ۆاليۋتا باعامى
  • USD -

    521.9
  • EUR -

    600
  • RUB -

    6.37
گەندەرلىك ساياساتتىڭ جاڭا ەۋرازيالىق مودەلى
فوتو: اشىق كوزدەن 18 قىركۇيەك 2024
گەندەرلىك ساياساتتىڭ جاڭا ەۋرازيالىق مودەلى

گەندەرلىك ساياسات – جاھاندانۋ داۋىرىندەگى ەڭ وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. ءبىزدىڭ ەل تاۋەلسىزدىك العان جىلداردان بەرى قاراي نازىك جاندىلارعا تەڭ قولجەتىمدىلىكتى جانە ءومىردىڭ بارلىق سالالارىنا قاتىسۋدى قامتاماسىز ەتۋى ءتيىس دەگەن دەموكراتيالىق جولدى ۇستانىپ كەلەدى. سودان بەرگى كەزەڭدە بىزدە قازاقستاندىق قوعامعا ءتان گەندەرلىك ساياساتتىڭ جاڭا ەۋرازيالىق مودەلى قالىپتاسقانىنا ءبارىمىز كۋامىز.

گەندەرلىك ساياسات جانە بيلىكتەگى ايەلدەر يندەكسى 

ايەلدەر مەن ەرلەردىڭ قۇقىعىنا، جىنىسىنا، گەندەرلىك رولدەرىنە قاتىستى مەملەكەتتىڭ ۇستانعان باعىتىنا گەندەرلىك ساياسات دەپ باعا بەرىلگەنى بارىمىزگە بەلگىلى ءجايت.  كەز كەلگەن مەملەكەتتىڭ وسى تۇرعىداعى ۇستانعان ساياساتى كوپ جاعدايدا قانداي دا ءبىر حالىقتىڭ ۇلتتىق جانە ءدىني داستۇرلەرىنە ساي انىقتالعان. بۇگىندە كوپتەگەن مۇسىلمان ەلدەرىندە ەرلەر مەن ايەلدەردىڭ قۇقىقتارىندا ايتا قالارلىقتاي ايىرماشىلىقتار بار.  ماسەلەن، ايەلدەر ەرتە جاستان تۇرمىسقا شىعۋلارى كەرەك. بورىكتىلەر بولسا، ەشقانداي سەبەپسىز ايەلدەرىمەن اجىراسىپ كەتە بەرەدى. ال نازىك جاندىلارعا مۇنداي قادامعا بارۋ ءۇشىن ءتۇرلى وتكەلەكتەردەن وتۋگە تۋرا كەلەدى، ءبىر سوزبەن ايتقاندا، ايەلدەرگە تىيىم سالىنعان جايلار جەتىپ ارتىلادى.

كوپتەگەن مەملەكەتتەردەگى قابىلدانعان زاڭدار نەگىزىنەن ەركەك پەن ايەلدىڭ تەڭدىگىن ساقتاۋعا ورايلاستىرىلعان. نەكەگە تۇرۋ جاسى ەرلەر ءۇشىن دە، ايەلدەر ءۇشىن دە بىردەي. سايلاۋ مەن سايلانۋعا دا تەڭ قۇقىلى، جۇمىسقا دا كەدەرگىسىز قابىلدانادى. دەگەنمەن، ەرلەر مەن ايەلدەردىڭ اراسىنداعى قۇقىقتار مەن مىندەتتەردىڭ ەرەكشەلىگى كەي جاعدايدا انىق بايقالادى. ماسەلەن، رەسەي فەدەراسياسىندا، باسقا دا ەۋروپا ەلدەرىندە اسكەري قىزمەتتى اتقارۋعا تەك ەر ازاماتتار عانا قۇقىلى بولسا، يزرايلدە ەرلەر دە، ايەلدەر دە اسكەري  مىندەتتى وتەۋگە بورىشتى بولىپ سانالادى. جازا بەرسەك، مۇنداي مىسالداردى كوپتەپ كەلتىرۋگە بولادى.

ەندى الەمدىك ساياساتتا ايەلدەردىڭ ءرولى قاي دەڭگەيدە دەگەن ساۋالعا جاۋاپ ىزدەپ كورەيىك. حالىقارالىق Council on Foreign Relations زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ 2024 جىلدىڭ تامىزىندا جاريالاعان بيلىكتەگى ايەلدەر يندەكسىنە (Women’s Power Index 2024) زەر سالساق، وسىعان قاتىستى ءبىراز ماعلۇماتقا كوز جەتكىزەمىز. ورتالىقتىڭ بۇۇ-عا مۇشە 193 مەملەكەتتىڭ گەندەرلىك تەڭدىككە جەتۋ سالاسىنداعى كورسەتكىش­تەرىن باعالايتىن ەسەپتە مەملەكەت نەمەسە ۇكىمەت باسشىلارى، مينيسترلەر كابينەتىندە، ۇلتتىق زاڭ شىعارۋشى ورگانداردا، ۇلتتىق زاڭ شىعارۋشى ورگانعا، جەرگىلىكتى مەملەكەتتىك ورگاندارعا كانديدات بولعان ايەلدەردىڭ ۇلەسىن تالداپ كورسەتەدى. وسى زەرتتەۋ دەرەككە سۇيەنسەك، 193 مەملەكەتتىڭ ىشىندە 25 ەلدە عانا مەملەكەت نەمەسە ۇكىمەت باسشىسى ايەل بولعان. سونداي-اق، 15 ەلدە مينيسترلەر كابينەتىنىڭ قۇرامى كەم دەگەندە 50 پايىزدى ايەلدەردەن قۇراسا، 6-اق مەملەكەتتە پارلامەنتتەگى نازىك جاندىلار سانى 50 پايىزدان كەم ەمەستىگى بەلگىلى بولعان. ال پوستكەڭەستىك مەملەكەتتەر ىشىندە گرۋزيا، مولدوۆا، لاتۆيا، ليتۆا ەلدەرىندە ايەل مەملەكەت باسشىسى بار.    

قازاقستان بيلىگىندەگى ايەلدەر يندەكسىنە توقتالار بولساق، (1) ساياسي پاريتەت – 23%، (2) مەملەكەت باسشىسى - ەر، (3) 1946 جىلدان بەرگى مەملەكەت باسشىسى - 0، (4) مينيسترلەر كابينەتى – 14%، (5) ۇلتتىق زاڭ شىعارۋشى ورگان – 21%، (6) ۇلتتىق زاڭ شىعارۋشى ورگان كانديداتتارى - 23%، (7) جەرگىلىكتى زاڭ شىعارۋشى ورگان - 31%. قورىتىندىلاي كەلگەندە، 193 ەلدىڭ بيلىگىندەگى ايەلدەر يندەكسىنىڭ جالپى كورسەتكىشىنىڭ ىشىندەگى قازاقستان ايەلدەر يندەكسى بارلىعىمەن سالىستىرعاندا ورتاشا دەڭگەيدەن تومەن ەكەنى بەلگىلى بولدى. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، ونىڭ باستى سەبەبى – مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ بارلىق تارماعىنداعى ايەلدەردىڭ ساياسي وكىلدىگى مەن قاتىسۋ دەڭگەيىنىڭ تومەندىگىنەن ەكەن. گەندەرلىك كۆوتا تۋرالى

گەندەرلىك كۆوتا - بۇل ۇكىمەتتەگى، قانداي دا ءبىر بولماسىن كومپانيانىڭ توپ مەنەدجمەنتىندەگى، بيلىكتىڭ وزگە دە سالالارىنداعى ەرلەر مەن ايەلدەردىڭ وكىلەتتىكتەرىنىڭ شەكتەۋلى نورمالارى. مۇنداعى نەگىزگى ماقسات - ەرلەردىڭ دە، ايەلدەردىڭ دە ساياسي ومىرگە بەلسەنە ارالاسىپ، ەلدەگى نەمەسە ءوزى ەڭبەك ەتەتىن ءىرى ۇيىمدارداعى ماڭىزدى شەشىمدەردى قابىلداۋعا ات سالىسۋىن قامتاماسىز ەتۋ.

الايدا نازىك جاندىلاردىڭ كوپشىلىگى (ءتىپتى فەمينيستكالاردىڭ دا باسىم بولىگى) گەندەرلىك كۆوتالاردىڭ ەنگىزىلۋىن قالامايدى. ولاردىڭ پايىمىنشا، بۇل ايەلدەردى ەرلەردەن ءبىر ساتى تومەن قوياتىن سەنىمىن جويۋ، بەدەلىن ءتۇسىرۋ تۇرىندەگى كەمسىتۋشىلىك  بولىپ تابىلادى. سوندا گەندەرلىك تەڭدىك تۋرالى اڭگىمە قوزعاۋدىڭ قاجەتى بار ما؟

زاڭ بويىنشا ەكى جىنىستىڭ وكىلدەرىنىڭ دە مۇمكىندىكتەرى بىردەي، دەگەنمەن ساياساتكەر  نەمەسە توپ-مەنەدجەر بولۋ ايەلدەر ءۇشىن ءبىرشاما قيىنعا سوعادى. ماسەلەن، تەرىسكەيدەگى كورشى ەل رەسەيدە جوعارى ءبىلىمدى ايەلدەردىڭ ۇلەس سالماعى ەرلەرگە قاراعاندا ءبىرشاما جوعارى (37 نەمەسە 29 پايىز) بولسا دا، ولاردىڭ قىزمەتتىك باسپالداقتا جوعارى ورلەۋى سيرەك قۇبىلىس. كەي كەزدەرى كومپانيالاردىڭ كەيبىرى ارتىق شىعىن شىعارماۋدى ويلاپ،  (ماسەلەن، دەكرەتتىك دەمالىسقا شىعىپ، بالا كۇتىمىمەن ۇيدە وتىرعان ايەلگە تولەماقى تولەمەس ءۇشىن)  جاس قىزداردى جۇمىسقا قابىلداي بەرمەيدى. ونىڭ ۇستىنە ءبىزدىڭ قوعامىمىز ءالى دە گەندەرلىك تاپتاۋرىننىڭ قۇرساۋىنان شىعا الماي وتىر. دەمەك، ايەلدىڭ مىندەتى وشاق باسىن ۇستاۋ، بالا تاربيەسىمەن اينالىسۋ دەگەن قاعيدا ءوز ءمانىن ءالى دە تولىق جويا قويماعان.

ساياساتتاعى گەندەرلىك كۆوتا

ماماندار گەندەرلىك كۆوتا تۋرالى ءجيى ءسوز قوزعالعاندا، ايەلدەردىڭ ساياسي ومىرگە ارالاسۋىن مەڭزەيدى. ايەلدەردىڭ سايلاۋعا قاتىسۋىنا ءبىرىنشى رەت 1893 جىلى جاڭا زەلانديادا زاڭ تۇرعىسىندا رۇقسات ەتىلدى. ءبىراق  شىنىن ايتۋ كەرەك، زاڭ بويىنشا مۇنداي مۇمكىندىكتىڭ ەلدىڭ بايىرعى تۇرعىندارىنا ەش قاتىسى بولمادى. ال ەۋروپادا مۇنداي ماڭىزدى قادام تەك 1905 جىلى قولعا الىندى. اتاپ ايتقاندا فينليانديا ايەلدەرى سايلاۋعا قاتىسۋ  قۇقىعىن يەلەندى، ارادا ءبىر جىل وتكەندە داۋىسقا تۇسۋگە مۇمكىندىك الدى. مۇنىڭ سۋفراجيستكالاردىڭ (ايەل قۇقىعىن قورعاۋشىلارىنىڭ) قىزمەتىنىڭ ارقاسىندا مۇمكىن بولعاندىعىن ايتا كەتۋ كەرەك. العاشقى امەريكاندىق فەمينيستكا ەبيگەيل ادامس ءوزىنىڭ ءبىر حاتىندا بىلاي دەپ جازدى: «ءبىز قابىلداۋىنا ءوزىمىز قاتىسپاعان، ءبىزدىڭ مۇددەمىزدى ەسكەرمەگەن زاڭعا باعىنبايمىز». كەيىننەن وسى ايتىلعان كەسىمدى پىكىرىنىڭ ارقاسىندا ونىڭ ەسىمى بۇكىل الەمگە تانىلدى. 

«پارلامەنتتە ەرلەر مەن ايەلدەردىڭ سانىنىڭ تەڭ بولۋى، ەلدىڭ جالپى دەموكراتيالانۋى جانە ايەلدەر ماسەلەسىنىڭ وزەكتىلىگىن جوعالتپاۋ - گەندەرلىك تەڭدىككە قول جەتكىزۋدەگى مىندەتتى قادام»، - دەيدى ساياساتكەرلەر. ءبىراق تالقىلانىپ وتىرعان شارالار كەمسىتۋشىلىككە قارسى كۇرەستىڭ جالعىز جولى ەمەس. ەگەر دەموكراتيالىق ەلدەردەگى بۇل باعىتتاعى جۇمىستار وسى قالىپتا جۇرگىزىلە بەرەتىن بولسا، گەندەرلىك تەپە-تەڭدىك وزىنەن-وزى قالىپتاسادى، ءبىراق وعان كەمىندە 70-100 جىل ۋاقىت كەرەك دەيدى ساراپشى ماماندار.

نازىك جاندىلار دا پرەزيدەنت بولا الادى

«پرەزيدەنت تاعىنا ايەلدەر وتىرسىن!» دەگەندى امەريكالىقتار ۇزاق جىلداردان بەرى ۇرانداتىپ كەلەدى. 2000 جىلى NBC تەلەكومپانياسى مەن «Wall Street Journal» گازەتىنىڭ بىرلەسكەن ساۋالناماسىنىڭ مالىمەتتەرنە سايكەس، امەريكالىقتاردىڭ 80 پايىزدان استامى ايەلدەرگە داۋىس بەرۋگە دايىن ەكەندىكتەرىن مالىمدەپتى. اقش-تاعى سايلاۋعا 1،5 جىل ۋاقىت قالعاندا ەل تۇرعىندارىنىڭ 55 پايىزى پرەزيدەنت لاۋازىمىندا ايەل ادامدى كورگىلەرى كەلەتىندىكتەرىن جاسىرماعان.

ءبىر اتاپ وتەتىن جاي، اقش-تا ايەلدەردىڭ پرەزيدەنت ورىنتاعىنا وتىرۋعا دەگەن تالپىنىستارى وتكەن عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا باستالعان. الايدا ۇمىتكەرلەردىڭ كوپشىلىگى ۇساق پارتيالاردىڭ تاراپىنان ۇسىنىلعاندىقتان، ولاردىڭ بۇل ورايدا تابىسقا جەتۋلەرىنە ەش مۇمكىندىك بولمادى. جاڭا عاسىردىڭ باسىندا، ياعني 2000 جىلى اق ءۇيدىڭ قوجايىنى بولۋ ءۇشىن بۇكىلالەمدىك جۇمىسشىلار پارتياسىنىڭ كوشباسشىسى، افروامەريكاندىق ايەل مونيكا مۋرحەد باعىن سىناپ كورگەن ەدى، ءبىراق وعان سايلاۋشىلاردىڭ نەبارى 0،002 پايىزى عانا داۋىس بەردى. ەستەرىڭىزدە بولسا، ءبىزدىڭ ەلدە وتكەن پرەزيدەنتتىك سايلاۋلاردا دا نازىك جاندىلار وزدەرىنىڭ كانديداتۋراسىن ۇسىنىپ، وتە از داۋىس جيناعان بولاتىن.   

دەگەنمەن، Council on Foreign Relations زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ 2024 جىلدىڭ تامىزىندا جاريالاعان بيلىكتەگى ايەلدەر يندەكسىنە (Women’s Power Index 2024) كوز جۇگىرتسەك، كەيىنگى كەزدەرى الپاۋىت ەلدەردە ساياساتتاعى ايەلدەردىڭ ءرولى ارتىپ كەلە جاتقانىن كورەمىز. الەمدە ەل باسقارىپ وتىرعان ايەل پرەزيدەنتتەردىڭ بار بولعانى - ساياسات سالاسىنداعى گەندەرلىك تەڭسىزدىكتى جويۋ بارىسىنداعى  تولاعاي تابىس ەكەنى ءسوزسىز.   

قازاق حالقى گەندەرلىك ساياسات دەگەندى بىلمەي تۇرىپ-اق ايەلدىڭ ورنىن ايقىنداپ، قامقورلىقتىڭ سان قيلى ستراتەگياسىن جاساپ قويعان. دەسەك تە، گەندەرلىك تەڭدىك دەڭگەيى جوعارىلاعان سايىن، وتباسى مۇشەلەرىنىڭ ءارقايسىسىنىڭ تۇرمىستىق، ەكونوميكالىق، ادامگەرشىلىك-تاربيەلىك، قورعاۋشىلىق جانە باسقا دا ماڭىزدى فۋنكسيالارىن ورىنداۋدا جاۋاپكەرشىلىگى، تەپە-تەڭدىگى دە جوعارى بولاتىنىن ەستەن شىعارماعانىمىز ابزال. بۇل تۇرعىسىنان كەلسەك، قازىرگى جۇرگىزىلىپ جاتقان گەندەرلىك ساياسات انا مەن بالاعا ايرىقشا الەۋمەتتىك جاعداي جاساۋ، وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىقتىڭ الدىن الۋ سياقتى ماسەلەلەردى شەشۋ بوپ تابىلسا قۇبا-قۇپ.

 

 

 

 

 

 

 

 

RELATED NEWS
فاست-فۋد ورنىنا – پاتەر...
20 ناۋرىز 2025
فاست-فۋد ورنىنا – پاتەر...

بۇگىندە باعى جانعان وتانداستىرىمىز پاتەر، كولىك، ءتۇرلى  باعالى اقشالاي سىيلىقتاردى Satty Zhuldyz لوتەرەياسىمەن ۇنەمى ۇتىپ الۋدا. وتكەن ايدا عانا ەكى قاتىسۋشى جەكە ءۇيى مەن قوماقتى قارجىعا يە بولدى، دەپ حابارلايدى ulys.kz.

لوتەرەيا ويناۋ ۋاقىتتى ۇتىمدى وتكىزۋ عانا ەمەس، سونىڭ بىرگە بىردەن اياق استى ولجاعا كەنەلۋدىڭ جولى. ويتكەنى بيلەت باعاسى اناۋ ايتقانداي قىمبات تا ەمەس. ءبىر شىنىاياق كوفە، ءبىر كينوبيلەت قۇنى نەمەسە قازىرگى بالالار جاقسى كورەتىن فاست-فۋد كومبوسىمەن باعاسى شامالاس. ءبىراق، فاست-فۋد سەكىلدى دەنساۋلىق اعزانى ۋلامايسىز، سونىمەن بىرگە لوتەرەيا ارقىلى جەڭىسكە جەتۋ ءباسى جوعارى. ونىڭ ۇستىنە جەڭىستى ءساتتى كۇتۋدىڭ ءوزى ءبىر عانيبەت ەمەس پە؟

وسىنداي سەزىمدى باستى كەشكەندەردىڭ ءبىرى الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىنى گۇلنءار جۇماعۇلوۆا مەن تالدىقورعان قالاسىنىڭ تۇرعىنى عاني ءتاجىعۇلوۆ. ولار لوتەرەيا بيلەتءىن ساتىپ العانىمەن، مۇنداي ولجاعا يە بولامىز دەپ كۇتپەگەن ەدى.

31 جاسار گۇلنءار جۇماعۇلوۆا لوتەرەياعا اتا-اناسىمەن بىرگە لوتەرەياعا قاتىسىپ جۇرگەنىنە ون جىلدان اسقان. جۇماعۇلوۆتار وتباسى ءۇشىن بۇل جاي ۋاقىت وتكىزۋ عانا ەمەس، تۇراقتى داستۇرگە اينالعان. الايدا Satty Zhuldyz ۇيىمداستىرعان TeleBingo لوتەرەياسىنان پاتەر ۇتىپ العانىنا گۇلناردىڭ ءوزى باستاپقىدا سەنبەگەن.

«اتا-اناما ايتقان جوقپىن، سەبەبى ءوزىم دە سەنبەدىم. ماعان حابارلاسىپ، جەڭىسكە جەتكەنىمدى ايتقاندا، مەنىمەن بىرەۋ قالجىڭداسىپ وتىرعان شىعار دەپ ويلادىم. وسىنىڭ ءبارىن ايتقان كەزدە ءبارى تاڭعالاتىن شىعار ءارى قاتتى قۋانادى. انامنىڭ قانداي كوڭىل-كۇيدە بولاتىنىن سوزبەن جەتكىزە دە المايمىن»، – دەيدى گۇلنءار.

گۇلنءارمەن بىرگە 34 جاسار عاني ءتاجىعۇلوۆ تا باقىتتى جانداردىڭ بىرەۋى اتاندى. ول 2018 جىلدان بەرى لوتەرەياعا قاتىسىپ كەلەدى. بۇل جولى ول Satty Zhuldyz-دىڭ «5/36» لوتەرەياسىنىڭ بىردەن سەگىز بيلەتىن ساتىپ العان. سول سەگىز بيلەتتىڭ بىرەۋى عانيعا 32 ميلليون تەڭگە سىيلادى! تالدىقورعان تۇرعىنىنىڭ ايتۋىنشا، بۇل اقشا وعان ۇلكەن كومەك بولماق. ەءندى ول يپوتەكاسى مەن نەسيەلەرىن تولىقتاي جاۋىپ، قارىزسىز ادام بولعانىن تىلگە تيەك ەتتى. وسىلايشا، فاست-فۋت ورنىنا الىنعا بيلەت ءعانيدىڭ بانكتەگى قارىزدارىنا قۇتىلۋدىڭ جولىنا اينالدى.

«مەن نەگىزى لوتەرەيادان ءجيى بيلەتتەر ساتىپ الامىن. وسى جولدا Satty Zhuldyz-دىڭ 8 بيلەتىن ساتىپ الدىم. باعىم جانىپ،  32 ميلليون تەڭگە ۇتىپ الدىم. قۋانىشىمدا شەك جوق... ەندى وسى قارجىنى يپوتەكام مەن قارىزدارىمدى تولىق جاۋىپ تاستاۋعا جۇمسايمىن. قارىزسىز ادام بولامىن. ءوزىڭىز بىلەسىز قارىزى جوق ادام ەڭ باقىتتى جانداردىڭ ءبىرى»، - دەيدى عاني اعىنان جارىلىپ.

كوپتەگەن ادامدار ومىردە ءبىر عاجايىپتىڭ بولاتىنىنا سەنەدى. ونى ءار ادام ءار ءتۇرلى كۇتەدى. ءبىراق لوتەرەيادان ميلليوندار ۇتىپ السام دەگەن قيال مەن ارمان ءار ادامدا بولاتىنى شىندىق. كوبى ول ارمانعا جەتۋدىڭ مۇمكىندىكتەرى بار ەكەنىن دە ءبىلىپ، ۇنەمى لوتەرەيادان بيلەت الىپ، ءوزىنىڭ جۇلدىزدى ءساتىن كۇتەدى.

ايتا كەتەءتىن جايت بۇعان دەيىن دە Satty Zhuldyz لوتەرەياسىنا قاتىسۋشىلار ءىرى جۇلدە مەن پاتەر جانە جاڭا كولىكتءىڭ يەسى اتانعان. ءسىزءدىڭ دە كەلەسى جەڭىمپاز اتانۋىڭىز بەك مۇمكىن.

23 ناۋرىز كۇنى TeleBingo لوتەرەياسىندا ءۇش پاتەر ۇتىسقا سالىنادى.

وعان قاتىسۋ ءۇشىن TeleBingo لوتەرەياسىنىڭ «پاتەر» لوتوجيناعىن ساتىپ الۋ قاجەت. وندا بەس لوتەرەيا بيلەتى بار جانە بار بولعانى 3500 تەڭگە.

ءبىر قاتىسۋشى ءۇشىن لوتوجيناق سانى شەكتەۋسىز. نەعۇرلىم كوپ بيلەت ساتىپ الساڭىز، جەڭىسكە جەتۋ مۇمكىندىگىڭىز سوعۇرلىم جوعارى بولادى. سونىمەن قاتار، ءاربىر قاتىسۋشى 569 ميلليون تەڭگە كولەمىندەگى دجەكپوتتى ۇتىپ الۋ مۇمكىندىگىنە يە بولادى.                                    

ءىرى اقشالاي جۇلدە نەمەسە پاتەر يەگەرى اتانۋعا اسىعىڭىز!

ۇتىس ويىنى 23 ناۋرىز كۇنى ساعات 10:00-دە «31 ارنانىڭ» تىكەلەي ەفيرءىندە وتەدى.

بيلەتتەردى ءىرى ساۋدا ورتالىقتارىنان نەمەسە لوتەرەيانىڭ رەسمي سايتىنان ساتىپ الۋعا بولادى. بالكىم، ءدال وسى جولى ءسىزدىڭ باعىڭىز جانار!

 

* ماتەريالدىڭ اقىسى تولەنگەن

3 پاتەر جانە كولىك: «ءساتتى جۇلدىز» قازاقستاندىقتاردىڭ ارمانىن ورىنداۋدا
27 ناۋرىز 2025
3 پاتەر جانە كولىك: «ءساتتى جۇلدىز» قازاقستاندىقتاردىڭ ارمانىن ورىنداۋدا

حالىق اراسىندا «باعىمىز جانساب ا ق قونادى»، «سابىرءتۇبىسارى التىن» دەگەن ءتامسىل بار. بۇل سوزدەر «ءساتتىجۇلدىز» ۇلتتىق لوتەرەياسىنىڭ سوڭعى جەڭىمپازدارىنا ءدالايتىلعانداي. جۋىردا بىرنەشە قازاقستاندىق ءوز ارماندارىناقيقاتقا اينالدىردى: ءبىرى – ميلليونەر اتاندى، ەندى ءبىرىجاڭا پاتەرگە يە بولدى، ال كەيبىرەۋلەر ەندى كولىك ۇتىسىناۇمىتكەر.

ناۋرىز ايىنداعى تاعى ءبىر ەرەكشە ءسات — «TeleBingo» لوتەرەياسىنداعى ءۇش پاتەردىڭ ۇتىسى. بۇل جولى ورال، اتىراۋ جانە الماتى قالالارىنان شىققان قاتىسۋشىلارجاڭا باسپاناعا قول جەتكىزدى. سولاردىڭ ءبىرىالماتىلىقايدوس كالمىرزايەۆ.

2001 جىلى تۋعان ايدوس قازىرگى تاڭدا الماتىداعى جوعارىوقۋ ورىندارىنىڭ بىرىندە «بۋحگالتەرلىك ەسەپ جانە اۋديت» ماماندىعى بويىنشا ءبىلىم الىپ ءجۇر. لوتەرەياعاقاتىسقانىنا نەبارى ءبىر جىل بولعانىمەن، ءدال وسى جولىوعان 15 ميلليون تەڭگەگە باعالانعان پاتەر بۇيىردى دەپ ءۇش ۇيىقتاسا تۇسىنە كىرمەگەن.

«مەن لوتەرەيا بيلەتتەرىن ايىنا ءبىر رەت الامىن. كوبىنەTeleBingo مەن LOTO 6/49 تاڭدايمىن. بۇل جولى دا سولايبولدى. جەڭىس تۋرالى بىلگەن كەزدە سەنە المادىم، ءبىراقارتىنشا قۋانىشىم شەكسىز بولدى. ەندى بۇل جەڭىستىوقۋىمدى جالعاستىرۋ مەن وتباسىما قارجىلاي قولداۋ كورسەتۋ ءۇشىن پايدالاناتىن بولامىن»، – دەيدى ايدوس.

ونىڭ ايتۋىنشا، لوتەرەياعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتى اكەسىنەن ۇيرەنگەن. ايدوستىڭ اكەسى جىلدار بويى ءارتۇرلى تيراجدارعا تۇراقتى تۇردە قاتىسىپ كەلەدى ەكەن.

10 ميلليون تەڭگە – ەڭبەكتىڭ، سەنىمنىڭ جانە سابىردىڭ سىيى 2025 جىلدىڭ 25 ناۋرىزىندا اقتوبەدە مەديسينا قىزمەتكەرى بولىپ جۇمىس جاسايتىن جانار «مەگاكازينو» جەدەل لوتەرەياسىنان 10 ملن تەڭگە ۇتىپ الىپ، ءوز ارمانىنا قولجەتكىزدى.

«لوتەرەيامەن بالا كۇنىمنەن تانىسپىن. اكەم بالىشكە دەپ بەرگەن 50 تيىندى كەيدە «سپرينت» بيلەتتەرىنە جۇمسايتىنمىن. سودان بەرى ساتتىلىككە سەنىپ كەلەمىن»، – دەيدى جانار.

جەڭىسكە جەتكەن كەزدە وتباسى العاشىندا سەنبەي، اڭ-تاڭ بولعان. الايدا اقيقات انىقتالعان سوڭ قۋانىشتان توبەلەرى كوككە جەتكەن. جانار ۇتقان قاراجاتىن كوپتەن كۇتكەن ارمانى بولعان پاتەر ساتىپ الۋعا جۇمساسا، ءارى ءبىر بولىگىن جاقىندارىنا سىيعا بەرمەك.

«لوتەرەيا بيلەتتەرىن ساتىپ العاندا ۇنەمى ساتتىلىك ماعان سەرىك بولسا ەكەن دەپ تىلەيتىنمىن. بۇل رەتتە مەن قولىمدا بارىن عانا جۇمساپ، شەكتەن شىقپايمىن. بۇل مەنىڭ ادەتىم. ءبىراق مەن ءبىر كۇنى ايتەۋىر ماعان ساتتىلىك بولاتىنىنىنا سەنىپ ءجۇردىم. بۇل مەن ءۇشىن – ءۇمىت پەن قۋانىشتىڭ جولى»، –دەپ اعىنان جارىلدى جانار.

ەندى كەزەك سىزدە! LOTO 6/49 لوتەرەياسىندا تەمىر تۇلپار ۇتىسى جاريالاندى. قاتىسۋ ءۇشىن ارنايى لوتوجيناق ساتىپ الۋ جەتكىلىكتى.

«ب ا ق شابا ما، باپ شابا ما؟» دەگەندەي، بۇل جولى ءسىزدىڭ باعىڭىز جانۋى ابدەن مۇمكىن.

مۇندا قاتىسىڭىز — كولىكتىڭ كىلتى ءسىزدىڭ قولىڭىزدا بولۋى عاجاپ ەمەس! ساتتىلىك – سەنگەن جانعا سەرىك.

جانار مەن ايدوس سياقتى جەڭىمپازداردىڭ تاريحى — «ءساتتى جۇلدىزدىڭ» ءار بيلەتىندە ءۇمىت جاتقانىن دالەلدەيدى.

«سەنىم مەن ءۇمىتباستى قارۋ. جەڭىستىڭ ءدامى ءتاتتى. ەشقاشان مويىماڭىزدار، ساتتىلىكدايىن تۇرعان سىي ەمەس، ونى شىن سەنگەن ادام تابادى»، – دەيدى جانار.

«بار بولعانى ءبىر بيلەت ءومىرىڭدى وزگەرتۋى مۇمكىن. باستىسىسەنىم مەن سابىر كەرەك»، – دەيدى ايدوس.

ول «ءساتتى جۇلدىز» ويىنعا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋعاشاقىرادى.

«ويىن – ويىننان اسپاسىن، ءومىردىڭ ءمانىن جويماسىن» دەگەندى ەستەن شىعارماعان ابزال. باعىڭىزدى بايقاڭىز – جەڭىس سىزگە قاراپ تۇر. قازاقستاندا مىڭداعان ادام ءوز مۇمكىندىگىن سىناپ، ءبىر تۇندە ءومىرىن وزگەرتىپ جاتىر. ءبىر عانا بيلەت — تاعدىردى وزگەرتەتىن مۇمكىندىك.

«تالاپتى ەرگە نۇر جاۋار»، «تاس تۇسكەن جەرىنە اۋىر» دەگەندەي، ءاربىر ادام جەڭىسكە لايىق! ساتتىلىكتى قولدان جىبەرمەڭىز – sz.kz سايتىندا تولىق اقپارات پەن قاتىسۋ شارتتارى بار.

 رەسپۋبليكا كۇنى – ءبىزدىڭ ۇيلەسىمدى جانە ادىلەتتى قوعام قۇرۋعا دەگەن ورتاق كۇش-جىگەرىمىزدىڭ جەمىسى 
25 قازان 2024
 رەسپۋبليكا كۇنى – ءبىزدىڭ ۇيلەسىمدى جانە ادىلەتتى قوعام قۇرۋعا دەگەن ورتاق كۇش-جىگەرىمىزدىڭ جەمىسى 

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆ ەل ەگەمەندىگى تۋرالى دەكلاراسيا قابىلدانعان كۇندى قاسيەتتى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ باستاۋىنا بالاي كەلە، «مەملەكەتتىك ەگەمەندىك تۋرالى دەكلاراسيانىڭ قابىلدانۋى ەلگە الەمدىك قاۋىمداستىقتا تاۋەلسىز ويىنشى رەتىندە ءوز ورنىن جاريالاۋعا مۇمكىندىك بەردى»، - دەپ اتاۋلى كۇننىڭ تاريحي ءمانىن اشتى. ​​​​​​​​​«ءبىز ەلىمىزدە جان-جاقتى رەفورمالاردى جۇزەگە اسىرىپ جاتىرمىز. بۇل – ەڭ الدىمەن، حالقىمىزدىڭ تۇتاستىعى مەن بىرلىگىنىڭ ارقاسى. سەبەبى، ءبىز تاڭداعان جول – وركەندەۋ مەن دامۋ جولى»، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

ەل ەگەمەندىگى تۋرالى دەكلاراسيا 34 جىل بۇرىن، 1990 جىلى 25 قازاندا قابىلداندى. قازاق كسر جوعارعى كەڭەسى دەپۋتاتتارى تاريحي قۇجاتتى ءبىراۋىزدان ماقۇلدادى. قازاقستان العاش رەت مەملەكەتتىلىگىنىڭ نەگىزگى قاعيدالارىن – اۋماقتىق تۇتاستىق، ازاماتتىق، مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ تولىقتىعى، حالىقارالىق قاتىناستارداعى دەربەستىك، مەملەكەتتىك رامىزدەر – ەلتاڭبا، تۋ، ءانۇرانىن بەكىتتى.  

    

ءماجىلىس دەپۋتاتى، فراكسيا جەتەكشىسى، اگرارلىق ماسەلەلەر جونىندەگى كوميتەت ءتوراعاسى، "اۋىل" پارتياسىنىڭ ءتوراعاسى سەرىك ەگىزبايەۆ "مەملەكەتتىك ەگەمەندىك تۋرالى دەكلاراسيا - جاڭا ءداۋىردىڭ باستاۋى بولدى"، - دەپ سانايدى.

"شىن مانىندە، بۇل كۇنگە جەتۋ جولىندا تالاي كورنەكتى تۇلعالارىمىز كۇش-جىگەرىن، ءبىلىمىن، قاجىر-قايراتىن سارپ ەتىپ، جانقيارلىق ەرلىك پەن ورلىكتىڭ ۇلگىسىن كورسەتتى. ولاردىڭ ءپاتريوتيزمى مەن وتانعا ادالدىعىن كەلەر ۇرپاققا ونەگە ەتىپ، تاۋەلسىزدىككە تاعزىمدى تاعلىمعا اينالدىرۋ بۇگىنگى بۋىننىڭ قاسيەتتى پارىزى"، - دەيدى سەرىك ەگىزبايەۆ.

راسىندا، قازاقستان ەگەمەندىگى تۋرالى دەكلاراسيا - ەلىمىزدىڭ ەركىن جانە تاۋەلسىز دامۋ جولىنىڭ باستاماسى، تىڭ تاريحىمىزدىڭ تىرەك نۇكتەسى. تاريحي ءساتتىڭ كۋاگەرى - قازاق كسر جوعارعى كەڭەسىنىڭ ءحىى شاقىرىلىمداعى دەپۋتاتى جيگۋلي دايرابايەۆ بۇگىندە «اۋىل» حدپپ ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى، ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى، "اۋىل" فراكسياسىنىڭ مۇشەسى. ول كەزدە  36-جاستاعى جيگۋلي مولداقالىق ۇلى ەڭ جاس دەپۋتات بولاتىن.

«قازاق ەلى­ءنىڭ عاسىرلار بويى اڭساعان ازات­تىعىنا 1990 جىلدىڭ 25 قازانىندا قولى جەتتى دەۋگە تولىق نەگىز بار. ويتكەنى بۇل دەكلاراسيا تاۋەلسىزدىككە باراتىن جولدى اشىپ بەردى. مەن وسى تاريحي وقيعانىڭ كۋاگەرى بولىپ، اتالعان قۇجاتتىڭ قابىلدانۋىنا ۇلەسىمدى قوسقانىم ءۇشىن ءوزىم­ءدى باقىتتى سانايمىن»، - دەيدى جيگۋلي دايرابايەۆ.

رەسپۋبليكا كۇنى 1995 جىلدىڭ قازان ايىندا ۇلتتىق مەرەكە بولىپ جاريالاندى. 2001 جىلى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەرەكەلەر تۋرالى» زاڭىمەن رەسپۋبليكا كۇنى مەملەكەتتىك مەرەكەگە اۋىستىرىلدى. ال 2009 جىلدان اتالعان كۇندى  مەرەكەلەۋ مۇلدەم توقتاتىلعان بولاتىن.

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ 2022 جىلعى ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ءبىرىنشى وتىرىسىندا رەسپۋبليكا كۇنىن مەرەكەلەۋدى جاڭعىرتۋدى جانە وعان ۇلتتىق مەرەكە مارتەبەسىن قايتارۋدى ۇسىندى. ءىزىن سۋىتپاي، 2022 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە مەملەكەت باسشىسى ءتيىستى زاڭعا قول قويدى جانە رەسپۋبليكا كۇنى قايتادان مەملەكەتتىك مەرەكەگە اينالدى.

رەسپۋبليكا كۇنى مەن تاۋەلسىزدىك – ەگىز ۇعىم. قازاقستانىمىزدىڭ بايلىعى جەر استىنداعى كەنىمەن عانا ەمەس، بىرلىك پەن ىنتىماقتا ءومىر سۇرەتىن ەلىمەن باعالانسا كەرەك. بۇلار باردا ەڭسەرىلمەيتىن قيىندىق، الىنبايتىن قامال جوق.  

تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تۇعىرى، ارنالى باستاۋى، اسقاق سيمۆولى  – رەسپۋبليكا كۇنى قۇتتى بولسىن!

 

ايدا جاباعييەۆا، «اۋىل» پارتياسىنىڭ رەسمي وكىلى

 

ءبىز تۋرالى
ulys.kz — اقپاراتتىق، ساراپتامالىق جانە تانىمدىق باعىتتاعى ماتەريالداردى بەرەدى.
 
مۋلتيمەديالىق جوبا زامان تالابىنا ساي جاسالعان. قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق نارىعىن ساپالى
كونتەنتپەن قامتاماسىز ەتۋگە ۇلەس قوسۋعا باعىتتالعان. مۇنداعى ساراپتامالىق، تانىمدىق
ماقالالار سان سالانى قامتيدى. گەوستراتەگيا، گەوەكونوميكا، گەوساياسات، حالىقارالىق
قاتىناستار مەن ەلدىڭ ىشكى-سىرتقى ساياساتى، ەكونوميكا، جاھاندا بولىپ جاتقان تەكتونيكالىق
وزگەرىستەر مەن ترەند تاقىرىپتار ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىنان تەرەڭ تالدانىپ قازاق
وقىرماندارىنا جەتكىزىلەدى. ورتالىق ازيا مەن تۇركى الەمىنە ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى.