Valúta baǵamy
  • USD -

    523.9
  • EUR -

    597
  • RUB -

    6.45
Referendým qorytyndysy: Qazaqstandyqtar qaýipsiz energetıkany tańdaıdy
Foto: ashyq kózden 08 qazan 2024
Referendým qorytyndysy: Qazaqstandyqtar qaýipsiz energetıkany tańdaıdy

Qazaqstanda 6 qazan kúni atom elektr stansıasyn salý máselesine qatysty referendým ótti, nátıjesinde halyqtyń basym bóligi strategıalyq nysan qurylysyn qoldaıtyny belgili boldy, dep habarlaıdy Qoǵamdyq komýnıkasıa ortalyǵy. 

Ortalyq referendým komısıasynyń málimetteri boıynsha, daýys berýge qatysýǵa quqyǵy bar 12 mıllıon 284 myń 487 azamattyń 7 mıllıon 820 myń 204-i qatysqan, bul kelýshilerdiń 63,66%-yn quraıdy. Bul rette saılaýshylardyń 71,12% - y nemese 5,5 mıllıonnan astam adam atom elektr stansıasynyń qurylysyn qoldady.

Atom energetıkasy eldegi energetıkalyq jáne ekologıalyq máselelerdiń basty sheshimi bolmaq. Elektr qýatyna jahandyq suranys jáne kómirqyshqyl gazy qaldyqtaryn azaıtý jónindegi mindettemelerdi eskere kele, ýran resýrsyna baı Qazaqstan energetıka keshenin ornyqty damytý jáne ártaraptandyrý baǵytyna qadam basty. 

Referendýmǵa belsendi qatysý arqyly qazaqstandyq qoǵam energetıkalyq qaýipsizdikti saqtaý jáne tehnologıalyq jańǵyrý máselelerine múddeli ekenin kórsetti. Atom elektr stansıasynyń qurylysy Qazaqstanǵa kómirsýtek resýrstaryna táýeldilikti azaıtýǵa, energıanyń turaqty jetkizilýin qamtamasyz etýge jáne energetıka sektoryndaǵy ekologıalyq taza tehnologıalar boıynsha kóshbasshy retinde halyqaralyq arenadaǵy rólin nyǵaıtýǵa múmkindik beredi.

Atom energetıkasyna kóshýdi qoǵam qoldady, mundaı tańdaý ekonomıkany odan ári damytý jáne Qazaqstannyń energetıkalyq táýelsizdigin arttyrý úshin negiz retinde qarastyrylady. Ǵalamdyq klımattyń ózgerýi jáne energıa kózderin ártaraptandyrý qajettiligi atom elektr stansıasynyń qurylysy asa tıimdi, sebebi AES elge taza energıa berip qana qoımaı, kómirtegi mólsherin deńgeıin azaıtady.

AES qurylysyn qoldaıtyn taraptyń basym bóligi qazaqstandyq qoǵamnyń energetıkalyq strategıa máselelerinde jetistigin alǵa tartady. Qazaqstan uzaq merzimdi turaqtylyqty, ekologıalyq qaýipsizdikti jáne tehnologıalyq progresti tańdaıdy, bul atom elektr stansıasynyń qurylysyn eldiń turaqty damýy jolyndaǵy mańyzdy kezeńge aınaldyrady.

Qazaqstan azamattarynyń 71% - y AES qurylysyn qoldady. Bul derekter Qazaqstannyń bolashaǵy úshin atom energetıkasynyń strategıalyq mańyzyn kórsetedi. AES jobasy energıamen jabdyqtaýdy turaqtandyrý múmkindigin ǵana emes, sonymen qatar kómirtegi qosyndylaryn azaıtýǵa baılanysty klımattyq maqsattarǵa qol jetkizýge yqpal etedi. Ýrannyń baı qory bar Qazaqstan óz resýrstaryn ornyqty ekonomıkalyq ósim men energetıkalyq táýelsizdikti qamtamasyz etý úshin paıdalanýǵa nıetti.

Atom elektr stansıasynyń qurylysy tek ınfraqurylymdyq joba ǵana emes, sonymen qatar energetıkalyq qaýipsizdik pen «jasyl» bolashaqty qamtamasyz etetin jalpy strategıa

nyń bir bóligi ekenin atap ótken jón. Daýys berý kórsetkishiniń deńgeıi jáne halyqtyń qoldaýy qazaqstandyqtar AES-ti uzaq merzimdi energetıkalyq maqsattardy tabysty iske asyrýdyń kilti retinde kóretindigin kórsetedi.

AES eldiń bolashaǵy úshin neni bildiredi?

Ortalyq referendým komısıasy 2024 jylǵy 6 qazandaǵy referendýmda daýys berýdiń aldyn-ala qorytyndylaryn jarıalady, bul daýys berýshilerdiń 71,12% - y atom elektr stansıasynyń qurylysyn qoldaǵanyn kórsetedi. Daýys berýge quqyǵy bar 12 mıllıon 284 myń 487 azamattyń 63,66% - qurady, bul halyqtyń eldiń energetıkalyq strategıasy máselelerin sheshýge degen qyzyǵýshylyǵynyń joǵary deńgeıin kórsetedi.

Bul nátıje jasyl jáne turaqty energıa kózderine kóshý ıdeıasyn jalpyulttyq qoldaýǵa basa nazar aýdarady. AES jahandyq klımattyq syn-qaterler men elektr energıasynyń ósimi kezinde ornyqty damýdy qamtamasyz etetin Qazaqstan energetıkasyn ártaraptandyrýdyń negizgi elementi retinde qarastyrylady.

Atom elektr stansıasynyń qurylysy Qazaqstan aldynda jańa ekonomıkalyq múmkindikter ashady, myńdaǵan jumys oryndaryn ashady jáne eldiń tehnologıalyq deńgeıin arttyrady. Referendýmnyń oń qorytyndysy qazaqstandyqtardyń ómir súrý sapasyn jaqsartýǵa jáne qorshaǵan ortany qorǵaýǵa baǵyttalǵan ınovasıalyq jáne strategıalyq mańyzdy sheshimderdi qoldaýǵa daıyndyǵyn rastaıdy.

RELATED NEWS
Keseldiń kóbi kómirden kelip jatqanyn qashan túsinip, moıyndaımyz - Damır Aspan
29 qyrkúıek 2024
Keseldiń kóbi kómirden kelip jatqanyn qashan túsinip, moıyndaımyz - Damır Aspan
Fransıada 56 AES bar. Bul týraly bloger Damır Aspan jelidegi paraqshasynda jazdy, dep habarlaıdy Ulys.
"Astanadaǵy Qyzylorda oblysy ónimderiniń jármeńkesi qyzyp tur-aý. Sapaly ónimderi de, alar jurt ta, aqyldasatyn dúnıe de kóp eken. Mysaly, Syr óńiriniń sońǵy jyldary elektr energıasyn tutynýdyń ósýi baıqalady. Aımaqta turǵyn úıler, áleýmettik jáne ónerkásiptik nysandardyń kóptep ashylýymen baılanysty árıne. Biraq, jelidegi tok qýatynyń shamamen 20% tómendeýine ákelgeni de bar. Qoldanystaǵy jylý-elektr ortalyqtarymen (tes) salystyrǵanda áldeqaıda artyq bolatyn atom elektr stansıasy máseleni sheshe alar edi. Biraq, biraz jurt aıqyn pikirdi qabyldaǵysy kelmeıdi ǵoı, moıyndamaı. AES-ten bas tartqan Germanıany alǵa tartyp jaǵadan alady)) Ok, jaqsy delik, al basqa elder she? Dál qazir álemniń 40 elinde 200-den astam atom reaktory jumys istep tur. Energıany ýrannan alatyn AQSH, Fransıa, Qytaı, Shveısarıa, Belgıa aqymaq emes shyǵar? Fransıa demekshi, "jerimiz baıtaq, bizdiń elge 5 Fransıa syıady" dep jaıshylyqta keýde soǵatyndar da osy ózderiń emes pe?! Taǵy bir mysal, Óskemen, Temirtaý qalalarynda boldyńyzdar ma osy? Úırenisken halqy bolmasa, syrttan kelgen adamǵa aýasymen tynystaýdyń ózi qıyn. Elimizde osyndaı 10-ǵa jýyq qalanyń aýasy las eken, bul jaqtardaǵy zaýyt-fabrıkalardan shyǵyp jatqan kúkirt oksıdiniń konsentrasıasy óte joǵary. Sonyń kesirinen jergilikti jurt túrli aýrýlarǵa ushyraıdy. Atyraýda da osy jaǵdaı baıqalady. Jas analar she, keler urpaqqa budan keler qaýip joq dep oılaısyz ba? AES áli salynbady, onda bul máseleler qaıdan kelip jatyr, keseldiń kóbi kómirden kelip jatqanyn qashan túsinip, moıyndaımyz? Bul jaǵyn qarastyrdyńyzdar ma? Qysqasy, referendýmǵa baryp durys tańdaý jasańyz, ol 6 qazan kúni, al oǵan deıin kúrish alýǵa jármeńkege kelińiz", - deıdi Damır Aspan.
Jel jáne sý elektr stansalarynyń ekonomıkalyq jáne ekologıalyq tıimdiligi qandaı
08 sáýir 2024
Jel jáne sý elektr stansalarynyń ekonomıkalyq jáne ekologıalyq tıimdiligi qandaı

Búginde elimizdiń aýmaǵynda jalpy qýaty 1 409 MVt bolatyn 59 jel elektr stansıasy jumys isteıdi. Olar elimizdiń túrli óńirlerinde, atap aıtqanda Almaty, Aqmola, Jambyl, Túrkistan, Qostanaı, Aqtóbe, Mańǵystaý jáne Jetisý oblystarynda ornalasqan. Jel elektr stansıalarynyń dál osy oblystarda ornalasýy atalǵan aımaqtardaǵy jeldiń úlken áleýetiniń bolýymen baılanysty ekendigi sózsiz.

Energetıka mınıstrligi Jańartylatyn energıa kózderi departamentiniń bas sarapshysy Nurjan Djakanov respýblıka aýmaǵynda salynatyn bir jel elektr stansıasynyń quny kóptegen faktorǵa baılanysty ekendigin aıtady.

«JES qurylysynyń quny ornalasatyn jeri, ınfraqurylymǵa qoljetimdilik, topografıa jáne geologıa, logıstıka syndy kóptegen faktorǵa baılanysty ekendigi túsinikti. Degenmen, álemdik tájirıbege súıener bolsaq, qýattylyǵy 1 MVt bolatyn stansanyń quny ortasha eseppen 1 mıllıon AQSH dollaryn quraıdy. 2023 jyldyń qorytyndysynda elimizdegi barlyq jel elektr stansıasy 3 824,99 mln kVt-saǵ elektr energıasyn óndirdi. Qazaqstandaǵy jańartylatyn energetıka sektory elektr energıasyn óndirýdiń jyl saıynǵy ósimin kórsetip otyr. Jalpy, ótken jyldyń qorytyndysynda jańartylatyn energetıkanyń úlesine elimizde óndirilgen barlyq elektr energıasynyń shamamen 6 paıyzy tıesili bolǵanyn atap ótýge bolady», - dedi ol.

Mınıstrlik bas sarapshysynyń dereginshe, 2018 jyldan bastap jańartylatyn energıa kózderi jobalaryn iske asyrý úshin irikteý aýksıondyq tetik boıynsha ótedi. Sonyń arqasynda JEK jobalaryn irikteý prosesi ashyq ári túsinikti bola tústi. Sondaı-aq sońǵy tutynýshylarǵa tarıfterdiń áserin barynsha azaıtýǵa múmkindik berdi. Osylaısha 2023 jylǵy saýda-sattyq qorytyndysynda JEK jobalary boıynsha eń tómengi baǵa belgilendi. Iaǵnı, 1 kVt/saǵat úshin  10,38 teńgeni qurady.

«2027 jylǵa deıin elektr energıasyn biryńǵaı satyp alýshymen jasalǵan sharttarǵa sáıkes, elimizdiń túrli óńirinde qýaty 470 MVt bolatyn 12 jel elektr stansıasyn iske qosý josparlaǵan. Budan basqa, ótken jylǵy aýksıondyq saýda-sattyq qorytyndysy boıynsha jalpy qýaty 410 MVt bolatyn taǵy 7 JES jobasy irikteldi. Olardyń ishinde qýattylyǵy 1 GVt bolatyn iri jobalardyń birin Jetisý oblysynda, Jońǵar qaqpasynda salý kózdelgen. Qazirgi ýaqytta elektr stansıasy salynatyn alańynda jel ólsheý jumystary júrgizilip jatyr. Qurylystyń bastalýy 2025 jylǵa, al 1-kezeńdi iske qosý 2029 jylǵa josparlanǵan. Tolyq paıdalanýǵa berý merzimi - 2030 jyl», - dedi Nurjan Djakanov.

Sonymen qatar ol elimizdiń aýmaǵynda jumys istep turǵan sý elektr stansıalaryna qatysty málimettermen de bólisti.

«Qazirgi ýaqytta elimizde jalpy qýaty 269,605 MVt bolatyn 39 shaǵyn elektr stansıasy jumys isteıdi. Olar negizinen Almaty, Túrkistan oblystarynda jáne Jetisý oblysynda ornalasqan. 2023 jyldyń qorytyndysy boıynsha atalǵan gıdroelektrostansıalar 993,87 mln kVt/saǵat óndirdi», - dedi bas sarapshy.

Onyń aıtýynsha, 2023 jyldyń qorytyndysynda qýattylyǵy 257 MVt bolatyn 26 GES iriktelip alyndy. Bul stansıalar 2028-2029 jyldary paıdalanýǵa berilmek. Jalpy, elimizde gıdroelektrostansıalar úshin shekti aýksıondyq baǵa 1 kVt/saǵat úshin 41,23 teńgeni quraıdy.

«Jel jáne sý elektr stansıalarynyń, jalpy jańartylatyn energetıka sektorynyń birqatar artyqshylyǵy bar. Onyń ishinde ekologıalyq jáne ekonomıkalyq ta. Máselen, JEK negizindegi elektr stansıalary parnıktik gazdar shyǵaryndylaryn nemese elektr energıasyn óndirýmen baılanysty basqa lastaýshy zattardy shyǵarmaıdy. Bul aıtarlyqtaı ekologıalyq áser beredi. Sonymen qatar, qurylys pen ornatýdan keıin elektr stansıalarynyń operasıalyq shyǵyndary tómen bolady. Jańa jumys oryndaryn ashýǵa septigin tıgizedi. Munan bólek, or ornalasqan aımaqtarǵa ınvestısıa da tartady», - dedi Nurjan Djakanov.

Foto: yandex.kz

AES qurylysy:  Qytaı tarapymen kelissózder júrgizilýde
27 jeltoqsan 2024
AES qurylysy: Qytaı tarapymen kelissózder júrgizilýde

QR prezıdentiniń keńesshisi – baspasóz hatshysy Berik Ýálı Egemen Qazaqstan gazetinde jarıalanǵan maqalasynda  elimizde salynatyn AES qurylysy týraly aıtty, dep habarlaıdy Ulys.

Prezıdent AES qurylysyna baılanysty «Bul Táýelsiz Qazaqstannyń búkil tarıhyndaǵy eń iri jobaǵa aınalady. Atom elektr stansasyn salý – uzaqmerzimdi joba. Atalǵan bastama elimizdiń ornyqty damýyn onjyldyqtarǵa ilgeriletedi, sondaı-aq ınjenerler shoǵyry men ártúrli beıindegi mamandar legin daıarlaýǵa jaǵdaı jasaıdy. Demek onyń paıdasyn qazirgi jastarymyz ben bolashaq urpaq kóredi», dep atap ótken bolatyn.

Referendýmnan keıin Qasym-Jomart Toqaev Fransıa Respýblıkasyna memlekettik sapary aıasynda osy eldiń prezıdenti Emmanúel Makronmen jáne Qazaqstanǵa memlekettik saparmen kelgen Reseı prezıdenti Vladımır Pýtınmen AES qurylysy týraly pikir almasty. Qazirgi ýaqytta Qytaı tarapymen osy baǵytta kelissózder júrgizilip jatyr. Iaǵnı birneshe jylǵa sozylatyn megajobany júzege asyrý atom ónerkásibinde mol tájirıbesi bar iri kompanıalardan quralǵan halyqaralyq konsorsıýmǵa júk­teledi.

Jýyrda memleket basshysy Energetıka mınıstri Almasadam Sátqalıevti qabyldap, elimizde salynatyn atom elektr stansasynyń qurylysyn jedeldetýdi tapsyrdy.

Biz týraly
ulys.kz — aqparattyq, saraptamalyq jáne tanymdyq baǵyttaǵy materıaldardy beredi.
 
Mýltımedıalyq joba zaman talabyna saı jasalǵan. Qazaqstannyń aqparattyq naryǵyn sapaly
kontentpen qamtamasyz etýge úles qosýǵa baǵyttalǵan. Mundaǵy saraptamalyq, tanymdyq
maqalalar san salany qamtıdy. Geostrategıa, geoekonomıka, geosaıasat, halyqaralyq
qatynastar men eldiń ishki-syrtqy saıasaty, ekonomıka, jahanda bolyp jatqan tektonıkalyq
ózgerister men trend taqyryptar ulttyq múdde turǵysynan tereń taldanyp qazaq
oqyrmandaryna jetkiziledi. Ortalyq Azıa men Túrki álemine erekshe kóńil bólinedi.