ۆاليۋتا باعامى
  • USD -

    531.5
  • EUR -

    552
  • RUB -

    5.07
قازاقستاندا زەينەتاقى مەن جاردەماقى كولەمى 10 پايىزعا وسەدى
31 ناۋرىز 2020
قازاقستاندا زەينەتاقى مەن جاردەماقى كولەمى 10 پايىزعا وسەدى

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ قازاقستاندىقتارعا مالىمدەمە جاسادى. Ulys اقورداعا سىلتەمە جاساي وتىرىپ، مالىمدەمەنىڭ تولىق ءماتىنىن جاريالايدى.

 

***

 

قۇرمەتتى وتانداستار!

 

ءقازىر بۇكىل الەم بۇرىن-سوڭدى بولماعان كۇردەلى جاعدايمەن بەتپە-بەت كەلىپ وتىر.

كوروناۆيرۋس ىندەتى دۇنيە ءجۇزىن جايلاپ بارادى.

بۇگىندە 177 مەملەكەتتە 800 مىڭعا جۋىق ادام وسى دەرتكە شالدىقتى.

ونى جۇقتىرعاندار سانى كۇننەن-كۇنگە ارتۋدا.

ءبىز توتەنشە جاعداي جاريالاپ، قازاقستاندا ۆيرۋستىڭ جاپپاي تارالۋىنا جول بەرمەدىك.

سونىڭ ارقاسىندا احۋالدى باقىلاۋدا ۇستاپ وتىرمىز.

حالقى قازاقستانمەن شامالاس كەيبىر ەلدەردە كوروناۆيرۋسقا شالدىققاندار ونداعان ەسە كوپ.

مەن ەلوردا مەن الماتىدا عانا ەمەس، ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرىندە كارانتيندى كۇشەيتۋدى تاپسىردىم.

بارشا قازاقستاندىقتارعا سابىر ساقتاپ، تۇسىنىستىك تانىتقانى ءۇشىن العىسىمدى ايتامىن.

ءبىز دۇربەلەڭ تۋدىرۋعا جول بەرمەيمىز.

ءدال وسى كەزدە حالىق مەملەكەتكە قولداۋ كورسەتۋى كەرەك.

بۇل – اسا ماڭىزدى.

كوروناۆيرۋس – باتپانداپ كىرىپ، مىسقالداپ شىعاتىن ءقاۋىپتى دەرت.

دەگەنمەن، ءبىز ىندەتكە شالدىققان ادامدارعا بارلىق قاجەتتى كومەكتى كورسەتەمىز.

بۇگىندە بۇكىل ەلىمىز دارىگەرلەر مەن مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ قايسارلىعىنا ءتانتى بولۋدا.

ولار – ادام ومىرىنە اراشا ءتۇسىپ جاتقان بۇگىنگى كۇننىڭ باتىرلارى.

سوندىقتان، پاندەمياعا قارسى كۇرەستىڭ الدىڭعى لەگىندە جۇرگەندەرگە قوسىمشا قولداۋ كورسەتۋ جونىندە شەشىم قابىلدادىم.

دارىگەرلەرگە جانە مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنە 3 اي بويى قوسىمشا ۇستەمە اقى تولەنەدى.

مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءومىرىن ساقتاندىرۋ ماسەلەسى دە شەشىمىن تاپتى.

ارينە، اق حالاتتى ابزال جاندار بۇدان دا زور قولداۋعا لايىق.

توتەنشە جاعداي رەجيمىنىڭ قاشاندا ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك سالدارى بولادى.

ءبىز ءۇشىن ازاماتتاردىڭ دەنساۋلىعىمەن قاتار ولاردىڭ ءوز تابىسىنان ايىرىلماۋى دا ماڭىزدى.

مەن بۇعان دەيىن داعدارىسقا قارسى العاشقى شارالار توپتاماسىن جاريالادىم.

جاعدايدىڭ ۋشىعا تۇسكەنىن ەسكەرىپ، ازاماتتارعا جانە بيزنەسكە ودان ءارى قولداۋ كورسەتۋ جونىندە مىناداي قوسىمشا شەشىمدەر قابىلدادىم.

ينفلياسيانىڭ ارتۋىنا بايلانىستى زەينەتاقى، مەملەكەتتىك جاردەماقى جانە اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك مولشەرىن 10 پايىزعا يندەكساسيالاۋدى تاپسىردىم.

وسىعان وراي، اتالعان ساناتتاعى ازاماتتاردىڭ تابىسىن ارتتىرۋ ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان 200 ميلليارد تەڭگەدەن استام قاراجات بولىنەدى.

تابىسىنان ايىرىلعان ازاماتتارعا ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرىندە قولداۋ كورسەتتىك.

ەندى، 42500 تەڭگە كولەمىندەگى وسى كومەكتى الاتىن ازاماتتاردىڭ ساناتىن كەڭەيتۋدى تاپسىرامىن.

سوعان وراي، بۇل قولداۋعا ءوزىن-وزى جۇمىسپەن قامتىعاندار مەن رەسمي تىركەلمەي جۇمىس ىستەيتىندەر دە يە بولادى. 

بۇل كومەك بەلگىلەنگەن ءتارتىپ بويىنشا شىن مانىندە مۇقتاج ادامدارعا عانا بەرىلەدى.

جالپى، 3 ميلليونعا جۋىق ازاماتىمىزعا قولداۋ كورسەتىلەدى.

سونىمەن قاتار، تۇرمىسقا قاجەتتى زاتتار مەن ازىق-تۇلىكتى تەگىن الاتىن ازاماتتاردىڭ قاتارى كوبەيەدى.

اتاپ ايتقاندا، مۇنداي كومەكتى مۇگەدەكتەر جانە جۇمىسسىز رەتىندە تىركەلگەن ازاماتتار دا يەلەنەدى.  

تەگىن ازىق-تۇلىك سەگىز ءجۇز مىڭنان استام ادامعا بەرىلەدى.

مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى بويىنشا ساقتاندىرىلماعان ازاماتتاردىڭ مەديسينالىق كومەك الۋ قۇقىعىن 1 ساۋىردەن 1 شىلدەگە دەيىن ۇزارتۋدى تاپسىرامىن.

سوعان بايلانىستى مەديسينالىق كومەك ازاماتتارعا بۇرىنعىداي قول جەتىمدى بولىپ قالا بەرەدى.

ءبىز شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە قولداۋ كورسەتۋ ءۇشىن بۇرىن-سوڭدى بولماعان شارالاردى قولعا الىپ وتىرمىز.

كاسىپكەرلەرگە كومەك كورسەتۋىمىز كەرەك.

ويتكەنى، ولار – ەكونوميكامىزدىڭ تىرەگى.

اكىمدىكتەر جەرگىلىكتى كاسىپورىنداردىڭ ءونىمىن كەم دەگەندە 6 اي بويى كەپىلدى ساتىپ الۋ ءتارتىبىن جولعا قويۋى كەرەك.

شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرىن بيىلعى 1 قازانعا دەيىن ەڭبەكاقى تولەۋ قورىنان ۇستالاتىن سالىقتان بوساتۋدى تاپسىرامىن.

مۇنداي قولداۋ ساۋدا، كولىك قىزمەتى، ءقوناقۇي، تۋريزم جانە باسقا دا سالالاردى قامتيدى. 

اۋىل شارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن كاسىپكەرلەرگە دە قولداۋ كورسەتىلەدى.

اتاپ ايتقاندا، بيۋدجەتتەن 70 ميلليارد تەڭگە بولىنەدى.

كوكتەمگى ەگىس ناۋقانى ءۇشىن «قاراپايىم زاتتار ەكونوميكاسى» باعدارلاماسى ارقىلى قوسىمشا 100 ميلليارد تەڭگە ءبولۋدى تاپسىرامىن.

ەڭ الدىمەن، شاعىن جانە ورتا شارۋا قوجالىقتارىنا قولداۋ كورسەتكەن ءجون.

سونىمەن قاتار، ۇكىمەتكە جانارمايدىڭ نارىقتىق باعاسىن ون بەس پايىزعا ارزانداتىپ، 165 تەڭگەگە دەيىن تومەندەتۋ مىندەتى جۇكتەلدى.

وسىنى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن 390 مىڭ توننا جانارماي جەڭىلدىكپەن ساتىلاتىن بولادى.

جالپى، وسى ايتىلعان شارالار قازىرگىدەي كۇردەلى كەزەڭدە ازاماتتار مەن وتاندىق بيزنەستى قولداۋ ءۇشىن كەرەك.

مۇنىڭ بارلىعى كوروناۆيرۋس ىندەتىنىڭ زالالىن تەزىرەك جويۋعا اسەر ەتەدى دەپ سەنەمىن!

دوروگيە سووتەچەستۆەننيكي!

 

پولوجەنيە ۆ ميرە وستاەتسيا سلوجنىم. ينفيسيروۆانو پوچتي 800 تىسياچ چەلوۆەك ۆ 177 ستراناح. ديناميكا زابوليەۆانيي راستەت ەجەدنيەۆنو، پو ۆسەي ۆيديموستي، پريبليجاياس ك سۆوەمۋ پيكۋ.

ۆيرۋس پروۆەرياەت نا پروچنوست ۆسە گوسۋدارستۆا.

كازاحستان ودنيم يز پەرۆىح پرينيال نەوبحوديمىە مەرى. بلاگوداريا ۆۆەدەنيۋ رەجيما چرەزۆىچاينوگو پولوجەنيا نام ۋدالوس پرەدوتۆراتيت نەكونتروليرۋەموە راسپروسترانەنيە ۆيرۋسا.

بەز ەتوگو كوليچەستۆو ينفيسيروۆاننىح موگلو بىت ۆ رازى بولشە.

پو موەمۋ پورۋچەنيۋ ۋسيلەنى كارانتيننىە مەرى نە تولكو ۆ ستوليسە ي ۆ الماتى، نو ي ۆو ۆسەح رەگيوناح سترانى.

بلاگوداريۋ ۆسەح كازاحستانسيەۆ زا پونيمانيە، سپوكويستۆيە ي ۆىدەرجكۋ.

مى نە دوپۋستيم پانيكي، ي ۆ ەتوم گراجدانە دولجنى پوددەرجات گوسۋدارستۆو. سەيچاس ەتو ۆاجنو كاك نيكوگدا.

سەگودنيا ۆسيا سترانا ۆوسحيششاەتسيا مۋجەستۆوم ي ستويكوستيۋ كازاحستانسكيح ۆراچەي ي مەدرابوتنيكوۆ. وني ناستوياششيە گەروي، كوتورىە سپاسايۋت جيزني.

منوي پرينياتو رەشەنيە و دوپولنيتەلنىح مەراح پوددەرجكي تەح، كتو ناحوديتسيا نا پەرەدوۆوي بوربى س پاندەميەي.

دۋمايۋ، سەگودنيا ەتو ساموە مالوە، چتو مى موجەم سدەلات دليا ناشيح مەديكوۆ.

وتدەلنوي بلاگودارنوستي  زاسلۋجيۆايۋت ي سوترۋدنيكي پوليسيي، ا تاكجە ۆوەننوسلۋجاششيە.

ك سوجالەنيۋ، رابوتا ي جيزن ۆ رەجيمە چپ ۆسەگدا پريۆوديت ك زناچيتەلنىم ەكونوميچەسكيم ي سوسيالنىم يزدەرجكام.

منوگيە كازاحستانسى سەگودنيا ستالكيۆايۋتسيا س بولشيمي ترۋدنوستيامي. مى ەتو پرەكراسنو پونيماەم.

پراۆيتەلستۆو ي اكيمى ۋجە پريستۋپيلي ك رەاليزاسيي پەرۆوگو پاكەتا انتيكريزيسنىح مەر.

پونيمايا وستروتۋ سيتۋاسيي، منوي پرينياتو رەشەنيە و دالنەيشيح شاگاح پو پوددەرجكە گراجدان ي بيزنەسا.

پەرۆوە. پورۋچايۋ پرويندەكسيروۆات پەنسيي ي گوسۋدارستۆەننىە پوسوبيا، ۆكليۋچايا ادرەسنۋيۋ سوسيالنۋيۋ پوموشش، نا 10% ۆ گودوۆوم ۆىراجەنيي.

ەتو وزناچاەت ۋۆەليچەنيە دوحودوۆ سووتۆەتستۆۋيۋششيح كاتەگوريي ناشيح گراجدان نا وبششۋيۋ سۋممۋ بولەە 200 ميللياردوۆ تەنگە.

ۆتوروەپورۋچايۋ راسشيريت وحۆات دوپولنيتەلنىمي سوسيالنىمي ۆىپلاتامي ۆ رازمەرە ودنوي مينيمالنوي زارابوتنوي پلاتى، و چەم يا گوۆوريل 23 مارتا.

سچيتايۋ، چتو ەتي دەنگي – 42500 تەنگە – دولجنى پولۋچات نە تولكو تە، كتو رانەە يمەل وفيسيالنۋيۋ رابوتۋ ي زارپلاتۋ. نۋجنو پوموچ ناشيم گراجدانام، كوتورىە ياۆلياليس ي ياۆليايۋتسيا ساموزانياتىمي يلي رابوتالي نەوفيسيالنو.

دليا ەتوگو يم دوستاتوچنو فورماليزوۆات سۆوي ستاتۋس، پوسلە چەگو نا ۆەس پەريود چپ وني ناچنۋت پولۋچات ەجەمەسياچنۋيۋ سوسۆىپلاتۋ وت گوسۋدارستۆا.

ۆىسكازىۆايۋتسيا وبوسنوۆاننىە وپاسەنيا، چتو نەكوتورىە گراجدانە، يمەيا دوستاتوچنىە نەوفيسيالنىە دوحودى، ۆسە راۆنو بۋدۋت وفورملياتسيا دليا پولۋچەنيا ەتوي ۆىپلاتى.

س پودوبنوي سيتۋاسيەي مى، ەسلي پومنيتە، ۋجە ستالكيۆاليس.

نو يز-زا وتدەلنىح نەسوزناتەلنىح ليۋدەي مى نە موجەم ستاۆيت پود ۋدار سوتني تىسياچ دەيستۆيتەلنو نۋجدايۋششيحسيا سوگراجدان.

ۆ سەلوم مەرى، ۆىسكازاننىە منوي 23 مارتا ي سەگودنيا، وحۆاتيات پوريادكا 3 ميلليونوۆ ناشيح گراجدان.

ترەتەپورۋچايۋ پرودليت س 1 اپرەليا دو 1 يۋليا پراۆو نەزاستراحوۆاننىح گراجدان پولۋچات مەديسينسكۋيۋ پوموشش ۆ سيستەمە وبيازاتەلنوگو سوسيالنوگو مەديسينسكوگو ستراحوۆانيا.

نا ەتوت پەريود وبسلۋجيۆانيە گراجدان ۆ مەدۋچرەجدەنياح دولجنو وسۋششەستۆلياتسيا ۆ پولنوم وبەمە، نەزاۆيسيمو وت ستاتۋسا ۋچاستنيكا وسمس.

چەتۆەرتوەنەوبحوديمو راسشيريت پەرەچەن كاتەگوريي گراجدان، كوتورىم دولجنى پرەدوستاۆلياتسيا بەسپلاتنىە پرودۋكتوۆو-بىتوۆىە نابورى.

تاكوي پاكەت پوموششي دولجەن بىت دوپولنيتەلنو پرەدوستاۆلەن ينۆاليدام 1-ي، 2-ي، 3-ي گرۋپپ، دەتيام-ينۆاليدام ي وفيسيالنو زارەگيستريروۆاننىم بەزرابوتنىم.

ەتو مەرا وحۆاتيت بولەە 800 تىسياچ چەلوۆەك.

پريچەم نۋجنو ۋتۆەرديت مينيمالنىي رازمەر تاكيح نابوروۆ ۆ ناتۋرالنوم ۆىراجەنيي.

ۆاجنو زادەيستۆوۆات مەستنىي مالىي ي سرەدنيي بيزنەس دليا پرويزۆودستۆا ي دوستاۆكي.

پراۆيتەلستۆۋ نەوبحوديمو پريۆلەچ وتەچەستۆەننىە IT-كومپانيي دليا رازرابوتكي پلاتفورمى، كوتورايا پوزۆوليت وبەسپەچيت ەففەكتيۆنىي مەحانيزم مونيتورينگا سەليەۆوگو راسحودوۆانيا سرەدستۆ سوسيالنوي پوددەرجكي.

ۆ دالنەيشەم نۋجنو پوستەپەننو پەرەيتي وت ناتۋرالنىح نابوروۆ ك پەرەچيسلەنيۋ سرەدستۆ دليا ساموستوياتەلنوگو ۆىبورا ي پوكۋپكي.

پياتوە. كراينە ۆاجنو سۆويەۆرەمەننو پروۆەستي ۆەسەننە-پوليەۆىە رابوتى.

70 ميللياردوۆ تەنگە بۋدەت ۆىدەلەنو يز بيۋدجەتا ي دوۆەدەنو دو فەرمەروۆ چەرەز او «اگرارنايا كرەديتنايا كورپوراسيا». ستاۆكا دليا كونەچنىح زاەمششيكوۆ نە بۋدەت پريەۆىشات 5%.

پورۋچايۋ ناپراۆيت دوپولنيتەلنو 100 ميللياردوۆ نا ەتي سەلي ۆ رامكاح پروگراممى «ەكونوميكا پروستىح ۆەششەي». كونەچنايا ستاۆكا ۆ رامكاح ەتوي پروگراممى بىلا ۋنيفيسيروۆانا پو ۆسەم وتراسليام ي سوستاۆلياەت 6%.

ۆ پەرۆۋيۋ وچەرەد نەوبحوديمو پوددەرجات مەلكيە ي سرەدنيە كرەستيانسكيە حوزيايستۆا.

كرومە توگو، ستاۆليۋ پراۆيتەلستۆۋ زاداچۋ پو ۋدەشيەۆلەنيۋ سەنى ديزتوپليۆا دليا سەلحوزپرويزۆوديتەلەي دو 165 تەنگە زا ليتر يلي نا 15% وت رىنوچنوي سەنى.

دليا ەتوگو بۋدەت ۆىدەلەنو وكولو 390 تىسياچ تونن ديزتوپليۆا پو لگوتنوي سەنە.

پودچەركنۋ، چتو ۋدەشيەۆلەننوە توپليۆو دولجنو دويتي دو كونەچنىح پولۋچاتەلەي – فەرمەروۆ.

رابوتا ت.ن. «وپەراتوروۆ»، چەرەز كوتورىح يدەت سنابجەنيە، دولجنا بىت ابسوليۋتنو پروزراچنا.

پراۆيتەلستۆو ي گەنەرالنايا پروكۋراتۋرا دولجنى وبەسپەچيت سووتۆەتستۆۋيۋششيي نادزور ي كونترول ۆ رەگيوناح.

ەست رياد پروبلەم، كوتورىە ۋسلوجنيايۋتسيا ۆ ۋسلوۆياح كارانتينا – وفورملەنيە زالوگوۆوگو يمۋششەستۆا ۆ سوناح، نوتاريالنوە زاۆەرەنيە، پريوبرەتەنيە زاپاسنىح چاستەي ي ت.پ.

پوەتومۋ ۆوپروسى ۆەسەننە-پوليەۆىح رابوت دولجنى بىت نا وسوبوم كونترولە ۋ پراۆيتەلستۆا ي اكيماتوۆ.

س توچكي زرەنيا پرودوۆولستۆەننوي بەزوپاسنوستي سەيچاس كريتيچەسكي ۆاجەن كاجدىي دەن.

شەستوەيز-زا ۆۆەدەننىح كارانتيننىح مەر ۆوكرۋگ ستوليسى، گورودوۆ الماتى ي شىمكەنت نابليۋداەتسيا يزبىتوك ترۋدوسپوسوبنوگو ناسەلەنيا، پرەجدە ۆسەگو، مولودەجي.

پراۆيتەلستۆۋ ي اكيمام ۆ رامكاح «دوروجنوي كارتى زانياتوستي» سلەدۋەت نەزامەدليتەلنو ناچات كونكرەتنىە پروەكتى يمەننو ۆ ۋپوميانۋتىح رەگيوناح.

ۋ ليۋدەي دولجەن بىت يستوچنيك زارابوتكا، چتوبى وني نە سيدەلي ۋ زاكرىتىح شلاگباۋموۆ بەز سرەدستۆ ك سۋششەستۆوۆانيۋ.

گراجدانام، كوتورىە گوتوۆى ۆىەحات نا رابوتۋ ۆ رامكاح «دوروجنوي كارتى زانياتوستي»، بۋدۋت پرەدوستاۆلەنى «پودەمنىە» ۆ رازمەرە 2 مزپ يلي 85000 تەنگە سرازۋ جە پوسلە پريبىتيا ك مەستۋ رابوتى.

نە ۆزامەن، ا ۆ دوپولنەنيە ك رەگۋليارنوي زارابوتنوي پلاتە.

بۋدۋت رازۆەرنۋتى موبيلنىە رەكرۋتسكيە پۋنكتى، ۆ رامكاح كوتورىح اكيماتى پروۆەدۋت رازياسنيتەلنۋيۋ رابوتۋ، ەكسپرەسس-تەستيروۆانيە نا كوروناۆيرۋس، سبور ي ترانسپورتيروۆكۋ رابوتنيكوۆ دو مەستا نوۆوي رابوتى.

ي كونەچنو، ۆسەح زانياتىح پو «دوروجنوي كارتە بيزنەسا» رابوتوداتەلي وبيازانى وبەسپەچيت دوستوينىمي ۋسلوۆيامي ترۋدا ي سرەدستۆامي زاششيتى.

سەدموە. رانەە يا ۋجە وبنارودوۆال مەرى، ناپراۆلەننىە نا پوددەرجكۋ مسب. ەتو ي نالوگوۆىە پرەفەرەنسيي، ي وتسروچكي پو پلاتەجام پو زايمام، ي منوگوە درۋگوە.

چتو كاساەتسيا پرەدلوجەنيي پرەدستاۆيتەلەي مالوگو ي سرەدنەگو بيزنەسا.

بولشوە كوليچەستۆو يز نيح پوددەرجانو ي ۋجە رەاليزۋەتسيا گوسورگانامي. ەتو كاساەتسيا راسشيرەنيا ۆيدوۆ دەياتەلنوستي، پريزناۆاەمىح پريوريتەتنىمي دليا سەلەي گوسپوددەرجكي، سنيجەنيا ي ۋنيفيكاسيي ستاۆكي كرەديتا، ۋۆەليچەنيا وبەما گوسۋدارستۆەننىح گارانتيي.

اگەنتستۆو پو فينانسوۆومۋ رەگۋليروۆانيۋ رابوتاەت س بانكامي ي درۋگيمي فينورگانيزاسيامي پو ۆوپروسۋ وتسروچكي ي رەسترۋكتۋريزاسيي پلاتەجەي پو كرەديتام مسب.

حوچۋ وتدەلنو وستانوۆيتسيا نا داننوم ۆوپروسە.

منوگيە پرەدپرينيماتەلي پروسيات پريكازات بانكام نە ناچيسليات پروسەنتى نا كرەديتى زا پەريود چپ.

سلەدۋەت پونيمات، چتو دليا بانكوۆ ەتو ۋپۋششەننايا ۆىگودا، ۋبىتوك. بانكي توجە نەوتەملەمايا چاست ناشەي ەكونوميكي.

پوەتومۋ يا ۆنوۆ وبراششايۋس ك بانكام ۆتوروگو ۋروۆنيا پروياۆيت كونسترۋكتيۆيزم، گراجدانسكۋيۋ وتۆەتستۆەننوست ي سوليدارنوست.

ۆ ترۋدنىە دليا بانكوۆ مومەنتى گوسۋدارستۆو وكازالو يم زناچيتەلنۋيۋ پوموشش. سەيچاس وت ۆاس نۋجنا پوددەرجكا ناسەلەنيۋ ي وتەچەستۆەننومۋ بيزنەسۋ.

ۆمەستە س تەم، پري نەوبحوديموستي گوسۋدارستۆوم موگۋت بىت پرەدپرينياتى دوپولنيتەلنىە ديرەكتيۆنىە مەرى.

ۆ سەلوم ۆ سلۋچاە دالنەيشەگو ۋحۋدشەنيا سيتۋاسيي پراۆيتەلستۆو ي فينانسوۆىە رەگۋلياتورى پريمۋت مەرى پو رەشەنيۋ داننوگو ۆوپروسا.

دالەە. ناشي پرەدپرينيماتەلي نۋجدايۋتسيا ۆ دوپولنيتەلنوي پوددەرجكە ۆ چاستي سنيجەنيا نالوگوۆوگو برەمەني. ەتو ۆ وسوبەننوستي ۆاجنو س توچكي زرەنيا سوحرانەنيا زانياتوستي ي ۆىپلاتى زارپلات.

پوەتومۋ دليا سۋبەكتوۆ مسب ۆ نايبولەە پوستراداۆشيح سەكتوراح ەكونوميكي نا 6 مەسياسيەۆ (س 1 اپرەليا دو 1 وكتيابريا ت.گ.) وتمەنياەتسيا ناچيسلەنيە ي ۋپلاتا نالوگوۆ ي درۋگيح پلاتەجەي س فوندا وپلاتى ترۋدا.

ەتي سەكتورا ۆكليۋچايۋت ۆ سەبيا: وبششەستۆەننوە پيتانيە، وتدەلنىە سەكتورا تورگوۆلي، ترانسپورتنىە ۋسلۋگي، كونسۋلتاسيوننىە ۋسلۋگي، IT-سەكتور، گوستينيچنىي بيزنەس، تۋريزم ي ت.د.

گوسكوميسسيا پو چپ ۋتۆەرديت وكونچاتەلنىي پەرەچەن ي بۋدەت اكتۋاليزيروۆات ەگو پو مەرە نەوبحوديموستي.

ۆ وبراششەنيي پرەدپرينيماتەلەي يا تاكجە وتمەتيل پروسبۋ و نەناچيسلەنيي ليۋبىح نالوگوۆ نا پەريود كريزيسنوي سيتۋاسيي.

پو ەتومۋ ۆوپروسۋ حوتەل بى وتمەتيت سلەدۋيۋششەە.

وپەراتيۆنوە رەشەنيە بىلو پرينياتو، پو موەمۋ پورۋچەنيۋ پراۆيتەلستۆو پريوستانوۆيلو ۋپلاتۋ ۆسەح نالوگوۆ دليا مسب نا تري مەسياسا.

تو ەست نا داننىي مومەنت كونسترۋكسيا تاكوۆا، چتو نالوگي ۆ ەتوت پەريود پلاتيت نە نادو، نو پريدەتسيا زاپلاتيت پوزدنەە.

ۆمەستە س تەم، مى ۆنيماتەلنو يزۋچاەم سيتۋاسيۋ ۆ ەكونوميكە. ۆ زاۆيسيموستي وت توگو، كاكوي ونا بۋدەت، مى پريمەم وكونچاتەلنوە رەشەنيە.

دالەە. پراۆيتەلستۆوم ۆەدەتسيا رابوتا س پارتنەرامي پو ەۆرازييسكومۋ ەكونوميچەسكومۋ سويۋزۋ ۆ چاستي وبنۋلەنيا ۆۆوزنىح پوشلين دليا نايبولەە ۆاجنوگو دليا ناس يمپورتا.

رەشەنيە پو سرەدستۆام ينديۆيدۋالنوي زاششيتى، سىريۋ دليا يح پرويزۆودستۆا، ۆاكسينام، نابورام دليا دياگنوستيكي ۋجە پرينياتو.

پرودولجاەتسيا رابوتا پو سنيجەنيۋ يمپورتنىح پوشلين پو ريادۋ پرودوۆولستۆەننىح توۆاروۆ، پو كوتورىم مى نە ياۆلياەمسيا سامودوستاتوچنىمي.

پراۆيتەلستۆۋ سلەدۋەت وبەسپەچيت ۋچەت زاپروسوۆ وتەچەستۆەننوگو بيزنەسا ي ۋسكوريت داننۋيۋ رابوتۋ.

كراينە ۆاجنو تاكجە زادەيستۆوۆات پوتەنسيال مەستنوگو مالوگو ي سرەدنەگو بيزنەسا.

اكيماتى ي پراۆيتەلستۆو (چەرەز «گوسۋدارستۆەننۋيۋ پرودوۆولستۆەننۋيۋ كورپوراسيۋ») دولجنى نالاديت مەحانيزم گارانتيروۆاننوگو زاكۋپا پرودۋكسيي ۋ وتەچەستۆەننىح سەلحوز ي پەرەراباتىۆايۋششيح پرەدپرياتيي كاك مينيمۋم نا 6 مەسياسيەۆ ۆپەرەد، ت.ە. ۆنەدريت تاك نازىۆاەمىي «فورۆاردنىي زاكۋپ» يلي «پوكۋپكۋ پود ۋروجاي».

پرەدستويت وپرەدەليت چەتكيي مەحانيزم ينتەگراسيي پرەدپرياتيي پو ۆسەي سەپوچكە – وت پوليا دو پريلاۆكا ي وبەسپەچيت يح لگوتنىم كرەديتوۆانيەم.

بيزنەس، ۆ سۆويۋ وچەرەد، دولجەن ۆزيات نا سەبيا ۆسترەچنىە وبيازاتەلستۆا پو وبەسپەچەنيۋ وبەما پرويزۆودستۆا، سوحرانەنيۋ سەن، پوددەرجانيۋ زانياتوستي ي ت.د.

ۆوسموە. دليا رەاليزاسيي داننوگو پاكەتا مەر پورۋچايۋ پراۆيتەلستۆۋ ي ناسيونالنومۋ بانكۋ زادەيستۆوۆات ۆسە نەوبحوديمىە يستوچنيكي سرەدستۆ، ۆكليۋچايا گوسۋدارستۆەننىي فوند سوسيالنوگو ستراحوۆانيا، رەسۋرسى ي ينسترۋمەنتى ناسيونالنوگو بانكا.

سرەدستۆا ناسيونالنوگو فوندا، سوزداننوگو ناشيم پەرۆىم پرەزيدەنتوم – ەلباسى، سلەدۋەت راسحودوۆات راسيونالنو.

ۆ سەلياح وپەراتيۆنوگو ي توچەچنوگو دوۆەدەنيا سرەدستۆ دو رەالنوي ەكونوميكي نە ستويت يسكليۋچات ۆوزموجنوست ي پرياموگو فينانسيروۆانيا چەرەز گوسۋدارستۆەننىە ينستيتۋتى رازۆيتيا: «بايتەرەك»، «اگرارنايا كرەديتنايا كورپوراسيا» ي درۋگيە.

داننىي مەحانيزم، ناريادۋ س درۋگيمي پرەفەرەنسيامي، دولجەن بىت ناسەلەن نا پوموشش سرەدنيم بىستروراستۋششيم كومپانيام س ەكسپورتنوي ناسەلەننوستيۋ. ەتي كومپانيي موگۋت ۆىستۋپيت ناشيمي «لوكوموتيۆامي» ي ۆ پوستكريزيسنىي پەريود.

دالەە. س ۋچەتوم وبەما فينانسوۆىح رەسۋرسوۆ، ماسشتابوۆ انتيكريزيسنىح مەر وسوبۋيۋ ۆاجنوست پريوبرەتايۋت ۆوپروسى وبەسپەچەنيا سەليەۆوگو ي ەففەكتيۆنوگو راسحودوۆانيا ۆىدەلياەمىح سرەدستۆ، سوبليۋدەنيا پرينسيپوۆ وتكرىتوستي ي پروزراچنوستي پري وكازانيي پوددەرجكي گراجدانام ي بيزنەسۋ.

ەتا زاداچا ۆوزلاگاەتسيا نا سچەتنىي كوميتەت. نۋجنو پودكليۋچيت تاكجە ك داننوي رابوتە رەگيونالنىە ريەۆيزيوننىە كوميسسيي، وبششەستۆەننىە سوۆەتى.

پري ەتوم سلەدۋەت ۋچيتىۆات وسوبىە ۋسلوۆيا چرەزۆىچاينوگو پولوجەنيا.

 

دوروگيە كازاحستانسى!

 

يا پونيمايۋ، جيزن پوستاۆيلا كاجدوگو يز ناس ۆ نەپروستىە ۋسلوۆيا.

نو ەپيدەميا كوروناۆيرۋسا – ۆرەمەننوە ياۆلەنيە، ي مى وبيازاتەلنو ەگو پوبەديم.

ەدينستۆو ي سپلوچەننوست ناشەگو وبششەستۆا پريدايۋت نام سيل ي ۋۆەرەننوستي ۆ توم، چتو ۆمەستە مى پرەودولەەم ۆسە ترۋدنوستي!

وتدەلنىە سلوۆا پوددەرجكي ادرەسۋيۋتسيا بولنىم كوروناۆيرۋسوم. نە وچايۆايتەس! پري ۆسەي وپاسنوستي ەتا بولەزن نە ياۆلياەتسيا ابسوليۋتنو فاتالنوي، وت نەە يزلەچيۆايۋتسيا. مى، گوسۋدارستۆو ي وبششەستۆو، سدەلاەم ۆسە ۆوزموجنوە، چتوبى پوموچ ۆام.

 

قۇرمەتتى وتانداستار!

 

كوروناۆيرۋس ىندەتىنە بايلانىستى بارشامىز كۇردەلى كەزەڭدى وتكەرىپ وتىرمىز.

ءبىراق، بۇل – ۋاقىتشا قيىندىق.

ءبىز ونى مىندەتتى تۇردە جەڭەمىز!

بۇكىل الەم كۇرەسۋدە. ءبىز دە بار كۇش-جىگەرىمىزدى سالامىز.

ءبىز، مەملەكەت جانە قوعام بولىپ بارشا ازاماتتارىمىزعا قولداۋ كورسەتەمىز، ەشكىمدى كومەكسىز قالدىرمايمىز.

مۇقتاج ادامدارعا قول ۇشىن بەرەمىز. 

بۇعان ەشقانداي كۇمان بولماۋى كەرەك.

ەڭ باستىسى، شىدامدىلىق، توزىمدىلىك جانە جاۋاپكەرشىلىك تانىتايىق.

ءبىز – رۋحى اسقاق، بىرلىگى بەكەم، ەڭسەسى بيىك حالىقپىز.

سوندىقتان، بۇل سىناقتان دا سۇرىنبەي ءوتىپ، قيىندىقتى بىرگە ەڭسەرەمىز دەپ سەنەمىن.

باستى تويلارىمىز ءالى الدا.

ءتورت قۇبىلامىز تۇگەل بولسىن، اعايىن!

ءبىز بىرگەمىز!

 

RELATED NEWS
مۇزدىقتاردىڭ ەرۋى — ورتالىق ازياداعى سۋ پروبلەماسىن  كۇردەلەندىرەدى
09 ءساۋىر 2019
مۇزدىقتاردىڭ ەرۋى — ورتالىق ازياداعى سۋ پروبلەماسىن كۇردەلەندىرەدى

سوڭعى كەزدە وزەندەرگە اعاتىن قۇيىلاتىن سۋدىڭ كولەمى ۇلعايدى دەپ قۋاناتىن ادامداردى ءجيى كورەمىز. الايدا، ماماندار بۇعان قايعارادى. سەبەبى، مۇزدىقتاردىڭ جىلدام ەرۋى سالدارىنان سۋدىڭ كولەمى ارتۋدا. ورتالىق ازيا ايماعىندا ارالدىڭ تارتىلۋىنا قاتىستى، ءامۋداريا مەن سىرداريانىڭ دۇرىس، ءتيىمدى پايدالانباۋى مەن سالادا جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ بولماۋىنان تىس ايماقتا سۋعا قاتىستى تاعى ءبىر پروبلەما بار. ول سوڭعى جىلدارى تيان-شيان مەن پامير تاۋلارىنداعى مۇزدىقتاردىڭ جىلدام ەري باستاۋى. وعان كليماتتىڭ جىلىنۋى مەن ارالدان ۇشقان تۇزدى شاڭ-توزاڭ قاتتى اسەر ەتۋدە.

ارالدى قۇتقارۋ حالىقارالىق قورىنىڭ قازاقستانداعى اتقارۋشى ديرەكتورى بولات بەكنيازدىڭ ايتۋىنشا، سىرداريا مەن ءامۋداريا سۋ كەلەتىن جاعى ءبىزدىڭ مۇزدىقتار عوي. ونىڭ كولەمى ازايىپ جاتىر، كەيبىر جەردە 50، كەي جەردە 40 % كەمىگەن. كليماتتىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى نەگىزگى سۋدىڭ كولەمى ازايىپ جاتىر. تاجىكستان رەسپۋبليكاسى عىلىم اكادەمياسى سۋ پروبلەمالارى، گيدروەنەرگەتيكا جانە ەكولوگيا ينستيتۋتىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى باحروم مامادالييەۆ، ۇساق مۇزدىقتار جوعالۋدا. بۇل سۋدىڭ ازايۋىنا اكەلەدى، بۇكىل ەلدەردەگى وزەن سۋلارىنىڭ ەكولوگيالىق احۋالى ناشارلايدى. سوڭى سۋ رەسۋرستارىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى مەن تاپشىلىعىنا ۇلاسادى. ياعني  تۇتاس ەلدى-مەكەندەر سۋسىز قالىپ، حالىق اراسىندا اۋرۋ-سىرقاۋ ارتادى دەگەن ءسوز.

ورتالىق ازيا ەلدەرى تاياۋ جىلدارى ۇلكەن پروبلەماعا اينالاتىن وسى ماسەلەلەردى قازىردەن شەشۋى ءتيىس. الايدا ءبىراۋىزدىق تانىتقاننان گورى باس-باسىنا بي بولۋعا اسىق. تاعى ءبىر ۇلكەن پروبلەما — سۋدىڭ باسىنداعى ەلدەر ءتىپتى وزەندەردى باسى ءبۇتىن ءوز مەنشىگى رەتىندە كورۋگە كوشكەن.  بۇۇ-نىڭ كەمە جۇرمەيتىن حالىقارالىق سۋ ارنالارىن پايدالانۋ قۇقىعى تۋرالى كونۆەنسياسىنىڭ (نيۋ-يورك، 1997 ج.) 5-بابىنىڭ 2-تارماعىندا «سۋدىڭ بويىنداعى مەملەكەتتەر حالىقارالىق اعىن سۋدى ادىلەتتى جانە پاراساتتى تۇردە پايدالانۋعا، يگەرۋگە جانە قورعاۋعا قاتىسادى. مۇنداي قاتىسۋعا، وسى كونۆەنسيادا قارالعان سۋدى پايدالانۋ قۇقىعى سونداي-اق ونى قورعاۋ مەن يگەرۋ ماسەلەسىندە ىنتىماقتاسۋعا قاتىستى مىندەتتەر دە جاتادى» دەپ تايعا تاڭبا باسقانداي جازىلعان. تۇركيا رەسپۋبليكاسى الەۋمەتتىك يننوۆاسيا زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ۇيلەستىرۋشىسى، پروفەسسور  جەمال زەحير بۇل ماسەلەگە قاتىستى بىلاي دەيدى:  «ترانسشەكارالىق سۋلاردى حالىقارالىق قۇقىق سۋ باسىنداعى  ەلدەردىڭ باسى ءبۇتىن ءوز مەنشىگى رەتىندە قولدانۋىنا رۇقسات بەرمەيدى. بۇل وتە ماڭىزدى. ياعني قازاقستانعا اققان سىرداريا مەن ءامۋداريانى باسقا مەملەكەتتەر ءوز قۇقىقتارىن شەكتەن اسىرا پايدالانىپ، باسقارا المايدى. قازاقستاننىڭ قاجەتتەلىگىن ەسكەرۋى ءتيىس ءارى كەلىسسوز جاساۋلارى كەرەك. اۋماعىن باسىپ وتەتىن ءۇشىن ولاردى قولدانۋلارىنا حاقتارى بار، ءبىراق شەكتەن اسىرا پايدالانا المايدى». تاعى ءبىر تۇركيالىق عالىم حاسرەت چوماك تا، «1997 جىلى شىققان بۇۇ-نىڭ كەلىسىمىنە ساي، ترانسشەكارالىق جانە شەكارا ماڭى وزەننىڭ باسىندا وتىرعان ەلدەر سۋ ساياساتىنا وزگەرىس جاساۋدا ونى پايدالاناتىن وزگە مەملەكەتتەردىڭ مۇددەسىنە كەسىرى تيۋ ىقتيمالى جوعارى بولسا، كەم دەگەندە التى اي بۇرىن ولارعا حابار بەرىپ، رۇقساتىن الۋى ءتيىس. سۋدىڭ باستاۋى بىزدەن شىعادى، مەن ويلاعانىمدى ىستەيمىن، قالاعانىمشا  قولدانامىن دەگەن تۇسىنىك بولمايدى. سەبەبى حالىقارالىق ۇيىمنىڭ قۇجاتى وسىنى مۇقيات ەسكەرتەدى» دەدى.

راسىندا دا، تابيعاتتا سۋ مەن جەل ادامدار سىزعان شەكارالارعا مويىنسۇنبايدى.  ءبىر ەلدەن ەكىنشى ەلگە ۆيزا، پاسپورت الماستان ەمىن-ەركىن وتە بەرەدى. «بۇل سۋ مەنىكى» دەۋگە ەشبىر مەملەكەتتىڭ حاقى جوق. ارينە، قولدانۋ قۇقىنا، قاجەتتىلىكتەرىن وتەۋ قۇقىنا يە. الايدا حالىقارلىق قۇقىق كورشىڭىزدىڭ دە قۇقىنا زارداپ ەتپەڭىز، قاجەت بولعاندا، وعان دا سۋ بەرەسىز دەيدى. سوندىقتان بىرىگە وتىرىپ كەلىسۋ كەرەك، مۇمكىندىك بولسا، ورتاق سۋ قويمالارىن جاساۋ كەرەك. ەنەرگيا ماسەلەسىن دە بىرىگىپ شەشۋ قاجەت.

ارالدى قۇتقارۋ حالىقارالىق قورىنىڭ قازاقستانداعى بولىمشەسىنىڭ سۋ رەسۋرتارى جونىندەگى دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى ءامىرحان كەنشىموۆ، ەكى كونۆەنسيا بار. بىرەۋى 1992 جىلى قول قويىلعان حەلسينكي كونۆەنسياسى. ول جاقسى جۇمىس ىستەپ تۇر. 45-تەن استام ەل مۇشە. ونىڭ ىشىندە: ءبىز دە مۇشەمىز، وزبەكستان دا مۇشە. ءبىراق ونى قىرعىزستان مويىنداماي وتىر، تاجىكستان مويىنداماي وتىر. سودان كەيىن بارىپ 1997 جىلعى نيۋ-يورك كونۆەنسياسى بار. باسىندا شارتى بولعان 35 مەملەكەت مويىنداعاننان كەيىن كۇشىنە ەنەدى دەپ، بىلتىر كۇشىنە ەندى. 35 مەملەكەت مويىندادى. ءبىز وعان كىرگەن جوقپىز، وزبەكستان وعان كىرگەن.

ماسەلەن، قىرعىزستان «قامبار اتا» سۋ ەلەكتر ستانساسىن، تاجىكستان بولسا «روگۋندى» سالۋعا شەتەل ينۆەستورلارىن ىزدەۋدە. ءبىراق، مۇنداي جوبالارعا ءۇشىنشى ەلدەردىڭ قارجى سالۋى ءقاۋىپتى. سۋ ماسەلەسىن باسقارۋ ۇدەرەسىنە شەتەلدىكتەردى ارالاستىرۋ الاڭداتپاي قويمايدى. ەرتەڭ ويىنعا اينالدىرىپ جۇرمەي مە؟ سوندىقتان ورتا ازيا ەلدەرى سۋ ەلەكتر ستانسالارىن بىرىگىپ سالۋى كەرەك. قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋىلشارۋاشىلىعى جانە مەليوراسيا ەكس-مينيسترى چىنگىسبەك ۋزاكبايەۆ، بۇگىن ينۆەستورلار كەرەك دەپ جاتامىز، ءبىراق شەتتەن كەلگەندەردەن مەن قورقامىن. اشىق ايتايىن قىرعىزستاندا قازىرگى كەزدە ەكونوميكالىق اۋحال ناشار. «قامبار اتا-1» مەن جوعارى نارىن سۋ ەلەكتر ستانسالارىن قۇرۋعا جۇڭگو ەكى الاقانىن ىسقىلاپ دايىن وتىر. كەل مەن اقشا بەرەيىن دەپ. ال ورىستار رەسەي دە  ءبىزدىڭ ەڭ جاقىن دوس مەملەكەت. ولار دا سۇقتانىپ وتىر. ەندىگارى ورتا ازيادان شىقپايمىن دەپ ترامپ تا قاتتى ايتىپ جاتىر. ولار بۇل ايماقتان ەشقاشان شىقپايدى، ويتكەنى ولاردىڭ ءاربىرىنىڭ وسى جەردە وڭىرلىك ساياساتى مەن مۇددەسى بار.

ال تۇركياداعى «Hydropolitics association» حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ پرەزيدەنتى  دۋرسۋن يىلدىزدىڭ كوزقاراسى: «ورتا ازيادا ەنەرگيا ماسەلەسىن سۋ پروبلەماسىمەن قاتار شەشۋ قاجەت. ايتپەسە، تەك سۋدىڭ جايىن رەتتەۋ وڭايعا سوقپايدى. سەبەبى، كەڭەس داۋىرىندە ەكونوميكانىڭ سۋ كوپ قولدانىلاتىن سالالارى دامىتىلدى. مىسالى، وزبەكستاندى سۋعا اسا مۇقتاج تىكەلەي ەگىستىككە تاۋەلدى سالا ەتتى. سۋدىڭ جوعارى جاعىندا ورنالاسقان قىرعىز بەن تاجىك ەنەرگياسى جوق بولعان سوڭ سۋدان ەنەرگيا الۋعا ۇمتىلسا، كەرىسىنشە سۋارمالى القابى كوپ تومەندەگى ەلدەر سۋعا مۇقتاج بولدى».

دەمەك، سۋدىڭ باسىنداعى ەلدەردىڭ دە، سوڭىنداعى ەلدەردىڭ دە مۇددەسى تولىق ۇيلەسىم تابۋى كەرەك. سوندا عانا ماسەلە تولىق شەشىمىن تابادى. بۇل ءۇشىن ورتاق سۋ بانكىن قۇرۋ — ءتيىمدى جولداردىڭ ءبىرى. قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋىلشارۋاشىلىعى جانە مەليوراسيا ەكس-مينيسترى  جۋماكادىر اكەنەيەۆتىڭ پىكىرىنشە، بىرىگىپ سۋ بانكى تۇزىلسە، ول بانك ساۋد ارابياسى سياقتى قارجىلى ەلدەرمەن كەلىسسوز جاساپ، سىزدەر سۋ قۇبىرىن تارتىپ  بەرىڭىزدەر دەۋ كەرەك. ودان سوڭ سۋ قۇبىرى ارقىلى وزىمىزدەن اسقان سۋدى ولارعا ساتىپ، تۇسكەن اقشانى سۋ ماسەلەسىن شەشۋگە پايدالانساق بولادى. ارالدى تولتىرۋىمىز كەرەك، حالقىمىز جاقسى سۋ ءىشۋى كەرەك. ويتكەنى، دەنساۋلىعى جاقسى ادامنىڭ ءومىر ءسۇرۋى ۇزارادى.

سۋ بانكىسىن قۇرۋ ءۇشىن ءاربىر ەلدىڭ ءوزىنىڭ كۆوتاسى بولادى. سۋ ەنەرگەتيكالىق رەسۋرتارعا كەيبىر جەرلەردە وسى كۆوتالاردى الماستىرۋ قاجەت. قۇقىقتىق سۇراقتاردى رەتتەۋ جەكە ماسەلەسى تۇراقتى ديالوگتى قاجەت ەتەدى. جىلدىڭ ءار ءتۇرلى ماۋسىمىندا ەنەرگەتيكالىق رەسۋرستاردى رەتتەۋ مەن پايدالانۋ تاعى دا وسى ماسەلەلەر بويىنشا تۇراقتى جۇمىس قاجەت ەتەدى. بۇنداي باستامانى 2003 جىلى قازاقستاننىڭ تۇڭعىش  پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ۇسىنعان بولاتىن. ول سۋدى جەتكىزىپ بەرۋشى ەلدەر مەن تۇتىنۋشى ەلدەر اراسىندا ديالوگ بولا الاتىن سۋ-ەنەرگەتيكالىق كونسورسيۋمىن قۇرۋدى باستاما ەتىپ كوتەردى. ءبىراق ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرى  ول كەزدە دايىن بولمادى دەپ ەسەپتەيمىن. ويتكەنى سۋ مەن ەنەرگەتيكا بىرگە جۇرسە، ءار مەملەكەت ودان پايدا تابادى. سول ءۇشىن ونىڭ ءبارى ءبىر كونسورسيۋمنىڭ قولىندا بولۋ كەرەك. گيدروەنەرگەتيكا، سۋ ماسەلەسى ءبارى ءبىر باسقارمادا بولۋ كەرەك. سوندا ءار مەملەكەت ءوز پايداسىن كورەدى.

ءقازىر ترانسشەكارالىق سۋ باسسەيندەرىندە ءقازىر مىناداي وتكىر ماسەلەلەر تۇر: سۋ رەسۋرستارىنىڭ ازايۋى، بالىق قورىنىڭ ازايۋى، سۋارمالى جەر ونىمدىلىگىنىڭ كۇرت ءتۇسۋى، بيورەسۋرستاردىڭ جوعالۋى، مۇزدىقتاردىڭ دەگراداسياعا ۇشىراۋى، سەل ءقاۋىپىنىڭ ارتۋى مەن شولدەردىڭ ۇلعايۋى سونىمەن قاتار وزەن ساعاسىنداعى ورمانداردىڭ دەگراداسياعا ۇشىراۋى. سوندىقتان ترانسشەكارالىق وزەندەر ماسەلەسىن بەس مەملەكەت بىرىگە وتىرىپ جۋىق ارادا جەدەل شەشۋى ءتيىس.

الەمدەگى سۋ پروبلەمالارىن شەشكەن ەلدەرگە قاراساق، ولاردىڭ ەرەكشەلىكتەرى ورتا ازيا مەملەكەتتەرىندە دە بار. ول ۇقساس مادەنيەت. ەۋروپاعا قاراساق تا، امەريكا مەن كانادا اراسىنداعى بايلانىستى الساق تا، بىر-بىرلەرىنە ۇقساس، ءتىلى ءبىر ادامدار. ءتۇبى دە ءبىر، مادەنيەتى دە. ءبىر وتباسىنىڭ مۇشەسى سياقتى. ورتا ازيا ايماعىنداعىلار كەڭەس وداعى كەزىندە دە بىرگە ءومىر ءسۇردى. سوندىقتان تاريحي-مادەني بايلانىستار تەرەڭ، ءدىنى ءبىر، ادامدارى بىر-بىرىنە وتە جاقىن. ماسەلەنىڭ شەشىلمەۋىنە ەشبىر نەگىز جوق. ءبىراق ايماق كوشباسشىلارىنا ساياسي ەرىك-جىگەر كەرەك. ولار باستارىن بايگەگە تىگۋى ءتيىس.  سەبەبى، كورشىنىڭ قاجەتتىلىگىن وتەسەڭ عانا، سەنىڭ دە ماسەلەڭ شەشىمىن تابادى.

«سۋدىڭ ءتىلىن بىلگەن ۇتادى، سۋدىڭ ءتىلىن بىلمەگەن قۇرتادى». ايماقتا     گيدروەنەرگەتيكالىق ساياسات شاتقاياقتاپ تۇر. سۋدى دۇرىس ءبولىسىپ، باسقارا الماعاندىقتان كوپ دۇنيەدەن ۇتىلىپ وتىرمىز. ماسەلەن، سۋ-ەنەرگەتيكالىق ساياساتىنداعى ارىپتەستىككە نەمقۇرايلىلىقتىڭ سالدارىنان ورتا ازيا ەلدەرى جىلىنا 1،7 ميلليارد اقش دوللارىنان ايىرىلادى. ياعني بۇل ايماق ەلدەرى جالپى ىشكى ءونىمىنىڭ 3 پايىزى. ورتالىق ازيا سۋ ەنەرگەتيكاسىنىڭ ءبىرتۇتاس ساياساتسىز پروبلەمانى شەشە المايدى. بۇل تەك اتالعان ەلدەردەگى ءوزارا ارىپتەستىك ارقاسىندا عانا قول جەتەتىن دۇنيە. قازىرگى كەزدە بۇل ماسەلە ءپىسىپ جەتىلدى. سۋ ماسەلەسىن شەشەتىن دە كەزەڭ جەتتى.

وزبەكستان باسشىسى، قىرعىزستان باسشىسى اۋىستى. ورتالىق ازيا باسشىلارىنىڭ بىر-بىرىمەن بايلانىسى ارتىپ، ءبىراز پروبلەمالار شەشىلدى. ەندى ايماق باسشىلارى زاردابى اۋىر بولاتىن سۋ پروبلەماسىن جەدەل بىرىگىپ، اقىلداسا وتىرىپ قولعا الۋى ءتيىس. ايتپەسە، كوپ دۇنيەدەن كەش قالامىز.

 

 

ەرجان قالىمباي ۇلى، جۋرناليست

كەزەكتەن تىس پرەزيدەنتتىك سايلاۋ بولمايدى
05 اقپان 2019
كەزەكتەن تىس پرەزيدەنتتىك سايلاۋ بولمايدى

ن.نازاربايەۆ: كونستيتۋسياعا سايكەس پرەزيدەنت كەزەكتەن تىس سايلاۋ وتكىزۋ جونىندە مالىمدەمە جاساۋعا قۇقىلى، ءبىراق ونداي جاعداي بولا قويماس. سوندىقتان، تىنىشتىق ساقتاپ، كۇندەلىكتى جۇمىسپەن اينالىسا بەرۋ كەرەك.

بۇگىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ كونستيتۋسيالىق كەڭەسكە ءوتىنىش بىلدىرۋىنە قاتىستى مالىمدەمە جاسادى. مالىمدەمەنىڭ ءماتىنى akorda.kz سايتىندا جاريالاندى.

پرەزيدەنتتىڭ سوزىنشە، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىن قابىلداعان 1995 جىلدان باستاپ بۇگىنگە دەيىن كونستيتۋسيالىق كەڭەسكە 220 ءوتىنىش جولدانىپتى. سونىڭ  22ء-سىن پرەزيدەنت جونەلتىپتى.

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق كەڭەسى تۋرالى» زاڭعا سايكەس، كونستيتۋسيالىق كەڭەس كونستيتۋسياعا رەسمي تۇسىندىرمە بەرۋگە قۇقىلى. زاڭنامادا ولقىلىقتاردىڭ ورىن الۋى – بولىپ تۇراتىن جاعداي. مىسالى، كونستيتۋسيادا پرەزيدەنتتى الماستىرۋ جولدارى ايقىندالماعان، سونداي-اق ونىڭ ءوز ەركىمەن وتستاۆكاعا كەتۋ جاعدايى قاراستىرىلماعان. مۇنداي نورمالار الەم ەلدەرى كونستيتۋسيالارىنىڭ بارىندە بار. بۇل اسپەكتىلەردىڭ وزەكتىلىگى زور ەكەنىن ەسكەرىپ، مەن كونستيتۋسيالىق كەڭەستەن وسى ەرەجەنى ءتۇسىندىرۋدى سۇرادىم»،-دەيدى ن.نازاربايەۆ. سونىمەن قاتار بۇگىندە قوعامدى سايلاۋ ماسەلەسى مەن ترانزيت جايى قىزىقتىراتىنان توقتالعان ول: «ءبىراق، بۇل تاقىرىپقا قاتىستى جۇرتتى دۇرلىكتىرۋدىڭ قاجەتى جوق. اتا زاڭىمىزدا، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى تۋرالى» كونستيتۋسيالىق زاڭدا سايلاۋ وتكىزۋدىڭ ءتارتىبى مەن ۋاقىتى، وكىلەتتىلىكتىڭ اياقتالۋ مەرزىمى انىق جازىلعان. كونستيتۋسياعا سايكەس پرەزيدەنت كەزەكتەن تىس سايلاۋ وتكىزۋ جونىندە مالىمدەمە جاساۋعا قۇقىلى، ءبىراق ونداي جاعداي بولا قويماس. سوندىقتان، تىنىشتىق ساقتاپ، كۇندەلىكتى جۇمىسپەن اينالىسا بەرۋ كەرەك»،-دەدى.

ەستەرىڭىزدە بولسا، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ ق ر كونستيتۋسيالىق كەڭەسىنە ءوتىنىش جولداعانى تۋرالى كەڭەستىڭ سايتىندا اقپارات شىققان بولاتىن. وندا «2019 جىلعى 4 اقپاندا رەسپۋبليكانىڭ كونستيتۋسيالىق كەڭەسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.ءا. نازاربايەۆتىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋسياسىنىڭ 42-بابىنىڭ 3-تارماعىنا رەسمي تۇسىندىرمە بەرۋ تۋرالى ءوتىنىشىن كونستيتۋسيالىق ءىس جۇرگىزۋگە قابىلدادى. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسيالىق كەڭەسى تۋرالى» كونستيتۋسيالىق زاڭىنا سايكەس، اتالعان ءوتىنىشتى كونستيتۋسيالىق كەڭەستىڭ وتىرىسىندا قاراۋ ءۇشىن قاجەتتى ماتەريالداردى دايىنداۋ جۇمىسى جۇرگىزىلۋدە»، -دەپ جازىلعان ەدى حابارلامادا.

 

 

سەپاراتيزم ءۇشىن پەتروپاۆلدا ەرلى-زايىپتىلار 5 جىلعا سوتتالدى
16 تامىز 2022
سەپاراتيزم ءۇشىن پەتروپاۆلدا ەرلى-زايىپتىلار 5 جىلعا سوتتالدى

پەتروپاۆلدا ەلدىڭ بۇتىندىگىن بۇزۋدى ناسيحاتتاپ، ۇلتارالىق الاۋىزدىق تۋدىرعان ەرلى-زايىپتىلار 5 جىلعا سوتتالدى.

ق ر ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى بويىنشا دەپارتامەنتىنىڭ مالىمەتىنشە، پەتروپاۆل قالالىق سوتى الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى ۇلتارالىق الاۋىزدىقتى تۋدىرعان ەرلى-زايىپتىعا قاتىستى قىلمىستىق ءىستى قاراپ، ۇكىم شىعاردى. كۇيەۋى مەن ايەلى ەندى الداعى 5 جىلدى قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسىنىڭ ورتاشا قاۋىپسىزدىكتەگى مەكەمەسىندە وتكىزەدى.

بىلتىر جەلتوقسان ايىندا پەتروپاۆل تۇرعىندارى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ سقو بويىنشا دەپارتامەنتىنىڭ جانە سقو پوليسيا دەپارتامەنتىنىڭ ەكسترەميزمگە قارسى ءىس-قيمىل باسقارماسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ كوزىنە تۇسكەن. ەرلى-زايىپتى الەۋمەتتىك جەلىدە جانە YouTube ارناسىندا سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىن جانە پەتروپاۆلدى رەسەيدىڭ قۇرامىنا بەرۋ قاجەتتىگى جايىندا قايتا-قايتا جازىپ، ايتىپ، وسىلايشا ەلدىڭ تۇتاستىعىن بۇزۋدى ناسيحاتتادى. وڭىردەگى جانە جالپى ەلدەگى ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى اراسىندا، جالپى قوعامدا ۇلتارازدىق تۋدىردى.

«پەتروپاۆل قالالىق سوتى قىلمىستىق ءىستى 20 مامىر كۇنى قارادى. سەپاراتيستىك ارەكەتى بار قىلمىستىق ءىس بىرنەشە سوت وتىرىسىندا قارالدى. سوتتالۋشىلاردىڭ كىناسى دالەلدەندى. ءتيىستى تالداۋ جۇرگىزىلدى. ءىستى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى تەرگەدى. وسىعان ۇقساس قىلمىستار 2018 جىلى، 2019 جىلى دا قارالدى. وندا دا كىنالىلەر سوتتالدى. جالپى، ق ر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 180-بابى 2-بولىگى بويىنشا 5 جىلدان 10 جىلعا دەيىن جازا قاراستىرىلعان. جازانى وتەۋدىڭ باسقا بالاماسى جوق. سونداي-اق، ەكسترەميستىك قىلمىس بولعاندىقتان، شارتتى تۇردە مەرزىمىنەن بۇرىن بوساتىلمايدى»، - دەيدى پەتروپاۆل قالالىق سوتىنىڭ سۋدياسى الماس جۇماعازين.

 

inform.kz

ءبىز تۋرالى
ulys.kz — اقپاراتتىق، ساراپتامالىق جانە تانىمدىق باعىتتاعى ماتەريالداردى بەرەدى.
 
مۋلتيمەديالىق جوبا زامان تالابىنا ساي جاسالعان. قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق نارىعىن ساپالى
كونتەنتپەن قامتاماسىز ەتۋگە ۇلەس قوسۋعا باعىتتالعان. مۇنداعى ساراپتامالىق، تانىمدىق
ماقالالار سان سالانى قامتيدى. گەوستراتەگيا، گەوەكونوميكا، گەوساياسات، حالىقارالىق
قاتىناستار مەن ەلدىڭ ىشكى-سىرتقى ساياساتى، ەكونوميكا، جاھاندا بولىپ جاتقان تەكتونيكالىق
وزگەرىستەر مەن ترەند تاقىرىپتار ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىنان تەرەڭ تالدانىپ قازاق
وقىرماندارىنا جەتكىزىلەدى. ورتالىق ازيا مەن تۇركى الەمىنە ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى.