— ۇتىس تۋرالى قالاي ءبىلدىڭىز؟ — دەپ سۇرادىق.
— ماعان حابارلاسىپ، ۇتىپ العانىمدى ايتتى. اۋەلدە سەنگەن جوقپىن. كەيىن ءبارىن تەكسەرىپ، راستالعان سوڭ عانا قۋاندىم، — دەيدى ول.

قاتىسا باستاعانىنا شامامەن ءبىر جارىم – ەكى جىلداي بولعان ەكەن.
— بۇعان دەيىن ۇساق سوممالاردى ۇتقانمىن. سول جەڭىستەر ماعان سەنىم بەردى، — دەيدى.

بيلەتتى ەكى جولمەن الادى: جۇمىستا وتىرعاندا ونلاين، دەمالىس كەزىندە قاعاز بيلەت.

— كوبىنەسە ءوزىم سانداردى تاڭدايمىن. سۇيىكتى ساندارىم بار، ءبىراق ول قۇپيا، — دەيدى الىبەك كۇلىمدەپ.

 

شىمكەنت پەن ساتتىلىك: لوتەرەيا جەڭىمپازدارىنىڭ مەكەنى

شىمكەنت سوڭعى جىلدارى «جولى بولعان جاندار» شىققان وڭىرلەردىڭ ءبىرى.

بۇعان دەيىن تاعى ءبىر شىمكەنتتىك تۇرعىن TeleBingo-دا پاتەر ۇتقان، ال تاعى ءبىرى 5/36لوتەرەياسىندا 12 ميلليون تەڭگە ۇتىپ العان ەدى.

ال كەيدە جولى بولعاندارمەن قاتار، جولدان جاڭىلعاندار دا تابىلدى. ءبىر تۇرعىن Instagram-دا «جالعان لوتەرەيا» ۇيىمداستىرىپ، 96 ميلليون تەڭگە زاڭسىز تابىس تاپقان. تاعى ءبىر بلوگەر زاڭسىز ۇتىس ويناتىپ، سوت ۇكىمىمەن ايىپپۇل تولەگەن.

بۇل — لوتەرەياعا قاتىستى ءۇمىت پەن سەنىمنىڭ شىنايى بەت-بەينەسى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار جاۋاپكەرشىلىك پەن زاڭ تۇرعىسىنان ساباق بولار جايت.

 

قاراپايىم ادامنىڭ ۇلكەن ارمانى

الىبەكتىڭ جەڭىسى — جاي عانا اقشا ەمەس، سەنىمنىڭ جەڭىسى.
كۇزەت ورنىندا وتىرعان تالاي تۇنىندە ول ويعا شومىپ، «ءبىر مۇمكىندىك بولسا عوي» دەپ ىشتەي تىلەگەن بولار. سول مۇمكىندىك بۇگىن ەسىك قاقتى.

بۇل ۇتىس — تاعدىردىڭ توسىن سىيى ەمەس، ءۇمىتىن ۇزبەگەننىڭ سىباعاسى.

جولى بولماي جۇرگەن ادامنىڭ جولى اشىلۋى ءۇشىن الدىمەن سەنىمى اشىلۋ كەرەك.

الىبەكتىڭ سەنىمى اشىلدى — سوڭى جەڭىسكە ۇلاستى.

جەڭىس جايلى حابار كەلگەندە، ونىڭ كوڭىل-كۇيى كۇرت وزگەرگەن.

— العاش ەستىگەندە سەنىڭكىرەمەدىم. ءبىراق ءبارى راستالعان سوڭ عانا قۋاندىم، — دەيدى ول.

كۇمان مەن قۋانىشتىڭ اراسىنداعى سول ءسات — ءار ادام باستان كەشەتىن ىشكى ارپالىستىڭ ايناسى سياقتى.

بۇگىن الىبەك — سابىرلى. وتباسىنا بۇل جاڭالىقتى ءالى ايتپاعان.
— ۋاقىتى كەلگەندە بولىسەمىن، — دەيدى.

بۇل ءسوزدىڭ ارتىندا دا ۇلكەن پاراسات جاتىر. ويتكەنى، قۋانىشتىڭ دا ءوز ۋاقىتى، ءوز سابىرى بولادى.

 

جەڭىس — جولدىڭ سوڭى ەمەس

كوپ ادام ۇتىستى ءومىردىڭ شارىقتاۋ شەگى دەپ قابىلدايدى. ال شىن مانىندە — ول جاڭا باعىتتىڭ باسى. الىبەك تە سونى ءتۇسىنىپ وتىر.

— بۇل جەڭىس ءومىرىمدى جەڭىلدەتسە دە، جاۋاپكەرشىلىكتى ارتتىرادى، — دەيدى ول.

قاراپايىم كۇزەتشىدەن ۇلكەن جەڭىمپازعا اينالعان ول — «ءساتى تۇسكەننىڭ» ەمەس، «سەنگەننىڭ» ۇلگىسى.
ونىڭ حيكاياسى ءار قازاققا وي سالارلىق:
ەڭبەك پەن ءۇمىت قاتار جۇرسە، ناتيجەسى مىندەتتى تۇردە بولادى.

 

«ءجۇز ۇتىس، ءبىر كولىك: LOTO 6/49-دا التىن كۇزى»

كۇز — تەك جاپىراقتىڭ سارعايۋى مەن اسپاننىڭ سۇرلانۋى ەمەس. بۇل جولى ول — التىن مۇمكىندىك پەن جاڭا ءۇمىتتىڭ ماۋسىمى.
LOTO 6/49 لوتەرەياسى وسى قاراشانى ناعىز حالىقتىق مەرەكەگە اينالدىرىپ وتىر: 20 000 000 تەڭگە كولەمىندەگى 100 اقشالاي سىيلىق پەن جاڭا كروسسوۆەر — وسى ماۋسىمنىڭ باستى ولجاسى!

بۇل جولعى ناۋقان حالىق اراسىندا جاي عانا كوڭىل كوتەرۋ عانا ەمەس، ءۇمىت پەن ادىلدىكتىڭ مەرەكەسىنە اينالماق.

 

 

 

 

قاتىسۋ قيىن ەمەس — بار بولعانى 5 000 تەڭگەلىك بيلەت الۋ جەتكىلىكتى. بيلەتىڭىز ونلاين دا، قاعاز تۇرىندە دە جارايدى.
سوسىن YouTube-ارناداعى تىكەلەي ەفيردە ۇتىستىڭ ءار ءساتىن ءوز كوزىڭىزبەن كورەسىز.

ءبىرىنشى ۇتىس — 31 قازان كۇنى، ساعات 22:00-دە.
ول كۇنى 33 ادام 200 000 تەڭگەدەن يەلەنەدى.
قاتىسۋ ءۇشىن 24 قازان 10:00 مەن 31 قازان 21:45 ارالىعىندا بيلەت الۋ قاجەت.

ەكىنشى كەزەڭ — 7 قاراشا كۇنى، ساعات 22:00-دە.
تاعى دا 33 جەڭىمپاز ءوز سىيلىعىن الادى.
بۇل جولى 31 قازان مەن 7 قاراشا ارالىعىندا الىنعان بيلەتتەر قاتىسادى.

ءۇشىنشى ۇتىس — 14 قاراشا كۇنى، ساعات 22:00-دە.
سوڭعى كەزەڭدە 34 ادامعا 200 000 تەڭگەدەن بۇيىرادى.
بارلىعى — 100 ادام، جانە بىرەۋى — جاڭا كروسسوۆەردىڭ يەسى اتانادى.
تەمىر تۇلپاردىڭ كىلتىن ۇستاۋ — كىمگە دە بولسا ارمان ەمەس پە؟

 

لوتەرەيانىڭ ارتىنداعى ۇلكەن ميسسيا

LOTO 6/49 تەك ۇتىس ەمەس — قوعام الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتىڭ كورىنىسى.ۇيىمداستىرۋشىلار الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىكتى باستى قاعيدا ەتىپ وتىر. ءار ۇتىستان تۇسكەن وپەراسيالىق تابىستىڭ 10% — ەل سپورتىنىڭ دامۋىنا، تاعى 10% — «قازاقستان حالقىنا» قوعامدىق قورىنا جانە 3% «كرەاتيۆتى يندۋستريانى دامىتۋ قورى» ۇيىمىنا باعىتتالادى.

دەمەك، ءار بيلەت — تەك ءۇمىت ەمەس، ەلگە پايدا اكەلەتىن ۇلەس.
بۇل — ويىننان اسىپ، قوعامعا قىزمەت ەتۋدىڭ جاڭا فورماسى.

 

LOTO 6/49 — بۇگىندە كەزدەيسوقتىقتىڭ ەمەس، ءۇمىتتىڭ برەندىنە اينالدى. الىبەكتىڭ جەڭىسى سونىڭ ايعاعى. الدا تاعى جۇزدەگەن مۇمكىندىك تۇر. كىم بىلەدى، كەلەسى جولى ءدال ءسىزدىڭ بيلەت ءنومىرىڭىز جەڭىمپازدار قاتارىنان تابىلار. ەل ىشىندە ءجيى ايتىلاتىن ءبىر ءسوز بار:«جولى بولماعان ادام جوق، تەك وزىنە سەنبەگەن ادام بار.»

سول سەنىم بار جەردە ۇتىس — ەرتەگى ەمەس، ءومىردىڭ ءوز كورىنىسى.
ەندەشە، التىن كۇزدى قۇر تاماشالاپ قانا قويماي، ءوز ءساتىڭىزدى سىناپ كورىڭىز.

ويتكەنى، LOTO 6/49 — بۇل جاي عانا لوتەرەيا ەمەس،
ءۇمىت پەن جاۋاپكەرشىلىكتىڭ ۇتقىر سيمۆولى.

 

قورىتىندى ورنىنا

ءبىز ulys.kz وقىرماندارىنا وسى وقيعادان ءبىر عانا وي تۇيەمىز:
ءۇمىت بار جەردە مۇمكىندىك بار. سەنىم بار جەردە ناتيجە بار.
كۇندەلىكتى تىرشىلىكتىڭ اراسىندا ادامدى ۇستاپ تۇراتىن ءبىر-اق نارسە — ءۇمىت.
سول ءۇمىت سونبەسە، جەڭىس كەشىكپەيدى.

الىبەك سياقتى ادامدار — ءومىردىڭ ناعىز باتىرى.
ال تاعدىر كەيدە ءدال سوندايلارعا توسىننان باقىت ۇسىنادى.

جەڭىس — سوڭعى ايالداما ەمەس. ول — جاڭا ساپاردىڭ باستاماسى.
سوندىقتان، ءبىز دە الىبەككە تابىس، بەرەكە جانە اق جول تىلەيمىز.
ال ءسىز، ءقادىرلى وقىرمان، ەسىڭىزدە ساقتاڭىز:

ءۇمىت ۇزىلگەن كۇنى عانا جەڭىس الىستايدى.

«جىراۋلاردىڭ كيەسىن ءتىرىلتۋ – ءبىزدىڭ ماقساتىمىز»
30 قىركۇيەك 2024
«جىراۋلاردىڭ كيەسىن ءتىرىلتۋ – ءبىزدىڭ ماقساتىمىز»

 ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، تالانتتى جىرشى   ەلمۇرا  جاڭابەرگەنمەن سۇحبات

 - ەلمۇرا ماناس قىزى، ونەر سۇيەر قاۋىم ءسىزدىڭ قازاق ساحناسىن 35 جىلداي ءداستۇرلى انىڭىزبەن قاتار جىرشىلىق ونەرىڭىزبەن دە تەربەپ كەلە جاتقانىڭىزدى بىلەدى. اڭگىمە باسىندا ايتا كەتىڭىزشى، ادامي قۇندىلىقتار وزگەرىسكە ۇشىراپ جاتقان قازىرگى جاھاندانۋ داۋىرىندە جىرشىلىق ونەرگە دەگەن حالىقتىڭ ىقىلاسى قالاي؟

-  كەزىندە اتا-بابالارىمىز قانداي اۋىر زامان، قانداي قيىن ساياسي توڭكەرىستەر بولىپ جاتقاننىڭ وزىندە جىراۋلىق ونەردىڭ مارتەبەسىن بيىك قويعان. قازىرگى تاڭدا ءوزىن قازاقپىن دەيتىن ءاربىر ازامات بۇل ونەردى جوعارى باعالاپ، ەرەكشە ىقىلاس-نيەتتەرىن ءبىلدىرىپ جاتادى. دەسەك تە، قازىرگى جاھاندانۋ داۋىرىندە وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ تالعامى وزگەرىپ جاتقانىن ءبارىمىز دە كورىپ-بىلىپ ءجۇرمىز. وسى ۇرپاققا ۇلتتىق قۇندىلىعىمىز سانالاتىن ءداستۇرلى جىرشىلىق ونەرىنىڭ مارتەبەسىنىڭ قاشاندا بيىك ەكەنىن سانالارىنا ءسىڭىرۋ ءۇشىن ءبىراز ناسيحاتتىڭ كەرەگى راس. مەن تەلەارنالاردان جىرشى، تەرمەشىلەرگە ارنالعان ارنايى باعدارلامالار اشىلسا ەكەن دەيمىن. كوپتەگەن كونسەرتتەر ۇيىمداستىرىلىپ، بايقاۋلار دا ءجيى وتكىزىلىپ تۇرعانىن قالار ەدىم. بۇگىندە وتكىزىلىپ جۇرگەن جىرشى-تەرمەشىلەرگە ارنالعان بايقاۋلاردىڭ جۇلدەلەرى ماردىمسىز. شۋماق-شۋماق جىرلار جاتتاپ جىرلايتىن ولارعا كولىك، ءۇي تىكسە دە كوپ بولماس ەدى. جىراۋلاردىڭ كيەسىن ءتىرىلتۋ – ءبىزدىڭ نەگىزگى ماقساتىمىز بولۋى كەرەك.       

- وسى ماقساتتا ناقتى قانداي جۇمىستار اتقارىپ جاتىرسىزدار؟

شامامىزدىڭ كەلگەنىنشە جاساپ جاتقان ىستەرىمىز كوپ عوي. سونىڭ بىرىنە توقتالا كەتەيىن. ەلورداداعى ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىندە ءداستۇرلى ءان كافەدراسىنىڭ ىشىندە جىراۋلىق ءداستۇر ماماندىعى بار. مەن ۇزاق جىلدان بەرى وسىندا ۇستازدىق ەتىپ كەلەمىن. نەگىزى جىراۋلىق ونەر ءوز الدىنا جەكە كافەدرا بولاتىنداي مۇمكىندىگى بار. رەكتورىمىز بيىل وسىنى قولداپ، مينيسترلىككە ۇسىنىس جاسادى. الداعى ۋاقىتتا ول وڭ شەشىمىن تاۋىپ، ءداستۇرلى جىر ماماندىعى ءوز الدىنا ۇلكەن ءبىر كافەدرا بولىپ قالار دەگەن ءۇمىتىمىز بار. نەگىزى ەلىمىزدە جىراۋلىق اكادەميا اشىلسا دا ارتىق بولماس ەدى.

- 2015 جىلى استانا قالاسىنداعى "قازاقستان" كونسەرت زالىندا «ارالىم ايدىن شالقارىم» اتتى ءان-جىر كەشىڭىز وتە جوعارى دەڭگەيدە وتكەن ەدى. وتكەن جىلى دا شىعارماشىلىعىڭىزدىڭ 35 جىلدىعىنا ورايى ءبىراز مادەني ءىس شارالار وتكىزىلدى. وسى تۋرالى ايتا كەتسەڭىز؟  

- بيىل مەنىڭ ساحنادا جۇرگەنىمە 36 جىل تولىپ وتىر. ونى مەن 17 جاسىمنان باستاپ ەسەپتەدىم. بىلتىرى شىعارماشىلىعىمنىڭ 35 جىلدىعىنا وراي ونەر ۋنيۆەرسيتەتى «ۇستاز تاعىلىمى» اتتى جىر كەشىمدى ۇيىمداستىرىپ بەردى. وعان رەسپۋبليكامىزدىڭ ءار وڭىرىنەن ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرلەرى س.جانپەيىسوۆا، ا.قوسانوۆا، ا.يساتايەۆا، ا.ەلشىبايەۆا، ك.تولەنبايەۆا، گ.سارينا، ا.بالاجانوۆالار مەن ق ر مادەنيەت قايراتكەرلەرى ر.سۇلەيمەنوۆا، ج.داڭىلبايەۆالار سىندى ونەر يەلەرى شاقىرىلىپ، اننەن شاشۋ شاشتى. سونىمەن قاتار، د.جولىمبەتوۆ، ا.تاڭىربەرگەنوۆ، م.سارسەنبايەۆا، ا.نوعايبايەۆا، م.سۇگىربايەۆ سىندى جىرشى شاكىرتتەرىم ءوز ونەرلەرىن كورسەتتى. ەلىمىزگە بەلگىلى كۇيشى ب. دۇيسەنعازييەۆ ماعان ارناعان "ەلمۇرا" كۇيىن تارتۋ ەتتى. اقيىق اقىندار س.تۇرعىنبەكوۆ، ش.سارييەۆ، ش.دىلدەبايەۆ، ق.سارين، س.دوسجانوۆالاردىڭ شىعارماشىلىعىما ارنالعان ولەڭدەرى وقىلدى. بۇل كونسەرتتىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى ءتورت ساعاتقا سوزىلعانى. سونىڭ ىشىندە ءماۋلىمنياز، ەدىگە، وراق ماماي، سارتاي داستاندارىنان ۇزىندىلەر ورىندالدى. مەن لىق تولى زالداعى كورەرمەندەردىڭ ءتورت ساعات بويى قوزعالماستان وتىرىپ، جىر تىڭداعاندارىنا ريزا بولدىم. ەل-جۇرتىمنىڭ مەنىڭ ءانىمدى ساعىنىپ قالعانىن بايقادىم. وسى «ۇستاز تاعىلىمى» اتتى جىر كەشىمدى كەيىن قىزىلوردا، اقتاۋ قالالارىندا وتكىزدىم.

سونىمەن قاتار وسى كەشتە  "ارال، قازالى ءوڭىرىنىڭ جىراۋلىق ءداستۇرى" تاقىرىبىندا جازىلعان عىلىمي مونوگرافيام جارىق كورىپ، تۇساۋكەسەرىن جاسادىق. وعان جان-جاقتان كەلگەن اكادەميكتەر مەن عالىمدار قاتىستى. اكادەميكتەر ب.وماروۆ، و.جولمۇرزايەۆتار مەن ا.ءشارىپ، ءا.بارىك، ج.مالىبەكوۆ، ا. الماتوۆ، س.ەلەمەنوۆا، ر.نۇرتازا سىندى ونەرتانۋشى عالىمدار بولدى. وسىلاي 2023 جىلدىڭ 25-مامىرىندا وتكەن كەشىمىز وتە جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىلدى.  

- قاتەلەسپەسەم، «دۇرلەردىڭ دۇبىرىنەن جەتكەن داۋىس» اتتى شىعارماشىلىق كونسەرتىڭىز دە بىلتىرى وتكەن ەدى ...

- دۇرىس ايتاسىز، وتكەن جىل مەنىڭ شىعارماشىلىعىم ءۇشىن وتە تابىستى جىل بولدى.  ول كونسەرتىم 2023 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا "كوشپەندىلەرى ءۇنى" حالىقارالىق فەستيۆالىنىڭ اياسىندا ءوتتى. حالىقارالىق دەڭگەيدە وتكەن "دۇرلەردىڭ دۇبىرىنەن جەتكەن داۋىس" اتتى  جەكە شىعارماشىلىق كەشىم مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن «قازاقستان» ورتالىق كونسەرت زالىندا بولدى. كونسەرتكە ۇلتتىق ونەر ورتالىعىنىڭ ارتىستەرى، «استانا سازى» قازاق مەملەكەتتىك فولكلورلىق ءانسامبلى جانە ق ر مكق پرەزيدەنت وركەسترى، «HASSAK» ەتنو-فولكلورلىق توبى جانە شەت ەلدىك قوناقتار ا.سۇلتانبەكوۆ (تۇركيا رەسپۋبليكاسى)، فەريال باشەل (تۇركيا رەسپۋبليكاسى)، الپەر كىراچا (تۇركيا رەسپۋبليكاسى)، روزا امانوۆا (قىرعىز رەسپۋبليكاسى)، گۇلنار اللامبەرگەنوۆا (قاراقالپاقستان رەسپۋبليكاسى) جانە فولكلورتانۋشى عالىم، ەپيك جىرشى بەرىك ءجۇسىپوۆ، ءانشى اسقار مۇقيات، سالتانات ەرسۇلتان سىندى ونەر مايتالماندارى قاتىستى. ماعان ارنالعان "ەلمۇرا" كۇيىن وركەستر، ال دۇنيەدەن وتكەن اتا-اناما ارناعان ءوزىمنىڭ كۇيىمدى "استان سازى" ورىندادى. مەن كوپتەن بەرى ورىندالماي كەلگەن شىعارمالارىمدى ايتىپ، حالقىما تارتۋ ەتتىم. اقىن، شايىر، ۇستاز نۇرتۋعان كەنجەعۇل ۇلىنىڭ "قانەكەي سويلە، قىزىل ءتىل" شىعارماسىن شەت ەلدەن كەلگەن دوستارىممەن بىرگە بىرىگىپ ورىنداپ، حالىقتى ءدۇر سىلكىندىرىپ، كورەرمەندەردى ورىندارىنان تۇرعىزدىق. اسەرلى مۇنداي كونسەرتتى ەلىمىزدىڭ ءار قالاسىندا وتكىزۋگە بولاتىنداي ەدى، ءاتتەڭ وعان قولداۋ بولمادى. وسى كونسەرتتى وتكىزۋگە قولداۋ كورسەتكەن سول كەزدەگى مادەنيەت ءمينيسترى ا.رايىمقۇلوۆاعا جانە روزا باعلانوۆا اتىنداعى "قازاق كونسەرت" ۇجىمى مەن جەتەكشىسى تايىر قاراتايۇلىنا مىڭ دا ءبىر العىسىمدى بىلدىرەمىن. ءسوزدىڭ رەتى كەلىپ تۇرعاندا ايتا كەتكەنىم دۇرىس بولار، مەن وزبەكستاندا وتكەن حالىقارالىق «باحشى» جىراۋلار سايىسىندا ەكىنشى ورىن الدىم. جاقىندا ارال اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى اتاندىم.

- قازىرگى تاڭدا ءداستۇرلى جىرشىلىق ونەردىڭ ناسيحاتتالۋى قالاي؟

- بۇگىندە جىرشىلىق ونەردىڭ ناسيحاتتالۋى كەرەمەت نەمەسە ناشار دەپ ايتا المايمىن. ءبىراق، ولارعا مەملەكەتتىك تۇرعىدا ۇنەمى قولداۋ جاسالىنىپ، ناسيحاتتالىپ تۇرۋى كەرەك. ءداستۇرلى جىرشىلىق ونەرءدى دارىپتەپ، ناسيحاتتاپ جۇرگەن ونەر يەلەرى وتە ازبىز. وسى ونەرىمىز ەرتەڭگى كۇنى تەك قانا مۇراجايلاردا تۇرىپ قالماسا ەكەن دەيمىن. الدا ۇلكەن تەحنولوگيالىق دامىعان قوعام كەلە جاتىر. وسىنداي قوعامداعى ادامداردىڭ رۋحاني ءوي-ورىسى، بويىنداعى كۇش-قۋاتىنىڭ ءبارى روبوت تەكتەس بولىپ قالماسا ەكەن. ادامزاتتىڭ ءوزىنىڭ دامۋ جولىندا رۋحاني كۇش-قۋاتى ءوز بويىندا بولىپ، ەلىن-جەرىن، وتانىن سۇيەتىن ۇلكەن تۇلعالار قالىپتاسىپ، قازاقىلىعىمىزدان ايىرىلىپ قالماساق ەكەن دەگەن زارىم بار.

كەزىندە تۇڭعىش پرەزيدەنت ءبىزدى ۇلتتىق قۇندىلىقتى دارىپتەۋ ماقساتىندا الماتىدان ارنايى شاقىرتۋمەن الدىرعان ەدى. تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ قالىپتاسۋ جولىنداعى قانشاما مادەني ءىس-شارالاردا ونەر كورسەتتىك. وكىنىشتىسى، سوڭعى كەزدەرى جىرشىلىق-تەرمەشىلىك ونەرگە دەگەن نەمقۇرايلىلىقتى بايقايتىندايمىن. جاقىندا عانا "كوشپەندىلەر ويىنى" حالىقارالىق فەستيۆالىنىڭ بىردە-بىر مادەني ءىس-شاراسىنا ءبىز شاقىرىلمادىق. باسقا دا مەملەكەتتىك دەڭگەيدە ءوتىپ جاتقان مادەني شارالارعا شاقىرتۋلاردى از الىپ جاتامىز. ۇلتتىعىمىزدى ۇلىقتايتىن جىرشىلىق ونەردىڭ مارتەبەسى قاشاندا بيىك بولىپ كەلگەن. ول قازاقتىڭ قانىمەن، جانىمەن بىتە قايناسىپ كەلە جاتقان ونەر. ول ومىرىمىزدەن وشە باستاسا قازاقيلىعىمىزدان ايىرىلىپ، ۇلتتىعىمىزدى جوعالتا باستارىمىز حاق.

- ءبىر اڭگىمەڭىزدە «قازىرگى كوۋچ، ترەنەر، پسيحولوگتاردىڭ ايتىپ جۇرگەندەرىن كەزىندە جىرشىلار ايتىپ تاستاعان» دەپ ەدىڭىز...

- ءبىزدىڭ ۇلتتىق قۇندىلىعىمىزدىڭ ءبارى - جىر-داستاندارىمىزدا، تەرمە-تولعاۋلارىمىزدا ناسيحات، وسيەت، قانشاما اقىلناما بولىپ تۇنىپ تۇر. ولاردى جىراۋلاردىڭ شىعارمالارىنا ۇڭىلسەڭىز، كەڭىنەن تاۋىپ الاسىز. جىراۋلاردىڭ شىعارماسى – تۇنىپ تۇرعان قازاق فيلوسوفياسى. وندا ادامدى تاربيەلەۋدىڭ نەبىر اقىل-كەڭەستەرى بار. قازىرگى پسيحولوگ، كوۋچ دەگەندەردىڭ ايتىپ جۇرگەندەرىنىڭ ءبارى، ياعني ادام تاربيەلەۋگە قاتىستى اقىل-كەڭەستەر وندا تۇنىپ تۇر. جىرشىلار قارا حالىق پەن حاننىڭ اراسىنداعى التىن كوپىر بولدى. ءقازىر اركىم اقىلشى بولىپ كەتتى. اركىم ويىنا كەلگەندى ايتاتىن دانا بولۋدا. بولماسىن ەمەس، ءبارى بولسىن. الايدا قازىرگى ايتىلىپ جاتقان اڭگىمەلەردىڭ ءبارى شەت ەلدىڭ جانە ورىس پسيحولوگتارىنىڭ جازعاندارى مەن ايتقاندارى. بىزگە ولاردىڭ كەرەگى دە جوق. كورە بىلگەن، تۇسىنە بىلگەندەرگە ءوزىمىزدىڭ جىراۋلارىمىزدىڭ سوزدەرىنىڭ ءوزى جەتكىلىكتى. مىسالى نۇرتۋعان اقىن ايتادى:

دۇنيە مەكەن بولدىڭ سەن كىمدەرگە،

ءومىر شات ەڭبەك ەتسەڭ بىلگەندەرگە،

كەلگەن سوڭ دۇنيەگە اۋا جۇتىپ،

بولادى اركىم قۇمار ءار ونەرگە. 

ومىردە ءبىلىم يەسى ادامدا بار،

دۇنيەگە ريزا بولىپ كەلگەنىڭە.

اراسى جاقسىلىقتىڭ ءتۇرلى-تۇرلى،

داۋرىعىپ جۇرت ايتقانعا سىرتتاي سەنبە.

ومىردە جاقسى دا بار، جامان دا بار،

جۇعىمسىز جورعالايدى كەي جەرمەن دە، 

جاعىمپاز جاعىنادى جارامساقتاپ،

جۇكتەيدى سۋايتتىعىن قىزىل تىلگە.

قوينىنا جىلان سالىپ وتىرادى،

 سىرتى قاس،  ءىشى جىلماڭ كوز كورگەنگە.

وسەكتى ونەر-بىلىم پۇلسىز تاسىپ،

جۇرەدى ءسوز ارقالاپ بىردەن بىرگە.

دوس جەكجات جانىڭنان دا جاقىنىراق

زالىم دا ەڭ اسىلدىڭ ءبارى وزىڭدە، - دەپ ناسيحاتتى توگىپ-توگىپ، اقىل-كەڭەستى ايتىپ كەلەدى دە:

ەي ادامدا، ادام بولساڭ سىپايى بول،

ادامنىڭ ءزىل تۇرماسىن مىنەزىندە، - دەيدى. ءبىزدىڭ قازىرگى ايتىپ جۇرگەن سوزدەرىمىزدىڭ بارلىعىنىڭ ءتۇيىنى وسى. «ادامدار، ادام بول، سىپايى بول» دەيدى. كوركەم مىنەز، سابىر، اقىل، جىگەر، كۇش ەڭبەكتىڭ ءبارى – وسى ەكى شۋماقتا جاتىر. وسىنداي جىراۋلاردىڭ ءاربىر ءسوزىن تىڭداساڭ كۇش، ەنەرگيا، رۋح الاسىڭ. جۇدەپ جۇرگەن ساناڭدى، قۇلازىپ جۇرگەن كوڭىلىڭدى جىراۋلار عانا ەمدەيدى. سوندىقتان دا جىراۋلارعا ەرەكشە قولداۋ جاسالىنىپ، ولارعا كادۋىلگىدەي قورعان بولۋ كەرەك.

 - «شاكىرتسىز ۇستاز تۇل» دەگەندەي، قانداي ۇزدىك شاكىرتتەرىڭىزدىڭ ونەرىنە، تالانتىنا ءتانتى بولىپ وتىراسىز؟   

- قۇدايعا شۇكىر، مەنىڭ تالانتتى شاكىرتتەرىم وتە كوپ. بيىل عانا ءبىتىرىپ كەتكەن شاكىرتىم نۇرايىم ەرتالاپ سەگىز داستاندى، قانشاما تەرمە-تولعاۋلاردى جانە ماقامداردى جاتقا بىلەدى. وعان ءبىراز دۇنيە ۇيرەتتىم. مەن ءاربىر شاكىرتىمە ايتىپ وتىرعان جىر-تەرمەسىندەگى ادامي قۇندىلىقتاردىڭ بويلارىنان دا تابىلۋىن قاداعالاپ ايتامىن. ايتپەسە، كوپ ادامدار جاتتاندى تۇردە اۋىزى كول، ىستەگەن ءىسى ءشول بولىپ جۇرەدى. جىراۋ ءوزى جىراۋ بولعاننان كەيىن سول جىرشى، تەرمەشى دەگەن اتقا لايىقتى بولۋى كەرەك. اۋزىنان شىققان ءسوزى، ىستەگەن ءىسى، كيگەن كيىمىنە دەيىن ۇيلەسىمدىلىكتە، سۇيكىمدى، سىپايى، جىگەرلى، اقىلدى، ۇلگى الاتىنداي دەڭگەيدە بولۋى كەرەك. ەلدى سوڭىنان ەرتە الاتىنداي بولۋعا تاربيەلەيمىن. نۇرايىمىم بيىل استانا فيلارمونياسىنا قىزمەتكە ورنالاستى. سونىمەن قاتار، مەنىڭ ءاليحان دۇيسەنباي ەسىمدى ونەرلى شاكىرتىم «قازاق كونسەرتتە» جۇمىس جاساۋدا. ايتا بەرسەم، تالانتتى شاكىرتتەرىم كوپ. سولاردىڭ ىشىندەگى ەلۆيرا ەسنازاروۆا، باعداۋلات، ارايلىم ومىربەكوۆا، قاسەمحان كىشكەنەيەۆ، ابىلايحان بەكتاسوۆ جانە اينۇر قونىسبايەۆا سىندى شاكىرتتەرىمنىڭ جەتىستىكتەرىمەن قۋانىپ جۇرەمىن. جوعارى وقۋ ورنىندا دا تالانتتى شاكىرتتەرىم ءوسىپ كەلەدى. اللاعا شۇكىر، بابانىڭ مۇراسىن امانات ەتىپ الىپ جۇرگەن شاكىرتتەرىمنىڭ بارىنا قۋانامىن.   

- سۇحبات بەرگەنىڭىزگە راحمەت!

 اۆتورى: مارا كەلەس

 

 

 

 

 

 

قۇپيا ساپار، جاسىرىن قۋانىش: ءامينانى الماتىعاجەتەلەگەن 15 ميلليون تەڭگەلىك مۇمكىندىك
27 قاراشا 2025
قۇپيا ساپار، جاسىرىن قۋانىش: ءامينانى الماتىعاجەتەلەگەن 15 ميلليون تەڭگەلىك مۇمكىندىك

كەيدە ادامنىڭ ءومىرىن وزگەرتۋ ءۇشىن ۇلكەن دايىندىقتىڭقاجەتى جوق. ءبىر ءسات قانا — تاعدىردىڭ تىلسىمنان تارتقانجەلى، ءبىر بيلەت، ءبىر قوڭىراۋ… شىمكەنتتىڭ قاراپايىم قىزى ءامينا ءۇشىن ءدال سونداي كۇن 23 قاراشا بولدى. TeleBingo-نىڭ تىكەلەي ەفيرىندە ويناتىلعان 15 ميلليون تەڭگەلىك پاتەر ءدال سونىڭ ماڭدايىنا جازىلدى.

 

ءبىراق بۇل — قۇرعاق ۇتىس جاڭالىعى ەمەس. بۇل — قۋانىشىنىشىنە بۇگىپ، بار سىرىن جۇرەگىنە ساقتاعان جاس ايەلدىڭ ۇنسىزجەڭىسى. تاعدىرلى كۇننىڭ ار جاعىندا ۇلكەن تولقۋ، جاسىرىنساپار جانە وزگەشە قۋانىش جاتىر.

 

«العاشىندا ءوزىم دە تۇسىنبەي قالدىم…»

ءامينا لوتەرەياعا جاڭا عانا قىزىعا باستاعانداردىڭ ءبىرى. كەيدە بيلەت الادى، كەيدە مۇلدە ويلامايدى. «ماعان دا بىركۇندە ۇلكەن ۇتىس بۇيىرار» دەگەن وي باسىنا كەلمەگەن. ءبىراقالسىز ءۇمىتتىڭ ارتىندا كۇشتى مۇمكىندىكتىڭ جاسىرىنىپتۇراتىنىن ادام كوبىنە كەيىن تۇسىنەدى.

 

تەلەفون شىر ەتىپ، TeleBingo ماماندارى پاتەر ۇتقانىنايتقاندا، ءامينا ساسىپ قالادى.

«العاشىندا تۇسىنبەدىم. نە بولىپ جاتقانىن ۇعا المايقالدىم. ءبىرتۇرلى باسىم اينالىپ كەتتى…» — دەيدى ول ءسولساتتى ەسكە الىپ.

 

وقيعا بولعان ساتتە ول جۇمىستا، ارىپتەستەرىنىڭ ورتاسىنداەدى.

– نە بولدى؟ بىردەڭە ەستىدىڭ بە؟ – دەپ سۇراي باستاعانداربولدى.

ءبىراق ءامينا ەشكىمگە ءتىس جارماي، قۋانىشىن جان دۇنيەسىنەجاسىرىپ ۇلگەردى. قۋانىش ۇلكەن بولعان سايىن، ادام ونى بىردەن بولىسۋگە قيمايدى.

 

الماتىعا باراتىن ساپاردى «كومانديروۆكا» دەپ ءتۇسىندىردى

ۇتىستى راسىمدەۋ ءۇشىن ءامينا الماتىعا جول تارتتى. ءبىراقبۇل ساپاردىڭ شىن ءمانىن ەشكىمگە اشپايدى. ۇيدەگىلەرگە:

«جۇمىس بويىنشا كومانديروۆكاعا بارا جاتىرمىن» — دەپايتىپ شىعادى.

 

بۇل — ساقتىق. بۇل — قاۋىپسىزدىك. بۇل — ءوز ومىرىندەگى ەڭۇلكەن قۋانىشتى ءالى ەشكىممەن بولىسپەي، جاڭا باسپاناعاسەنىمدى تۇردە قادام باسۋدىڭ ءتاسىلى.

ءامينا كەزدەسكەن ماماندارعا:

* ۆيدەوسەمكاعا تۇسپەيتىنىن،

* سۋرەتتەردە ءوزى كورىنبەيتىنىن،

* جەكە مالىمەتتەردى جاريالاعىسى كەلمەيتىنىن

الدىن الا ەسكەرتكەن.

 

تۇسىنۋگە دە بولادى: بۇل – ونىڭ ەڭ العاشقى مەنشىكتىپاتەرى. جاس، تۇرمىس قۇرماعان، كەيتەرينگ سالاسىنداتۇراقتى جۇمىس ىستەيتىن قىز ءۇشىن بۇل قادام — ءجاڭاومىردىڭ ەسىگى.

 

TeleBingo مەن LOTO 6/49: ءبىر بيلەتتىڭ ارتىنداعى جاڭامۇمكىندىك

TeleBingo بيىلدىڭ وزىندە 13-رەت پاتەر ويناتتى. ال بۇلجولعى باستى جۇلدە — ءاميناعا بۇيىرعان 15 ميلليون تەڭگەلىك باسپانا. قاتىسۋ ءۇشىن كوپ تالاپ جوق: بار بولعانى 3 500 تەڭگەلىك لوتوجيناق ساتىپ الۋ جەتكىلىكتى.

 

ءامينا تەك TeleBingo-مەن توقتاپ قالماي، LOTO 6/49 دا قاتىسادى. لوتەرەيانىڭ بۇل تۇرىندە دە اي سايىن اۆتوكولىكيەسى انىقتالادى. كەلەسى قوسىمشا ۇتىس — 28 قاراشا كۇنى، ساعات 22:00-دە Satty Zhuldyz YouTube-ارناسىندا وتەدى.

 

ساتىپ الۋ دا قيىن ەمەس: 3 000 تەڭگەلىك لوتوجيناق — ساتۋنۇكتەلەرىندە دە، sz.kz سايتىندا دا بار.

 

قازاق «نەسىبەسى باردىڭ — نەسىبەسى تارتادى» دەيدى. كىمگەقانداي يگىلىك بۇيىراتىنىن تاعدىردىڭ ءوزى بىلەدى. بىرەۋگە – ماڭداي تەردەن، بىرەۋگە – وسىنداي توسىننان كەلگەنمۇمكىندىك ارقىلى.

 

«مەنىڭ جولىم بولدى. ەندى سىزدەرگە دە تىلەيمىن»

ءامينا العان اسەرىمەن ءبولىسىپ:

«ءالى كۇنگە دەيىن سەنبەي ءجۇرمىن. مۇمكىن ەمەس سياقتى. ءبىراقتاعدىر وسىلاي كۇلىپ قارادى. بارشا قاتىسۋشىلارعا ساتتىلىكتىلەيمىن. مەنىڭ جولىم بولعانداي، سىزدەرگە دە جول بولسىن»، — دەيدى.

 

بۇل — ونىڭ جەكە قۋانىشى عانا ەمەس، مىڭداعانقازاقستاندىققا كەلگەن ءۇمىتتىڭ جاڭعىرۋى. ويتكەنى بىرەۋدىڭجولى بولىپ جاتسا، ەكىنشىسىنىڭ دە جولى اشىلاتىنىناسەنىم ارتادى جۇرت.

 

ULYS ءتۇيىنى

ءامينا — جاي عانا TeleBingo جەڭىمپازى ەمەس. ول — بىركۇندە ءومىرىن وزگەرتۋگە مۇمكىندىك بار ەكەنىن دالەلدەگەنقاراپايىم قازاق قىزى.

15 ميلليون تەڭگەلىك باسپانا — ونىڭ جاڭا باستاماسى، جاڭاتىنىسى، جاڭا بەلەسى.

 

ءبىر بيلەت — ءبىر مۇمكىندىك.

ءبىر قوڭىراۋ — ءبىر تاعدىردىڭ وزگەرىسى.

ءبىر ءسات — جاڭا ءومىردىڭ ەسىگى.

 

قازاقتىڭ ءار شاڭىراعىنا وسىنداي قۋانىش بۇيىرسىن.

ءۇمىت ۇزىلمەسىن. نەسىبەنىڭ جولى توقتاماسىن.

ءبىز تۋرالى
ulys.kz — اقپاراتتىق، ساراپتامالىق جانە تانىمدىق باعىتتاعى ماتەريالداردى بەرەدى.
 
مۋلتيمەديالىق جوبا زامان تالابىنا ساي جاسالعان. قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق نارىعىن ساپالى
كونتەنتپەن قامتاماسىز ەتۋگە ۇلەس قوسۋعا باعىتتالعان. مۇنداعى ساراپتامالىق، تانىمدىق
ماقالالار سان سالانى قامتيدى. گەوستراتەگيا، گەوەكونوميكا، گەوساياسات، حالىقارالىق
قاتىناستار مەن ەلدىڭ ىشكى-سىرتقى ساياساتى، ەكونوميكا، جاھاندا بولىپ جاتقان تەكتونيكالىق
وزگەرىستەر مەن ترەند تاقىرىپتار ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىنان تەرەڭ تالدانىپ قازاق
وقىرماندارىنا جەتكىزىلەدى. ورتالىق ازيا مەن تۇركى الەمىنە ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى.