Valúta baǵamy
  • USD -

    505.5
  • EUR -

    527
  • RUB -

    5.47
QYTAIDAǴY KLANARALYQ TARTYS
19 jeltoqsan 2018
QYTAIDAǴY KLANARALYQ TARTYS

 

Qytaı qoǵamynda sońǵy bes jylda saıası, áleýmettik jáne ekonomıkalyq tepe-teńdik kúrt ózgerdi. Álemdik ekonomıkanyń qytaıǵa oń áser bermeýi eldegi ártúrli áleýmettik toptardyń jáne burynnan saıası besikte tebisip ósken baqas klandyq top, olıgarxtardyń saıası básekege degen  qyzyǵýshylyǵyn arttyryp jatyr. Eger kldandyq júıe arasyndaǵy taıtalas saıası bıliktiń júıesine de yqpal eterlik kúrdeli ózgerýlerge jol ashsa, onda aldaǵy ýaqytta elde jańa saıası júıe ornyǵyp, onyń soraby negizinde ekonomıkalyq, áleýmettik reformalardyń jasalýy ábden múmkin. Bundaı ózgerýler men ekonomıkalyq reforma qytaıdyń munaı men tabıǵı gazǵa degen suranysyn arttyrmasa kemitpeıdi. Bul úderis qytaıdyń batys aımaqtar men ortalyq azıaǵa degen saıası ustanymy men qyzyǵýshylyǵyn tipti de joǵarlata túsedi degen sóz.

Qazir qytaı óńirlik qaýipsizdik faktoryn kóldeneń tartyp eldiń birqansha aımaqtarynda qorǵanys pen saıası ákimshilik basqarýdy kúsheıtip otyr. Elde jańa saıası prınsıpterge negizdelgen qatań rejım ornaı tústi. Memlekettiń qaýipsizdigin qamtamasyz etý úshin eldegi dinı, mádenı qatynastardy túbegeıli tártipke salýǵa tyrysýda. Ákimshilik basqarý men ekonomıkalyu qurylym hám qarjy salasynda qatań qadaǵalaý ornatqandyqtan naýqannyń arty klanaralyq toptardyń birin-biri saıası maıdanda shyndap tiresýine jetkizýde. Bul klandyq júıeniń ishinde kompartıa basshylarynyń nemere-shóbereleri (Taızy Dang), burynǵy komsomoldar toby, munaı men tabıǵı gaz toby jáne Shanxaı toby syndy t.b da top, klandar belsendi saıası oıyndardyń otyn tutatýǵa saqadaı saı tur. Eldegi klandar arasyndaǵy saıası baqtalastyq qytaıdyń aldaǵy bolatyn saıası hám ákimshilik júıesine zor áserin tıgizbeı qoıýy múmkin emes.

Qytaı ultshyldarynyń qytaı kompartıasynyń ulttyq avtonomıa túzý men ult saıasatyn synap kelgenin eskersek, keleshekte qytaıdyń bıleýshi tabyna naqty kimderdiń keletinin boljaı bilý asa kúrdeli emes. Qytaıdaǵy ulttyq avtonomıa men shekaralas óńirdegi ult qaýipsizdiginiń shamadan tys kúsheıip ketýine qarap bılikti synaýshy toptardyń usynystary eskerilip jatqanyn bilýge bolady. Batys pen qytaı jáne Amerıka qatynastarynyń syndarly kezeńinde bıleýshi qytaı kompartıasyna qytaı ultshyl toptarynyń saıası pozısıasy ózgermeı qoıýyn tuspaldaý qıyn. Shyǵys teńiz joldarynyń taraıýy, teńiz kezbeligindegi qytaı múddesiniń ylǵı da jeńilis taba berýi eldegi jańa býyn ultshyl kúshterine tyńnan oı saldy desek artyq aıtpaǵan bolamyz. Olar endi Eýropa jáne Amerıkamen qyrǵı-qabaq bolýdy durys kóre bermeıdi. Alpaýyttar arasyndaǵy ekonomıkalyq shyǵynnyń salmaǵy áýeli qytaı kásiporyndarynyń moıynyna túsedi, qytaıda memlekettiń jan tamyry sanalǵan naryq sharýashylyǵy quldyrasa saıasatqa oń áserin bermeıtini shyndyq. Óz naryǵyn saqtap qalý úshin qytaıdaǵy jandy xalyqaralyq kásiporyndar qyrǵı-qabaq baılanystarǵa tikeleı bıleýshi kompartıany synaıdy. Onda qytaı kompartıasyna degen saıası pozısıasy men senimi ózgeredi.

Qoryta aıtqanda, Qytaıdyń syrtqy qatynastardaǵy keıbir shalys basqan qadamdary ishki qytaıdaǵy klandyq júıeniń shamyna tıýi bek múmkin. Klandyq júıeniń qaqtyǵysy qytaı kompartıasy saıasatyna aralaspaı qoımaıdy. Bunyń sońy bılik pen ulttyq kapıtaldyń qaqtyǵysyna aparyp soǵady. Qytaı kompartıasy eldegi ulttyq kapıtalızmdi oń retke salmasa nemese olardyń da syn-pikirin eskere otyryp belgili deńgeıde saıası dıalog jasaı almasa sońyn boljaý tym qıyn. Sondyqtan qytaı kompartıasy óz múddesin saqtap qalý úshin eldegi klandyq júıemen beıresmı mámilege kelýi aıqyn. Bul keleshekte qytaıdyń ishki-syrtqy saıasatyna tike yqpal etedi.

 

Eldes ORDA, Nejmıttın Erbakan ýnıversıtetiniń magıstri /TÚRKIA/

RELATED NEWS
Qazaqstanǵa eń kóp mıgrant Qytaıdan keledi
27 mamyr 2024
Qazaqstanǵa eń kóp mıgrant Qytaıdan keledi

Qazaqstan aýmaǵynda 13 733 shetel azamaty eńbek etedi. Bul týraly Eńbek mınıstrligi habarlady.

Shetel jumys kúshin tartýǵa ruqsattardyń arasynda mynadaı sanattar bar: basshylar men olardyń orynbasarlary úshin 564 ruqsat (birinshi sanat), qurylymdyq bólimshe basshylary úshin 2 599 ruqsat (ekinshi sanat).

Tartylǵan sheteldik jumys kúshiniń negizgi bóligi úshinshi (mamandar) jáne tórtinshi (bilikti jumysshylar) sanattarǵa jatady — tıisinshe olar 5 592 jáne 549 adam.

Sondaı-aq maýsymdyq jumystarǵa 1 639 adam, al korporatıvtik aýystyrý aıasynda 2 790 adam tartyldy.

Qazirgi ýaqytta Qazaqstanda SHJK paıdalanatyn 1 762 jumys berýshi bar.

Onda 455,5 myńnan astam Qazaqstan azamaty jumys isteıdi, bul — qyzmetkerlerdiń jalpy sanynyń 99 paıyzy.

Ekonomıkalyq qyzmet túrleri boıynsha eń kóp jumys isteıtinder qurylys salasynda — 4 222 adam (30,7%), aýyl, orman jáne balyq sharýashylyǵy — 1 686 adam (12,2%), ákimshilik jáne kómekshi qyzmetter — 1 652 (12%), taý — ken ónerkásibi jáne karer qazý — 1 276 adam (9,2%), óńdeý ónerkásibi — 1 300 adam (9,4%), kásibı, ǵylymı jáne tehnıkalyq qyzmet — 806 adam (5,8%).

Eńbek mıgranttary keletin negizgi elder: Qytaı — 4 059 adam (29,6%), Ózbekstan — 1 815 adam (13,2%), Úndistan — 1 192 adam (8,6%), Túrkıa — 1 068 adam (7,7%).

Esterińizge sala keteıik, ishki eńbek naryǵyn qorǵaý maqsatynda Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi jyl saıyn respýblıkaǵa shetel mamandaryn tartýǵa kvota belgileıdi jáne bóledi.

2024 jyly jalpy kvota respýblıkadaǵy jumys kúshiniń sanyna qatysty 0,23% nemese 22 myń mólsherinde belgilendi.

 

27 MILLIARD DOLLAR BOLATYN QAZAQSTANDYQ-QYTAILYQ 55 JOBA İSKE ASYRYLADY
16 mamyr 2019
27 MILLIARD DOLLAR BOLATYN QAZAQSTANDYQ-QYTAILYQ 55 JOBA İSKE ASYRYLADY

Jalpy somasy $27 mıllıard dollar bolatyn  55 qazaqstandyq-qytaılyq joba iske asyrylady. Bul týraly Qazaqstan premer-mınıstriniń baspasóz qyzmeti habaraldy. QR Premer-Mınıstri A. Mamın men QHR Memlekettik keńesi Premeriniń Orynbasary H. Chjen birlesken jobalardyń iske asyrylý barysyn qarastyrdy.

Qazaqstan Respýblıkasynyń Premer-Mınıstri Asqar Mamın Qytaıdyń Komýnıstik partıasynyń Ortalyq komıtetiniń Saıası búrosynyń Turaqty komıtetiniń múshesi, Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Memlekettik keńesiniń Premeriniń Orynbasary Han Chjenmen kelissózder júrgizdi.

Kezdesýde ekijaqty ekonomıkalyq qarys-qatynastardy damytýdyń, shekara mańy yntymaqtastyǵyn, onyń ishinde «Qorǵas» halyqaralyq shekara mańy yntymaqtastyǵy ortalyǵyn damytý arqyly da tereńdetýdiń ózekti máseleleri talqylandy.

«Nurly Jol» ekonomıkalyq saıasatyn jáne «Beldeý jáne jol» strategıasyn qosarlaý aıasyndaǵy ındýstrıalyq-ınnovasıalyq yntymaqtastyqqa erekshe kóńil bólindi. Barlyǵy jalpy somasy $27 mlrd-qa 55 qazaqstandyq-qytaılyq joba iske asyrylatyn bolady. 2015 jyldan 2018 jyl aralyǵynda $3,8 mlrd somasyna 12 joba paıdalanýǵa berildi, bıyl $310 mln-ǵa 5 jobany iske qosý josparlanǵan. Olardyń ishinde kún elektr stansıalarynyń, GES, zamanaýı et kombınaty kesheniniń qurylysy bar. $5,5 mlrd somasyna 11 joba júzege asyrylý ústinde. $18,1 mlrd teńge somasyna qalǵan jobalar boıynsha daıyndyq jumystary júrgizilip jatyr. Jalpy, jobalardy iske asyrý 20 myńǵa jýyq jańa jumys ornyn qurýǵa múmkindik beredi.

Saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyqty odan ári ilgerletý úshin taraptar búgin Almaty qalasynda eki eldiń memlekettik organdary men bıznes qurylymdarynyń 400-den astam ókilderiniń, onyń ishinde Sychýan jáne Shensı qytaı provınsıalarynyń, Gýansı-CHjýan, Shyńjań-Uıǵyr avtonomdy aýdandarynyń basshylarynyń qatysýymen ótip jatqan İİ QR – QHR aımaqaralyq yntymaqtastyq forýmynyń mańyzdylyǵyn atap ótti. Sonymen qatar, A. Mamın qytaı delegasıasynyń aldaǵy XII Astana ekonomıkalyq forýmyna qatysýy ekijaqty yntymaqtastyqty damytýǵa zor qarqyn beretinin aıtty.

Kelissózder barysynda QR Úkimetiniń basshysy kólik-logıstıkalyq kompetensıalar men tranzıttik dálizderdi, energetıkany, ónerkásipti, agroónerkásip keshenin damytýdaǵy ózara is-qımyldy kúsheıtýdiń, ásirese, qazaqstandyq aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń eksportyn ulǵaıtýdyń qajettigin atap ótti.

«Qytaı – Qazaqstannyń iri syrtqy saýda seriktesi, — dedi A. Mamın. 2018 jyly QR men QHR arasyndaǵy taýar aınalymy 11,1%-ǵa ulǵaıyp, $11,7 mlrd kórsetkishine jetti. Bıylǵy eki aıdyń qorytyndysy boıynsha saýda-sattyq kólemi $2 mlrd qurady, bul 2018 jyldyń sáıkes kezeńindegi kórsetkishten 12,1%-ǵa joǵary. — Biz osyndaı oń qarqynnyń saqtalýyna múddelimiz». 

 

Foto: primeminister.kz

Qytaı basshysy Qazaqstanǵa memlekettik saparmen keldi
02 shilde 2024
Qytaı basshysy Qazaqstanǵa memlekettik saparmen keldi

Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstanǵa memlekettik saparmen kelgen QHR Tóraǵasy Sı Szınpındi elorda áýejaıynda qarsy aldy, dep habarlaıdy Aqorda.

Mártebeli qonaqty saltanatpen qarsy alý úshin áýejaıda Qurmet qaraýyly rotasy sap túzep turdy. Sondaı-aq Qazaqstan men Qytaı halyqtarynyń shynaıy dostyǵynyń belgisi retinde balalar eki eldiń jalaýyn jelbiretip, qoshemet kórsetti.

QHR Tóraǵasy Sı Szınpın Astanaǵa memlekettik saparmen keldi
Foto: Aqorda
QHR Tóraǵasy Sı Szınpın Astanaǵa memlekettik saparmen keldi
Foto: Aqorda
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstanǵa memlekettik saparmen kelgen QHR Tóraǵasy Sı Szınpındi elorda áýejaıynda qarsy aldy
Foto: Aqorda

Balalar Tóraǵa Sı Szınpın bastaǵan QHR delegasıasyna iltıpat bildirip, qytaı tilinde án shyrqady. Sapar aıasynda joǵary deńgeıde ekijaqty kelissózder júrgiziledi jáne birqatar mańyzdy qujatqa qol qoıylady dep josparlanyp otyr. 

QHR Tóraǵasy Sı Szınpın Astanaǵa memlekettik saparmen keldi
Foto: Aqorda
QHR Tóraǵasy Sı Szınpın Astanaǵa memlekettik saparmen keldi
Foto: Aqorda

Buǵan deıin habarlanǵanyndaı, 2-4 shilde kúnderi Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń shaqyrýymen Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Tóraǵasy Sı Szınpın Qazaqstanǵa memlekettik saparmen keledi. Ol sondaı-aq, Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń 24-shi otyrysyna qatysady.

Bir-birine basty saýda-ekonomıkalyq serikteske aınalǵan qos memlekettiń basshylarynyń kezdesýinde qandaı mán bar? Kazinform tilshisi taldap kórdi. 

Biz týraly
ulys.kz — aqparattyq, saraptamalyq jáne tanymdyq baǵyttaǵy materıaldardy beredi.
 
Mýltımedıalyq joba zaman talabyna saı jasalǵan. Qazaqstannyń aqparattyq naryǵyn sapaly
kontentpen qamtamasyz etýge úles qosýǵa baǵyttalǵan. Mundaǵy saraptamalyq, tanymdyq
maqalalar san salany qamtıdy. Geostrategıa, geoekonomıka, geosaıasat, halyqaralyq
qatynastar men eldiń ishki-syrtqy saıasaty, ekonomıka, jahanda bolyp jatqan tektonıkalyq
ózgerister men trend taqyryptar ulttyq múdde turǵysynan tereń taldanyp qazaq
oqyrmandaryna jetkiziledi. Ortalyq Azıa men Túrki álemine erekshe kóńil bólinedi.