پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا جىلىتۋ ماۋسىمىنىڭ قورىتىندىسى مەن كەلەسى جىلىتۋ ماۋسىمىنا دايىندىق ماسەلەلەرى قارالدى. ەنەرگەتيكا ءمينيسترى الماسادام ساتقالييەۆتىڭ، ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس ءمينيسترى قانات شارلاپايەۆتىڭ، سونداي-اق ينفراقۇرىلىمنىڭ توزۋ دەڭگەيى جوعارى ءبىرقاتار وبلىستىڭ اكىمدەرىنىڭ باياندامالارى تىڭدالدى. بۇل تۋرالى ۇكىمەتتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى حابارلادى.
ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ بەرگەن اقپاراتىنا سايكەس، 2023-2024 جىلدارداعى كۇزگى-قىسقى كەزەڭ كاسىپورىنداردا ءىرى اپاتتارعا جول بەرىلمەي، تۇراقتى رەجيمدە ءوتتى. ەنەرگەتيكا ءمينيسترى الماسادام ساتقالييەۆتىڭ ايتۋىنشا، بارلىق ەنەرگيا كوزدەرى نەگىزگى جانە رەزەرۆتىك وتىننىڭ نورماتيۆتىك قورىمەن قامتاماسىز ەتىلدى.
وسى جىلدىڭ 4 ايىندا وندىرىلگەن ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ كولەمى وتكەن جىلعى دەڭگەيمەن سالىستىرعاندا 4%-عا ارتتى. سونىمەن قاتار ەلەكتر ستانسالارىندا ءبىرقاتار جوندەۋ جۇمىستارى 2023 جىلدان بەرى اياقتالماي قالعان.
بيىل ەلەكتر ستانسالارىندا 10 ەنەرگيا بلوگىن، 55 قازاندىقتى جانە 45 تۋربينانى جوندەۋ جوسپارلانعان. بۇگىنگى تاڭدا 1 ەنەرگوبلوكتا، 1 قازاندىقتا جانە 4 تۋربينادا جوندەۋ جۇمىستارى اياقتالدى. 2 ەنەرگيا بلوگىندا، 12 قازاندىقتا جانە 2 تۋربينادا ءار ءتۇرلى كەزەڭدەردە جوندەۋ جۇرگىزىلىپ جاتىر.
سونداي-اق جالپى ۇزىندىعى 20،9 مىڭ كم بولاتىن ەلەكتر بەرۋ جەلىلەرىن جانە 423 جوعارى ۆولتتى قوسالقى ستانسانى جوندەۋ جوسپارلانعان.
ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس مينيسترلىگىنىڭ اقپاراتىنا سايكەس، جىلۋمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرىنىڭ جالپى ۇزىندىعى شامامەن 13 مىڭ كم قۇرايدى، ولاردىڭ ورتاشا توزۋى – 53%، شامامەن 7 مىڭ كم اۋىستىرۋ قاجەت. ەڭ كوپ توزعان جەلىلەر پاۆلودار، اقمولا، سولتۇستىك قازاقستان، قوستاناي، ماڭعىستاۋ جانە قاراعاندى وبلىستارىندا. ۇكىمەت الدىندا 2030 جىلعا قاراي توزعان جىلۋ جەلىلەرىن 43%-عا دەيىن تومەندەتۋ مىندەتى تۇر. بيىل جىلۋمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرىنىڭ 221 شاقىرىمىن جوندەۋ جوسپارلانىپ وتىر.
بۇعان قوسا، جىلۋ جەلىلەرىنىڭ توزۋ دەڭگەيى وتە جوعارى، «قىزىل ايماققا» جاتقىزىلاتىن 12 قالا بەلگىلەنگەن. 2023 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا اتالعان قالالارداعى جىلۋ جەلىلەرىنىڭ ورتاشا توزۋ دەڭگەيى 73%-دى قۇرايدى. الداعى جىلىتۋ ماۋسىمىن ۇزدىكسىز وتكىزۋ ماقساتىندا اتالعان 12 قالاعا 47،2 كم جوندەۋ جوسپارلانعان.
پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ ءىرى اپاتتاردىڭ بولماۋىنا قاراماستان، جىلۋ كوزدەرىندەگى تەحنولوگيالىق بۇزۋشىلىقتاردىڭ جيىلەپ كەتكەنىنە نازار اۋداردى. وسىعان بايلانىستى ۇكىمەت باسشىسى مينيسترلەر كابينەتىنىڭ الدىنا ءبىرقاتار مىندەت قويدى.
«ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا مەملەكەت باسشىسى الدىمەن اپاتتى جاعدايدا تۇرعان 19 جىلۋ ورتالىعىن جاڭعىرتۋ جۇمىستارىن اياقتاۋدى تاپسىردى. ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى ءار وبەكت بويىنشا ماعان اپتا سايىن بايانداپ وتىرۋعا ءتيىس. بەكىتىلگەن مەرزىمدەردى وزگەرتۋگە بولمايدى. قىس بويى جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە ءماجبۇر بولعان كەنتاۋ مەن ستەپنوگورسكىدەگى جانە ماەك پەن «توپار» گرەس-ىندەگى سياقتى كۇردەلى جاعدايعا جەتكىزبەۋ قاجەت. جاز ايلارىندا كۇشەيتىلگەن رەجيمدە جۇمىس ىستەۋ كەرەك. ەگەر جۇمىستار مەرزىمىندە اياقتالماي، ساپاسى تومەندەپ كەتەتىن بولسا، وندا مەنشىك يەلەرىمەن قاتار، اكىمدىكتەرگە قاتىستى دا شارالار قابىلداناتىن بولادى»، — دەدى ولجاس بەكتەنوۆ.
جىلۋ كوزدەرىن ساپالى ءارى ۋاقىتىلى جوندەۋ ءۇشىن ۇكىمەت تاراپىنان قاجەتتى قولداۋ كورسەتىلۋدە. پرەمەر-مينيستر كەنتاۋ، ريددەر جانە قىزىلوردا قالالارىنداعى جىلۋ كوزدەرىن جاڭعىرتۋعا رەزەرۆتەن 16 ملرد تەڭگە ءبولۋ تۋرالى قاۋلىعا قول قويدى، سونداي-اق كوكشەتاۋداعى جىلۋ قازاندىقتارىن جوندەۋگە 816 ملن تەڭگە ءبولىندى. قالعان وتىنىمدەر بويىنشا جۇمىس جاقىن ارادا اياقتالادى.
سونىمەن قاتار ەنەرگەتيكالىق سەكتوردىڭ ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن قوسىمشا وزگەرتۋلەر ەنگىزىلدى. «ءتاريفتى ينۆەستيسياعا ايىرباستاۋ» باعدارلاماسى شەڭبەرىندە بيىلدىڭ وزىندە قولدانىستاعى ستانسالاردى جوندەۋ مەن جاڭعىرتۋعا شامامەن 327 ملرد تەڭگە تارتۋ جوسپارلانىپ وتىر.
«قارجى ءبىرىنشى كەزەكتە ابدەن توزىعى جەتكەن وبەكتىلەر مەن جەلىلەردى جوندەۋگە جۇمسالۋعا ءتيىس. ەنەرگەتيكا، ونەركاسىپ مينيسترلىكتەرى مەن اكىمدىكتەرگە قۋات كوزدەرىندەگى، جىلۋ جانە ەلەكتر جەلىلەرىندەگى جاعدايعا مۇقيات تالداۋ جۇرگىزىپ، قوسىمشا جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ كولەمىن ايقىنداۋدى تاپسىرامىن. ناتيجەسى تۋرالى بايانداڭىزدار. بۇل رەتتە، رەسپۋبليكالىق، جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەردەن جانە ينۆەستيسيالىق باعدارلامالار اياسىندا قارجىلاندىرۋدىڭ تەپە-تەڭدىگىن قامتاماسىز ەتۋ قاجەت. ءقازىر نەگىزىنەن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت قاراجاتى جۇمسالۋدا»، — دەپ تاپسىرما بەردى ۇكىمەت باسشىسى.
اكىمدەرگە ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ، مونوپوليستەرمەن جۇمىس جۇرگىزىپ، قارجىلاندىرۋ بويىنشا ەڭ وڭتايلى تەتىكتەردى ۇسىنۋ تاپسىرىلدى.
پرەمەر-مينيستر ۇكىمەتتىڭ جەرگىلىكتى جەرلەردەگى جۇمىستاردى باقىلاۋدى كۇشەيتكەنىنە نازار اۋداردى.
«جوندەۋ جۇمىستارىندا قاۋىپتەر بار. جەرگىلىكتى جەرلەردە بارلىق اكىمدەردىڭ جۇمىسىن كورىپ وتىرمىز. مىسالى، ماڭعىستاۋ وبلىسىندا ماەك-تىڭ 2ء-شى جىلۋ ورتالىعىنداعى قازاندىقتى جوندەۋ جۇمىستارى 8-قاڭتاردان بەرى ءالى كۇنگە دەيىن باستالعان جوق. ۇلىتاۋ وبلىسى دا جەزقازعان جىلۋ ەلەكتر ورتالىعىنىڭ قازاندىعىن جوندەۋگە كىرىسكەن جوق. اكىمدەر، سىزدەرگە ايتارىم: جىلىتۋ ماۋسىمى بويىنشا شتاب جۇمىستارىنا ءاتۇستى قاراۋدى دوعارىڭىزدار. وبەكتىلەرگە وزدەرىڭىز شىعىپ، جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ بارىسىن تىكەلەي باقىلاۋعا الۋ كەرەك. سونىمەن قاتار ءبىزدىڭ ەلىمىزدە جىلۋ ەنەرگياسى وتە كوپ ىسىراپ بولادى، ول كەيبىر وڭىرلەردە 20%-عا دەيىن جەتەدى. بۇل جىلۋ مەن ەنەرگيانى ۇنەمدەۋ ءتاسىلىنىڭ دۇرىس ەمەس ەكەنىن كورسەتەدى. بىزدە «ەنەرگيانى ۇنەمدەۋ تۋرالى» زاڭ بار جانە بارلىق تالاپتار بەكىتىلگەن. ولاردىڭ ساقتالۋىن قاتاڭ باقىلاۋ قاجەت. مەن وڭىرلەرگە ساپارىم كەزىندە پرەزيدەنت تاپسىرمالارىنىڭ ورىندالۋىن تىكەلەي ءوزىم تەكسەرەتىن بولامىن. جىلۋ ورتالىقتارىن، قازاندىقتار مەن جىلۋ جانە ەلەكتر جەلىلەرىن قالىپتى جاعدايعا جەتكىزۋ كەرەك. اسىرەسە، سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەن وڭىرلەرگە باسا كوڭىل ءبولۋ قاجەت»، — دەدى ولجاس بەكتەنوۆ.
ماسەلەنى قاراۋ قورىتىندىسى بويىنشا ۇكىمەت باسشىسى ءبىرقاتار ناقتى تاپسىرمالار بەردى:
ەنەرگەتيكا، ونەركاسىپ مينيسترلىكتەرى مەن ءوڭىر اكىمدىكتەرىنە جىلىتۋ ماۋسىمىنا دايىندىق بويىنشا بارلىق ءىس-شارالار جوسپارىن 15-مامىرعا دەيىن بەكىتۋ قاجەت. ورتالىق، سولتۇستىك جانە شىعىس وڭىرلەردە 15-قىركۇيەككە دەيىن، ال قالعان وڭىرلەردە 15-قازانعا دەيىن بارلىق ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىم مەن تۇرعىن ۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق وبەكتىلەرىنىڭ جاڭا جىلىتۋ ماۋسىمىنا تولىق دايىن بولۋىن قامتاماسىز ەتۋ كەرەك.
ونەركاسىپ، ەنەرگەتيكا مينيسترلىكتەرى مەن ءوڭىر اكىمدىكتەرىنە بارلىق جىلۋ كوزدەرىن وتىنمەن ۋاقىتىلى قامتاماسىز ەتۋ قاجەت. كوممۋنالدىق-تۇرمىستىق كومىر قورىن جاز كەزىندە جيناقتاپ الۋ جۇمىسىن جانداندىرۋ كەرەك.
سونداي-اق الەۋمەتتىك بلوك مينيسترلىكتەرىنە ماماندار تاپشىلىعى بار جىلۋ جانە ەلەكتر ەنەرگەتيكاسى سالاسىن كادرلارمەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋ تاپسىرىلدى. ول ءۇشىن ەڭبەك، عىلىم جانە وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىكتەرى وسى سالاداعى ەڭبەك نارىعىنىڭ اعىمداعى جاعدايىنا تولىق تالداۋ جۇرگىزىپ، قاجەت بولسا ءتيىستى ماماندىقتارعا گرانتتاردىڭ سانىن كوبەيتۋ كەرەك.
«وقۋ ورىندارى جوعارى بىلىكتى ينجەنەرلەردى، ەنەرگەتيكتەردى، گيدروتەحنيكتەردى، ەنەرگواۋديتورلاردى، ەلەكتريكتەردى جانە باسقا دا مامانداردى دايارلاپ شىعارۋى ءتيىس. بۇعان قوسا، اعا بۋىن كادرلاردىڭ ءبىلىمى مەن تالىم-تاجىريبەسىن جاستارعا بەرۋ ماسەلەسىن قامتاماسىز ەتۋ كەرەك. ەلىمىزدىڭ تىنىس-تىرشىلىگىنە قاجەتتى بارلىق جۇيەلەردىڭ تۇراقتى جۇمىسى وسىعان بايلانىستى»، — دەپ اتاپ ءوتتى ولجاس بەكتەنوۆ.
