«Қазақстандық ойыншықтарды әлемдік брендке айналдырғымыз келеді»

Экономика

Фото: автордікі 26 қыркүйек 2024

«Қазақстандық ойыншықтарды әлемдік брендке айналдырғымыз келеді»

Ranking.kz сараптама агенттігінің Дүниежүзілік банк деректері негізінде жыл басында жасаған талдауына сәйкес, Қазақстандағы шағын және орта кәсіпкерлік ЖІӨ-нің 26 пайызын, бизнеспен айналысатын халық республикалық еңбек нарығының 36 пайызын құрайды. Ел азаматтары арасында кәсіпкерлікпен айналысуға деген қызығушылық күн санап артып келе жатқанына қарамастан, халықтың бизнестегі белсенділігі әлемнің дамыған елдеріндегі көрсеткіштермен салыстырғанда әлі де болса төменірек. Қазақстанда кәсіпкерлік субъектілерінің ЖІӨ-ге қосатын үлесінің көптігіне байланысты Астана (46%), БҚО (40%) және Алматы (29%) көш бастап тұр. «Атамекен» кәсіпкерлер палатасы жасаған отандық кәсіпкердің портреті бизнеске келуге бел байлайтындардың басым бөлігі 25-34 жастағы, сауда, құрылыс не ауыр шаруашылығы саласында жұмыс істейтін, әдетте Ақтөбе, Алматы, болмаса, Астана қаласының тұрғыны (осы қалаларда кәсіпкерлік индексі жоғары) азаматтар екенін айтады. Сондай белсенді кәсіп иелерінің бірі «Наурыз-Пластик» пластикалық ойыншықтар фабрикасының директоры Рабиға Байтемірова.

- Рабиға Сатыбалдықызы, еліміздегі отандық ойыншық өндірушілердің ішіндегі ең танымалы да, тәжірибесі молы да өзіңіз басқарып отырған фабрика. Алғаш кәсіп бастаған жылдары біраз қиындықтарды бастан өткерген боларсыздар?

- Кез келген кәсіпте жетістікке жету үшін қайтпас қайсарлық, асқан батылдық, тынымсыз еңбекқорлық керек. Бизнес үлкен күресін екенін өзіңіз де білесіз. Бизнес-күресінінде өзгелер жүріп жатқан жолмен жүруге де, тыңнан жаңа жол салып та жүруге болады. Тыңнан салынған жолмен жүру бұрыннан салынып тұрған дайын жолмен жүргеннен қарағанда өте қиын болатыны айтпаса да белгілі. Елімізде ойыншықтар жасайтын тұңғыш өндіріс ашу бізге үлкен күш-жігерді, мұқалмас төзімділікті, қажыр-қайратты, тынымсыз еңбекті, үлкен мақсаткерлікті қажет етті. Біз оның жолындағы небір кедергілерге төтеп беріп, жетістікке жету жолында аянбай тер төктік. Басымыздан өткерген небір қиындықтарды тәптіштеп айтып жатудың қажеті де жоқ деп ойлаймын. Алайда қазіргі жетістігіміз – жолдасым Шухрат, балам Наурызбек үшеуіміздің барлық кедергілерге қарсы тұрып, қиындықтарды жеңе білгеніміздің жемісі. Еліміздің игілігі жолындағы еңбегіміздің табысты болып, жылдан жылға дамытып жатқанымызға өзіміз де ризамыз.

- Сіздерге бизнестің басқа да түрлерімен айналыспай ойыншық жасау ісіне ден қоюларыңызға не себеп болды? Бұл кімнің идеясы еді?

- Бізді бұл кәсіпке өмірдің өзі жетелеп әкелді десем артық айтпаған болар едім. Бизнестің қыр-сырын білетіндер «не істесең де өзің білетін іспен айналыс» демей ме?! Ойыншық жасайтын кәсіпорын ашпай тұрып мен, яғни 2005 жылдан бастап Иран, Қытай, Өзбекстан елдерінен ойыншық әкеліп сатумен айналыстым. Шет ел асып тауар тасу отбасылы әйелге оңай шаруа емес. Ойыншық тасып жүргенде мені «өзге елдерде өндіріліп жатқан ойыншықтар неге бізде жасалмайды?» деген ой жиі мазалайтын. Бірақ, дәл осы ойыншықтарды өзім неге шығармаймын деп ойламаған екенмін. Бір күні Қытайда жоғары білім алып жатқан ұлым Наурызбек табанымнан тозып, шет елдерге шығып ойыншық тасып жүрген мені аяса керек, «осы ойыншықтарды өзіміз неге шығармаймыз» деді. Ұлымның ұсынысы мені ойландырып тастады. Осы идея жатсам-тұрсам ойымнан кетпей қойды. Кейін осы төңірегінде отбасымызбен ақылдасып, сан мәрте талқыға сала отырып тәуекелмен кәсіпорын ашуға бел байладық. Сосын «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы бойынша 10,5 миллион теңге несиеге қол жеткізіп, оның үстіне өзіміздің бар жиған-тергенімізді қосып, Қытайдан арнайы қондырғылар сатып әкеліп жұмысқа кірісіп кеттік. Осы ретте инновациялық жобамыздың іске асуына көмек көрсеткен облыстық кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығына алғысымды айта кетейін. Алғашында жаңа қондырғылардың тілін білетін мамандардың тапшылығы біраз қиындықтар тудырды. Осындай кездерде Қытайдың белді бір университетінде ойыншық станоктарындағы компьютер бағдарламасын жетілдіру бойынша білім алып жатқан ұлым Наурызбек келіп көмектесіп тұрды. Кейін сол жақтағы ірі ойыншық зауыттарында жинаған азды-көпті тәжірибесімен телефон арқылы бөлісіп отырды. Сосын әкесі Шухратты осы кәсіптің қыр-сырына қанығу үшін жанына шақырды. Қытайда ойыншық шығаратын алты мыңнан астам кәсіпорын бар. Осыдан-ақ оларда бұл кәсіптің түрі жақсы дамығанын көруге болады. Жолдасым Қытайдың екі қаласында білімін жетілдіріп келді. Сондай кездерде цехқа өзім ие болып қалып жүрдім. Кейде білекті сыбанып жіберіп өзім де ойыншық жасауға кірісіп кетемін. Оның үсіне ойыншық – балалардың өсіп жетілуіне, ақыл – ойының, тілінің дамуында үлкен орын алады. Туғаннан бастап, есту, көру, талпыну, еңбектеу, ең алғашқы уілдеу, алғашқы буындар, тілінің шығуына ары қарай жас ерекшелігіне қарай тілінің дамуында алатын орыны зор және маңызды. Ойыншықтың - ең басты бала өміріндегі, баламен тығыз қарым – қатынаста болатын, жан – жақты дамуға әрекетін ең маңызды құрал. Ойыншық баланың жас ерекшелігіне қарай таңдауға тиіс және баланың өміріне қауіп келтіретін болмауы керек. Менің кәсібімнің де негізі осында жатыр. бала үшін ойын мен ойыншықтың маңызы зор. Себебі, бала топтасып немесе өздігінен ойнау арқылы ойлауын дамытып, көпшіл ортаға үйреніп өзін дамыта түседі. Бұл – бүлдіршіндерде болатын құбылыс. Балдырғандар үшін ойыншықты шашып, оны анда-мында тасып ойнаудың өзіндік ерекшелігі бар. Тіпті, ата-аналар баласымен бірлесе жүріп шашылған ойыншықты жинауға жұмылса, бала да жауапкершілікті сезінеді. Қанша дегенмен, кішкентайлар ересектің ісінен үлгі алып, көргенін істемеуші ме еді? Бұл ретте отбасы мүшелері баламен онымен бір толқында болуға тырысу керек. Бұл әрекет күн сайын қайталанатын болса, өзі шашқан ойыншығын өзі жинауға әрекет етеді. Дегенмен, бөлме толы ойыншығына қарамастан, жаңаға құмартқан балалар қайта сатып әперуін өтінеді. Сол кезде ата-ана баласы үшін қауіпсіз әрі сапалы ойыншықтарды таңдайды.

- Сіз және сөз арасында «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы туралы айтып өттіңіз сол туралы толықырақ айтып кетсеңіз. Аталған бағдарлама сізге қаржылық жағынан қандай қолдау болды?

Өзіңіз білетіндей елімізде бизнесті және кәсіпкерлікті қолдаудың түрлі бағдарламалары бар. Соның ішінде «Бизнестің жол картасы – 2020» мемлекеттік бағдарламасы аясында жасалып жатқан негізгі қолдау тетігі. Жалпы жеңілдетілген несие кәсіпкерлердің кәсібін дөңгелетуге көп мүкіндік деп айтар едім. Жеңілдетілген несие бағдарламасы жақсы көмектесті, себебі ол жерде жоба жазу және қажетті құжаттардың барлығын жинау алып бара жатқан қиын дүние емес. Ақыл таразысына салып, байыптап қарасаңыз, кәсіп істеймін деген адамға мемлекет тарапынан көрсетіліп жатқан көмек аз емес. Кәсіп жасаудың қыр-сыры көп. Ең алдымен немен шұғылданатыныңды күні бұрын барлап, өңірдің тыныс-тіршілігін аңдап алуың керек. Шығарған затың өте ме, өтпей ме, халыққа қаншалықты қажеттілігі бар, оны білген дұрыс. Жаңа бизнес-идеяларды іске асыруға арналған мемлекеттік қолдау қаражаты – қажетті еңбек құралдарын, технологиялық жабдықтарды сатып алу үшін нысаналы мақсатта пайдаланылады. тұтынушылық мақсаттарға, кредит қарыздарын өтеуге, жылжымайтын тұрғын үй сатып алуға және салуға, жер учаскелерін сатып алуға, акцизделетін өнімдердің өндірісіне және жалдау ақысы ретінде берілмейді. Әрине кредит алғанда түрлі қиындықтар болады. Мәселен, «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қорының субсидиясы бар, сол кепілдік болады деп ойлайды. Мысалы, мен ғимаратты сатып алу үшін осы ғимаратты кепілдікке қоямын. Оған қоса 20 пайызға дейін алғашқы жарна керек болады. Ғимарат бағасы 100 млн болса, соның 20 млн-ы сіздің қолыңызда болуы керек. Сондықтан кәсіп ашқан кезде бастапқы қаражаттың болуы аса маңызды.

- Қазіргі таңдағы сауда сөрелеріндегі америкалық «МАК» ауыр жүк көліктерінің модельдік ойыншықтары, баланың өзі де отырып айдайтын «Талакар» ойыншық көлігі, құрастырмалы ойыншықтар және құм жинайтын қалыптардың барлығын сіздердің Шымкент қаласындағы «Ордабасы» индустриялдық аймағында орналасқан кәсіпорындарыңызда шығарып жатсыздар. Осы ойыншықтарды отандық өнімдер дегенге біреулер сенсе, енді біреулер сенбей жатады...

- Қаншама жылдар бойы балаларымыз өзге елдерде өндірілген ойыншықтармен ойнап келгендіктен, мұндай көзқарастың болуы орынды. Бізде көбіне, сапасы сын көтермейтін Қытайдың арзан ойыншықтары кеңінен сатылып келді. Алайда қазіргі таңда шет елдiң дәл бiздiкiндей ойыншықтарының Қазақстанда сатылуына тыйым салынған. Себебі, біздің ойыншықтарымыз патенттелген. Осылай біздің өнімдер сырттан кіретін көптеген сапасыз ойыншықтарды ығыстырып үлгерді. Қазіргі таңда кәсіпорнымыздың қызметкерлері ай сайын 10 мыңнан астам тауар шығарып, қалыпты жұмыс істеп келеді. Ойыншықтар түріне келер болсақ, бүгінде ойыншықтың 30-дан астам түрін шығарып жатсақ, келешекте дистанциялық пультпен басқарылатын машиналар мен музыкалық және өзге де балаларға ұнайтын ойыншықтар жасау жоспарымызда бар. Сосын оларды көршiлес мемлекеттерге экспорттау ниеттеміз. Алдағы уақытта ойыншықтарымызды әдемі атауымен әлемдік брендке айналдырсақ ба деген де ойымыз бар.

- Балалар тұтынатын затқа деген жауапкершілік қашанда жоғары екенін білесіз. Көптеген ата-аналарды мазалайтыны – ойыншықтың сапасы. Ойыншықтарды жасайтын шикізат өнімдерін қайдан аласыздар?

- Бiздiң ойыншықтар бала денсаулығына ешқандай қауiп төндiрмейдi. Олар еліміздің санитарлық-эпидемиологиялық нормаларының барлық талаптарына сай өндірілуде. Өйткенi, экологиялық таза әрi сапалы шикiзаттан жасалған. Ойыншық өндіретін шикізат біздің елімізде де бар болғанымен, олардың сапасы сын көтермейді. Сол себепті ойыншық жасауға қажетті полипропилен мен полиэтиленді Ресейден алдырып отырмыз. Сондықтан да шығар, Өзбекстаннан және Қытайдан әкелетiн сапасы төмен ойыншықтар қазiр дүкен, базарларда азайып қалды. Керiсiнше, отандық тауарға деген сұраныс өсе түскендей. Осыдан-ақ біздің өнімдердің кеңінен танылып үлгергенін көруге болады. Біздің ойыншықтарды еліміздің барлық қалалары тапсырыспен алып отыр.

- Ойыншықтардың сапалы болуымен қатар, қазіргі балалардың талғамынан шығу үшін үнемі оның түрлерін жаңартып отыру керек шығар?

- Әрине, онсыз болмайды ғой. Өзге елдермен салыстырғанда біздің елде ойыншық өндіру жағы кенже дамып келеді. Былай айтқанда, біз енді ғана қолға алып жатырмыз. Жоғарыда Қытайда ойыншық шығаратын алты мыңнан астам кәсіпорын барын айтып өттім ғой. Біздің сол елдерден үйренеріміз өте көп. Дамыған елдердің мұндай кәсіпорындары бала психологиясын, қоғамдағы өзгерістерді жіті қадағалап отырады. Сосын жаңа шыққан қай мультфильм немесе кино кейіпкерлері балалардың қызығушылығын тудырса, оны дереу ойыншық етіп шығара қояды. Солай нарықтағы бәсекелестікке төтеп беріп келеді. Біз де осы жүйе негізінде жұмыс істегіміз келеді. Оның бәрі енді алдағы күндердің еншісіндегі дүние. Амандық болса, соған да қол жеткіземіз деген үміттеміз.

- Алтын уақытыңызды бөліп, сұхбат бергеніңізге рахмет!

Авторы: Мара Келес

RELATED NEWS

Экономика

23 мамыр 2024

Кредит алу қиындайды – Сенат құжатты кері қайтарды

Бүгін Сенаттың жалпы отырысында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне кредит беру кезінде тәуекелдерді барынша азайту, қарыз алушылардың құқықтарын қорғау, қаржы нарығын реттеу және атқарушылық іс жүргізуді жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңы екінші оқылымда қаралды. Сенат заңның жекелеген баптарын жаңа редакцияда ұсынып, оны Мәжіліске қайтарды. Бұл туралы Ulys Сенаттың баспасөз қызметіне сілтеме жасап хабарлайды.

Сенаттың Қаржы және бюджет комитетінің мәліметінше, банк беретін қарыздар мен микрокредиттер беру кезінде талаптарды қатаңдату арқылы азаматтардың шамадан тыс кредит алуын төмендету ескерілген. Ол үшін Заңда кредиттер бойынша 90 күннен астам мерзімі өткен берешегі болған кезде азаматтарға кредит беруге тыйым салу қарастырылған, сондай-ақ жұбайының (зайыбының) келісімінсіз кредит беруге тыйым салу шарасы енгізіледі. Өтелмеген тұтынушылық кредиттер бойынша мерзімі өткен соң 90 күннен кейін сыйақыны есептеуге тыйым салынады, ал мерзімді әскери қызметті өткеру кезеңінде қарыз алушыға кредиттер бойынша төлемдерді кейінге қалдыру қарастырылған.

Сонымен қатар, «Тұтынушылық кредит» ұғымын заңнамалық енгізу ұсынылып, оның мөлшері уәкілетті органның нормативтік-құқықтық актісімен айқындалады. 45 күнге дейінгі және 50 айлық есептік көрсеткішке дейінгі сомадағы онлайн микрокредиттерді берудің ерекше шарттарының күшін жою, бұл ретте оларға уәкілетті органның нормативтік-құқықтық актісінде айқындалатын жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесінің шекті мөлшерін белгілеуді қолдану ұсынылды.

«Кредиторларды байыпты кредит саясатын жүргізуге және азаматтардың проблемалық берешегін реттеу бойынша шаралар қабылдауға ынталандыратын талаптар көзделген. Мәселен, 2026 жылғы 1 мамырға дейін банктер мен микроқаржы ұйымдары азаматтардың берешегін реттеу бойынша сапалы жұмысты дербес жүргізуі үшін қарыздарды коллекторларға беруге мораторий енгізіледі. Сондай-ақ қаржы нарығындағы алаяқтыққа қарсы іс-қимыл жасау үшін жағдайлар жасалуда. Осы мақсатта банктер мен микроқаржы ұйымдарына клиентті биометриялық сәйкестендірусіз электрондық қарыз беруге тыйым салынады», - делінген Сенат ақпаратында.

Жалпы, бұл құжат азаматтардың артық кредит алу деңгейін төмендетуге, алаяқтық тәсілмен қарыздар мен микрокредиттер ресімдеу тәуекелдерін және клиенттердің банктік шоттарынан ақшаның заңсыз алынуын қысқартуға ықпал етеді, сондай-ақ резидент емес банктерді отандық экономиканы кредиттеуге тартуға бағытталған. Мұнымен қоса, істердің жекелеген санаттары бойынша жеке тұлғалардың банкроттық рәсімін оңайлатады.

Сонымен қатар Заңды екінші оқылымда талқылау барысында Бас комитеттің, басқа комитеттер мен Сенат Аппараты бөлімдерінің ескертулері мен ұсыныстарын ескере отырып, Мәжіліс қабылдаған Заңға мынадай бағыттар бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізілді:

- «электрондық банктік қарыз» ұғымы қолданыстағы заңнаманың тиісті нормаларында көзделгендіктен, жаңа ұғымды енгізу алып тасталады;

- запасқа жаңадан босатылған әскери қызметшіге жұмысқа орналасу және төлем қабілеттілігін қалпына келтіру үшін уақыт беру үшін Заңмен ұсынылатын мерзімді әскери қызметті өткеру кезеңіне қарызды өтеу бойынша мерзімін кейінге қалдыруды 60 күнге ұзарту. Бұдан басқа, осы түзетуге байланысты ипотекалық шарттар, жылжымалы және жылжымайтын мүлік кепілі шарттары бойынша қосымша келісімдер жасасу бойынша жекелеген талаптарды қолданбау ұсынылды;

- заңды тұлғаларды биометриялық сәйкестендіруді жүргізу мүмкін еместігіне байланысты жеке тұлғаларға ғана биометриялық сәйкестендірусіз электрондық банктік қарыз беруге тыйым салуды қолдану;

- банк және микроқаржы омбудсманын сайлау кезінде қосымша талаптар белгілеу;

- мемлекет қатысатын кредиттік бюролардың қызметін регламенттейтін нормаларды нақтылау, сондай-ақ коллекторлар кредиттік бюроға ұсынатын қосымша мәліметтерді көздеу;

- ломбардтармен шарт жасасу кезінде олардың қызметінің ерекшелігіне байланысты кредиттер алудан ерікті түрде бас тартуға байланысты нормаларды сәйкес келтіру;

- Қазақстан экономикасына инвестициялауға қосымша мүмкіндік беру мақсатында синдикатталған қаржыландыруға қатысуға рұқсат етілген тұлғалар тізбесінің синдикатталған кредит беруге қатысушылар құрамын резидент емес банктер филиалдарымен және «Астана» халықаралық қаржы орталығының банктерімен толықтыру. Сонымен қатар, синдикатталған қаржыландыруды ұйымдастыру бойынша талаптар нақтыланады;

- Заңның кейбір ережелерін қолданыстағы заңнаманың ережелерімен сәйкес келтіру;

- осы Заңды қолданысқа енгізуді көздейтін Заңның 2-бабын пысықтау.

ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі төрағасының орынбасары Олжас Қизатовтың айтуынша, заң аясында жұбайының (зайыбының) келісімінсіз кредит беруге тыйым салу нормасы сақталды. Енді несие сомасы 1 мың АЕК-тен артық болса, оны алу үшін ерлі-зайыптылардың өзара келісімі керек болады.

Экономика

30 қыркүйек 2024

Қазақ даласы жаңа Жібек жолының қантамырына айналып келеді

2022 жылы елдің жалпы ішкі өніміндегі көлік-логистика саласының үлесі 6,1 пайыз болды. 2025 жылға дейін бұл көрсеткішті 9 пайызға жеткізу керек деген меже қойылып отыр. Ашық теңізге шығатын мүмкіндігі жоқ Қазақстан үшін бұл оңай шаруа емес. Қазақ даласының салыстырмалы түрде жазықта жатқаны, Батыс Қытай-Батыс Еуропа сияқты ірі көлік дәлізінің болуы, Каспий арқылы санкция құрсауындағы Ресей аумағынан тыс өткелдер арқылы бірнеше елге шығуға болатыны дұрыс ұйымдастыра білсе, үлкен мүмкіндіктер ашады.

Жалпы тиісті инфрақұрылым болмайынша сыртқа тауар сату мүмкін емес, инвесторлар да ат-тонын ала қашатын болады. Шындығында, Қазақстан үшін жол мен көлік саласын дамыту - бүгінгідей күрделі кезеңде экономиканы дамытудың ең тиімді тетігі.

2023 жылы Қытайдан Ресейге және кері бағытта Қазақстан арқылы 3,8 млн тонна жүк тасымалданған. Бұл 2022 жылмен салыстырғанда 35% көп. Ел Қытай мен Еуропа арасындағы Қазақстан аумағы арқылы өтетін алыс-беріс көлемі 18,7 млн тоннаға жеткен. Бұл 2022 жылдың көрсеткішінен 19% артық.

Сәйкесінше жүк транзитінен бюджетке түсетін табыс та артып келеді. 2023 жылдың алғашқы жартысында ғана транзиттік жүк айналымы 39% өсіп, 200 млрд теңгеден астам таза табыс кірген.

Президенттің халықаралық сапарларында, Үкімет мүшелерінің инвесторлармен келіссөздерінде мұнай-газ, металлургия саласымен бірге көлік-логистика бағытындағы жобалар туралы жиі айтылып жүр. Бұл Қазақстан экономикасын көлік-логистика есебінен әртараптандыруға ықпал ететін тенденция деуге болады.

Ресейдің санкция құрсауында қалуы Каспий көлінің транзиттік маңызын арттырды. Қазақстан да бұл тенденцияға лайықты ден қойып отыр. Үкімет елде теңіз инфрақұрылымын дамытудың 2024-2028 жылдарға арналған кешенді жоспарын бекітті. Бұл кешенді жоспарда Ақтау және Құрық порттарының базасында ірі теңіз көлік-логистикалық кластерін құру көзделген. Оның сыртында Ақтау портынан контейнерлік хаб ашу жоспарланған. Транскаспий халықаралық көлік бағытын қазір бүкіл әлем «Орта дәліз» ретінде біледі.

Бұл маршрут арқылы 2022 жылы 1,7 млн тонна өтсе, 2023 жылы 2,76 млн тонна болған. Ал 2024 жылдың 7 айында 2,56 млн тонна жүк жөнелтілген. Осы қарқын сақталса, желтоқсан айына қарай 5 млн тонна жүк Орта дәлізбен өтуі мүмкін.

Құры портының жүк қабылдап, жөнелту қабілетін арттыру үшін мейлінше үлкен кемелердің тоқтағаны керек. Сол үшін порт акваториясының табаны биыл қосымша 2 метрге тереңдетілді.

2030 жылы Орта дәлізбен өтетін жүк көлемін 10 млн тоннаға жеткізу көзделген. Қазіргі қарқынмен өлшеп қарасақ, бұл межеге 2030 жылдан ерте жетуге болатын түрі бар. Меженің қаншалықты ерте орындалатыны Ресейдің санкциялар құрсауынан қашан босайтынына да байланысты. Дегенмен кейбір сарапшылар Ресей санкциялардан арылған күннің өзінде орта дәліз аймақтық

Көктемнен бері елде 12 мың шақырым жол салынып, жөнделіп жатыр. Бұл кейінгі 33 жылда болмаған көрсеткіш. Осы 12 мың шақырым жолдың 8 мың шақырымы республикалық бағыныстағы, 4 мың шақырымы жергілікті бағыныстағы жолдар. Елдегі жолдардың жалпы ұзындығы 95 мың шақырым десек, биылдың өзінде 12,6 пайызы жаңартылып жатыр деген сөз.

2023 жылы еліміз шойын жол арқылы 50 млн тоннаға жуық тауар экспорттаған. Атап айтсақ, Қытайға – 12,7 млн тонна, Өзбекстанға 10 млн тонна, Ресейге 34,6 млн тонна жүк жөнелтілген. Биыл осы көрсеткішті 60 тоннадан асыру жоспарланып отыр.

Көлік министрі Марат Қарабаев жаз болса билет таппай сандалатын жолаушылардың мәселесін шешу үшін 140 жаңа вагон сатып алынатынын айтқан болатын. Теміржол саласында қолға алынған екі ірі жоба бар. Олар: «Достық – Мойынты», «Дарбаза – Мақтаарал» маршруттарын іске қосу. Оның сыртында 1,4 мың шақырым теміржолды жөндеу көзделген.

Қазақстан жерінің Еуропа мен Қытай арасында қолайлы транзиттік аумақ болатынын халықаралық инвесторлар да жақсы түсініп отыр. Оған елдің көлік және логистика саласына көптеген ірі халықаралық және ұлттық инвесторлардың ақша салып жатқанын мысал ретінде атауға болады.

Кейінгі жылдары Қазақстанның көлік және логистика инфрақұрылымына 35 миллиард долларға жуық инвестиция тартылған. Еуропалық инвестициялық банк, Еуропа қайта құру және даму банкі сияқты ірі қаржы институттарымен жалпы сомасы 800 миллион еуро болатын меморандум жасалып, Еуропалық инвестициялық банк арқылы салаға 500 миллион еуро әкелінді.

Ал «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы Сингапурдың PSA International компаниясымен, әзербайжандық инвесторлармен бірге бірнеше ірі жобаны қолға алмақшы.

TransLogistica Kazakhstan медиа орталығының мәліметі бойынша, Еуропа мен Қытай арасында құрлық арқылы тасымалданатын тауардың 70%-ға жуығы Қазақстан арқылы өтеді. Осының арқасында Қазақстан Қытай мен Еуропа арасындағы ең ірі транзиттік хабқа айналды. Бұл жерде Қытайдың «Бір белдеу, бір жол» бастамасы жемісін беріп жатыр деуге болады.

Қазақстанның Қытай-Еуропа арасындағы теміржол тасымалында да жоғары үлес алып отыр. Екі ортада теміржолмен тасымалданатын жүктің 20-25%-ы Қазақстан аумағы арқылы өтіп жатыр.

Тағы бір айта кететін жайт, Қытай бизнесі Ұлы Жібек жолын жандандыру деген стратегиялық идеядан шет қалған жоқ. Мұны әлеуметтік жауапкершілік деп айтуға да болады.

Экономика

08 қазан 2024

Доллар бағасы күрт қымбаттап, 490 теңгеге жуықтады

KASE қор нарығындағы күндізгі сауда қорытындысы бойынша доллар бағамы 1, 96 теңгеге қымбаттады. Бір АҚШ долларының орташа бағамы – 486,44 теңге, деп хабарлайды Ulys.

Kurs.kz мәліметінше, қазіргі уақытта Алматының ақша айырбастау пункттерінде доллар 486 теңгеден сатылып жатыр, сатып алу бағамы – 487,9 теңге. Еуро 533,5 — 537,5 теңге аралығында саудалануда.

Ал, Астана қаласы бойынша сату бағамы – 484 теңге, сатып алу құны – 488 теңге.

Еуро 532 теңгеден сатылып, 538 теңгеден сатып алынады.

Ресей рублі 5,01 – 5,14 теңге аралығында саудаланып жатыр.

Жаңалықтар

26 желтоқсан 2024