Валюта бағамы
  • USD -

    521.7
  • EUR -

    612.5
  • RUB -

    6.61
Әкімшілік кодекске енгізілетін өзгерістер халықтың қалтасына қалай әсер етеді
17 сәуір 2024
Әкімшілік кодекске енгізілетін өзгерістер халықтың қалтасына қалай әсер етеді

Бүгін Мәжіліс депутаттары Әкімшілік  құқық бұзу туралы кодекске өзгерістер мен түзетулер енгізетін заң жобасын бірінші оқылымда мақұлдады. Енді екінші оқылымға толықтырып әкеліп, Сенатқа жолдау керек. Сенат мақұлдаса, Президентің қол қоюына жіберіледі. Бұл туралы Ulys тілшісінің мақаласынан толықырақ.

ТӘРТІП БҰЗДЫҢ БА, 5 КҮН ТЕГІН ЖҰМЫС ЖАСАЙСЫҢ

Құжаттағы басты жаңашылдықтың бірі – еңбекке мәжбүрлеп тарту шарасы қылмыстық заңнамадан әкімшілік заңнамаға ауысып отыр.

Заң жобасы туралы қосымша баяндама жасаған депутат Сергей Пономарев қоғамдық тәртіппен, әдеппен байланысты заңсыз әрекеттердің көбін мәжбүрлеп еңбекке тарту жазасын қолдану арқылы  азайтуға болатынын айтады.

«Бұған дейін Әкімшілік құқық бұзу туралы кодексте қоғамдық жұмысқа тарту шаралары жол еді. Біз көптеген дүниені осы тетік арқылы тындыруға болады деп есептейміз. Мысалы, адам дәретхананы есігін теуіп кетуі мүмкін немесе жарнама сөресін қиратып, автобус аялдамасын бүлдіріп кетті дейік. Осы сияқты заңсыздықтар үшін қоғамдық жұмысқа тарту көзделіп отыр. Қоғамдық жұмыс дегенде, 5 күн бойы көше сыпырып, аула тазалайды.  5 күн адамның не бүлдіргенін түсінуіне жеткілікті уақыт. Айыппұл болса, төлеген сәтте ұмытып кетуі мүмкін. Ал 5 күн бойы еңбекке тартылса әрекетінің салмағын сезіне алады», - дейді ол.

ЖҮРГІЗУШІ ҚҰҚЫҒЫНАН АЙЫРУ ЖАЗАСЫ СӘЛ ЖЕҢІЛДЕЙДІ

Заң жобасындағы тағы бір назар аударуға тұратын норма жол-көлік оқиғасымен байланысты. Жобаны әзірлеген жұмыс тобы жол-көлік оқиғасы кезінде денсаулыққа зиян келмесе, жүргізуші құқығынан айыру жазасын қолданбауды ұсынып отыр.

Мәжіліс кулуарында журналистер бұл норманың ертеңгі салдары туралы көп сұрақ қойды. Әділет министрі Азамат Есқараев та, депутат Сергей Пономарев те мұндай «жұмсақ» норманың мас болып көлік айдайтындарға қатысы жоқ екенін баса айтты.

Қолданыстағы заң бойынша мас болып көлік апатын жасаған адамға 7 жылға дейін көлік жүргізуге тыйым салынады.

Сергей Пономаревтің сөзінше, адамды 7 жыл бойы көлік жүргізу құқығынан айырудың әлеуметтік салдарын алға тартып, қарсылық білдірушілер көп болғанын айтады.

«Бір рет мас көлік айдағаны үшін бірнеше жыл бойы көлік жүргізуден шектелген азаматтардың такси болып отбасын асырап жүргендер де бар көрінеді. Бірақ табысың такси болса, көлік тізгініне ішімдік ішіп отырмасаң болды емес пе? Сондықтан мас болып көлік айдайтындардың жазасы өзгеріссіз қалды. Ал сау жүріп көлік апатын жасағандар өзгелердің денсаулығын зиян келтірмесе, айыппұл ғана төлей алады», - дейді депутат.

АҚЫЛЫ ТҰРАҚ ИЕЛЕРІ АЙЫППҰЛМЕН ҚОРҚЫТА АЛМАЙДЫ

Астанада көлікпен жүретін тұрғындардың еті үйреніп болған бір парадокс бар. Ақылы тұраққа көлік қаңтарып, ақысын төлеуді ұмытсаңыз, автоматты түрде айыппұл тағайындалады. Ал басқа қызметтердің ақысы төленбесе, тараптар мәселені сот арқылы шешеді. Яғни, қазіргі заңнама ақылы тұрақ иелеріне артықшылық беріп тұр деп түсінуге болады. Кодекске осы парадоксты жоюға бағытталған норма ұсынылып отыр. 

«Сіз дүкенде тауар ақысын төлемей қойсаңыз, ол үшін бірден қамамайды немесе бірден айыппұл салмайды. Мәселені тек сот қана шеше алады. Тұрақ ақысы да екі азаматтың арасындағы мәселе. Яғни, азаматтық құқық аясында шешілу керек.  Яғни, тұрақ ақысын төлемесеңіз, қазіргідей сыртыңыздан айыппұл жазып тастай алмайды. Тек сотқа шағымдану арқылы өндіріп алады», - дейді Сергей Пономарев.

 Бұл норма тұрақ ақысын төлеуден жалтаруға жол береді деп түсінуге болмайды. Тиесілі ақыны еркіңізбен төлемеген күннің өзінде сот шешімі арқылы өндіріп алады. Оның үстіне мойныңызға сотқа кеткен шығынды өндіру туралы талап қойылуы мүмкін.

«КӨЛІГІ ЕСКІ ЕКЕН ДЕП ЕСІРКЕМЕЙМІЗ» 

 Сондай-ақ ағашты рұқсатсыз кесудің жазасы қатаңдатылмақ.

Бұған дейін кәсіпкерлер кеңсесінің алдындағы ағаштарды кескенін «бизнеске кедергі келтіріп тұр» деген желеумен ақтап, айыппұлдан құтылып кететін – алғашқы рет ескерту ғана беріледі. Енді ағашты рұқсатсыз кескендерге ешқандай ескерту берілмейді, бірден айыппұл салынады. 

Көліктен шыққан дыбыспен өзгелердің мазасын алғандар мен темір тұлпарының түтінімен қоршаған ортаны шектен тыс ластап жүргендер де ешқандай ескертусіз айыппұл арқалауы мүмкін. Депутат Сергей Пономарев соңғы норманы Алматыдағы ахуалды ескеріп енгізгендерін айтады.

«Алматыға сырттан кіретін көліктер экологиялық порттарда тексеріледі. Сол кезде қоршаған ортаға тастайтын газы шектен тыс зиянды екені ескертілген жүргізушілердің 78 пайызы бір жыл ішінде ақауды жоймаған. Біз осындай қорытынды шығарып, ауаны шектен тыс ластайтын көлік иелеріне бірден айыппұл тағуға мүмкіндік беретін норма ұсындық. Түсінемін, көбі ескі көлігін ниеті болмағандықтан емес, артық ақшасы болмағандықтан жаңалай алмай жүр. Бірақ бұл қоршаған ортаны қорғауға кедергі болмау керек. Көлік ескі болса да, жөндетіп, қоршаған ортаға зиянсыз етіп міну керек», - дейді ол.

RELATED NEWS
Көз тимесін, көлік бұйырды! Ермектің 10 миллионы жайлы хикая
18 сәуір 2025
Көз тимесін, көлік бұйырды! Ермектің 10 миллионы жайлы хикая

Адамның пешенесіне жазылған бақтың қай күні, қай сәтте, қай жерден төгіліп түсетінін кім білген? Біреу өмір бойы тырысады да, ештеңе шықпайды. Біреу шай ішіп отырып, шынайы жеңімпаз атанады.

Астаналық Ермек Баимбетов — дәл сондайлардың бірі. Жаңа көлік емес, жаңа үмітке ие болған азамат. Оның бағы — ғаламтордың ар жағынан келген. Ал бақыт — қою, күрең шай үстінде күтіп тұрған.

Бір күні Ермек "Сәтті жұлдыздың" жарнамасын көреді. Біреулер мұндайға селт етпейді. "Бәрібір жолым болмайды" дейді. Ал Ермек... тәуекел етті. Екі билет сатып алды. Бар болғаны — екі билет! Бірі — жай қағаз. Екіншісі — 10 миллион теңгелік алтын құжат болып шықты.

"Кешкі шай үстінде отыр едік. Қоңырау шалынды. «Сіз көлік ұтып алдыңыз», дейді. Ә дегенде алаяқтар шығар деп ойладым. Бірақ билет нөмірін айтты, телефон нөмірін айтты. Сайттан қарап едім — шынымен де мен екенмін..." – дейді өзі.

Кейде сене салу қиын. Әсіресе қазақ сенім мен күмәннің арасында жүреді. Ал Ермектің қуанышы — кейінірек келді. Бастапқыда – тосын, кейін – тұщымды. Ол көлікті емес, оның орнына берілетін 10 миллион теңгені таңдады. Қайда жұмсамақ? Бір бөлігі — әкесінің еміне, қалғаны — несиеге.

Кім не десе де, бұл — бір адамның ғана емес, бір әулеттің жеңісі.

Сәтті жұлдыз – сәтті күннің хабаршысы ма?

«Сәтті жұлдыз» ұлттық лотереясы — соңғы он жылда мыңдаған адамның үмітіне ұшқын берген ұйым. Еліміздің түкпір-түкпіріндегі 200-ден астам сауда нүктесінде армандар билетпен сатылып жатыр десек, асыра айтқандық болмас.

Жеңімпаз көп. Ең үлкен жүлде — 150 миллион теңге. Қызылордадан шыққан қатысушы ұтып алған. Бұл енді қарапайым байлық емес, бір өңірдің жаңалығы.

Ал алда не күтіп тұр? Тағы да пәтер, тағы да көлік!

Қазақ "көп қорқытады, терең батырады" дейді. Көптің ішінен дара шығу оңай емес. Бірақ келесі мүмкіндіктер де дайын тұр:

20 сәуір — пәтер ойнатылады («TeleBingo» ойыны);

30 сәуір — автокөлік ойнатылады («6/49» ойыны);

Джекпот қазірдің өзінде 572 миллион теңге болып тұр! Сандардың өзі сөйлеп тұр.

Міне, осының бірі — «ЛотоНабор Квартира». 5 билеттен тұратын бұл жинақ — пәтерге апарар бес қадам. Әр билет — өз алдына бір мүмкіндік.

Ұтыс жексенбі, 20 сәуірде, сағат 10:00-де, «31 арнада» тікелей эфирде өтеді. Көзбен көріп, көңілмен ұтудың жолы осы.

Жеңіс жеке емес, қоғамға ортақ

Жеңіске жеткен әр теңгенің 10 пайызы — қазақ спортына кетеді. Тағы 10 пайызы — «Қазақстан халқына» қоғамдық қорына аударылады. Демек, біреудің бағы — елге қайырлы. Ойын ойнасаң да, оймен ойнар кезең бұл.

Ермектің жолы болды. Келесіде кім біледі — бағыңыз сізге бұйырып қалуы да ғажап емес. Қайраттан туған қайсарлық пен үміттің арасы кейде бар болғаны екі билет қана.

 

мариалдың ақысы төленген.

 

Пәтер ұтып алған адам кім?
28 сәуір 2025
Пәтер ұтып алған адам кім?

Телефон шырылдады. «Сіз пәтер ұтып алдыңыз» деді. «Алаяқтық емес пе?» деп ойлады. Екі күн бойы сенбеді. Үшінші күні ғана Алматыдағы бас кеңсеге кіргенде барып көз жеткізді. Шын екен. Қағаз жүзінде емес, өмірде.

Бұл – Василийдің хикаясы. Ол – қарапайым еңбек адамы. Еліміздің өндіріс орындарында жиырма жылдан бері вахталық әдіспен жұмыс істеп келеді. Алматыда тұрады. Алыс жол, ауыр жұмыс, ұзақ ауысым – бәрі үйреншікті. Бірақ мына жаңалық оған мүлде үйреншікті емес.

– Лотереяға шамамен екі жылдан бері қатысып жүрмін, – дейді ол. – Аптасына кемі екі рет билет аламын.

Сәті түскен күн – дәл осы апта. Қолына тиген – баспана. Бірақ бұл қуаныш бастапқыда күмәнмен келген.

– Басында шын айтсам, сенбедім. «Скам шығар» деп ойладым. Қазір кім көрінген телефон шалып, алдап-арбайды ғой. Бірақ бірнеше мәрте хабарласты. Кейін өзім келіп көрдім. Міне, сол кезде ғана рас екенін түсіндім, – дейді Василий.

Жеңімпазбен сөйлесіп отырғанда оның сөздерінде бір заңдылық байқалды: үміт үзілмеген. Ол сеніп келген. Сенімінің сыры – сабыр мен тұрақтылық.

– Бұған дейін де үмітімді үзбей, билет алып жүрдім. Қазір сенімім тіпті күшейді. Одан әрі де қатыса берем, – дейді.

Бір қызығы, Василий жеңісі туралы ешкімге айтпаған. Қазір де айтқысы жоқ. «Тыныш өмір сүргің келсе, көпке жария етпе» дейді. Оның бұл сөзі бүгінгі қоғамның бір көрінісі іспетті.

– Ашық айтып, жария еткен дұрыс емес деп ойламаймын. Күнде біреу хабарласып, мазаны алады. Сол үшін ешкімге айтпадым, – дейді ол.

Лотереяға келсек, Василий көбіне TeleBingo мен 5/36 билеттерін сатып алады. Бастапқыда сандарды өзі таңдайтын. Тіпті нумерологияны зерттеп көрген. Бірақ соңғы уақытта бәрін автоматқа тапсырған. Ұтқан нөмір де автоматты түрде таңдалған.

– Бұрын ірі сауда дүкендерінен қағаз билет алатынмын. Соңғы алты айда онлайнға көштім. Ыңғайлы әрі жылдам, – дейді.

Сөз соңында ол барлық қатысушыларға қарапайым, бірақ сенімді кеңес берді:

– Үміт үзбеңіздер. Бәлкім, бір күні сіз де ұтып қаларсыз. Ештеңе де бекер емес.

Танымал қоғам қайраткері айтқандай, «Бақыт – дайын тұрған қақпа. Бірақ оны ашу үшін сенімнің кілті керек». Василий сол кілтті тапты. Енді жаңа өмірдің есігін ашты.

Келесі кезек – Кроссовер!

30 сәуір күні сағат 22:00-де өтетін кезекті тиражда басты жүлде – 282 819 500 теңгеден асады және Кроссовер автокөлігі ойнатылады.

«LOTO 6/49» лотереясының ЛотоЖиын форматында ұсынылған арнайы топтамасы арқылы әр қатысушы бір емес, бірден 6 мүмкіндікке ие болады. Әрбір ЛотоЖиын 6 билеттен тұрады, ал сандар жүйесі кездейсоқ таңдалады. Ұтысқа қатысу онлайн режимде қолжетімді.

Тікелей эфир YouTube желілесіндегі Satty Zhuldyz арнасы арқылы жүргізіледі.

Әлеуметтік жауапкершілік:

Ойыннан түскен табыстың 10%-ы отандық спортты қолдауға, ал тағы 10%-ы «Қазақстан халқына» қоғамдық қорына аударылады.

Мүмкіндік қашан келіп қалатынын ешкім білмейді. Василийге бұйырған бақыт, бәлкім, ертең сіздің есігіңізді қағар!

Бес миллион теңге – бес сауапқа татиды
27 маусым 2025
Бес миллион теңге – бес сауапқа татиды

Бес миллион. Біреуге – көлік, екіншісіне – пәтер. Үшіншісіне – өмір бойы маңдай термен таппаған табыс. Ал астаналық Қайрым Жарыс үшін – жүрекпен келген жақсылықтың есігі.

Бұл – жай ғана ұтыс емес. Бұл – тағдырдың сыйы, Алланың белгілеген межесі. Өйткені ол сәтсіздіктен шаршамаған, сәттілікке семірмеген. Маңдай тер мен маңдай жарықтың дәл ортасында жүрген қазақ баласы.

Моңғолиядан – мәңгілік мекенге

Қайрым Жарыстың тағдыр жолы торғайдың қанатымен сызған көктемге ұқсайды. 2012 жылы 21 наурыз – Ұлыстың ұлы күні – атамекенге, Қазақстанға табан тіреген. Қанмен келген қасиет, жермен біткен мейір.

Ол – үш баланың әкесі. Отбасына ие, ата-анаға арқа сүйер ұл. Қарапайым тірліктің ішінде, артық айқайсыз, есепсіз есеппен емес, ниетпен өмір сүріп жүрген азамат. Еліне еркін келіп, еншісін еңбекпен алған қандас.

Бір күні дүкенге бара жатып, Уәлиханов көшесіндегі әжеден «3 Алма» атты лотерея билетін сатып алады. Бұрын да алып жүрген. Бірақ дәл осы жолы Алланың сыйы басқа болды – санаулы секундтардан соң, бес миллион теңге ұтып алады.

Жеңіс – жалғыздың емес, жұрттың қуанышы

Жеңісті жалғыз тойлаған жоқ. Алдымен жұбайымен бөлісті. Балаларын қуантты. Бауыры мен ата-анасына жеткізді. Сосын жүрегімен ойлап, басқаларға көмектесу керектігін түсінді. Өйткені:

«Өзін ғана ойлаған – жамандықтың белгісі, өзгені де ойлау – адамгершіліктің белгісі», – дейді қазақ.

Қайрым – осы мақалдың тірі мысалы.

Жұбайы бастапқыда сенбеген. «Қайдағы бес миллион? Лотереяға сенетін уақыт па бұл?!» деп қарсы болған. Бірақ құжаттарды көріп, көңілі орнына түсті. Бала-шаға қуанды. Қуаныш – жай байлықта емес, ниеттегі байлықта.

Қайрым бұл ұтыстың бір бөлігін қайырымдылыққа жұмсамақ. «Қиналған отбасы көп, көмектессек – қайырлы іс» дейді. Қалғанын жақын-жуыққа бөліп бермек. Жасаған жақсылығының есебін емес, сауабын күтеді.

Сәттілік – сүрінбей жеткен шүкір

Қайрым айына бір-ақ рет билет алады. Әр жолы бірдеңе ұтып жүрген. Кішкентай сандар – үлкен мағынаға ие. Жеңгенін емес, бөліскенін мақтан тұтады.

– Билет алған кезде ішкі бір тыныштық болды. Көңілім алаңсыз еді. Кейде адамның жүрегі сезеді ғой. Бұл жолы да солай болды. Кейін білдім – бұл жеңіс менің туған күнімде келіпті. 24 маусым – мен үшін ерекше дата. Бұл Алланың мейірі болмаса, не? – дейді өзі.

Мұны жай ғана сәттілік деуге болмас. Бұл – біреуге сабақ, біреуге үміт. Өйткені дәл сол билет сататын әжей де бұл жаңалыққа көз жасын сүртіп тұрып, шын қуанды. Бұл жеңіс – жалғыз Қайрымның емес, жүрегі таза қазақтың жеңісі.

«Сәтті Жұлдыз» – сәттің емес, жүректің лотереясы

«Сәтті Жұлдыз» – бұл жай ойын емес. Бұл – сенімнің, адалдықтың, адамдықтың таразысы. Ұлттық лотерея арқылы ел игілігіне қыруар қаржы бөлініп отыр. Тек биылғы жылдың алғашқы тоқсанында ғана «Қазақстан халқына» қорына 1,2 миллиард теңге аударылды. Спорт пен дене шынықтыруға – 15 миллиард теңге.

Бұл – жай сандар емес. Бұл – ардагерлерге үй, спортшыларға зал, балаларға алаң. Яғни қайырымның үлкен жолы. Әр билет – сол жолға салынған бір кірпіш.

Келесі ұтыс – 30 маусым күні. Бірақ кім ұтады – Алла біледі. Бәлкім, ол да туған күнінде билет алған тағы бір қазақ болар...

Қайырым мен қайыр – қазақтың қос қанаты

Қайрым Жарыс – бір ұтыспен ұлтқа үміт сыйлаған адам. Оның әрекеті – жарнамасыз ерлік. Қарапайым болса да, қарапайымдылығымен қадірлі. Қазақтың мінезін, мейірін, мырзалығын тірілтіп тұрған бір бейне.

Ұтыс – жолы болғанға бұйырады. Бірақ сол ұтысты бөлісе білу – тек жүрегі кеңнің ісі. Қайрым дәл осы кең жүректілердің қатарынан.

Бес миллион теңге – бес сауапқа жетер амалға айналғанда ғана шын мәнге ие.

Біз туралы
ulys.kz — ақпараттық, сараптамалық және танымдық бағыттағы материалдарды береді.
 
Мультимедиялық жоба заман талабына сай жасалған. Қазақстанның ақпараттық нарығын сапалы
контентпен қамтамасыз етуге үлес қосуға бағытталған. Мұндағы сараптамалық, танымдық
мақалалар сан саланы қамтиды. Геостратегия, геоэкономика, геосаясат, халықаралық
қатынастар мен елдің ішкі-сыртқы саясаты, экономика, жаһанда болып жатқан тектоникалық
өзгерістер мен тренд тақырыптар ұлттық мүдде тұрғысынан терең талданып қазақ
оқырмандарына жеткізіледі. Орталық Азия мен Түркі әлеміне ерекше көңіл бөлінеді.