Валюта бағамы
  • USD -

    542.1
  • EUR -

    628
  • RUB -

    6.63
АЛДАҒЫ 4 ЖЫЛДА МҰҒАЛІМДЕРДІҢ ЕҢБЕКАҚЫСЫ 2 ЕСЕ ӨСЕДІ
17 тамыз 2019
АЛДАҒЫ 4 ЖЫЛДА МҰҒАЛІМДЕРДІҢ ЕҢБЕКАҚЫСЫ 2 ЕСЕ ӨСЕДІ

Түйін: Білім-ғылымға жаңа көзқарас қажет. Тамыз конференциясында педагогтер мәртебесін арттыратын тың жаңалықтар айтылды. Алдағы 4 жылда мұғалімдердің еңбекақысы 2 есе өседі, оқытушылар болса, әкімшілік жұмыстарға «жегілмейді». 


 

Бүгін елордада өткен «Bіlіm jáne Ǵylym!» атты тамыз конференциясының пленарлық отырысына қатысып, сөз сөйлеген Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев білім-ғылымға жаңа көзқарас қажет екенін ашық айтты. Ұлттың бәсекеге қабілеттелігін арттыру үшін алдымен педагогтердің мәртебесін көтерудің  маңыздылығына айрықша тоқталды.

Президенттің сөзінше, «Педагогтің мәртебесі туралы» Заң жобасында сала мамандарын қолдауға бағытталған нақты шаралар бар. Атап айтқанда, барлық педагогтар үшін еңбек демалысы 56 күн болады. Мұғалімдердің  жүктемесі қысқарып, кәсібіне сай емес қызметтерге тартып, қолбалаға айналдыруға тыйым салынады. Сонымен қатар, президент ең төмеңгі жалақы алатын кәсіп иелерінің мәртебесін арттыру үшін Үкіметке алдағы 4 жылда мұғалімдердің еңбекақысын 2 есе өсіру туралы тапсырма берді.

 

 

Тамыз конференциясының пленарлық отырысында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың сөйлеген сөзін төменде толық беріп отырмыз. 

Қадірлі ұстаздар!

Құрметті әріптестер!

 

Дәстүрге айналған Тамыз конференциясы – ұстаздар қауымы бас қосатын ауқымды әрі маңызды жиын.

Әр адам қандай жетістікке жетсе де, білім берген ұстаздарын ерекше қадірлейді.

Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың мәртебелі мамандық иелеріне деген ықыласы ерекше екенін өздеріңіз жақсы білесіздер.

Мен де бүгін Сіздермен кездесу үшін осы жиынға арнайы келіп отырмын.

Ең алдымен, білім және ғылым саласының барлық қызметкерлеріне шынайы ықыласымды білдіремін.

Сіздер еліміздің болашағы үшін аянбай еңбек етіп келесіздер.

«Білімдіден шыққан сөз, Талаптыға болсын кез», – деп ұлы Абай айтқандай, Ұстаз – әрқашан ілім мен ізгілікті алға қоятын тұлға.

Ұлағатты ұрпақ тәрбиелеу – аса жауапты әрі күрделі міндет. 

Сіздердің арқаларыңызда тұтас бір буынның құндылықтары мен қасиеттері қалыптасады.

«Ұстазы жақсының ұстамы жақсы» деген халқымыз.

Ұстазсыз адам болмайды. Бәріміз де кезінде мұғалімнің тәлімін алып, білімін үйрендік.

Сондықтан болашаққа жол сілтейтін мұғалімнің еңбегін лайықты бағалау – өте маңызды міндет.

Тарихы терең дәстүр сабақтастығы ұлттық тәрбие арқылы беріледі.

Мағжан Жұмабаев «Педагогика» еңбегінде: «Әрбір тәрбиеші баланы ұлт дәстүрімен тәрбиелеуге міндетті» дейді.

Ұлттық құндылыққа қанығып өскен өреннің танымы терең, ділі берік болады.

Ата-бабалар аманат еткен ұлан-ғайыр даланы аман сақтау, ең алдымен, жас буынға артылатын зор үміт.

Кейінгі ұрпақ тәуелсіздігіміздің туын әрқашан жоғары ұстауы тиіс.  

Қазіргі жаһандану дәуірінде жаңа технологияның қарқынды дамуы өмірімізге түбегейлі өзгерістер әкелді.

Адам капиталына, білім саласына қойылатын талаптар мүлдем өзгеше.

Сапалы білім қарқынды дамудың басты шартына айналды.

Ұлы Абай үнемі сынға алған масылдық қоғамға ешқашан жақсылық әкелген емес.

Соны түсінетін жастарымыз тек біліммен қаруланып, еңбекке ғана арқа сүйеуі тиіс.

Біз қазіргі заманның жаңаша талаптары мен үрдістеріне әрқашан сай болуымыз керек.

Бұл үшін бір орында тұрып қалмай, ілгері жылжу басты мақсат болуы тиіс.

Сондықтан, білімі терең, ойы озық ұрпақты тәрбиелейтін мұғалімдер қауымына зор жауапкершілік жүктеледі.

Сіздердің бүгінгі шәкірттеріңіз – Қазақстанның жарқын болашағы.

Сапалы білім – жетістікке жетудің жолы әрі экономиканы дамытудың басты құралы.

«Жеті түрлі ілім білетін» ұрпақ тәрбиелеу – бүгінгі күннің негізгі міндеті.

 

Уважаемые участники совещания!

 

Сохраняя лучшие традиции отечественной системы образования, мы, тем не менее, не должны стоять на месте.

Система образования должна находиться в поиске, постоянно развиваться.

Поэтому главная надежда возлагается на учителей, способных воспитать поколение, открытое всему новому и прогрессивному.

Задача педагогов и, конечно, родителей – воспитание достойных граждан нашей страны.

Достойный гражданин – это человек, обладающий суммой необходимых знаний, которые будут использованы на благо нашего Отечества.

Достойный гражданин – это патриот Казахстана.

Другой Родины у нас нет!

Лайықты азамат – бұл білімді, Отанына адал, елін, жерін сүйетін адам.

Бұл әлемде Қазақстаннан басқа Отанымыз жоқ. Елін шынайы сүйетін азаматтарды тәрбиелеу – ұстаздардың мақсаты.

Мы должны опираться на юное, подрастающее поколение, чтобы передать им в руки судьбу нашего государства.

В смене поколений состоит смысл жизни. Это, по сути, закон жизни.

Но наша задача состоит в том, чтобы подготовить новое поколение к грядущим трудностям и вызовам.

Новое поколение должно быть воспитано на идеях и ценностях трудолюбия.

Наши дети должны хорошо понимать, что без трудолюбия они в сложнейших условиях грядущей эпохи окажутся неконкурентоспособными.

Упорный труд, постоянное саморазвитие, неустанный поиск – это основа успеха в XXI веке, где роботы с искусственным интеллектом будут заменять людей во многих профессиях.

Именно в воспитании трудолюбивой нации заключается фундаментальная задача наших педагогов.

Для этого важно быть на передовой мировых новаций и изменений в глобальном образовании.

Сегодня революции в сфере IT и биотехнологий меняют жизнь человечества.

Поэтому система образования нуждается в быстрой адаптации к новым реалиям.

Ведущие школы мира усиленно занимаются развитием креативного потенциала детей, обучают цифровым технологиям и точным наукам.

Педагоги меняют методики обучения в сторону игровых форматов, находятся в постоянном поиске обучения новым профессиям и навыкам.

Все мы едины в своем стремлении сделать Казахстан процветающей и развитой страной.

Ключ к этому – качественное, доступное и современное образование.

Сейчас, как никогда, важно придать новый, мощный импульс развитию данной сферы.

И сегодня я хочу поделиться своими соображениями по решению актуальных проблем отечественной системы образования и науки.

БІРІНШІ МӘСЕЛЕ. Білім сапасын көтеру үшін кешенді шаралар қабылдау қажет.

Бұл, алдымен, мұғалімдердің біліктілігіне, оқулықтардың сапасына, заман талабына сай инфрақұрылым мен материалдық қорға байланысты мәселелер.

Аталған бағыттар бойынша тиімді жұмыс істеу қажет, яғни туындаған мәселелерді дер кезінде анықтап, оларды шешудің оңтайлы жолдарын ұсыну керек.

Білім беру жүйесінің сапасына теріс ықпал ететін тағы бір кедергі – ұсынылатын реформаларда педагогтардың нақты қажеттіліктерінің есепке алынбайтыны.

Бүгінде мұғалімдерді кәсіби тұрғыдан дамыту Білім және ғылым министрлігінің салалық құрылымдары өткізетін курстармен және семинарлармен шектеледі.

Мұндай шаралардың қажет екені түсінікті. Дегенмен, аталған курстарда мұғалімдер қауымын толғандыратын өзекті мәселелер назарға алынбай қалады.

Показательный пример проведение в 2018 году так называемых «сертификаций», в результате которых 35% педагогов не смогли преодолеть пороговый уровень.

Правильная идея оценки уровня подготовленности учителей была реализована крайне бюрократично и однобоко.

Такого рода квазиреформы приводят к снижению престижа профессии учителя.

Надо иметь в виду, что условия труда педагогов серьезно ухудшаются из-за постоянного увеличения отчётности для контролирующих структур.

Психологическую нагрузку на педагогов и учащихся накладывает и оценочная система знаний в рамках обновленного содержания образования.

При негативных результатах педагоги подвергаются давлению со стороны руководства учебного заведения, поскольку оценки влияют на рейтинг школы.

Система оценки, безусловно, нужна. Но подходить здесь нужно взвешенно и объективно, тем более, следует исключить давление на педагогов.

Не прекращается порочная практика, когда местные акиматы зачастую злоупотребляют своими полномочиями, задействуя преподавателей в административных целях, разного рода мероприятиях, не имеющих никакого отношения к системе образования.

Поручаю Правительству принять срочные, кардинальные меры по решению указанных проблем.

Каждый родитель хочет, чтобы его дети получили высшее образование.

И это абсолютно нормальное желание и явление.

Но сегодня более актуальный вопрос – востребованность будущего выпускника на рынке труда.

Для этого необходимо обеспечить высокое качество образования в вузах.

Без повышения качества учебного процесса последовательное увеличение образовательных грантов из блага может превратиться в мину замедленного действия.

Поэтому в погоне за обеспечением доступности высшего образования нельзя допустить его девальвации.

Правительству следует детально изучить вопрос стоимости государственных грантов, их адекватности современным реалиям.

Министерству образования и науки необходимо пересмотреть свои требования и нормативы, предъявляемые к вузам.

К примеру, из-за требования к соотношению численности студентов к преподавателям вузы вынуждены искусственно раздувать штат, ограничивать инвестиции в качественное повышение учебного процесса.

ЕКІНШІ МӘСЕЛЕ. Тәрбие – сапалы білімнің негізгі арқауы, діңгегі.

Әл-Фарабидің «Тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы» деген сөзі барша білім саласы қызметкерлерінің бой түзер бағдары болуы тиіс.

Еліміздің жастары өзін жеке тұлға ретінде дамытумен қатар, мемлекеттің озық инновацияларға сай өркендеуіне зор үлес қосуы қажет.

Бұл – қазіргі білім және тәрбие беру үдерісінің алдында тұрған маңызды міндет.

Отандық білім саласы туған жеріңе, қоршаған ортаңа, өз тарихыңа құрметпен қарауға тәрбиелеп, ұлттық құндылықтарды дәріптеуі тиіс.

Кең ауқымда өтіп жатқан «Бірге – таза Қазақстан» экологиялық акциясын дәл осындай бағыттағы өте қажетті, дұрыс бастама деп санаймын. Мұндай шараларға әрқашан қолдау көрсете береміз.

Но хорошо известно: «чисто не там, где убирают, а там, где не сорят».

Нашим детям необходимо прививать экологичное сознание, всячески культивировать культуру бытовой чистоты, гигиены, учить пониманию исключительной важности защиты природы. Как это делается, например, в странах Северной Европы.

Все эти установки отражены в программных статьях Елбасы «Рухани жаңғыру» и «Семь граней Великой степи».

Педагогам предстоит продвигать эти ценности на всех ступенях образования, во всех образовательных учреждениях, в том числе частных.

В негосударственных дошкольных мини-организациях зачастую воспитательно-образовательный процесс практически отсутствует.

Воспитатели не всегда руководствуются требованиями Государственного общеобязательного стандарта.

Из материалов СМИ мы часто узнаем о вопиющих случаях избиения детей, их содержании в ненадлежащих условиях.

Поручаю Правительству принять все необходимые меры, включая законодательные, для обеспечения высокого качества дошкольного обучения и воспитания.

Считайте, что это приоритетная задача.

Здесь также важно сказать и о проблеме суицидов в детской и подростковой среде.

Это трагедия для всех нас. Всем нам надо серьезно задуматься, почему дети идут на такой шаг.

Формирование твердых жизненных установок является, по-сути, базовым критерием качества воспитательного процесса.

Наша общая задача – это воспитание нового поколения оптимистов, обладающих твердой волей к преодолению жизненных неурядиц.

По-другому никак нельзя, ведь «жизнь прожить – не поле перейти».

ТРЕТЬЕ. Необходимо определить дальнейшую стратегию развития среднего образования.

Сегодня в мире сложился определенный стандарт общего среднего образования, рассчитанный на 12-летнее обучение.

Сохраняется также тенденция увеличения продолжительности учебного процесса в начальной школе.

В 60% стран мира школьное обучение начинается с 6 лет, что способствует более раннему интеллектуальному развитию и социализации ребенка.

Поручаю Правительству обеспечить продуманный, плавный переход к новой 12-летней модели в рамках реализации новой Госпрограммы развития образования и науки до 2025 года.

Вместе с тем, важно понять, в каком направлении будет двигаться техническое и профессиональное образование.

Вызывает обеспокоенность и медленная реализация проекта «Жас маман». Механизмы осуществления данного проекта не отработаны, перечень специальностей не утвержден.

Правительству следует принять исчерпывающие меры, чтобы, наконец, запустить данный проект, определить конкретные сроки и предложить четкий алгоритм действий.

Еще один актуальный вопрос – модернизация среднеспециальных учебных заведений в соответствии с требованиями времени и потребностями рынка труда.

Практика показывает, что акцент
только на материально-техническом переоснащении действующих колледжей является ресурсозатратным подходом.

Поручаю Правительству комплексно подойти к развитию организаций ТиПО, определив стратегические ориентиры в вопросах перехода колледжей в доверительное управление крупных предприятий, развития дуального обучения, трудоустройства выпускников.

Хороший пример - колледж по подготовке кадров для нефтяной отрасли в Атырау, который я посетил недавно в рамках своего рабочего визита накануне президентских выборов.

ЧЕТВЕРТОЕ. Требует своего решения проблема трехсменных и малокомплектных школ.

На сегодня из 7 014 действующих общеобразовательных школ 128 являются трехсменными и 31 – аварийными.

В 2019-2020 годы за счет республиканского бюджета предусмотрено строительство 35 школ для ликвидации трехсменного обучения и 7 школ взамен аварийных.

Всего же за годы Независимости построено 1 198 школ. Мы будем и дальше продолжать строительство и модернизацию школ, учитывая демографические тенденции, связанные с увеличением численности населения.

Однако министерству образования и науки необходимо пересмотреть подходы при планировании расходов на строительство школ, в частности, перейти от пообъектного планирования к нормативному.

Акимам регионов следует четко отслеживать демографические и миграционные показатели на местах с целью оценки потребностей в ремонте или строительстве новых школ.

Необходимо также предусмотреть и строительство частных школ через механизмы государственно-частного партнерства.

Приоритетным вопросом является эффективное развитие малокомплектных школ.

Многие отдаленные населенные пункты существуют только благодаря школе.

Поэтому нельзя бездумно закрывать такие учебные заведения, нужен сбалансированный, продуманный подход с акцентом на развитии перспективных населенных пунктов.

Әрбір шағын комплектілі мектептің ахуалы ауыл тағдырымен тікелей байланысты.

Ал, ауыл – біздің алтын бесігіміз.
Ата-бабамыздың мекені, терең тарихымыздың куәсі. Сондықтан, оны сақтап қалуымыз керек.

БЕСІНШІ МӘСЕЛЕ. Үштілді білім беру жүйесін енгізу – күн тәртібіндегі өзекті тақырып.

Ең алдымен, бұл мәселені жан-жақты талдап, салмақты шешімге келу қажет.

Бұл – өте маңызды.

«Әр халықтың ана тілі – білімнің кілті» – дейді академик Ахмет Жұбанов. 

Бұл сөз біз үшін негізгі ұстанымға айналуы тиіс.  

Үштілді жүйеге көшу оқытушылар мен білім беру бағдарламаларының дайындығына қарай жүзеге асады.

Бұл ретте, ғылыми-жаратылыстану пәндерін ағылшын тілінде оқыту білім орталықтарының кадрлық мүмкіндігіне қарай, оқушылар мен ата-аналардың қалауы бойынша іске асуы тиіс.

Тұңғыш Президентіміз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев «Қазақ тілі үш тілдің біреуі болып қалмайды. Үш тілдің біріншісі, негізгісі, бастысы, маңыздысы бола береді» деп өте өнегелі ой айтты.

Сондықтан, ағылшын тілін оқытуды 
2-3-ші сыныптан немесе ата-аналардың қалауына қарай 5-ші сыныптан бастау орынды әрі тиімді болады деп санаймын.

Ал, жоғары сыныптарда жаратылыстану-техникалық пәндерді мектептердің дайындығына қарап жүргізу қажет.

ШЕСТОЕ. Важно осуществить реальное повышение статуса педагога.

Все, о чем мы сейчас говорим, напрямую зависит от учителей.

Для повышения конкурентоспособности нации нам необходимо на деле добиться высокого статуса для наших педагогов.

В проекте Закона «О статусе педагога» предусмотрены комплексные меры поддержки.

Это и сокращение нагрузки учителей, и гарантия защиты чести и достоинства, и материальные стимулы.

Важнейшие из них – доплата в двукратном размере за классное руководство и проверку тетрадей; увеличение периода отпуска для всех педагогов до 56 дней; доплата за степень магистра и другие меры.

Отдельно предусмотрены нормы по сокращению нагрузки на педагога, установлению запрета на привлечение к несвойственным функциям, предоставление чрезмерной отчетности, проведение необоснованных проверок.

Несмотря на декларируемое сегодня повышение зарплат учителей, многие доплаты исчисляются от базового должностного оклада.

Поэтому 500 тысяч педагогов страны не чувствуют существенного повышения. Надо прямо об этом сказать.

При этом заработная плата остается одной из низких и составляет 65% от средней заработной платы по экономике. С этим мы, конечно, мириться не будем.

Поручаю Правительству в целях привлечения квалифицированных кадров в систему образования увеличить заработную плату учителей в 2 раза в течении четырех лет.

Полагаю, что принятие Закона и указанных мер приведет к существенным изменениям в жизни учителей.

Задача Правительства – обеспечить практическую реализацию всех принятых норм.

СЕДЬМОЕ. Важно преодолеть образовательное неравенство.

Данная проблема актуальна для многих развитых стран и тесно связана с социально-экономическим благополучием населения.

У нас не должно быть различий в уровне образования между детьми в городе и на селе. Стандарты образования должны быть едиными. То же самое касается и программ образования.

Все дети независимо от места проживания или социального статуса их родителей должны иметь доступ к качественному образованию.

Поручаю министерству образования и науки разработать и запустить специальные программы по преодолению академического отставания детей из семей с низким уровнем дохода или из школ, работающих в сложных социальных условиях и демонстрирующих низкие результаты.

Акимы областей должны принципиально заняться данным вопросом. Это их прямая ответственность – создавать все необходимые условия для детей на местах.

О каком качестве образования можно говорить, когда во многих малокомплектных школах в сельской местности один учитель вынужден преподавать несколько предметов.

Поручаю акимам регионов обеспечить выделение грантов на привлечение лучших менеджеров и педагогов в школы областей.

Образование – это стратегическая сфера, фактически – отрасль экономики, поэтому требует серьезного внимания и капитальных вложений.

Только так можно обеспечить устойчивое развитие регионов и страны в целом.

Акимы должны регулярно выделять собственные гранты на обучение в вузах, продумав систему закрепления выпускников на местах.

В современном мире инвестиции в образование и развитие человека дают устойчивый и долгосрочный экономический рост.

Государственные инвестиции в человеческий капитал, по сути, самые перспективные.

Родители, напрягая все семейные ресурсы, стараются дать своим детям качественное образование. Государство должно им помочь.

Правительство обязано думать об образовании как о приоритетной сфере своей деятельности.

Сегодня наибольший прирост глобального ВВП дает сектор интеллектуальных услуг. И это восходящая тенденция.

В будущем, а это время не за горами, миром будет править искусственный интеллект.

ВОСЬМОЕ. Необходимо обеспечить прозрачность финансирования науки.

Распределение грантового финансирования по итогам прошлых конкурсов показало необходимость совершенствования работы национальных научных советов и обеспечения прозрачности финансирования науки в целом.

Процедура отбора заявок также вызывает нарекания в силу своей громоздкости и закрытости.

В научной среде отмечается недоверие к системе финансирования, а также определенный раскол между возрастными и молодыми учеными.

Поэтому поручаю Правительству разработать концепцию дальнейшего институционального развития науки с выходом на конкретные практические предложения.

Отдельно хотел бы обратиться к родительской общественности.

Известный педагог Василий Сухомлинский отмечал: «Ребенок – это зеркало семьи; как в капле воды отражается солнце, так в детях отражается нравственная чистота матери и отца».

Поэтому роль родителей в развитии детей трудно переоценить.

Нельзя перекладывать всю ответственность за обучение и воспитание наших детей на детские сады и школу.

Именно в семье формируется личность. Все родители должны об этом помнить и воспитывать своих детей в атмосфере уважения к труду учителей.

 

Құрметті форумға қатысушылар!

 

Ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының «Біз әуелі елді түзетуді бала оқыту ісін түзетуден бастауымыз керек» деген сөзі бар.

Осыған орай, барлық мақсат-міндеттер Үкімет әзірлеп жатқан «Білім мен ғылымды дамытудың мемлекеттік бағдарламасында» толық қамтылуы тиіс.

Бұл бағдарламаның жобасын халықпен кеңесіп, кеңінен талқылау қажет.

Бұған қажетті ресурстар жеткілікті.

Баршаңызға жаңа оқу жылында табыс тілеймін! 

photo:akorda.kz

 

RELATED NEWS
«Болашақ» бағдарламасының талаптары өзгерді
21 қаңтар 2025
«Болашақ» бағдарламасының талаптары өзгерді

«Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау үшін үміткерлерді іріктеу жаңа қағидалары бекітілді, деп хабарлайы Ғылым және жоғары білім министрлігі.

2025 жылғы 17 қаңтардағы Қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

«Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау үшін үміткерлерді іріктеудің жаңа қағидаларында сұрыптау тетікті енгізу арқылы конкурстық іріктеуді жаңарту көзделген. Осылайша, осы жаңашылдыққа сәйкес қажетті балл санын жинамаған үміткерлер келесі турға жіберілмейді.

Мемлекеттік қызмет аппаратын одан әрі жақсарту мақсатында «мемлекеттік қызметшілер» категориясы енгізілді. Бұл категория бойынша мемлекеттік қызметкерлерге «магистратура» бағдарламасына қатысу үшін тіл курстарынан өту мүмкіндігі ұсынылады.

Сондай-ақ бағдарлама түлектері еңбек өтілімін Қазақстан Республикасы мүше халықаралық ұйымдарда, мысалы, БҰҰ, ЮНЕСКО, ШЫҰ және ТМҰ сияқты ұйымдарда өтеу мүмкіндігі қарастырылған.

Конкурстық іріктеу үшін қажетті құжаттар тізбесіне уәждемелік хат енгізілді. Бұдан басқа, конкурстық іріктеуден өте алмаған үміткерлерге сол күнтізбелік жылы конкурсқа қайта қатысу құқығы беріледі.

Жалпы бұл өзгерістер «Болашақ» халықаралық стипендиясын жетілдіріп, еліміздің әртүрлі салаларында білікті мамандар даярлауға бағытталған.

Шетелде оқығысы келетін қазақстандықтарға 2 мыңнан аса грант бөлінді
17 қаңтар 2025
Шетелде оқығысы келетін қазақстандықтарға 2 мыңнан аса грант бөлінді

Мемлекет басшысы 2024 жылғы 2 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауында: «Үкімет жоғары білім саласын халықаралық білім беру кеңістігімен ықпалдастырып жатыр. Қазірдің өзінде елімізде шетелдің белгілі 23 жоғары оқу орны жұмыс жүргізе бастады. Оларға мейлінше қолдау көрсету керек. Атап айтқанда, маман даярлауға берілетін мемлекеттік тапсырысты біртіндеп көбейткен жөн», – деп атап өтті.

34 шетелдік жоғары оқу орнымен серіктестік келісімдер жасалды. Бүгінгі таңда елімізде Ұлыбритания, Италия, Қытай, Ресей, АҚШ, Франция және Оңтүстік Кореяның 23 серіктес жоғары оқу орындары жұмыс істейді. 2025 жылы тағы 11 келісімді іске асыру қажет.

Шетелдік серіктестік жоғары оқу орындарында қазақстандық студенттерге арналған 2 090 грант оқуға мемлекет бөлді.

Бүгінгі таңда мыңдаған студент 34 мамандық бойынша білім алады, оның ішінде педагогикалық, инженерлік-техникалық және жасанды интеллект сияқты негізгі бағыттар бар. Бұл мақсаттарға мемлекеттік білім беру гранттары (бірлескен білім беру бағдарламалары және қос диплом бағдарламалары) және мемлекеттің қолдауымен оларға жағдай жасау арқылы инвесторлардың қаражаты бөлінеді.

Шетелдік серіктес ЖОО-ларды іріктеу жекелеген салалардағы кадрлық қажеттілікке және өңірлердің сұраныстарына негізделеді.

Шетелдік жетекші жоғары оқу орындарымен ынтымақтастық атом өнеркәсібі, «жасыл» сутекті әзірлеу, Қазақстанда баламасы жоқ су қауіпсіздігін қамтамасыз ету сияқты аса сұранысқа ие және тапшы мамандықтар бойынша мамандар даярлауға бағытталған.

Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау шеңберінде Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті базасында мұнай инженериясы, электр энергетикасы және компьютерлік инженерия бағдарламалары бойынша британдық Heriot Watt университетінің филиалы ашылды.

Химия және химиялық технологиялар саласында кадрлар даярлау үшін М.Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті базасында Д.И.Менделеев атындағы Ресей химия-технологиялық университетінің филиалы ашылды.

Педагогикалық кадрларды даярлау мақсатында Оңтүстік Қазақстан педагогикалық университеті базасында Гази университетінің (Түркия) филиалы жұмыс істейді.

Бейжің тіл және мәдениет университетінің (ҚХР) филиалы Астана халықаралық университеті базасында жұмыс істейді.

Квинс университетінің филиалы (Ирландия) Нархоз университеті базасында жұмыс істейді.

2025 жылға дейінгі жоғары білім беруді интернационалдандыру стратегиясы шеңберінде шетелдік азаматтарға, соның ішінде Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын қазақ диаспорасының өкілдеріне арналған стипендиялық бағдарлама іске қосылды.

2024-2025 оқу жылында шетелдік азаматтарға арналған стипендиялық бағдарлама бойынша Қазақстанның 37 ЖОО-да 550 білім алушы қабылданды (бакалавриат - 490, магистратура - 50, докторантура - 10). Стипендиялық бағдарлама тегін білім алуды және ай сайынғы стипендияны қамтиды.

 

Қазақстанда білім беру туризмін дамыту

«Болашақ» халықаралық стипендиясы 30 жыл бойы жүзеге асырылып келеді. Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша «Болашақ» халықаралық стипендиясы техникалық, инженерлік, медициналық және педагогикалық бағыттарға қайта бағытталды.

Осы жылдар ішінде стипендия 12 727 қазақстандыққа әлемнің жетекші жоғары оқу орындарында білім алуға мүмкіндік берді, оның ішінде 55%-ы гуманитарлық, 36%-ы инженерлік-техникалық, 7%-ы медициналық, 2%-ы мәдениет және өнер бағыты бойынша білім алды.

Түлектер әлемнің 30-дан астам елінде 400-ден астам жетекші шетелдік жоғары оқу орындарында оқыды және тағылымдамадан өтті.

2024 жылы бағдарлама түлектері 213 мың медициналық ота жасап, 145 мың білім алушы мен студенттерді оқытып, мыңнан астам ғылыми еңбектерін жариялады.

2024 жылы ЖОО контингентіндегі шетелдік студенттердің үлесі 15%-ды құрады, әлемнің 23 елінен 97 университеттермен 245 қос диплом бағдарламасы іске асырылды.

Шетелдік студенттер саны 93 елден 31 400 адамды құрады, бұл 2023 жылғы 82 елден 26 800 студентке қарағанда 4 600 адамға көп.

Қазақстанның жоғары оқу орындарына оқытушылық қызметке 1600-ден астам шетелдік сарапшы тартылды.

2024 жылғы білім беру бағдарламаларының нәтижесінде QS World University Rankings 2024 әлемнің үздік университеттерінің халықаралық рейтингіне 21 қазақстандық ЖОО кірді.

«Университет пәндерін оқытудың мазмұны мен әдісін айтарлықтай жаңарту қажет. Болашақ мұғалімдер, дәрігерлер, агрономдар, заңгерлер және салалық мамандар жасанды интеллект бойынша базалық білімді міндетті түрде меңгеруі керек», – деп атап өтті Қасым-Жомарт Тоқаев.

Мемлекет басшысының тапсырмасын іске асыру мақсатында еліміздің ғылыми ұйымдары мен ЖОО-на халықаралық дерекқорларға тегін қолжетімділік қамтамасыз етілді.

Google компаниясымен бірлесіп еліміздің 15 жоғары оқу орнының 5000 студентіне арналған жасанды интеллект бойынша курстар іске қосылды.

Coursera онлайн білім беру платформасы жобасы аясында қазақстандық студенттерге 40 мың лицензия бөлініп, 93 жоғары оқу орнынан 153 мың сертификат берілді.

Корея мен Қытайдың жетекші жоғары оқу орындарымен білім беру және мамандарды бірлесіп даярлау бойынша уағдаластықтарға қол жеткізілді.

 

Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша үш қазақстандық ЖОО базасында жасанды интеллект мектептері жұмыс істейді:

  • Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінде Сеул Ұлттық Ғылым және технологиялар университетінің Жасанды интеллект және информатика мектебі ашылды.
  • Қ.И.Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық зерттеу университетінде City University of Hong Kong филиалы ашылды.
  • Д.Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан техникалық университетінде Лу Бань шеберханасының базасында ЖИ бойынша халықаралық зерттеу орталығы және көлікті басқарудың ақылды технологиялар орталығы ашылды.

 

Отандық жоғары оқу орындарында Google, NVIDIA, Huawei, Coursera және басқа да халықаралық технологиялық алпауыттарының тиісті курстары енгізілді.

Coursera, Google, Nvidia, «Huawei Technologies Kazakhstan» LLP, 01 Edu System, Binance Kazakhstan-мен меморандумдарға қол қойылды.

AstanaHub технопаркі базасында бағдарламада Қазақстанның 47 жоғары оқу орнынан 700 оқытушыны қамтитын ЖИ бағыттары бойынша ЖОО оқытушыларын оқытуға арналған толыққанды курстар іске қосылды.

Жасанды интеллект (ЖИ) саласында университетаралық ЖИ стандарты қабылданды, 20 ЖОО-мен 20 білім беру бағдарламасы әзірленді.

Қазақ, ағылшын, орыс тілдерінде 148 миллиард токен негізінде KazLLM тілдік модельді оқыту аяқталды.

Модель Nazarbayev University, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» Ұлттық ғылыми-практикалық орталығы және т.б. командасының қатысуымен әзірленді.

Әзірлеуге 117 сарапшы, оның ішінде 40-тан астам ғылым кандидаттары, PhD және зерттеу институттары мен жоғары оқу орындарының магистрлері тартылды.

Министрлік Мемлекет басшысына жасанды интеллект, бағдарламалау және стартап акселерациясын оқитын 100 мың студентті қамтитын басым мамандықтар бойынша барлық деңгейдегі студенттер арасында ЖИ саласындағы дағдыларды жан-жақты дамытуға бағытталған AI-Sana ЖИ бойынша пилоттық бағдарламаны ұсынды.

Жасанды интеллек туралы қазақша кітап жарық көрді
13 наурыз 2025
Жасанды интеллек туралы қазақша кітап жарық көрді

Қазақстанда "Жасанды интеллект әліппесі" кітабының тұсаукесері өтті. Еңбек қарқындыдамып келе жатқан жаңа сала туралы алғаш ретқазақ тілінде жазылған түпнұсқа болуыменерекшеленеді. Іс-шара барысында TurkAI – түркі мемлекеттерінің жасанды интеллектшілерқауымдастығының құрылғаны хабарланды. Сондай-ақ салалық «AI-hub» компаниясы мен ai-hub.kz сайты таныстырылды.
 

Алматыда өткен кітаптың таныстырылымынахалықаралық сарапшылар ғалымдар, зиялы қауым, қоғам қайраткерлері, медиа, білім және технология саласының белгілі тұлғалары мен мамандары қатысты.

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев«Сарапшылардың айтуынша, жасанды интеллекттехнологиясының тиімділігі жыл өткен сайын арта түспек. Сондықтан алдымызда ауқымды міндеттертұр. Қазақстан Еуразиядағы аса ірі цифрлық хабқаайналуға тиіс. Цифрлық даму мәселесіне тың, жаңаша көзқараспен қарау қажет», дегенболатын.

Жалпы бастамашы топтың айтуынша, еліміздің де аталған сала көшінен қалмауы үшін екі жылбұрын қазақ тілді аудиторияға арнап арнайы еңбекжазуға кіріскен. Саланы зерттеп жүрген кітап авторы – жасанды интеллект және IT технология саласының сарапшысы, журналист Мейіржан Әуелханұлы"Еңбекбағдарламалауды білмейтін, бірақ AI мүмкіндіктерін зерттеп, қолданғысы келетін адамдарға арналған. Жасанды интеллект саласындағы негізгі ұғымдарды қарапайым тілмен түсіндіреді. Қазірдің өзінде сұраныс өте жоғары болғандықтан, кітапты екінші басылымға жіберіп жатырмыз»,-деді.

Белгілі журналист, қаламгер, публицист әрі еңбектің редакторы Қайнар Олжай жасанды интеллект деген не деген сауалға толық жауап беретін кітаптың өте сауатты жазылғанын, қазақ оқырманына ауадай қажет екенін атап өтті. "Ал жасанды интеллекті қалай жұмсау керек" дегендер үшін толық тәжірибелік курс қамтылған. Ой ісіндегі қолғанатқа сан салада берілетін тапсырма (оны "промпт" дейді екен) толық тізілген. Шекесіненшертіп алып қолдана бересіз»,-деді.

Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінің Басқарма төрағасы – ректоры, Кембридж Университетінің түлегі Гүлмира Қанайболса, «Білім беру саласында өзгерістерді жасайтын бірден-бір фактор технология. Аталған кітап, отандық ғылым мен білім саласының жаңа өзгерістерге бейімделуінде маңызды қадам деп санаймын»,-деді.

Сондай-ақ белгілі медиа менеджер, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері НұржанЖалауқызы, белгілі әдебиеттанушы ғалым Мамай Ақетов, әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің журналистикафакультеті деканы Қанат Әуесбай өзге де қатысушылар өз лебіздерін білдірді.  

Кітап туралы белгілі педагог Өмірбек Шыныбекұлы да «Осы кітапты Оқу-ағартуминистрлігінің сарапшылары қарап шығып, қосар-алар тұстары болса, автормен жұмыс істеп, мектептерге тарату керек. Жасанды интеллект дәуірінде оны дұрыс қолдану, промптарды дұрысжазу әдісі маңызды деп ойлаймын»,-деп салалық министрге ұсыныс жасаған болатын.  

Кітап Орталық Азия елдерінде жасандыинтелект саласына қатысты алғаш шыққандықтан Өзбекстан, Қырғызстан елдерінен аударуғаұсыныстар түскен.

Мемлекеттік сыйлықтың иегері, Түркі дүниесі Жазушылар Одағының Төрағасы Ұлықбек Есдәулетәлемде қазір ең маңызды салаға айналған жасанды инттелект бойынша да бауырлас елдердің де алатын өз еншісі бар екенін айтты.

Іс-шара аясында жаңа құрылған «AI-HUB»компаниясының мақсаты айтылды. Оның басшысы Ержанар Әшейханның сөзінше, компания – жасанды интеллект, IT, кибер және ақпараттық қауіпсіздік, ақпараттық және цифрлық технологиялар, сондай-ақ биотехнологияларды зерттеу мен дамытуғабағытталған бірегей ұйымға айналуды көздейді.Негізгі мақсаты озық технологияларды түрлі салаларға енгізу, халықтың цифрлық жәнеақпараттық сауатын арттыру, сондай-ақ салалық стартаптарды қолдау.

Жасанды интеллектке қатысты алғаш рет оқулық басып шығарған Ai-Hub publishing баспасы болса,алдағы уақытта  жаратылыстану, IT мен жасандыинтеллект саласына қатысты әлемдегі танымалкітаптарды қазақша аудармақ. Сонымен қатар, салағалымдары, мамандарымен бірлесе отырыпбалаларға, оқушылар мен студенттерге арналғаноқулықтар мен әдістемелер әзірлеуді көздеп отыр.Сондай-ақ жасанды интеллект терминдерін жасаумен энциклопедиясын қазірден бастап дайындаудықолға алмақ.

Сондай-ақ «AI-HUB» компаниясының негізін қалаушылардың бірі Нұрболат Нышанбаев түркі мемлекеттері жасанды интеллект саласы өкілдерінің басын қосатын TurkAI қауымдастығы құрылып, бауырлас елдермен бірлескен жұмыстаркүшейтілетіні хабарланды. Жиынға Түркі елдерінен және Еуропадан жасанды интелект саласында жұмыс істейтін компания басшылары онлайн қатысып, өз пікірлерін білдірді.  

Түркияның Robotzade технологиялық компаниясы директоры Мерт Доған  Түркі мемлекеттерінің жасанды интеллект ассоциациясының Қазақстанда құрылуының өзі маңызды оқиға деп атап өтті. «Түркі халықтары арасындағы байланыс тек, саясат пен экономикада ғана емес, сонымен қатар білім, ғылым және технология салаларында да өте мығым болуы қажет деп санаймын. Қазақ тілінде тұңғыш жарияланып отырған, «Жасанды интеллект әліппесі» еңбегімен құттықтаймын. Бұл кітап, тұтас Түркі дүниесі үшін өте зор маңызға ие»,-деді.

Ал өз кезегінде Біріккен Араб Әмірлігінің AI Global компаниясы өкілі Аммара Афтаб «Жасанды интеллекті саласында алғашқы қазақ тіліндегі кітаптың жариялануы тұтас аймақ үшін өте маңызды қадам. Қазақстанда, құрылып, тұтас аумақты қамтуды мақсат етіп отырған АI-Hub  компаниясына сәттілік тілеймін!», -деді.   

Шотландияның AI-Tech solution LTD компаниясының бас директоры Роберт Сим: «Соңғы жылдары, жасанды интеллекті бүкіл әлем бойынша өмірдің барлық салаларына кіруде. Бізге  бірлесіп көптеген жетістіктерге жетуге болады. Алдағы уақытта Қазақстанның AI-Hub компаниясымен ортақ жобаларымызды жүзеге асыратымызға сенімім мол»,-деді.

Ұйымдастырушылар алдағы уақытта кітаптың тұсаукесері Астана қаласы мен барлық облыс орталықтарында өтетінін хабарлады.

 

Біз туралы
ulys.kz — ақпараттық, сараптамалық және танымдық бағыттағы материалдарды береді.
 
Мультимедиялық жоба заман талабына сай жасалған. Қазақстанның ақпараттық нарығын сапалы
контентпен қамтамасыз етуге үлес қосуға бағытталған. Мұндағы сараптамалық, танымдық
мақалалар сан саланы қамтиды. Геостратегия, геоэкономика, геосаясат, халықаралық
қатынастар мен елдің ішкі-сыртқы саясаты, экономика, жаһанда болып жатқан тектоникалық
өзгерістер мен тренд тақырыптар ұлттық мүдде тұрғысынан терең талданып қазақ
оқырмандарына жеткізіледі. Орталық Азия мен Түркі әлеміне ерекше көңіл бөлінеді.