ۆاليۋتا باعامى
  • USD -

    518.1
  • EUR -

    545
  • RUB -

    5.21
ماۋلەن اشىمبايەۆ جالعان اقپاراتپەن بەلسەندى كۇرەسۋگە شاقىردى
فوتو: سەناتتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى 09 قازان 2024
ماۋلەن اشىمبايەۆ جالعان اقپاراتپەن بەلسەندى كۇرەسۋگە شاقىردى

سەنات ءتوراعاسى، الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارى سەزى حاتشىلىعىنىڭ باسشىسى ماۋلەن اشىمبايەۆ جاس ءدىني كوشباسشىلار فورۋمىنا الەمنىڭ 30-دان استام ەلىنەن كەلگەن جاس ءدىني كوشباسشىلار جينالعانىن ايتتى، دەپ حابارلايدى Kazinform.

«ءبىز بۇگىن وسى الاڭدا قازىرگى تاڭدا بۇكىل الەمدى الاڭداتىپ وتىرعان وزەكتى ماسەلەلەردى تالقىلايمىز. بۇل باستاما جاس ليدەرلەر اراسىندا جان-جاقتى ديالوگ قالىپتاستىراتىن جانە قازىرگى سىن-قاتەرلەردى بىرلەسىپ ەڭسەرەتىن جاڭا مۇمكىندىكتەرگە جول اشاتىن بىرەگەي پلاتفورماعا اينالادى دەپ ۇمىتتەنەمىز. بۇگىنگى سيفرلىق عاسىردا جالعان جاڭالىقتار مەن بۇرمالانعان اقپاراتتىڭ تارالۋى تۇراقتىلىق پەن بەيبىتشىلىككە ۇلكەن ءقاۋىپ ءتوندىرىپ تۇر. ول شىندىقتى بۇرمالاپ، دۇشپاندىق پەن وشپەندىلىك تۋدىرادى. سىزدەر ءوز سالاڭىزدىڭ كوشباسشىسى رەتىندە شىنايى اقپاراتتى عانا ىلگەرىلەتىپ، سىني ويلاۋ ۇلگىسىن كورسەتۋ ارقىلى قوعام ساناسىنا مانيپۋلياسيا جاساۋ ارەكەتتەرىنە قارسى تۇرا الاسىزدار»، - دەدى ول.

سەنات سپيكەرى جاس ءدىني كوشباسشىلاردىڭ حالىققا شىندىقتى وتىرىكتەن اجىراتۋعا كومەكتەسىپ، جالعان اقپارات پەن زياندى ناسيحاتقا توزبەۋشىلىكتى ارتتىرۋى وتە ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

«ءبىلىم – كەدەيلىك پەن تەڭسىزدىكتى جەڭۋدىڭ نەگىزگى فاكتورى. بۇل – بارشانىڭ گۇلدەنۋى مەن دامۋىنىڭ قاينار كوزى. مەن سىزدەردى بالالار مەن جاستاردىڭ ساپالى بىلىمگە قول جەتكىزۋىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىنا بەلسەندى قاتىسۋعا شاقىرامىن. ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋدى قولداۋ جانە بارلىق الەۋمەتتىك توپتارداعى ادامدارعا تەڭ مۇمكىندىكتەردى قامتاماسىز ەتۋ وتە ماڭىزدى»، - دەدى ماۋلەن اشىمبايەۆ.

ايتا كەتەيىك، اتالمىش فورۋم بيىل العاش رەت ۇيىمداستىرىلىپ وتىر. 

RELATED NEWS
«قازاق ەلى – ءتۇرلى كونفەسسيالار مەن ءار الۋان مادەنيەتتەردىڭ توعىسقان مەكەنى»
10 قىركۇيەك 2024
«قازاق ەلى – ءتۇرلى كونفەسسيالار مەن ءار الۋان مادەنيەتتەردىڭ توعىسقان مەكەنى»

ءححى عاسىردىڭ العاشقى شيرەگى حالىقارالىق قاتىناستار جۇيەسىنە وراسان سالماق ءتۇسىرىپ، سىن – قاتەرلەر الا كەلگەن كەزەڭ رەتىندە تاريحقا ەنگەلى تۇر. وكىنىشكە قاراي، جاھاندىق قاۋىپسىزدىك جۇيەسىنىڭ ولارعا ۋاقتىلى ءارى ءتيىستى جاۋاپ قاتا الماۋىنان، ءتۇرلى دەڭگەيدەگى شيەلەنىستەر مەن قاقتىعىستار ودان ءارى ۋشىعىپ، قارۋلانۋ ۇدەرىسى قايتا كۇشەيىپ بارادى. 

ءتۇرلى سيپاتتاعى انتوگونيزمنىڭ ارتىپ، كيكىلجىڭدەر ماسشتابىنىڭ كەڭەيۋىنە ادەتتە سەبەپ كوپ. الايدا، ولاردىڭ ۇلكەن بولىگىنىڭ باستاۋىندا ءدىني، ءىس جۇزىندە وركەنيەتتىك ايىرماشىلىقتار تۇر.

وسى رەتتە، بەلگىلىك امەريكالىق الەۋمەتتانۋشى ءارى ساياساتتانۋشى عالىم – سەميۋەل حانتينگتون «بۇل جاڭا الەمدە نەعۇرلىم ماسشتابتى، ماڭىزدى ءارى ءقاۋىپتى قاقتىعىستار الەۋمەتتىك تاپتاردىڭ، كەدەيلەر مەن بايلاردىڭ اراسىندا ەمەس، ءتۇرلى مادەني سايكەستىلىكتەگى حالىقتار اراسىندا ورىن الادى»، - دەگەن بولاتىن.

قازاقستاننىڭ باستاماسىمەن 2003 جىلى قىركۇيەكتە وتكەن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ سەزى – سول ءدىنارالىق جانە ۇلتارالىق ديالوگتى قالىپتاستىرۋدا ماڭىزدى ءىس اتقارىپ وتىرعان حالىقارالىق فورۋمداردىڭ ءبىرى.

سەزدى نەگىزدەۋدەگى ماقسات -  حالىقارالىق قاۋىمداستىقتا قالىپتاسقان  كۇردەلى احۋال جاعدايىندا حالىقتاردى قوعامدىق كەلىسىم، ءدىني توزىمدىلىك پەن بەيبىتشىلىك، ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارى يدەيالارى توڭىرەگىنە بىرىكتىرۋ بولدى.  

سول ماقساتتا 2003-2023 جىلدار ارالىعىندا سەزدىڭ 7 وتىرىسى ءوتتى.  ءبىرىنشى سەزگە ەۋروپا، ازيا، افريكا جانە تاياۋ شىعىستىڭ 13 ەلىنەن، 17 ءدىني كونفەسسيانىڭ وكىلدەرى قاتىسسا، 2022 جىلى قازاندا وتكەن سوڭعى VII سەزگە 50 مەملەكەتتەن بارلىق الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەردىڭ، ءدىني بىرلەستىكتەردىڭ، حالىقارالىق ۇيىمدار وكىلدەرىنەن (يسلام، حريستياندىق، يۋدايزم، بۋدديزم، سينتويزم، داوسيزم، زورواستريزم، جاينيزم) قۇرالعان 100-دەن استام دەلەگاسيا  قاتىسقانى بەلگىلى. بۇل جىل وتكەن سايىن سەزدىڭ ابىرويى مەن ماڭىزى ارتىپ، الەمدىك سۇرانىسقا يە بولعاندىعىن كورسەتەدى.

جالپى، الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ ءوزارا پىكىر الماسۋىن، ديالوگقا كەلۋىن قاراستىرعاندا، تاقىرىپتىڭ يدەياسى - ۇلتارالىق جانە ءدىنارالىق تاتۋلىقتى تۋ قىلىپ ۇستانعان ەلىمىزدەگى مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ مودەلىنە نەگىزدەلگەنىن ايتۋ قاجەت.

جيىننىڭ حالىقارالىق ارەناداعى 20 جىلدىق تاريحىنا كوز جۇگىرتەر بولساق، ونداعان ماڭىزدى قۇجاتتارعا قول قويىلعانىن، كونفەسسيالاردىڭ ءوزارا تۇسىنىستىك پەن سەنىمگە نەگىزدەلگەن دوستىق ىنتىماقتاستىعىنا ءتيىستى سەرپىن بەرىلگەنىن،  سونىمەن قاتار، باستىسى الەمدىك ءدىنارالىق ديالوگتىڭ جۇيەلى دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوسقانىمىزدى ايتا قاجەت. ەڭ ماڭىزدىسى – وسى جىلدارى سەز حالىقارالى الاڭشا رەتىندە ءوزىنىڭ وزەكتىلىگى مەن قاجەتتىلىگىن كورسەتتى.

دەي تۇرعانمەن، كەز – كەلگەن حالىقارالىق ۇيىمنىڭ جۇمىسىندا وتكەنگە ەسەپ بەرۋمەن قاتار، قالىپتاسقان احۋالدى نەگىزگە الا وتىرىپ كەلەشەككە جوسپار قۇرۋ مەن جۇمىس تاسىلدەرىن قايتا قاراستىرۋ ونىڭ قىزمەتى ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزدى.

وسىعان ەرەكشە ءمان بەرگەن مەملەكەت باسشىسى قاسىم – جومارت توقايەۆ حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىن شەشۋگە رۋحاني باسشىلاردىڭ دا سۇبەلى ۇلەس قوسا الاتىنىنا نازار اۋدارىپ، سەز جۇمىسىنا جاڭا باعىت بەرۋدى تاپسىرعانى بەلگىلى. اتاپ ايتقاندا، ءوزىنىڭ 2022 جىلى قازاندا وتكەن VII سەز وتىرىسىندا پرەزيدەنت «2023-2033 جىلدارعا ارنالعان الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرى سەزىن دامىتۋ تۇجىرىمداماسىن» ازىرلەۋگە تاپسىرما بەردى. ءوز سوزىندە پرەزيدەنت «بۇل فورۋمدى وتكىزۋگە قازاقستاننىڭ باستاماشىلىق ەتۋى بەكەر ەمەس. سەبەبى قازاق جەرى عاسىرلار بويى باتىس پەن شىعىستىڭ اراسىنداعى كوپىر بولىپ كەلەدى. وسىندا، ياعني ۇلى دالا تورىندە نەبىر الىپ كوشپەلى يمپەريالار ءومىر سۇرگەن. ءدىني ۇستامدىلىق – ولاردىڭ بارىنە ورتاق سيپات. سەزدىڭ وتكىزىلۋى – ەلىمىز بەن بۇكىل الەمدە ديالوگ پەن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋدى كوزدەيتىن قازاقستان ساياساتىنىڭ ماڭىزدى باعىتى. قازىرگى كۇردەلى جاعدايدا ءدىني كوشباسشىلاردىڭ ءبىر ۇستەل باسىنا وتىرىپ، كەز كەلگەن قايشىلىقتى ەڭسەرەتىن ىزگى امالدىڭ ۇلگىسىن كۇللى الەمگە كورسەتۋى اسا ماڭىزدى. بۇل تۇجىرىمداما فورۋمىمىزدى ودان ءارى نىعايتۋ جانە ىقپال ەتۋ ءۇشىن ناقتى قادامدار مەن كەزەڭدەردى قامتۋى كەرەك. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – وركەنيەتتەر اراسىنداعى اشىق ديالوگتى قامتاماسىز ەتۋ جانە ىلگەرىلەتۋ، بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتى نىعايتۋ»، – دەپ، بولاشاقتاعى ناقتى ءىس-شارالارعا نازار اۋدارۋعا شاقىردى.

ناتيجەسىندە، جيىننىڭ كەلەشەك باعدارى مەن جۇمىس تاسىلدەرى ايقىندالعان تۇجىرىمداما قولعا الىندى.

اراعا جىل سالا، سەز حاتشىلىعىنىڭ باسشىسى،  ق ر سەناتىنىڭ ءتوراعاسى - ماۋلەن اشىمبايەۆ 2023 جىلى 11 قازاندا سەز حاتشىلىعىنىڭ ءححى وتىرىسىندا سويلەگەن سوزىندە حالىقارالىق الاڭشا رەتىندە ونىڭ وتكەنى مەن دامۋ جوسپارىنا قاتىستى «تۇجىرىمداما جوباسىنداعى باستى جاڭالىق – ءبىزدىڭ سەزدىڭ ميسسياسىن كەڭەيتۋ...الداعى جىلدارى سەز ءدىنارالىق ديالوگتى دامىتۋعا جانە نىعايتۋعا باعىتتالعان كۇش-جىگەردى جالعاستىرادى. سونىمەن قاتار ءبىز رۋحاني ديپلوماتيادا ۇلكەن الەۋەتتى كورىپ وتىرمىز» - دەپ، كەزەكتى رەت جيىننىڭ ەلىمىزدىڭ ىشكى دامۋىمەن ۇندەس، ەتەنە قۇرامداس ەكەنىن بىلدىرگەن بولاتىن.  

تۇجىرىمداما سەز حاتشىلىعىنىڭ جۇمىس ورگانى بولىپ سانالاتىن «كونفەسسياارالىق جانە وركەنيەتارالىق ديالوگتى دامىتۋ جونىندەگى ن.نازاربايەۆ ورتالىعى» كەاق تاراپىنان جان-جاقتى مۇقيات قاراستىرىلعان قۇجات رەتىندە ازىرلەنىپ، 2023 جىلى قازاندا استانادا وتكەن حاتشىلىقتىڭ كەزەكتى XXIء-شى وتىرىسىندا بەكىتىلدى. سەزدىڭ دامۋ تۇجىرىمداماسى -  ادامزات بولمىسىنىڭ مىزعىماس قاعيداتتارى رەتىندە ءوزارا سىيلاستىقتى، بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمدى، دىندەر، ۇلتتار مەن ۇلىستار اراسىنداعى ديالوگ پەن ءوزارا ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا، كەلىسپەۋشىلىكتەر مەن قاقتىعىستاردى كەلىسىم مەن ىمىراعا كەلۋ نەگىزىندە شەشۋ مادەنيەتىن ىلگەرىلەتۋگە وڭ ىقپال ەتەرى انىق.

جالپى العاندا سەز جۇمىسىنىڭ ءبىرىنشى ونجىلدىعىندا كوپجاقتى ءدىنارالىق جانە وركەنيەتارالىق ديالوگتى نىعايتۋدى الەمدە مەيلىنشە ىلگەرىلەتۋگە پارمەن بەرىلگەن بولسا، كەلەسى ونجىلدىقتاعى جۇمىس باعىتى مەن اتقارار شارالار تۇجىرىمدامادا كورىنىس تاپقان.

وعان سايكەس، سەز قىزمەتى 2023-2033 جىلدارى كەلەسى ءۇش باعىتتا وربىمەك:

1.    وزەكتى جاھاندىق ترەندتەر مەن سىن-قاتەرلەردى ەسكەرە وتىرىپ، ءدىنارالىق فورۋمداردى دايىنداۋ جانە وتكىزۋ؛

2.    سەزدەردىڭ دەكلاراسيالارىن جۇيەلى ىسكە اسىرۋ نەگىزىندە قازىرگى الەمنىڭ جاھاندىق پروبلەمالارىن شەشۋگە جاردەمدەسۋ.

3.    رۋحاني ديپلوماتيانى دامىتۋ، سەزدىڭ حالىقارالىق ينستيتۋتتارمەن جانە الاڭدارمەن، حالىقارالىق قاتىناستاردىڭ باسقا دا سۋبەكتىلەرىمەن سەرىكتەستىكتى نىعايتۋ.

وسىلايشا رۋحاني كوشباسشىلاردىڭ جيىنى حالىقارالىق قوعامداستىقتا ءوز قاناتىن كەڭگە جايا تۇسپەك. ءار ءۇش جىلدا شاقىرىلاتىن سەز جۇمىسى كەلەشەكتە دە اشىق پىكىرتالاس پەن سىندارلى ديالوگقا نەگىزدەلگەن جالپى دەموكراتيالىق قۇندىلىقتاردى ساقتاۋ شەڭبەرىندەگى دامۋىن جالعاستىرماق. دەي تۇرعانمەن، جيىن جۇمىسىنا ەداۋىر سەرپىن بەرەر كەيبىر قوسىمشا تارماقتاردىڭ قوسىلعاندىعىن اتاپ ءوتۋ كەرەك. ماسەلەن، الداعى ۋاقىتتا ءار فورۋمنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا تۇزىلەتىن «جول كارتاسىن» تىڭ ءۇردىس رەتىندە قابىلداۋ قاجەت. ءسوز بولعان قۇجات ءاربىر سەزدىڭ دەكلاراسيالارىن ىلگەرىلەتۋ مەن ىسكە اسىرۋدىڭ جاڭا تەتىگى رەتىندە قابىلدانىپ، رۋحاني باسشىلاردىڭ فورۋمدا ۇسىنعان پىكىرلەرى مەن تەزيستەرىن  تىكەلەي جۇزەگە اسىرۋعا ىقپال ەتەدى. بۇل جاڭاشىلدىقتىڭ كەلەشەكتە فورۋم جۇمىسىنا ىرگەلى وزگەرىستەر اكەلەرىنە سەنىم جوعارى.

تۇجىرىمداماداعى ءمان بەرەتىن تاقىرىپتاردىڭ بىرەگەيى – باسىمدىقتى جاستارعا بەرۋ. ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىن ۇلى «جاستاردىڭ وقۋ – تاربيە جۇمىسى تۇزەلمەي، جۇرت ءىسى تۇزەلمەيدى»، - دەگەن.  سەز باعدارلاماسىندا جاس ءدىني ليدەرلەر فورۋمىن، سونداي-اق جاس رۋحاني قايراتكەرلەر مەن زايىرلى جاستاردىڭ قاتىسۋىمەن باسقا دا ءىس-شارالار كەشەنىن وتكىزۋ جوسپارلانىپ وتىر. جاس كوشباسشىلاردى سەز قىزمەتىنە تارتۋ جولعا قويىلعان وركەنيەتارالىق جانە كونفەسسياارالىق ديالوگ داستۇرلەرىن كەلەشەكتە دە ساقتاۋدىڭ كەپىلى دەپ بىلەمىن. سونىمەن قاتار، اتالمىش قادام ارقىلى سەزگە قاتىسۋشىلار جاستاردى ەكسترەميستىك يدەولوگيالاردىڭ ىقپالىنان، راديكاليزمنىڭ تارالۋىنان قورعاپ قالۋدى ماڭىزدى مىندەت سانايدى. سەز قۇرىلىمى قازىرگى جاس  ۇرپاقتى تولعاندىراتىن ماسەلەلەردى شەشۋ ماقساتىندا جاستاردىڭ حالىقارالىق ديالوگى مەن ىنتىماقتاستىعىن دامىتۋعا ىقپال ەتەتىن بولادى. سول مۇددە جولىندا سەز ءدىنارالىق جانە مادەنيەتارالىق ءوزارا تۇسىنىستىكتى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن ءدىني جانە زايىرلى جاستار ۇيىمدارىمەن، سونىڭ ىشىندە AIESEC، SIFE، جاستار تۇسىنىستىگى ءۇشىن، حالىقارالىق جاستار پالاتاسى، ەۋروپالىق قۇقىق ستۋدەنتتەرى قاۋىمداستىعىمەن (ELSA) جانە باسقا دا ۇيىمدارمەن ىنتىماقتاسپاق.

اتالعان ءىس-شارالار ارنايى قابىلدانعان «جول كارتاسى» قۇجاتىنا سايكەس جۇرگىزىلىپ، سول ماقساتتا ونلاين/وفلاين فورماتىنداعى حالىقارالىق كەزدەسۋلەر، دوڭگەلەك ۇستەلدەر، دارىستەر، كورمەلەر، سەمينارلار، سونىمەن بىرگە وڭىرلىك ءدىنارالىق كونفەرەنسيالار وتكىزۋ جوسپارلانعان.

ابىز جازۋشىمىز ءابىش كەكىلبايەۆتىڭ «ادامدى ادام ەتكەن – كىتاپ، ادامزات ەتكەن – كىتاپحانا»، - دەگەنىندەي، الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرى سەزىنىڭ قىزمەتىن ب ا ق ارقىلى الەمدىك مەديا ورتالىقتارىنا شىعارۋ ماقساتىندا حالىقارالىق رۋحاني ءبىلىم ونلاين-ورتالىعى قۇرىلىپ، اعىمداعى جىلى ن.نازاربايەۆ ورتالىعى رەسمي سايتىنىڭ بازاسىندا سەزدەر مەن حاتشىلىق ماتەريالدارىنىڭ، قاتىسۋشىلاردىڭ، حالىقارالىق ۇيىمدار وكىلدەرىنىڭ، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ، عالىمدار مەن ساراپشىلاردىڭ باياندامالارى مەن ەڭبەكتەرىنىڭ، ءدىني ماتىندەردىڭ ەلەكتروندىق كىتاپحاناسىن قۇرۋ قولعا الىنىپ، ءوز جۇمىسىن جۇرگىزىپ جاتقانىن ايتا كەتۋ قاجەت. ءوز كەزەگىندە  اتالعان ەلەكتروندى كىتاپحانا ءدىندى، ءدىنارالىق ديالوگتى جانە مادەنيەتارالىق ىنتىماقتاستىقتى زەرتتەۋ ءۇشىن ماڭىزدى اقپارات كوزىنىڭ مىندەتىن اتقارماق.

ەۋرازيا كىندىگىندە ورنالاسقان قازاق ەلى – ءتۇرلى كونفەسسيالار مەن ءار الۋان مادەنيەتتەردىڭ توعىسقان مەكەنى. مەملەكەتىمىز وسىعان دەيىن حالىقارالىق ساحنادا تولەرانتتىلىقتى، ءدىنارالىق قارىم-قاتىناستى نىعايتقان ەل رەتىندە كەڭىنەن تانىلدى. مۇنىڭ ءوزى مەملەكەتتىك مۇددەنى، سونىمەن قاتار، ايماقتاعى گەوساياسي احۋالدى ەسكەرە وتىرىپ، كوپ جىلدار بويى اتقارىلعان جۇيەلى ءارى ماقساتتى ەڭبەكتىڭ ارقاسى ەكەندىگى ايقىن.

اعىلشىننىڭ ايگىلى تاريحشىسى ءارى مادەنيەتتانۋشىسى كريستوفەر دوۋسون «...ۇلى دىندەر – ۇلى وركەنيەتتەردىڭ نەگىزى»، - دەگەن ەكەن. ەندەشە، مەملەكەتىمىزدە قولعا الىنعان، ۇتىمدى وتكىزىلىپ كەلە جاتقان - الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزىن ءوز باسىم بۇگىنگى كۇنى شارتاراپتا تۇتانعان ءتۇرلى سيپاتتاعى قاقتىعىستاردىڭ الدىن الۋدىڭ دۇرىس جولى، ادامزاتتىڭ دىنىنە، ۇلتىنا قاراماستان ءوزارا ۇيلەسىمدىلىكتە ءومىر ءسۇرۋىنىڭ نەگىزى دەپ بىلەمىن. ال «الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزىن دامىتۋدىڭ 2023-2033 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسى» سول كەلەلى جيىننىڭ جۇمىسىنا تىڭ سەرپىن بەرەرىنە سەنىمدىمىن. 

 

سەرىك ەگىزبايەۆ، «اۋىل» پارتياسىنىڭ، ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ  اگرارلىق ماسەلەلەر جونىندەگى كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى

نۇرلان يمان: دىنگە، ۇلتقا قىزمەت ەتۋ تەك مەشىت سالۋمەن شەكتەلمەيدى
01 ءساۋىر 2024
نۇرلان يمان: دىنگە، ۇلتقا قىزمەت ەتۋ تەك مەشىت سالۋمەن شەكتەلمەيدى

تاياۋدا اتىراۋدا «ادال ادام – ادال ەڭبەك – ادال تابىس» اتتى تاقىرىپپەن ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ءۇشىنشى وتىرىسى وتكەن بولاتىن. وسى قۇرىلتايعا ارنايى قاتىسقان مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ماڭىزدى يدەولوگيالىق تۇجىرىمدارىمىز بەن نەگىزگى باعىتتارىمىز – تاۋەلسىزدىك جانە وتانشىلدىق، بىرلىك جانە ىنتىماق، ادىلدىك جانە جاۋاپكەرشىلىك، زاڭ جانە ءتارتىپ، ەڭبەكقورلىق جانە كاسىبي بىلىكتىلىك، جاسامپازدىق جانە جاڭاشىلدىق ەكەندىگىن جان-جاقتى ايتا كەلە ەلدەگى ءدىن ماسەلەسىنە، مەشىت ماسەلەسىنە دە ايرىقشا توقتالعان بولاتىن. 
«ەلگە جاناشىر ىسكەر ازاماتتار بىزدە دە از ەمەس. مۇنداي ازاماتتار قوعامعا قاجەتتى كوپتەگەن جوباعا قارجى سالىپ، يگى ىستەردىڭ باسى-قاسىندا ءجۇر. قايىرىمدىلىق جانە ۆولونتەرلىك باستامالارعا دەمەۋشىلىك جاساپ كەلەدى. مەملەكەت تە وتانشىل ازاماتتاردى وزگەلەرگە ۇلگى ەتىپ، ولارعا قولداۋ كورسەتەدى. ارينە، ايماقتاردا ءوز قارجىسىنا مەشىت سالعان كاسىپكەرلەردىڭ نيەتى ءتۇزۋ، ونى تۇسىنۋگە بولادى. الايدا جاڭا مەكتەپ، جاتاقحانا، اۋرۋحانا، كىتاپحانا، مۇراجاي نەمەسە سپورت سارايىن تۇرعىزۋ الدەقايدا ماڭىزدىراق. مۇنىڭ ساۋابى مول. كەيىنگى ۇرپاق تا وسىنداي يگى ىستەرگە العىس ايتارى انىق»، - دەگەن ەدى پرەزيدەنت.
استاناداعى «اللانىڭ گ ۇلى» اتالىپ كەتكەن ىرىسكەلدى قاجى اتىنداعى مەشىتتىڭ باس يمام نۇرلان يمام بايجىگىت ۇلى دا پرەزيدەنتتىڭ مەشىت سالۋعا قاتىستى پىكىرىن قۇپ كورەتىندىگىن ايتادى.
«مەملەكەت باسشىسى اتىراۋدا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدا دىنگە قاتىستى وتە دۇرىس ماسەلەلەر كوتەرىپ، مەشىت سالۋ ىسىنە قاتىستى ايرىقشا توقتالىپ ءوتتى. ياعني، دىنگە قىزمەت ەتۋ، ۇلتقا قىزمەت ەتۋ تەك مەشىت سالۋمەن عانا شەكتەلمەيدى. جول سالۋ، بالاباقشا سالۋ، مەكتەپ سالۋ دا ۇلتقا قىزمەت سانالادى. مەشىت سالىنعان كەزدە نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق اكتىلەرىنىڭ ءبارى رەتتەلۋى ءتيىس جانە دە ەلىمىزدە ورىندى جۇرگىزىلىپ كەلەدى»، - دەدى نۇرلان يمام. 
ەستە بولسا، سول قۇرىلتايدا مەملەكەت باسشىسى يسلام ەلدەرىندە ايگىلى ءدىن قايراتكەرلەرىنىڭ بەيىتى مىندەتتى تۇردە جاپقىشپەن جابىلاتىندىعىن ايتا كەلە ياساۋي كەسەنەسىنە قاتىستى كونە جادىگەرگە نازار اۋدارتقان ەدى.
«ءماديناداعى مۇحاممەد پايعامباردىڭ ءقابىرى دە وسىلاي بۇركەلگەن. بۇل – يسلام وركەنيەتىنىڭ ءداستۇرى. ال قاسيەتتى تۇركىستانداعى ياساۋي قابىرىندە كوپتەن بەرى ارنايى جاپقىش جوق. تالاي زاماننان كەلە جاتقان كونە جاپقىشتى قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىسى ءبىراز جىل بۇرىن باستالىپ، اياقسىز قالعان. مەن قۇزىرلى مەملەكەتتىك ورگانعا وسى قۇندى مۇرانى تەزىرەك ساپالى جوندەۋدەن وتكىزىپ، تاريحي ورنىنا قايتارۋدى تاپسىرامىن»، - دەگەن بولاتىن قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى.
نۇرلان يمام ءدال وسى ماسەلەگە دە ايرىقشا توقتالىپ ءوتتى. 
«ءيا، يسلام قوجا احمەت ياساۋي سىندى تاريحي تۇلعالاردىڭ قابىرىندە جاپقىش بولادى. جالپى، جاپقىش تەك تاريحي تۇلعالارعا عانا ەمەس، كەز كەلگەن ادامنىڭ جانازاسىندا جابىلادى. وندا «ءبارىمىز جاراتقاننان كەلگەنبىز»، «ءبارىمىز اللاعا قايتامىز» دەگەن سياقتى ەسكەرتپە، اڭداتپا دۇعالار جازىلادى. مۇنداي جاپقىشتار بار دۇنيە. مەنىڭشە، بۇل جاپقىشتى قىمبات تاستارمەن اسپەتتەپ، ەرەكشە دايىنداسا، وتە قۇندى ءارى دۇرىس بولادى. بارلىق ادامعا، اسىرەسە، مۇسىلمان ەلدەرىنەن كەلەتىن تۇلعالارعا تۇسىنىكتى بولۋى ءۇشىن ول كىسىنىڭ ءومىرىن، ەڭبەكتەرىن ارابي نۇسقادا جازىپ قويعان ءجون. ەرتەرەكتە بابالارىمىزدا كالليگرافيا ونەرى جاقسى دامىعان. سونى قايتا جانداندىرۋىمىز قاجەت»، - دەدى ىرىسكەلدى قاجى اتىنداعى مەشىتتىڭ باس يمامى.
سونىمەن قاتار ول مارال يشان، ىرعىزباي بي، قابانباي، بوگەنباي، رايىمبەك باتىرلار سىندى ەسىمى ەلىمىزگە تانىمال ادامداردىڭ قابىرىندە دە جاپقىش بولۋى تيىستىگىن باسا ايتتى. 
«ەلىمىزدە تىيىم سالىنعان «اتا جولى» سىندى ۇيىمدار ءقابىر باسىنا ماتا جاۋىپ كەتە بەرەدى. ءقابىر باسى اقتىققا تولىپ قالادى. شامانيزم ەلەمەنتىن جاساماماۋىمىز كەرەك. جالپى، پرەزيدەنتىمىزدىڭ ايتقان ءسوزىنىڭ استارىندا مۇسىلمان ەكەنىمىزدى كورسەتەتىن ۇلكەن دانالىق جاتىر. سوندىقتان تولىقتاي قولدايمىن»، - دەدى ول.

مەكتەپتەردە ورامال تاعۋ زاڭدى دەگەن اقپارات جالعان -  جوعارعى سوت
26 قىركۇيەك 2024
مەكتەپتەردە ورامال تاعۋ زاڭدى دەگەن اقپارات جالعان - جوعارعى سوت

بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ جاريالانىمدارىندا جانە الەۋمەتتىك جەلىلەردە جوعارعى سوت مەكتەپتەردە ورامال تاعۋدى زاڭدى دەپ تاپتى دەگەن جالعان اقپارات تارالۋدا. بۇل جالعان اقپارات، دەپ حابارلايدى Ulys.

"ءىستى قاراۋ اياسىندا جوعارعى سوتتىڭ اكىمشىلىك ىستەر جونىندەگى سوت القاسى ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسىندە ورامال تاعۋدىڭ زاڭدىلىعى جونىندەگى ماسەلەنى تالقىلاۋعا ارالاسپاعان. كاسساسيالىق ساتى مەكتەپتىڭ وقۋشىنى ساباققا جىبەرمەۋىن زاڭسىز دەپ تانىدى، ويتكەنى ءبىلىم الۋ قۇقىعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارىنىڭ نەگىزگى كونستيتۋسيالىق قۇقىقتارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.  سونىمەن قاتار، بەيىندى مينيسترلىكتە ورتا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى ءۇشىن مىندەتتى مەكتەپ فورماسىنا قويىلاتىن تالاپتاردى بەكىتۋ جونىندەگى وكىلەتتىكتەر بار. ءمينيستردىڭ ءتيىستى بۇيرىعى زاڭسىز دەپ تانىلماعان جانە كۇشى جويىلماعان. سونداي-اق، اتا-انالار مەكتەپ جارعىسى مەن مەكتەپ فورماسىنا قويىلاتىن تالاپتاردى ساقتاۋ مىندەتىنە جاۋاپتى ەكەنىن اتاپ وتەمىز. بۇل رەتتە اتا-انالاردىڭ بالالاردى تاربيەلەۋ مەن ءبىلىم بەرۋ، ولاردىڭ قۇقىقتارى مەن مۇددەلەرىن قورعاۋ جونىندەگى وزدەرىنە العان جانە زاڭدا بەلگىلەنگەن، ونىڭ ىشىندە اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكستە كوزدەلگەن مىندەتتەردى ورىنداماۋى جاۋاپتىلىققا اكەپ سوعادى"، - دەلىنگەن جوعارعى سوتتىڭ حابارلاماسىندا.

ايتا كەتسەك، ءبىرقاتار باق-تا مەكتەپتە وقۋشىلارعا ورامال تاعۋعا رۇقسات بەرىلدى دەگەن سىڭايدا اقپاراتتار تاراعان بولاتىن.

ءبىز تۋرالى
ulys.kz — اقپاراتتىق، ساراپتامالىق جانە تانىمدىق باعىتتاعى ماتەريالداردى بەرەدى.
 
مۋلتيمەديالىق جوبا زامان تالابىنا ساي جاسالعان. قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق نارىعىن ساپالى
كونتەنتپەن قامتاماسىز ەتۋگە ۇلەس قوسۋعا باعىتتالعان. مۇنداعى ساراپتامالىق، تانىمدىق
ماقالالار سان سالانى قامتيدى. گەوستراتەگيا، گەوەكونوميكا، گەوساياسات، حالىقارالىق
قاتىناستار مەن ەلدىڭ ىشكى-سىرتقى ساياساتى، ەكونوميكا، جاھاندا بولىپ جاتقان تەكتونيكالىق
وزگەرىستەر مەن ترەند تاقىرىپتار ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىنان تەرەڭ تالدانىپ قازاق
وقىرماندارىنا جەتكىزىلەدى. ورتالىق ازيا مەن تۇركى الەمىنە ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى.