Táýelsizdik saraıynda SHYU-ǵa múshe memleketter basshylary keńesiniń otyrysy ótti.
Otyrys bastalarda delegasıa basshylary Belarýs Respýblıkasyn Uıym quramyna qabyldaý jáne oǵan SHYU-ǵa múshe memleket mártebesin berý týraly sheshimge qol qoıdy.
Memleket basshysy búginde Shanhaı yntymaqtastyq uıymy dostyq, tatý kórshilik, teńquqyqtyq jáne ózara qoldaýdyń, ıaǵnı «shanhaı rýhy» negizinde jumys isteıtin memleketaralyq qatynastardyń tıimdi tetigine aınalǵanyn atap ótti.
– SHYU keńistiginde úsh mıllıardtan astam adam turady. Uıymǵa ekonomıkasy asa iri jáne jyldam damyp kele jatqan memleketter kiredi. Álemdik jalpy ishki ónimniń úshten biri osy elderge tıesili. Bul bizdiń Uıymnyń orasan zor áleýeti men jahandyq rólin aıqyn kórsetedi. Múshe memleketterdiń daýsy men múddeleri teń dárejede eskeriletin Shanhaı yntymaqtastyq uıymy ózin biregeı alań retinde kórsetti. Dál osyndaı myzǵymas demokratıalyq negizge súıengen uzaqmerzimdi yntymaqtastyǵymyz jańa mazmunmen tolyǵa túsetinine senimdimin, – dedi Memleket basshysy.
Budan keıin Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstannyń Uıymǵa tóraǵalyǵy aıasynda atqarylǵan jumystardyń qorytyndysy jóninde baıandady.
Prezıdent SHYU-ǵa múshe memleketterdiń belsendi qoldaýynyń nátıjesinde Qazaqstannyń uıymǵa tóraǵalyǵy kezinde túrli deńgeıde 150-ge jýyq is-shara, sonyń ishinde sıfrlyq damý, týrızm, energetıka, bıznes salalarynda forýmdar jáne SHYU jastar keńesi ótkenin málimdedi.
– Uıymnyń Sharttyq bazasy 60 jańa qujatpen tolyqtyryldy. Atap aıtqanda, Esirtkige qarsy strategıa, Ekonomıkalyq yntymaqtastyq strategıasyn iske asyrý jospary, Qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy kelisim, Energetıkalyq yntymaqtastyqty damytý strategıasy jáne basqa da qujattar. SHYU seriktesteri sanalatyn halyqaralyq uıymdardyń qatary kóbeıdi. Investısıalar jónindegi arnaıy jumys tobynyń qyzmeti qaıta jandandy. Ulttyq valútamen esep aıyrysýǵa kóshý úderisi qarqyndy damı bastady, – dedi Memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaev osy sharalardyń nátıjesinde SHYU keńistigindegi saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyq qarqyndy damyp kele jatqanyna toqtaldy. Sondaı-aq Qazaqstan tóraǵalyǵy kezinde mádenı-gýmanıtarlyq baılanystardy nyǵaıtýǵa erekshe nazar aýdarylǵanyn aıtty.
– «SHYU formatyn» barynsha tartymdy etetin birqatar mańyzdy joba iske qosyldy. Olardyń qatarynda «SHYU elderiniń rýhanı kıeli oryndary» jobasy men «SHYU Jibek joly» birinshi halyqaralyq mýzyka festıvali bar. Sondaı-aq birlesken jobalardy júzege asyrý úshin 10 týrısik aýmaq anyqtaldy. Almaty qalasy SHYU-nyń mádenı jáne týrısik astanasyna aınaldy, – dedi Memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaevtyń aıtýynsha, Qazaqstan SHYU tóraǵasy retinde aldyńǵy samıtte aıtylǵan barlyq maqsat-mindetti tolyǵymen oryndady. Sondaı-aq Prezıdent elimizdiń bastamalaryn júzege asyrýǵa qoldaý kórsetip, belsendi atsalysqany úshin barlyq memleketke shynaıy rızashylyǵyn bildirdi.
Memleket basshysy «Shanhaı ondyǵyna» kiretin elder úshin strategıalyq mańyzy bar basty baǵyttarǵa toqtaldy.
Prezıdent qaýipsizdik salasyndaǵy ózara senim men yntymaqtastyqty nyǵaıtýdy birinshi mańyzdy baǵyt retinde atady.
– Qazirgi kúrdeli ahýal – negizinen halyqaralyq qatynastar júıesindegi daǵdarys saldary. Osy rette halyqaralyq quqyqtyń kemshin tustaryn túzep, geosaıası turǵydan jikke bólinýge jol bermeý maqsatymen, túptep kelgende, jahandyq aýqymdaǵy beıbitshilik pen qaýipsizdikti nyǵaıtý úshin SHYU óziniń turaqtandyrýshy jáne jasampazdyq rólin kúsheıtý qajet, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysynyń aıtýynsha, Shanhaı yntymaqtastyq uıymy búkil Eýrazıa qurlyǵyndaǵy beıbitshilik pen qaýipsizdikti qamtamasyz etýge kepil bolatyndaı aıryqsha múmkindikterge ıe. Uıymǵa múshe memleketterge «Ádil álem, kelisim jáne damý jolyndaǵy jahandyq birlik týraly» SHYU bastamasyn júzege asyrý dál osy maqsatpen usynyldy.
Sonymen qatar Prezıdent Áskerı saladaǵy senim sharalary týraly kelisimdi ázirlep, qabyldaıtyn ýaqyt kelgenin aıtty. Bul rette «Úsh zulym kúshpen» kúres máselesi árdaıym jiti nazarda bolýǵa tıis.
Qasym-Jomart Toqaev kıberqaýipsizdikti kúsheıtý Uıymǵa múshe elderge ortaq taǵy bir mańyzdy mindet ekenine nazar aýdardy. Sonymen qatar SHYU-ǵa múshe memleketterdegi aqparattyq ınfraqurylymnyń turaqty jumysyn qamtamasyz etý úshin udaıy aqparat almasýǵa, úzdik tásilder men ozyq tájirıbelerdi qoldanýǵa baǵyttalǵan arnaıy mehanızm ázirleýdi usyndy.
Qazaqstan Prezıdentiniń pikirinshe, búgin halyqaralyq aqparattyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý máseleleri boıynsha qabyldanatyn Ózara is-qımyl jospary atalǵan maqsattarǵa saı keledi.
Prezıdent saýda-ekonomıkalyq baılanystardy keńeıtý yntymaqtastyqtyń basym baǵyttarynyń biri ekenine nazar aýdardy.
– Álemdik ekonomıkada jaǵymsyz úrdister beleń ala bastady. Dúnıejúzilik banktiń málimeti boıynsha bıyl jahandyq ekonomıkanyń ósim qarqyny báseńdeıdi. Álem ekonomıkasynyń ósimine serpin beretin jańa baǵyt jáne múlde basqa damý paradıgmasy qajet ekeni anyq. Sondyqtan, bizdiń oıymyzsha, saýda-ekonomıkalyq kooperasıany keńeıtý, kapıtal men tehnologıanyń erkin qozǵalysyna jaǵdaı jasaý, klımattyń syn-qaterlerimen kúresý – Shanhaı uıymynyń mańyzdy mindetteri. Ózara saýda-sattyqtyń artýy SHYU keńistigi úshin ortaq úrdiske aınalyp keledi. Máselen, Qazaqstannyń SHYU elderimen saýda kólemi ótken jyldyń qorytyndysy boıynsha 6,5 paıyzǵa ósti. SHYU-ǵa múshe elderdiń tehnologıalyq bazasy úlken jáne ekonomıkanyń barlyq mańyzdy sektorlaryn damytý úshin orasan zor naryǵy bar. Arnaıy salyq, keden jáne kóshi-qon rejımderiniń ázirlenýi atalǵan baǵytta ilgerileýge aıtarlyqtaı septigin tıgizedi. Osy rette SHYU aıasynda Ekonomıkalyq jeńildikter bazasyn qurý týraly Qazaqstannyń usynysy ózekti bolyp qala beredi. Investısıalyq jobalardy talqylap, bekitý úshin biryńǵaı alań qurý qajettigi aıqyndala tústi. «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń bazasynda Jobalyq qyzmetti qarjymen qamtamasyz etý mehanızmin qurýdy usynamyz. Qytaı, Reseı, Úndistan, Ózbekstan, Qyrǵyzstan qazirdiń ózinde atalǵan alańda belsendi jumys istep jatyr. Jalpy, AHQO rezıdentteriniń 20 paıyzy – SHYU-ǵa múshe memleketterdiń kompanıalary, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysy tıimdi dálizder men senimdi tasymal tizbekterin qurý arqyly kólik baılanystaryn nyǵaıtýdy yntymaqtastyqtyń kelesi baǵyty retinde atady.
– Biz Qytaıdyń «Bir beldeý, bir jol» megajobasyn, Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵdaryn jáne «Soltústik – Ońtústik», «Ortalyq Azıa – Ońtústik Azıa» baǵyttary boıynsha transeýrazıalyq dálizdi odan ári birlese damytýǵa basa mán beremiz. Bul josparlardy júzege asyrý úshin SHYU aıasynda Strategıalyq porttar men logıstıkalyq ortalyqtardyń seriktestik jelisin qurý jóninde naqty sharalar qabyldaý mańyzdy, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Sonymen qatar Memleket basshysy Shanhaı yntymaqtastyq uıymyn reformalaý jáne jańǵyrtý qajettigine arnaıy toqtaldy.
– Qarqyndy jahandyq ózgeristerge baılanysty bizdiń aldymyzda SHYU qyzmetin odan ári jetildirýge baǵyttalǵan mańyzdy mindet tur. Uıym aıasynyń keńeıý úderisi jańa múmkindikterge jol ashyp, ony damytýǵa tyń serpin beredi. Elimiz SHYU-ǵa tóraǵa retinde Uıymdy yntymaqtastyqtyń budan da tıimdi ári kópjaqty mehanızmine aınaldyrýdy kózdeıtin teńgerimdi usynystaryn ortaǵa saldy. Atap aıtqanda, biz SHYU Hatshylyǵy men Bas hatshynyń rólin kúsheıtýdi quptaımyz, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Qazaqstan Prezıdenti aıtylǵan barlyq usynys SHYU-ǵa múshe elderge ortaq ıgi maqsattarǵa qol jetkizýge barynsha úles qosýǵa degen shynaıy nıetten týyndaǵanyn atap ótti.
Memleket basshysy sóziniń sońynda qoldaǵandary úshin Uıymǵa múshe elderdiń basshylaryna rızashylyǵyn bildirdi. Sonymen qatar Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Tóraǵasy Sı Szınpındi SHYU-ǵa múshe memleketter basshylarynyń keńesine tóraǵa bolýymen shyn júrekten quttyqtap, Qytaı tarapyna tabys tiledi.
Sonymen qatar samıt barysynda Belarýs Prezıdenti Aleksandr Lýkashenko, Iran Prezıdentiniń mindetin atqarýshy Muhammed Mohber, Qytaı Tóraǵasy Sı Szınpın, Qyrǵyzstan Prezıdenti Sadyr Japarov, Pákistan Premer-mınıstri Shahbaz Sharıf, Reseı Prezıdenti Vladımır Pýtın, Tájikstan Prezıdenti Emomalı Rahmon, Ózbekstan Prezıdenti Shavkat Mırzıóev, Úndistan Syrtqy ister mınıstri Sýbramanám Djaıshankar, SHYU Bas hatshysy Chjan Mın, SHYU Aımaqtyq terorızmge qarsy qurylymy Atqarýshy komıtetiniń dırektory Rýslan Mırzaev sóz sóıledi.
Qasym-Jomart Toqaev otyrysty qorytyndylaı kele, kópjaqty yntymaqtastyqty ilgeriletý jónindegi aýqymdy máseleler talqylanǵanyn, Uıymdy odan ári damytý baǵyty aıqyndalǵanyn atap ótti.
– Biz Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń kelesheginen úmit kútemiz. Qazir biz qol qoıatyn qujattar SHYU aıasyndaǵy yntymaqtastyqtyń jańa kezeńine jol ashatynyna, Uıymnyń júıeli ári jan-jaqty damýyna septigin tıgizetinine senimdimin, – dedi Qazaqstan Prezıdenti.
Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń otyrysy barysynda mynadaı qujattarǵa qol qoıyldy:
1. Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń Astana deklarasıasy;
2. «Ádil álem, kelisim jáne damý jolyndaǵy jahandyq birlik týraly» Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń bastamasyn bekitý jónindegi Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
3. Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń 2035 jylǵa deıingi damý strategıasynyń jobasy týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
4. Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketterdiń syrtqy ister mınıstrleriniń Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń qyzmetin jetildirýge qatysty usynystary týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
5. Belarýs Respýblıkasyn Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshelikke qabyldaý rásiminiń aıaqtalýy jáne oǵan Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleket mártebesin berý týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
6. Belarýs Respýblıkasyna Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleket mártebesi berilýine baılanysty Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketterdiń úlestik jarnasy týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
7. Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe elderdiń terorızmge, separatızmge jáne ekstremızmge qarsy is-qımyl boıynsha 2025-2027 jyldarǵa arnalǵan yntymaqtastyq baǵdarlamasyn bekitý týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
8. Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń 2024-2029 jyldarǵa arnalǵan Eskirtkige qarsy strategıasyn jáne ony júzege asyrý jónindegi is-qımyl josparyn bekitý týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
9. Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketterdiń energetıka salasyndaǵy yntymaqtastyǵyn damytýǵa qatysty 2030 jylǵa deıingi strategıany bekitý týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
10. Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń 2030 jylǵa deıingi ekonomıkalyq strategıasyn júzege asyrý jónindegi is-sharalar josparyn bekitý týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
11. Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketterdiń Investorlar qaýymdastyǵy týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
12. Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketterdiń qorǵalatyn aýmaqtar (erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar, qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar) jáne ekologıalyq týrızm salasyndaǵy yntymaqtastyǵyn damytý jónindegi baǵdarlamasyn bekitý týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
13. Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Sındao qalasyn Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń 2024-2025 jyldardaǵy týrısik jáne mádenı astanasy retinde jarıalaý týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
14. Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter men Shanhaı yntymaqtastyq uıymy aıasyndaǵy dıalog seriktesteri arasyndaǵy Yqpaldastyqty nyǵaıtý jónindegi jol kartasyn bekitý týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
15. Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń jobalyq qyzmetin qarjylyq qoldaý tetikteri týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
16. Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń Hatshylyǵy men Esirtki, psıhotropty zattar jáne prekýrsorlardyń zańsyz aınalymymen kúres jónindegi Ortalyq Azıanyń óńirlik aqparattyq úılestirý ortalyǵy arasyndaǵy ózara túsinistik memorandýmyna qol qoıý týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
17. Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketterdiń halyqaralyq aqparattyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý máseleleri boıynsha ózara is-qımyl josparyn bekitý týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
18. Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń Bas hatshysy týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
19. Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń Óńirlik terorızmge qarsy qurylymy Atqarýshy komıtetiniń dırektory týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
20. Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń byltyr atqarǵan qyzmeti jaıyndaǵy Shanhaı yntymaqtastyq uıymy Bas hatshysynyń baıandamasy týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
21. Shanhaı yntymaqtastyq uıymy Óńirlik terorızmge qarsy qurylymynyń 2023 jyly atqarǵan qyzmetine qatysty Shanhaı yntymaqtastyq uıymy Óńirlik terorızmge qarsy keńesiniń baıandamasy týraly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń sheshimi;
22. Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń tatý kórshilik, senim jáne yntymaqtastyq qaǵıdattary týraly málimdemesi;
23. Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń aýyzsý qaýipsizdigin jáne sanıtarıany qamtamasyz etý týraly málimdemesi;
24. Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń qaldyqtardy tıimdi basqarý týraly málimdemesi;
25. Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter úkimetteri arasyndaǵy qorshaǵan ortany qorǵaý salasy boıynsha yntymaqtastyq týraly kelisim.
