Валюта бағамы
  • USD -

    515.5
  • EUR -

    587.5
  • RUB -

    6.19
Суды үнемдеу мәдениетіміздің бір бөлшегіне айналуы тиіс
26 наурыз 2024
Суды үнемдеу мәдениетіміздің бір бөлшегіне айналуы тиіс

Ғаламдық жылыну жер бетіндегі тұщы су тапшылығын ұлғайтып, адамдардың таза суға қолжетімділік қаупін ұлғайта түсуде. Ұзаққа бармай-ақ Қазақстанда да тұщы су қоры азайып, тұрғындар ауыз су тапшылығымен бетпе-бет келіп жатыр. Қазірдің өзінде елде қуаңшылық проблемасы жыл сайын өрши түсуде. 

Себебі жерінің басым бөлігі жазық, құрғақ Қазақстан трансшекаралық өзен суына тәуелді.

СУДЫҢ ДА СҰРАУЫ БАР

Елдің оңтүстігі Ауғанстан, Өзбекстан арқылы ағатын Сырдария суына, Қырғызстаннан ағатын өзен-көл суына қарап отыр. Су келмесе елдің оңтүстігін қуаншылық жайламақ. Оның үстіне Ауғанстандағы Көш-Тепа су қоймасы құрылысының қарқынды жүруі Орталық Азиядағы су дағдарысын  одан әрі күшейтіп, тапшылықты арттырра түспек. Елдің шығысы да Қытайдан ағатын Ертіс өзеніне қарап отыр. Жыл өткен сайын қара Ертістің суы таязданып, өзен маңын жайлаған елді-мекен тұрғындарының үрейін күшейте түсуде.

Бұл мәселе Қазақстанның болашағы үшін аса маңызды екенін ел басындағылар да өте жақсы түсінеді. ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев түрлі халықаралық экологиялық, жаһандық жылынуды тоқтату бағыттарында трансшекаралық өзен суын өзара тиімді пайдалану қажеттігі туралы түрлі ұсыныстар, пікірлерді айтып жүр. Бұл бағытта Қазақстанда тиісті құжаттар қабылданып, тиісті жұмыстар да атқарылып жатыр.

Атап айтсақ, биыл жыл басында Мәжіліс «Халықаралық су ағындарын кеме жүрмейтін пайдалану түрлерінің құқығы туралы конвенцияны ратификациялау туралы» Заңды қабылданды. Бұл Конвенцияны Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы 1997 жылғы 21 мамырда қабылдаған және ол 2014 жылғы 17 тамыздан бастап күшіне енді. Қазіргі кезде Конвенцияға 37 мемлекет қосылған. Бұл құжатқа Қазақстанмен шекаралас тек Өзбекстан ғана қосылған. Сондықтан трансшекаралық суды өзара тиімді пайдалануда түйінді мәселелер жетерлік... Бізге қазіргі керегі суды үнемдеп пайдаланып үйрену және оның өзіміздің төл мәдениетіміздің бір бөлігі ретінде қалыптастыру.

СУДЫ ҮНЕМДЕУ - УАҚЫТ ТАЛАБЫ

Жалпы суды үнемдеп пайдалануды жапондық және Израиль технологиялары әлемде озық болып саналады. Израильдің егістікті тамшылатып суар технологиясы суды қнемдеуде көп жағынан озық техология екенін көпшілік біледі. Ал жапондықтар болса үнемдеу бойынша біре­гей технологияларын үнемі жетіл­діруден бір шаршаған емес. Мәселен, жапондық Toto компаниясы адам душқа түскенде су аз мөлшерде құйылса да мол аққандай әсер беретін құралын жасап шығарды. Мұн­дай сантехникалық құралды паййдаланған кезде суды 35 пайызға үнемдеуге мүмкіндік туған. Сонымен қатар осын­дай әдіспен су үнемдейтін заманауи унитаздар да жасалды. Бұнымен әлемнің озық елдері тоқтап қалып жатқан жоқ.

ҚАЗАҚСТАНДА ҚАЛАЙ?

Қазақ Үкіметі жыл басында Су ресурстарын басқару жүйесін дамытудың 2024-2030 жылдарға арналған тұжырымдамасының жобасы қабылдады. Аталған жоба аясында 20 жаңа су қоймасын салу және 15 жұмыс істеп тұрған су қоймасын реконструкциялау, сондай-ақ 14 мың шақырымнан астам ирригациялық каналдар мен гидротехникалық құрылыстарды жаңғырту көзделіп отыр. Фермерлерді су үнемдеу технологияларын қолдануға ынталандыру үшін суару жүйелерін құруға, сондай-ақ тамшылатып және жаңбырлатып суару жабдықтарын сатып алуға арналған шығындарды субсидиялау үлесі 50%-дан 80%-ға дейін ұлғайтылатын болады. Біз енді ғана «судың да сұрауы бар» деген ұлы қағиданың мәнін енді ғана түсініп жатқандаймыз.

Жақында ҚР Үкімет басшысы Олжас Бектенов елдің оңтүстігіне сапармен барып, суды үнемдеудің және суды тиімді пайдалану мәдениетін қалыптастырудың аса маңызды екенін шегелеп айтқандай болды.

«Елде су тапшылығы бар. Тек бізде ғана емес, көрші елдерде де бұл жағдай өте өзекті болып тұр. Сондықтан көрші елдермен келіссөздер жүргізіліп жатыр. Ең бастысы су үнемдеуіміз керек. Су үнемдеу мәдениетін қалыптастыруымыз қажет. Барлық мекеме сол жұмыстарға атсалысуы тиіс», - деді Олжас Бектенов.

Мамандардың есебі бойынша, бір адам тәулігіне шамамен 500 литрге дейін су жұмсайды екен. Бұл өте көп көрсеткіш...
Сондықтан да күнделікті өмірде суды үнемдеу еі жоқ дегенде мынадай қарапайым қағидаларды ұстануымыз керек: 

  •  қажетсіз суды босқа ағызбау;
  • тіс жуған кезде кран суын ағызып қоймау
  • ыдысты жабық раквинада жуу; 
  • кір жуған кезде кір жуғыш машинаны толық толтыру;
  • ыдысты қолмен жуған кезде ыдыс жууға арналған құралды пайдалану;
  • ваннаны суға толтырып жиі шомылмау

Осы сияқты қарапайым ғана күнделікті дағыдылар арқылы да суды үнемдеу мәдениетін қалыптастыруға болады.

RELATED NEWS
Көз тимесін, көлік бұйырды! Ермектің 10 миллионы жайлы хикая
18 сәуір 2025
Көз тимесін, көлік бұйырды! Ермектің 10 миллионы жайлы хикая

Адамның пешенесіне жазылған бақтың қай күні, қай сәтте, қай жерден төгіліп түсетінін кім білген? Біреу өмір бойы тырысады да, ештеңе шықпайды. Біреу шай ішіп отырып, шынайы жеңімпаз атанады.

Астаналық Ермек Баимбетов — дәл сондайлардың бірі. Жаңа көлік емес, жаңа үмітке ие болған азамат. Оның бағы — ғаламтордың ар жағынан келген. Ал бақыт — қою, күрең шай үстінде күтіп тұрған.

Бір күні Ермек "Сәтті жұлдыздың" жарнамасын көреді. Біреулер мұндайға селт етпейді. "Бәрібір жолым болмайды" дейді. Ал Ермек... тәуекел етті. Екі билет сатып алды. Бар болғаны — екі билет! Бірі — жай қағаз. Екіншісі — 10 миллион теңгелік алтын құжат болып шықты.

"Кешкі шай үстінде отыр едік. Қоңырау шалынды. «Сіз көлік ұтып алдыңыз», дейді. Ә дегенде алаяқтар шығар деп ойладым. Бірақ билет нөмірін айтты, телефон нөмірін айтты. Сайттан қарап едім — шынымен де мен екенмін..." – дейді өзі.

Кейде сене салу қиын. Әсіресе қазақ сенім мен күмәннің арасында жүреді. Ал Ермектің қуанышы — кейінірек келді. Бастапқыда – тосын, кейін – тұщымды. Ол көлікті емес, оның орнына берілетін 10 миллион теңгені таңдады. Қайда жұмсамақ? Бір бөлігі — әкесінің еміне, қалғаны — несиеге.

Кім не десе де, бұл — бір адамның ғана емес, бір әулеттің жеңісі.

Сәтті жұлдыз – сәтті күннің хабаршысы ма?

«Сәтті жұлдыз» ұлттық лотереясы — соңғы он жылда мыңдаған адамның үмітіне ұшқын берген ұйым. Еліміздің түкпір-түкпіріндегі 200-ден астам сауда нүктесінде армандар билетпен сатылып жатыр десек, асыра айтқандық болмас.

Жеңімпаз көп. Ең үлкен жүлде — 150 миллион теңге. Қызылордадан шыққан қатысушы ұтып алған. Бұл енді қарапайым байлық емес, бір өңірдің жаңалығы.

Ал алда не күтіп тұр? Тағы да пәтер, тағы да көлік!

Қазақ "көп қорқытады, терең батырады" дейді. Көптің ішінен дара шығу оңай емес. Бірақ келесі мүмкіндіктер де дайын тұр:

20 сәуір — пәтер ойнатылады («TeleBingo» ойыны);

30 сәуір — автокөлік ойнатылады («6/49» ойыны);

Джекпот қазірдің өзінде 572 миллион теңге болып тұр! Сандардың өзі сөйлеп тұр.

Міне, осының бірі — «ЛотоНабор Квартира». 5 билеттен тұратын бұл жинақ — пәтерге апарар бес қадам. Әр билет — өз алдына бір мүмкіндік.

Ұтыс жексенбі, 20 сәуірде, сағат 10:00-де, «31 арнада» тікелей эфирде өтеді. Көзбен көріп, көңілмен ұтудың жолы осы.

Жеңіс жеке емес, қоғамға ортақ

Жеңіске жеткен әр теңгенің 10 пайызы — қазақ спортына кетеді. Тағы 10 пайызы — «Қазақстан халқына» қоғамдық қорына аударылады. Демек, біреудің бағы — елге қайырлы. Ойын ойнасаң да, оймен ойнар кезең бұл.

Ермектің жолы болды. Келесіде кім біледі — бағыңыз сізге бұйырып қалуы да ғажап емес. Қайраттан туған қайсарлық пен үміттің арасы кейде бар болғаны екі билет қана.

 

мариалдың ақысы төленген.

 

Фаст-фуд орнына – пәтер...
20 наурыз 2025
Фаст-фуд орнына – пәтер...

Бүгінде бағы жанған отандастырымыз пәтер, көлік, түрлі  бағалы ақшалай сыйлықтарды Satty Zhuldyz лотереясымен үнемі ұтып алуда. Өткен айда ғана екі қатысушы жеке үйі мен қомақты қаржыға ие болды, деп хабарлайды ulys.kz.

Лотерея ойнау уақытты ұтымды өткізу ғана емес, соның бірге бірден аяқ асты олжаға кенелудің жолы. Өйткені билет бағасы анау айтқандай қымбат та емес. Бір шыныаяқ кофе, бір кинобилет құны немесе қазіргі балалар жақсы көретін фаст-фуд комбосымен бағасы шамалас. Бірақ, фаст-фуд секілді денсаулық ағзаны уламайсыз, сонымен бірге лотерея арқылы жеңіске жету бәсі жоғары. Оның үстіне жеңісті сәтті күтудің өзі бір ғанибет емес пе?

Осындай сезімді басты кешкендердің бірі Алматы қаласының тұрғыны Гүлнәр Жұмағұлова мен Талдықорған қаласының тұрғыны Ғани Тәжіғұлов. Олар лотерея билетін сатып алғанымен, мұндай олжаға ие боламыз деп күтпеген еді.

31 жасар Гүлнәр Жұмағұлова лотереяға ата-анасымен бірге лотереяға қатысып жүргеніне он жылдан асқан. Жұмағұловтар отбасы үшін бұл жай уақыт өткізу ғана емес, тұрақты дәстүрге айналған. Алайда Satty Zhuldyz ұйымдастырған TeleBingo лотереясынан пәтер ұтып алғанына Гүлнәрдың өзі бастапқыда сенбеген.

«Ата-анама айтқан жоқпын, себебі өзім де сенбедім. Маған хабарласып, жеңіске жеткенімді айтқанда, менімен біреу қалжыңдасып отырған шығар деп ойладым. Осының бәрін айтқан кезде бәрі таңғалатын шығар әрі қатты қуанады. Анамның қандай көңіл-күйде болатынын сөзбен жеткізе де алмаймын», – дейді Гүлнәр.

Гүлнәрмен бірге 34 жасар Ғани Тәжіғұлов та бақытты жандардың біреуі атанды. Ол 2018 жылдан бері лотереяға қатысып келеді. Бұл жолы ол Satty Zhuldyz-дың «5/36» лотереясының бірден сегіз билетін сатып алған. Сол сегіз билеттің біреуі Ғаниға 32 миллион теңге сыйлады! Талдықорған тұрғынының айтуынша, бұл ақша оған үлкен көмек болмақ. Енді ол ипотекасы мен несиелерін толықтай жауып, қарызсыз адам болғанын тілге тиек етті. Осылайша, фаст-фут орнына алынға билет Ғанидің банктегі қарыздарына құтылудың жолына айналды.

«Мен негізі лотереядан жиі билеттер сатып аламын. Осы жолда Satty Zhuldyz-дың 8 билетін сатып алдым. Бағым жанып,  32 миллион теңге ұтып алдым. Қуанышымда шек жоқ... Енді осы қаржыны ипотекам мен қарыздарымды толық жауып тастауға жұмсаймын. Қарызсыз адам боламын. Өзіңіз білесіз қарызы жоқ адам ең бақытты жандардың бірі», - дейді Ғани ағынан жарылып.

Көптеген адамдар өмірде бір ғажайыптың болатынына сенеді. Оны әр адам әр түрлі күтеді. Бірақ лотереядан миллиондар ұтып алсам деген қиял мен арман әр адамда болатыны шындық. Көбі ол арманға жетудің мүмкіндіктері бар екенін де біліп, үнемі лотереядан билет алып, өзінің жұлдызды сәтін күтеді.

Айта кететін жайт бұған дейін де Satty Zhuldyz лотереясына қатысушылар ірі жүлде мен пәтер және жаңа көліктің иесі атанған. Сіздің де келесі жеңімпаз атануыңыз бек мүмкін.

23 наурыз күні TeleBingo лотереясында үш пәтер ұтысқа салынады.

Оған қатысу үшін TeleBingo лотереясының «Пәтер» ЛотоЖинағын сатып алу қажет. Онда бес лотерея билеті бар және бар болғаны 3500 теңге.

Бір қатысушы үшін ЛотоЖинақ саны шектеусіз. Неғұрлым көп билет сатып алсаңыз, жеңіске жету мүмкіндігіңіз соғұрлым жоғары болады. Сонымен қатар, әрбір қатысушы 569 миллион теңге көлеміндегі джекпотты ұтып алу мүмкіндігіне ие болады.                                    

Ірі ақшалай жүлде немесе пәтер иегері атануға асығыңыз!

Ұтыс ойыны 23 наурыз күні сағат 10:00-де «31 арнаның» тікелей эфирінде өтеді.

Билеттерді ірі сауда орталықтарынан немесе лотереяның ресми сайтынан сатып алуға болады. Бәлкім, дәл осы жолы сіздің бағыңыз жанар!

 

* материалдың ақысы төленген

3 ПӘТЕР ЖӘНЕ КӨЛІК: «СӘТТІ ЖҰЛДЫЗ» ҚАЗАҚСТАНДЫҚТАРДЫҢ АРМАНЫН ОРЫНДАУДА
27 наурыз 2025
3 ПӘТЕР ЖӘНЕ КӨЛІК: «СӘТТІ ЖҰЛДЫЗ» ҚАЗАҚСТАНДЫҚТАРДЫҢ АРМАНЫН ОРЫНДАУДА

Халық арасында «Бағымыз жансабақ қонады», «Сабыртүбісары алтын» деген тәмсіл бар. Бұл сөздер «СәттіЖұлдыз» ұлттық лотереясының соңғы жеңімпаздарына дәлайтылғандай. Жуырда бірнеше қазақстандық өз армандарынақиқатқа айналдырды: бірі – миллионер атанды, енді біріжаңа пәтерге ие болды, ал кейбіреулер енді көлік ұтысынаүміткер.

Наурыз айындағы тағы бір ерекше сәт — «TeleBingo» лотереясындағы үш пәтердің ұтысы. Бұл жолы Орал, Атырау және Алматы қалаларынан шыққан қатысушыларжаңа баспанаға қол жеткізді. Солардың біріалматылықАйдос Калмырзаев.

2001 жылы туған Айдос қазіргі таңда Алматыдағы жоғарыоқу орындарының бірінде «Бухгалтерлік есеп және аудит» мамандығы бойынша білім алып жүр. Лотереяғақатысқанына небәрі бір жыл болғанымен, дәл осы жолыоған 15 миллион теңгеге бағаланған пәтер бұйырды деп үш ұйықтаса түсіне кірмеген.

«Мен лотерея билеттерін айына бір рет аламын. КөбінеTeleBingo мен LOTO 6/49 таңдаймын. Бұл жолы да солайболды. Жеңіс туралы білген кезде сене алмадым, бірақартынша қуанышым шексіз болды. Енді бұл жеңістіоқуымды жалғастыру мен отбасыма қаржылай қолдау көрсету үшін пайдаланатын боламын», – дейді Айдос.

Оның айтуынша, лотереяға деген қызығушылықты әкесінен үйренген. Айдостың әкесі жылдар бойы әртүрлі тираждарға тұрақты түрде қатысып келеді екен.

10 миллион теңге – еңбектің, сенімнің және сабырдың сыйы 2025 жылдың 25 наурызында Ақтөбеде медицина қызметкері болып жұмыс жасайтын Жанар «МегаКазино» жедел лотереясынан 10 млн теңге ұтып алып, өз арманына қолжеткізді.

«Лотереямен бала күнімнен таныспын. Әкем бәлішке деп берген 50 тиынды кейде «Спринт» билеттеріне жұмсайтынмын. Содан бері сәттілікке сеніп келемін», – дейді Жанар.

Жеңіске жеткен кезде отбасы алғашында сенбей, аң-таң болған. Алайда ақиқат анықталған соң қуаныштан төбелері көкке жеткен. Жанар ұтқан қаражатын көптен күткен арманы болған пәтер сатып алуға жұмсаса, әрі бір бөлігін жақындарына сыйға бермек.

«Лотерея билеттерін сатып алғанда үнемі сәттілік маған серік болса екен деп тілейтінмін. Бұл ретте мен қолымда барын ғана жұмсап, шектен шықпаймын. Бұл менің әдетім. Бірақ мен бір күні әйтеуір маған сәттілік болатынынына сеніп жүрдім. Бұл мен үшін – үміт пен қуаныштың жолы», –деп ағынан жарылды Жанар.

Енді кезек сізде! LOTO 6/49 лотереясында темір тұлпар ұтысы жарияланды. Қатысу үшін арнайы лотожинақ сатып алу жеткілікті.

«Бақ шаба ма, бап шаба ма?» дегендей, бұл жолы сіздің бағыңыз жануы әбден мүмкін.

Мұнда қатысыңыз — көліктің кілті сіздің қолыңызда болуы ғажап емес! Сәттілік – сенген жанға серік.

Жанар мен Айдос сияқты жеңімпаздардың тарихы — «Сәтті Жұлдыздың» әр билетінде үміт жатқанын дәлелдейді.

«Сенім мен үмітбасты қару. Жеңістің дәмі тәтті. Ешқашан мойымаңыздар, сәттілікдайын тұрған сый емес, оны шын сенген адам табады», – дейді Жанар.

«Бар болғаны бір билет өміріңді өзгертуі мүмкін. Бастысысенім мен сабыр керек», – дейді Айдос.

Ол «Сәтті Жұлдыз» ойынға жауапкершілікпен қарауғашақырады.

«Ойын – ойыннан аспасын, өмірдің мәнін жоймасын» дегенді естен шығармаған абзал. Бағыңызды байқаңыз – жеңіс сізге қарап тұр. Қазақстанда мыңдаған адам өз мүмкіндігін сынап, бір түнде өмірін өзгертіп жатыр. Бір ғана билет — тағдырды өзгертетін мүмкіндік.

«Талапты ерге нұр жауар», «Тас түскен жеріне ауыр» дегендей, әрбір адам жеңіске лайық! Сәттілікті қолдан жібермеңіз – sz.kz сайтында толық ақпарат пен қатысу шарттары бар.

Біз туралы
ulys.kz — ақпараттық, сараптамалық және танымдық бағыттағы материалдарды береді.
 
Мультимедиялық жоба заман талабына сай жасалған. Қазақстанның ақпараттық нарығын сапалы
контентпен қамтамасыз етуге үлес қосуға бағытталған. Мұндағы сараптамалық, танымдық
мақалалар сан саланы қамтиды. Геостратегия, геоэкономика, геосаясат, халықаралық
қатынастар мен елдің ішкі-сыртқы саясаты, экономика, жаһанда болып жатқан тектоникалық
өзгерістер мен тренд тақырыптар ұлттық мүдде тұрғысынан терең талданып қазақ
оқырмандарына жеткізіледі. Орталық Азия мен Түркі әлеміне ерекше көңіл бөлінеді.