Valúta baǵamy
  • USD -

    504.5
  • EUR -

    549.5
  • RUB -

    5.91
Sý tasqynynan zardap shekken kásipodaq músheleri marapattaldy
Redaktor 30 mamyr 2024
Sý tasqynynan zardap shekken kásipodaq músheleri marapattaldy

Kásipodaqtar federasıasynyń tóraǵasy BQO-da sý tasqynynan zardap shekken kásipodaq múshelerine sertıfıkattar tabystady

 

 

 

Qazaqstan Respýblıkasy Kásipodaqtar federasıasynyń tóraǵasy Satybaldy Dáýletalınniń sý basqan aımaqtarǵa jumys sapary Batys Qazaqstan oblysynda jalǵasty.

 

29 mamyrda Oralda QRKF tóraǵasy kásipodaq múshelerimen – sý tasqyny kezeńinde apattyń qaýipti deńgeıge jetken aýdandardyń turǵyndarymen kezdesti.

 

Satybaldy Dáýletalın jıynǵa qatysýshylar aldynda sóz sóılep, tabıǵı apat ákelgen shyǵyn men zalaldyń aýqymy zor ekenin aıtty. Kásipodaqtar federasıasynyń tóraǵasy búkil el úshin kúrdeli kezeńde memleket pen qoǵam kórsetken áleýmettik jaýapkershiliktiń mańyzdylyǵyn atap ótti. Satybaldy Dáýletalın áleýmettik seriktester tarapynan qabyldanyp jatqan sharalarǵa toqtala kele, qazirgi tańda Prezıdenttiń tapsyrmasy boıynsha Úkimet sý tasqynynyń saldaryn joıý jáne zardap shekken qazaqstandyqtarǵa kómek kórsetý boıynsha aýqymdy jumystar atqaryp jatqanyn eske saldy.

 

Búginde Batys Qazaqstan oblysynda sý tasqyny jaǵdaıy turaqtalyp, 8,5 myńnan astam adam úılerine oraldy. Oblysta sý tasqynynyń zardaptaryn joıý jumystary jalǵasýda. 8 882 adam jalpy somasy 3,3 mlrd. teńgege 100 AEK mólsherinde birjolǵy áleýmettik kómek aldy. Qazaqstan boıynsha barlyǵy 100 AEK mólsherinde birjolǵy tólemderdi 11 mlrd teńgeden astam somaǵa 30 770 otbasy aldy. Búgingi tańda 432 otbasyǵa qıraǵan turǵyn úıdiń ornyna jańa úıler men páterler berildi, 1862 jańa úıdiń qurylysy júrgizilýde, onyń 394-i Batys Qazaqstan oblysynda salynýda.

 

Elimizdiń barlyq salalary men óńirlerinen Kásipodaqtar federasıasy men onyń fılıaldary tótenshe jaǵdaı kezinde memleketpen birtutas maıdan bolyp, zardap shekkenderge kómek kórsetýge birden kiristi.

 

"Sý tasqyny zalalyn joıý – barlyq kúshter men resýrstardy biriktirýdi talap etetin ortaq mindet. Elimizde tabıǵı apat bolǵan alǵashqy kúnnen bastap kásipodaqtar memlekettik organdarmen tyǵyz baılanysta jumys istep, apattyń saldarymen kúresý jumystaryn atqardy. Kásipodaqtar qarajat jınaýdy, gýmanıtarlyq kómekti uıymdastyryp, ýaqytsha baspanamen qamtamasyz etýge kómektesti», - dep atap ótti Qazaqstan Respýblıkasy kásipodaqtar federasıasynyń tóraǵasy.

 

Kásipodaqtar zardap shekkenderge kómek retinde 225 mıllıon teńge materıaldyq kómek pen 14 mıllıon teńgege jýyq taýarlyq kómek kórsetti.

 

Sonymen qatar, Qazaqstan Respýblıkasy Kásipodaqtar federasıasy kásipodaq shıpajaılarynan muqtaj jandarǵa 269 oryn bólý týraly sheshim qabyldady. QRKF shıpajaılaryna 179 adam ornalastyryldy, olarǵa em qabyldaýǵa, psıhologıalyq jáne qajetti quqyqtyq kómek alýǵa múmkindik berildi.

 

Óz kezeginde BQO Kásipodaq ortalyǵynyń tóraǵasy Aıgúl Esekenova habarlaǵandaı, TJ kezinde Batys Qazaqstan oblysynyń "Aqjaıyq" shıpajaıynda sý tasqynyna qarsy jumystardy júrgizýge kelgen 100 áskerı qyzmetshi ornalastyryldy.

 

Onyń aıtýynsha, aımaqtyq kásipodaq jetekshileri men kásipodaq belsendileri oblystyq qoǵamdyq shtab pen eriktiler qozǵalysynyń jumysyna belsene atsalysty. Kásipodaq uıymdarynan BQO halqyn qoldaýǵa shamamen 14 mln. teńge gýmanıtarlyq jáne 5 mln. teńgeden astam materıaldyq kómek tústi.

 

Kezdesýde QRFB basshysy kásipodaqtyń 45 múshesine turmystyq tehnıkany satyp alýǵa 100 myń teńge nomınaldy sertıfıkattar tabystady. Olardyń qatarynda bilim berý, densaýlyq saqtaý, mádenıet, TKSH, sondaı-aq energetıka jáne mashına jasaý salalarynyń qyzmetkerleri bar.

 

Sý tasqyny saldaryn joıý barysynda qutqarýshylar men eriktilerdiń janqıarlyq úlesi Kásipodaqtar federasıasynyń «Eńbek ozaty» medalimen erekshe atalyp ótildi. BQO TJD avarıalyq-qutqarý jasaǵynyń basshysy Asqar Qylyshev, oblystyq kópsalaly aýrýhananyń jansaqtaý jáne anestezıologıa bólimshesiniń medbıkesi Rıta Ýalıtdenova, Terekti aýdany Ańqaty orta mektebiniń ekonomıkalyq bóliminiń meńgerýshisi Sabyrjan Aralbaev, Báıterek aýdanynyń jeke kásipkeri Oleg Túrın, Báıterek aýdany Ianvarsevo aýyldyq okrýgi ákimi apparatynyń júrgizýshisi, erikti Samat Jantýlın, Terekti aýdany «Senim» Otbasy ortalyǵynyń»  tóraǵasy Anar Qaırekenova, Oral sport kesheniniń ádiskeri Janboz Baıdáýlet, Oral qalasyndaǵy kitaphana meńgerýshisi Gandı Shamkelova, Terekti aýdandyq balalar men jasóspirimder sport mektebiniń sportshysy Qanat Ermuhanov, sonymen qatar M.Ótemisov atyndaǵy Batys Qazaqstan ýnıversıtetiniń №3 jataqhana komendanty Álfıa Ǵumarova QRKF marapatyna ıe boldy.

 

Jıynǵa qatysýshylar Kásipodaqtar federasıasynyń tóraǵasy Satybaldy Dáýletalınge qıyn kezeńde qoldaý kórsetip, qyzmetterin laıyqty baǵalaǵany úshin alǵystaryn bildirdi.

 

Batys Qazaqstan oblysy qoǵamdyq shtabynyń basshysy Erbol Salyqov QRKF Tóraǵasy men búkil kásipodaq qoǵamdastyǵyna alǵysyn bildirip, jan-jaqty qoldaý kórsete otyryp, kásipodaqtar ózderiniń kúsh-qýaty men birligin kórsetip, qıyn kezeńderde birlese áreket etý mańyzdy ekenin rastady.

 

«Tótenshe jaǵdaı bastalǵaly bizdiń otandastarymyz, kásipodaqtar, kásipkerler jáne basqa da qurylymdar kómek qolyn sozdy. Osy ýaqyt ishinde óńirge 2000 tonnadan astam gýmanıtarlyq kómek jetkizildi», - dedi ol.

Jıyn sońynda Qazaqstan Respýblıkasy Kásipodaqtar federasıasynyń tóraǵasy Satybaldy Dáýletalın sý basqan eldi mekenderdegi ómirdiń tez arada qalpyna keltirilip, adamdardyń burynǵy ómirine oralatynyna senimdi ekenin jetkizdi. Ol óz tarapynan Kásipodaqtar federasıasy aldaǵy ýaqytta da qarapaıym eńbekshilerdiń ómir súrý sapasyn jaqsartýǵa baǵyttalǵan jumystardy jalǵastyra beretinin málimdedi.

«Búgingi maqsatymyz – jumysshylarǵa laıyqty eńbek jaǵdaıyn jasaý. QRKF Bas keńesi 2024 jyldy «Laıyqty eńbek jyly» dep jarıalady. Búgingi tańda laıyqty eńbek jaǵdaılary – bul laıyqty jalaqy, qaýipsiz eńbek jáne turaqty jumyspen qamtý. Kásipodaqtar federasıasy laıyqty jaǵdaılar men eńbekaqyny qamtamasyz etýge baǵyttalǵan birqatar sharalarǵa bastamashy boldy, eń tómengi jalaqyny retteýdiń jáne halyqtyń tabysyn arttyrýdyń jańa tetikterin usyndy. Elimizde Kásipodaqtar federasıasynyń bastamasymen eń tómengi jalaqy deńgeıi kóterilip, eń tómengi jalaqyny esepteý ádistemesi jáne 2030 jylǵa deıingi Qaýipsiz eńbek tujyrymdamasy qabyldandy. Memlekettiń bul qadamdary eńbekshilerdiń ál-aýqatyn arttyrýǵa baǵyttalǵan kásipodaq bastamalaryna qoldaý kórsetýdiń bir kórinisi boldy», - dedi Satybaldy Dáýletalın.

 

 

RELATED NEWS
Vandalızmmen kúres jan-jaqty júrgizilýde
12 maýsym 2024
Vandalızmmen kúres jan-jaqty júrgizilýde

«Taza Qazaqstan» road-estafetasynyń İİ-shi kúninde vandalızmmen kúres jalǵasyn tapty, dep habarlaıdy Ulys.

«AMANAT» partıasy janyndaǵy «Jastar Rýhy» jastar qanatynyń bastamasymen «Taza Qazaqstan» jalpyulttyq naýqany aıasyndaǵy road-estafeta jalǵasýda.

Búgin road-estafetanyń ekinshi kúninde Astanadan shyqqan aldyńǵy top pen Qaraǵandy belsendileri «Spassk» memorıaldyq kesheniniń aýmaǵyn qoqystan jáne vandalızm izderinen tazartty. Olar Aqsý-Aıýly men Shet aýdanynyń aýmaǵyn júrip ótip, Balqashqa qaraı bet aldy. 

«Jastar Rýhy» jastar qanatynyń tóraǵasy Aqerke Iskanderova road-estafeta aıasynda jan-jaqty jumys júrgiziletinin aıtty. 

«Búgin road-estafetanyń ekinshi kúninde qoqyspen birge vandalızmmen kúresýdemiz. Qaraǵandy-Balqash baǵytynda kezdesken eskertkishterdi de retke keltirýdemiz. Ózderińiz bilesizder, vandaldyq áreketterdiń jıilep ketýine baılanysty qylmystyq kodekske arnaıy bap engizilip, quqyq buzýshylyqtardy jazalaý sharalary kúsheıtildi. Bul vandaldarmen kúreste qoldanylatyn jaqsy tásilge aınaldy. Byltyr qazan aıynda bastaý alǵan vandalızmmen kúres respýblıkalyq aksıasy road-estafetada da kórinis tabýda. Aýa-raıynyń qolaısyzdyǵyna qaramastan belsendilerdiń kóńil-kúıi jaqsy. Keshe Astana-Qaraǵandy tas jolynda 1 kúnniń ózinde 13 tonna qoqys jınadyq. Avtokólikpen jol boıynda ketip bara jatqanda qoqystar kózge kórinbeıdi. Al shyn máninde qorshaǵan ortamyzda qoqys óte kóp. Sondyqtan jastar atynan barlyǵyńyzdy tazalyqqa, sanaly ekologıalyq orta qurýǵa shaqyramyn», - dedi ol óz sózinde.

Jastarǵa Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty Jarqynbek Amantaıuly qosylyp, vandalızmge ushyraǵan eskertkishterdi olarmen birge retke keltirdi.   

«Aksıanyń paıdasy zor. Mysaly kúni keshe 3 qap qoqys jınadym. Búgin jastardyń qataryna qosyldym. Vandaldardan keıingi qalǵan izdi joıyp, tas joly aýmaǵy men oǵan qarasty aımaqtardy qoqystardan tazartýdamyz. Sondaı-aq Aqsý-Aıýly halqymen de kezdesip úlgerdik», - dedi Jarqynbek Amantaıuly. 

Depýtat Aqsý-Aıýlyda azamattardy qabyldap, halyqtyń ózekti máselelerine qulaq asty.

Sondaı-aq belsendiler Qaraǵandy-Balqash tas joly men onyń aýmaǵyn qoqystan tazartyp, suryptaýda. Jınalǵan qoqys qaptarǵa suryptalyp, «QazAvtojol» mashınalaryna tıelip, qoqys polıgondaryna shyǵarylady.  Qatty qaldyqtar «Qazaqstannyń qaıtalama shıkizat óńdeýshiler qaýymdastyǵy» basqarmasynyń qoldaýymen qaıta óńdeýge jiberiletin bolady. 

«Óte jaqsy bastamanyń kýágeri bolyp otyrmyz. Ekologıamyz úshin qoqysty suryptaý óte mańyzdy. Ózderińiz biletindeı, damyǵan elder turmystyq qaldyqtardy qaıtadan óńdep, barynsha kádege jaratýda. Bul úrdis bizge de asa qajet. Suryptaý – qoqys kólemin azaıtýǵa, tabıǵı resýrstardy únemdeýge jáne eldegi ekologıalyq jaǵdaıdy jaqsartýǵa múmkindik beredi. Sondyqtan Jastar qanatynyń bul bastamasyna biz qýana qoldaý bildirýdemiz», - deıdi qaýymdastyq tóraǵasy Batyrbek Áýbákirov.

Eske sala keteıik, byltyr 20 qazanda «Jastar Rýhy» jastar qanaty Qazaqstannyń tarıhı, mádenı jáne tabıǵı murasyn vandalızmnen saqtaýǵa baǵyttalǵan respýblıkalyq aýqymdy aksıany bastady. 2500-den astam «Jastar Rýhy» belsendisi men volonteri 500-den asa tarıhı, mádenı eskertkishterdi tazartty. Aksıa barysynda «Tańbaly tas» petroglıfterin, «Aqbaýyr» shatqalyn, Sh. Qudaıberdiulynyń, S. Seıfýllınniń, Bógenbaı batyr, Kenesary han eskertkishterin, «Tekturmas» kesenesin, «Ybyqty saı» shatqalyn, Qoja Ahmet Iassaýı kesenesi mańyndaǵy  qorǵanyn, «Shaqpaq ata», «Sultan Úpi», «Qaraman ata» jerasty meshitterin qoqystar men jazýlardan tazartty. Aksıa kúni búginge deıin respýblıkanyń barlyq aımaqtarynda jalǵasýda.

 

 

Jetisý oblysynda qoqys suryptaıtyn konteınerler tegin taratyldy
02 qarasha 2024
Jetisý oblysynda qoqys suryptaıtyn konteınerler tegin taratyldy

Jetisý oblysy «Taza Qazaqstan» baǵdarlamasynyń aıasynda tek senbilik sharalaryn  uıymdastyrýmen shektelmeı, aqparattyq-túsindirý jáne qaıyrymdylyq baǵyttarynda da jumystar atqarýda, dep habarlaıdy oblys ákimdiginiń baspasóz qyzmeti.

Máselen, jastarǵa qyzmet kórsetý ortalyǵynda 1 qarasha kúni «EKOtime» taqyrybynda jastarmen kezdesý ótip, qatysýshylarǵa qoqysty durys suryptaý jáne sol arqyly qaıyrymdylyqpen aınalysý joldary túsindirilip, is júzinde kórsetildi.

Óńirdegi ekobelsendi, volonter Ǵazız Amanjoluly  2021 jyldan beri óz úıiniń aýlasynda selofan, qaǵaz, metal, turmystyq qaldyqtar jáne plasık buıymdaryn bóshkege bólek suryptap, barsha azamattardy atalǵan isten úlgi alýǵa shaqyrady.

Ekobelsendi suryptalǵan qoqysty shıkizat qabyldap alýshy kompanıalarǵa aı saıyn ótkizip, túsken qarjyny qaıyrymdylyq qorlaryna tabystap keledi, sonyń biri «Hareket» qory. Bul bastama bir oqpen eki qoıandy atqandaı dep esepteıdi.

2024 jyldyń tamyz aıynda respýblıkalyq aksıaǵa qoldaý bildirý maqsatynda ekobelsendi óziniń jeke bastamasymen sponsorlyq kómekpen Taldyqorǵan qalasyndaǵy az qamtylǵan otbasylarǵa 100 dana qoqys suryptaıtyn konteınerdi tegin taratyp, qoqysty durys suryptaý joldary túsindirdi. Sonymen qatar, suryptalǵan qoqysty qabyldaıtyn kompanıalardyń tizimin de qosyp bergen. 

Jaqsymen paıdaly iske barsha jetisýlyqtardy shaqyramyz!

Jalpy, ózderińizge málim, tek el aýmaǵynda ǵana emes, tabıǵattyń qoqyspen lastanýy barlyq memleketterdiń jerlerine de muhıttarǵa úlken zardaptaryn tıgizýde. Janǵan qoqystar ýly hımıkattar bólip, adam densaýlyǵynyń asqynýyna birden bir sebep bolyp otyr. Ókinishke oraı, adamdardyń qoqysty suryptaý mádenıetine áli de alshaqtaý bolyp tur, kerisinshe qoqysty selloffanǵa salyp, tastaı salý nemese jolda ketip baryp, kez-kelgen jerge laqtyra salý syndy jaǵdaılary azaımaı tur.

Sonymen qatar, Jetisý oblysynyń Jastarǵa qyzmet kórsetý ortalyǵynyń mamandary uıymdastyrýmen «Taza orta» aksıasyn uıymdastyrdy. Aksıasynyń maqsaty,  ǵımarat tazalyǵyn saqtaý barysynda artqarylatyn tazalyq jumystaryn júrgizý,  jumys ornynda qaýipsizdik pen jaılylyqty qamtamasyz etý.  Aksıaǵa Jastarǵa qyzmet kórsetý ortalyǵynyń mamandary, tehnıkalyq qyzmetkerleri qatysty.

Taza bolsa tabıǵat – aman bolsa adamzat degen urandy ustaı kele, adamzat balasyn tabıǵatty taza ustaý árqaısymyzdyń mindetimiz dep esepteımiz. 

Aıta ketý kerek,  «Taza Qazaqstan» aksıasy aıasynda Jetisý oblysynda jalpy 1990 tehnıka jumyldyrylyp, nátıjesinde 10714 tonna qoqys shyǵarylyp, 2445 km aryq jelisi tazalandy. Oblys aýmaǵynda aksıa kezinde 38003 túp kóshet otyrǵyzyldy.

«Taza Qazaqstan» respýblıkalyq ekologıalyq baǵdarlamasy Jetisý oblysynda belsendi túrde uıymdastyrylyp, turǵyndar tarapynan zor qoldaýǵa ıe boldy. Búgingi kúnniń ózinde jalpyulttyq tazalyq sharasyna oblys boıynsha 226 myńnan astam adam atsalysty.

Jetisý oblysynda «Taza Qazaqstan» áli jalǵasyp jatyr
29 qarasha 2024
Jetisý oblysynda «Taza Qazaqstan» áli jalǵasyp jatyr

Jetisý oblysynda «Taza Qazaqstan» respýblıkalyq ekologıalyq baǵdarlamasy bastalǵan ýaqyttan beri tazalyq aksıalaryna,  tarıhı-mádenı mura eskertkishteri men obektilerin vandalızm izderinen tazartý is-sharalaryna jalpy sany 251 myńnan astam adam atsalysty. Atap aıtqanda, kásiporyndar men memlekettik mekemelerdiń qyzmetkerleri, volonterlar, jastar, shaǵyn jáne orta bıznes ókilderi, jalpy oblys turǵyndary belsene qatysty.

Búgin, 29 qarashada oblys jastary Taldyqorǵan qalasynyń Ótenaı aýylynda «EKOkvest» ekologıalyq kvest oıynyn uıymdastyrdy. Sharaǵa belsendi jastar, Taldyqorǵan qalasynyń kásiptik tehnıkalyq bilim berý uıymdarynyń stýdentteri, aýyl turǵyndary jalpy 100 adam qatysty. Jańashyl formattaǵy sharanyń maqsaty – jastar men jasóspirimderge qorshaǵan orta men tabıǵat tazalyǵynyń qanshalyqty mańyzdy ekenin kórsete otyryp, oǵan óz úlesterin qosýǵa yqpaldasý. Bul sharaǵa eko-belsendiler men aýyl turǵyndarynan quralǵan 15 komanda qatysty. 5 lokasıa boıynsha ótken oıyn Ótenaı aýylynyń ortalyq aleıasynyń aýmaǵyn qoqystan tazalaýmen qatar, jastardy shapshańdyq pen utqyrlyqqa tárbıeleıdi. Qatysýshy komandalar belgilengen oryndy tazalap, eń kóp qoqys shyǵarýdan básekege túsip, sonymen qatar oıyn barysynda tanymdyq suraqtarǵa jaýap berip, túrli kedergilerden ótedi. Vıktorınalyq suraqtar Jetisý óńiriniń tarıhy, tabıǵı mańyzdy oryndary men kıeli jerleri týraly qoıyldy.

Jetisý oblysynyń qoǵamdyq damý basqarmasy basshysynyń orynbasary Tımýr Gýbashev: «Memleket basshysy Qasym-Jomart Kemelulynyń qoldaýymen «Taza Qazaqstan» aksıasy keń aýqymdy respýblıkalyq deńgeıge ıe bolǵanyn atap ótkim keledi. Biz bul áreketti kóshedegi tazalyqty saqtaý retinde ǵana emes, sonymen qatar ózimizdi taza ustaý retinde qabyldaýymyz kerek. «Taza Qazaqstan» baǵdarlamasynyń negizgi ıdeıasy – barlyq qazaqstandyqtar qoldaýy tıis jańa ekologıalyq jáne qoǵamdyq etıkany qalyptastyrý», - dep atap ótti.

«Qazaqstan stýdentter alánsy» Jetisý oblystyq fılıalynyń tóraǵasy, ekovolonter Eskendir Imandos: «Sáýir aıynan bastaý alǵan «Taza Qazaqstan» baǵdarlamasy aıasynda oblys jastarynyń uıymdastyrýymen 500 asa shara ótti. Jastardyń boıyna ıgi isterdi darytý barysynda olardyń qyzyǵýshylyqtaryn eskerip, biz tazalyq jumystarynyń paıdaly ári qyzyqty bola alatynyn kórsetkimiz keledi. Jastardyń jańa ortasy tazalyqqa jaqyn bolsa, keleside osy qatysýshy óziniń taǵy bir dosyn ertip keledi. Sóıtip, tazalyqqa jaqyn, týǵan jerin aıalaıtyn naǵyz janashyr jastardy qalyptastyra alamyz. Osy tusta «Taza Qazaqstan» baǵdarlamasynyń qoǵamǵa bereri zor ekenin aıtqym keledi», - dedi.

Aıta ketý kerek, «Taza Qazaqstan» baǵdarlamasy aıasynda Jetisý oblysynda jalpy 2 322 tehnıka jumyldyrylyp, nátıjesinde 12 822 tonna qoqys shyǵaryldy. 193 saıabaq pen skverdi, 721 tarıhı-mádenı eskertkishterdi tazartý jumystary júrgizildi. Baǵdarlama aıasynda oblys aýmaǵynda 56 myńnan astam túp kóshet otyrǵyzyldy.

«Taza Qazaqstan» respýblıkalyq ekologıalyq baǵdarlamasy Jetisý oblysynda belsendi túrde uıymdastyrylyp, turǵyndar tarapynan zor qoldaýǵa ıe boldy.

Biz týraly
ulys.kz — aqparattyq, saraptamalyq jáne tanymdyq baǵyttaǵy materıaldardy beredi.
 
Mýltımedıalyq joba zaman talabyna saı jasalǵan. Qazaqstannyń aqparattyq naryǵyn sapaly
kontentpen qamtamasyz etýge úles qosýǵa baǵyttalǵan. Mundaǵy saraptamalyq, tanymdyq
maqalalar san salany qamtıdy. Geostrategıa, geoekonomıka, geosaıasat, halyqaralyq
qatynastar men eldiń ishki-syrtqy saıasaty, ekonomıka, jahanda bolyp jatqan tektonıkalyq
ózgerister men trend taqyryptar ulttyq múdde turǵysynan tereń taldanyp qazaq
oqyrmandaryna jetkiziledi. Ortalyq Azıa men Túrki álemine erekshe kóńil bólinedi.