Qazaqstan men Reseı sarapshylary mańyzdy máselelerdi talqylady

Saıasat

Foto: Qazaqstannyń strategıalyq zertteýler ınstıtýty 28 qarasha 2024

Qazaqstan men Reseı sarapshylary mańyzdy máselelerdi talqylady

Búgin Astanada Qazaqstan-Reseı sarapshylar keńesiniń (QRSK) otyrysy ótti, dep habarlaıdy Ulys Qazaqstannyń strategıalyq zertteýler ınstıtýtyna silteme jasap.

Kezdesý taqyryby: «Qazaqstan jáne Reseı: ekijaqty yntymaqtastyqty nyǵaıtý». İs-shara Reseı Federasıasy Prezıdentiniń Qazaqstanǵa memlekettik saparyna oraılastyrylǵan. Qatysýshylar elder arasyndaǵy saýda-ekonomıkalyq qatynastardyń negizgi aspektilerin, energetıka salasyndaǵy áriptestikti keńeıtý joldaryn, sý resýrstary salasyndaǵy birlesken bastamalardy, klımattyq kún tártibin jáne gýmanıtarlyq yntymaqtastyq perspektıvalaryn talqylady.

İs-sharany Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti janyndaǵy Qazaqstannyń strategıalyq zertteýler ınstıtýty (QSZI) jáne Reseı Ǵylym akademıasynyń E.M.Prımakov atyndaǵy Álemdik ekonomıka jáne halyqaralyq qatynastar ınstıtýty birlesip, Reseı SİM MMHQI atsalysýymen uıymdastyrdy.

QRSK otyrysyna QR Prezıdenti janyndaǵy QSZI dırektory Erkin Tuqymov, RǴA E.M. Prımakov atyndaǵy ÁEHQI dırektory Fedor Voıtolovskıı, Reseı SİM MMHQI prorektory Artem Malgın, sondaı-aq Qazaqstan-Reseı yntymaqtastyǵyn zertteýde mamandanǵan jetekshi qazaqstandyq jáne reseılik sarapshylar qatysty.

Óz alǵysózinde E.Tuqymov Qazaqstan men Reseıdiń ekonomıkalyq, saýda jáne ınvestısıalyq salalardaǵy ekijaqty qarym-qatynastardaǵy eleýli jetistikterin atap ótti.

«2023 jyly Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy taýar aınalymy rekordtyq 27 mlrd dollarǵa jetti. 2024 jyldyń toǵyz aıynda bul kórsetkish shamamen 19,5 mıllıard dollardy qurady. Reseımen birlese otyryp, jalpy quny 5,9 trln teńgeni quraıtyn, munaı-hımıa, taý-ken ónerkásibi jáne aýyl sharýashylyǵy salalaryna baǵyttalǵan 31 birlesken ınvestısıalyq joba júzege asyrylýda», — dedi QSZI dırektory.

Ol Qazaqstan-Reseı sarapshylar keńesiniń mańyzdylyǵyna erekshe toqttaldy.

«Bul alań ártúrli taraptardyń, sonyń ishinde Qazaqstan men Reseı aımaqtarynyń pikirleri men múddeleri ekijaqty kún tártibinde kórinis tabýy úshin sarapshylar dıalogynyń negizgi quraly bolyp tabylady», — dep atap ótti QSZI basshysy.

RǴA ÁEHQI dırektory Fedor Voıtolovskıı óz kezeginde RǴA ÁEHQI men Qazaqstannyń strategıalyq zertteýler ınstıtýtyn 30 jylǵa jýyq yntymaqtastyq baılanystyratynyna toqtaldy.

«Bul uzaq jáne aýqymdy merzim. Bizdiń dıalogymyz eki eldiń qarym-qatynasynda sózsiz týyndaıtyn qıyndyqtardy, ebedeısizdikterdi jáne kúrdeli máselelerdi jasyrmaı, Reseı-Qazaqstan qarym-qatynastarynyń keń kún tártibin jáne jáne olar damyp kele jaqan halyqaralyq ekonomıkalyq jáne saıası kontekstti talqylaýǵa daıyn bolýǵa negizdelgen», — dedi ÁEHQI dırektory.

Sondaı-aq, F.Voıtolovskıı Qazaqstan men Reseıdiń ekijaqty kún tártibiniń negizinde pragmatızm turǵanyn atap ótti.

«Bizdiń eki prezıdentimiz de óte pragmatıkalyq kategorıalarda – ekonomıkalyq oryndylyq, ózara tıimdi seriktestik jáne yntymaqtastyq sanattar týraly aıtady, oılaıdy jáne áreket etedi. Bul pragmatızm rýhy, naqty nárselerge, yntymaqtastyq múmkindikterine, bizde bar jáne biz jıyntyqta nyǵaıta otyryp, bizdiń ózara is-qımylymyzdy damytýǵa baǵyttalǵan rýh», — dedi ÁEHQI dırektory.

Qazaqstan men Reseıdiń ekonomıkalyq yntymaqtastyǵynyń negizgi baǵyttaryna arnalǵan sesıa barysynda RǴA ÁEHQI dırektorynyń orynbasary Sergeı Afonsev jahandyq ekonomıkalyq geografıanyń odan ári evolúsıasynyń yqtımal senarıleriniń birlesken paıymdaýyn jáne bul úderisterge belsendi qosylý múmkindikterin ázirleý maqsatynda analıtıkalyq kúsh-jigerdi biriktirýdi usyndy.

«Másele Eýrazıalyq kontınenttiń kóliktik baılanysy, jańa saýda baǵyttaryn qalyptastyrý jáne olardyń áleýetin tranzıttik múmkindikterdi keńeıtý úshin ǵana emes, sonymen qatar qun tizbegin qurý úshin paıdalaný týraly bolyp otyr», — dedi S.Afonsev.

RF SİM MMHQI Eýrazıalyq zertteýleri ortalyǵynyń dırektory Ivan Safranchýk óz kezeginde «orta» jáne «uly» derjavalardyń halyqaralyq kún tártibiniń negizgi máselelerine qatysty ustanymdaryndaǵy aıyrmashylyqtar men uqsastyqtarǵa toqtalyp, Qazaqstan men Reseıdi mysalǵa keltirdi.

«Búginde Qazaqstannyń syrtqy saıası ustanymy «orta derjava» kategorıasynyń rólimen aıqyndalady. Meniń kózqarasym boıynsha, «uly derjava» men «orta derjava» elderiniń túbegeıli aıyrmashylyǵy nede? Bul olar qabyldaýǵa daıyn táýekel deńgeıi. Uly derjavalar syrtqy saıası ustanymynda ortashalarmen salystyrǵanda áldeqaıda joǵary táýekelge barýǵa daıyn. Sonymen birge, orta jáne uly derjavalardyń syrtqy saıası ustanymdarynda kórinetin aıyrmashylyqqa qaramastan, negizgi halyqaralyq máseleler boıynsha bizdiń ustanymdarymyzda óte mańyzdy sáıkestik bar ekenin atap ótkim keledi. BUU Bas Assambleıasynda daýys berýdiń qarapaıym ındeksi bar. Bizde 2009-2014 jyldar aralyǵynda bul ındeks 100% uqsastyqqa jetken kezder boldy. Iaǵnı, negizgi halyqaralyq máseleler boıynsha biz birdeı ustanymda boldyq. Búginde bul kórsetkish 85–90%-ǵa deıin tómendedi, biraq áli de óte joǵary. Álem qandaı bolý kerek, halyqaralyq qatynastar júıesin qalaı reformalaý kerek degen oıymyz bir, biraq oǵan jetý quraldary týraly oıymyz múlde bólek der edim», — dedi I.Safranchýk.

«Ekonomıkalyq zertteýler ınstıtýty» AQ basqarma tóraǵasynyń orynbasary Qaısar Nyǵmetov óz sózinde Qazaqstan men Reseıdiń ózara is-qımyly saýda-ınvestısıalyq salalarda joǵary serpindi bolyp otyrǵanyn atap ótti.

«Zertteý nátıjeleri boıynsha Qazaqstan Eýrazıa aımaǵyndaǵy Reseıdiń tikeleı sheteldik ınvestısıasyn eń kóp alýshy el. 2022 jyldan bastap 2024 jyldyń birinshi jartyjyldyǵyna deıingi kezeńde Qazaqstandaǵy reseılik TSHI jınaqtalǵan kólemi 10,1 mlrd dollarǵa jetip, 16%-ǵa ósti», — dedi Q.Nyǵmetov.

Energetıka, sý resýrstary jáne klımattyq kún tártibi salasyndaǵy ozyq tájirıbege arnalǵan sesıada KAZENERGY qaýymdastyǵynyń atqarýshy dırektory Damır Narynbaev qazirgi ýaqytta Qazaqstannyń energetıkalyq júıesi aýqymdy transformasıa kezeńinen ótip jatqanyn jáne aldaǵy onjyldyqta ol aıtarlyqtaı sıfrlanǵan jáne tómen kómirtekti bolady degen oı aıtty.

«Biz klımattyq kún tártibindegi belsendi yntymaqtastyqty, sondaı-aq kómirdi tereń óńdeý, ónerkásip qaldyqtaryn qaıta óńdeý, taza energıa óndirisin oqshaýlaý turǵysynan jańartylatyn energıa kózderin damytýdyń reseılik tájirıbesin, ónerkásipte, ortalyqtandyrylǵan jylýmen jabdyqtaý júıelerinde energıa tıimdi tehnologıalardy engizý, onyń ishinde qazandyqtar men jylý elektr stansıalaryn jańǵyrtý, energıa júıelerin, onyń ishinde suranysty anyqtaý jáne basqarý júıelerin basqarýdyń AT sheshimderin ázirleý jáne engizýdi quptaımyz», — dedi D.Narynbaev.

«TALAP» qoldanbaly zertteýler ortalyǵynyń dırektory Asqar Qysyqov óz kezeginde ıntegrasıalyq birlestikti odan ári damytýdyń negizi retinde EAEO munaı, gaz jáne elektr energıasynyń ortaq naryǵynyń jumys isteýine qatysty máselelerge toqtaldy.

Taǵy bir sesıa gýmanıtarlyq yntymaqtastyqty damytýǵa arnaldy. «Eýrazıalyq monıtorıń» analıtıkalyq zertteýler ortalyǵynyń ǵylymı dırektory, Astana halyqaralyq ýnıversıtetiniń dosenti Taısıa Marmontova óz sózin ǵylymı dıplomatıaǵa arnady.

«Birlesken aǵartý jáne ǵylymı-zertteý bastamalary ǵylymı damý deńgeıin arttyryp qana qoımaıdy, sonymen qatar klımattyń ózgerýi, energetıkalyq qaýipsizdik jáne sıfrlandyrý sıaqty transshekaralyq problemalardy sheshýge kómektesedi», — dedi Taısıa Marmontova.

Qazaqstan-Reseı sarapshylar keńesi 2022 jyldyń qazan aıynda Reseı men Qazaqstannyń jetekshi saraptamalyq jáne taldaý ortalyqtarynyń ózara árekettestiginiń alańy retinde quryldy. QRSK-nyń negizgi maqsaty – ekijaqty jáne óńirlik kún tártibindegi ózekti máselelerdi talqylaý, ǵylymı zertteýlerdi úılestirý jáne eki eldiń ǵylymı-saraptamalyq qoǵamdastyqtarynyń júıeli yntymaqtastyǵyna járdemdesý, qoldaý kórsetý.

RELATED NEWS

Saıasat

12 sáýir 2025

Qazaqstannyń úsh qalasyna erekshe mártebe berilmek

TMD Syrtqy ister mınıstrleri keńesiniń otyrysynda Astana, Almaty, Qaraǵandy «1941-1945 jj. Eńbek dańqy qalasy» qurmetti ataǵyn berý týraly sheshim kelisildi, dep habarlaıdy Bul týraly SİM habarlady.

Kezdesýde Qazaqstan premer-mınıstriniń orynbasary – syrtqy ister mınıstri Murat Nurtileý TMD uıymyn odan ári damytýǵa baǵyttalǵan birqatar usynysty ortaǵa saldy. Osy turǵyda Qazaqstan bastamalaryn júzege asyrýda Dostastyq boıynsha seriktesterdiń qoldaýy erekshe atalyp ótti.

«Elimizdiń usynysy boıynsha búgingi tańda Volontórler forýmy, Dostastyq jármeńkesi, TMD Akademıalyq astanasy jáne basqa da kóptegen joba birlesken kúsh-jigerdiń arqasynda iske asyrylyp jatyr nemese jaqyn bolashaqta ótkizýge josparlanǵan», – dep málimdedi syrtqy ister mınıstri.

Jeńistiń 80 jyldyǵy qarsańynda TMD elderiniń birqatar qalasyna, sonyń ishinde Astana, Almaty, Qaraǵandy jáne basqa da qalalarǵa «1941-1945 jj. Eńbek dańqy qalasy» qurmetti ataǵyn berý týraly sheshim kelisildi.

Syrtqy ister mınıstrleri keńesiniń kelesi otyrysy 2025 jylǵy qazan aıynda TMD Memleket basshylary samıti qarsańynda Dýshanbe qalasynda ótedi.

Saıasat

28 sáýir 2025

Aqordada Qonaev jáne Alataý qalalaryn damytý máseleleri aıtyldy

Memleket basshysy Almaty oblysynyń ákimi Marat Sultanǵazıevti qabyldady. Qasym-Jomart Toqaevqa Almaty oblysynyń 2025 jyldyń birinshi toqsanyndaǵy áleýmettik-ekonomıkalyq damýy týraly esep berildi. Bul týraly Aqorda habarlaıdy.

Marat Sultanǵazıev ekonomıkanyń negizgi sektorlarynda ósim baıqalatynyn baıandady. Atap aıtqanda, ónerkásiptik óndiris kólemi 507,9 mıllıard teńgeni, aýyl sharýashylyǵy ónimi 97,4 mıllıard teńgeni quraǵan. Shaǵyn jáne orta bıznes sýbektileriniń sany 146,2 myńǵa jetip, 7,7 paıyzǵa artqan.

Prezıdentke jyl basynan beri 12 jańa ónerkásip jobasynyń iske qosylǵany týraly málimet berildi. Onyń ishinde «GALANZ bottlers» óndiris alańynyń keńeıýi, «Bartoǵaı GES-28» jáne Sharyn ózenindegi shaǵyn GES kaskadynyń qurylystary sıaqty aýqymdy jobalar bar. Jalpy, óńirde quny 2,4 trıllıon teńgeni quraıtyn 122 joba júzege asyrylyp jatyr. Nátıjesinde 36 776 jumys orny ashylady.

Memleket basshysyna Qonaev jáne Alataý qalalaryn damytý barysy jóninde aıtyldy. Jańa bas josparǵa sáıkes, oblys ortalyǵynda «Smart Qonaev» qalany basqarýdyń biryńǵaı júıesi engizilýde. Alataý qalasynyń bas josparyna túzetýler jasaý jáne kólik-ınjenerlik ınfraqurylymdy jobalaý jumystary bastaldy.

Oblys ákiminiń aıtýynsha, «Jaıly mektep» ulttyq jobasy aıasynda 17 bilim ordasynyń qurylysy qolǵa alynǵan. Budan bólek, óńirdegi úsh aýysymdy oqý máselesin sheshý úshin memleket-jekemenshik áriptestik negizinde 19 mektep salý josparlanǵan. 2025-2027 jyldary 91 oqý oshaǵynda kúrdeli jóndeý jumystary júrgiziledi.

Memleket basshysy Qonaev jáne Alataý qalalaryn, jalpy Almaty aglomerasıasyn damytýǵa qatysty barlyq belgilengen maqsattardy sapaly ári ýaqtyly oryndaýdyń mańyzyn atap ótti. Prezıdent ındýstrıaldy aımaqtar men Alatau AEA-nyń áleýetin nyǵaıtýǵa, sondaı-aq komýnaldyq jáne eldi mekenderdegi joldardyń qurylysyna basa mán berýdi tapsyrdy.

Saıasat

30 qyrkúıek 2024

Toqaev: Prezıdent – halyq jaldaǵan memlekettik qyzmetker

QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev «Eýrazıa keńistigindegi ornyqty damý jáne qaýipsizdik» konferensıasyna qatysty, dep habarlaıdy Aqorda.

Prezıdent óz sózinde buryn-sońdy bolmaǵan geosaıası turaqsyzdyq jaǵdaıynda dıplomatıa sheshýshi rólge ıe bolǵanyn atap ótti.

– Geosaıasat pen geoekonomıkadaǵy túbegeıli ózgerister, jahandyq deńgeıdegi klımattyq jáne demografıalyq syn-qaterler, pandemıanyń jańa qaýpi, qarýlaný básekesiniń órshı túsýi, tehnologıalyq progres, sonyń ishinde jasandy ıntellektini engizý jaǵdaıynda strategıalyq turaqtylyq pen ornyqty damý máseleleri barshamyz úshin ózekti bola tústi. Budan shyǵatyn qorytyndy anyq: halyqaralyq qoǵamdastyq syndarly dıalogqa tyń serpin berýi úshin kún tártibine oń ózgeris jasaýy qajet. Sondyqtan birtutas eýrazıalyq qaýipsizdik ıdeıasy kóppolárly, ádiletti jáne ornyqty álemdik tártipti qalyptastyrýǵa tujyrymdamalyq negiz bola alady, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Memleket basshysy konferensıa qatysýshylaryna qoǵamdyq ómirdiń barlyq salasynda júzege asyrylyp jatqan Qazaqstandaǵy aýqymdy ózgerister jóninde málimet berdi.

Qasym-Jomart Toqaevtyń pikirinshe, saıası reformalardyń eń basty jańalyǵy – Konstıtýsıada Prezıdent mandatyn 7 jyldyq bir merzimmen shekteý týraly erejeniń bekitilýi.

– Mundaı norma postkeńestik elderdiń, tipti odan tysqary memleketterdiń eshqaısysynda joq. Meniń oıymsha, Prezıdentti bir ret jeti jylǵa saılaý – onyń saılaýaldy baǵdarlamasy men reformalaryn júzege asyrýǵa jetkilikti ýaqyt. Oǵan qosa Prezıdent – halyq jaldaǵan memlekettik qyzmetker. Elimizde Zań men Tártip ústemdik qurýǵa tıis ekenine senimdimin. Tek sonda ǵana reformalardy júzege asyrýǵa, sondaı-aq Qazaqstan ekonomıkasyna ınvestısıa tartýǵa qajetti jaǵdaı jasaı alamyz. Zań men Tártip – Ádiletti Qazaqstannyń negizi. Ádildikke qashan da, qaı jerde de muqtajdyq bar. Bizdiń elde de solaı. Qolǵa alǵan reformalardy iske asyrý qanshalyqty qıyn bolsa da, dittegen maqsatymyzǵa jetpeı qoımaımyz. Ony eshkim toqtatpaq turmaq, baǵytynan jańyldyra almaıdy, – dedi Memleket basshysy.

Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan men Reseı halyqtary arasyndaǵy dostyq baılanystardy nyǵaıtýda bilim salasynyń mańyzy zor ekenin atap ótti. Prezıdenttiń aıtýynsha, qazir Reseıde 60 myńnan astam qazaqstandyq stýdent oqıdy.

– Búginde elimizde Reseıdiń tanymal joǵary oqý oryndarynyń fılıaldary tabysty jumys istep keledi. Qazaqstanda Máskeý memlekettik halyqaralyq qatynastar ınstıtýtynyń fılıalyn ashý josparlanyp otyr, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Plenarlyq otyrysta Reseı Prezıdentiniń kómekshisi Vladımır Medınskıı konferensıa qatysýshylaryna Vladımır Pýtınniń sálemin jetkizdi.

Máskeý memlekettik halyqaralyq qatynastar ınstıtýtynyń rektory Anatolıı Torkýnov oqý ornynyń 80 jyldyǵyna oraı osynaý is-sharany uıymdastyrǵany úshin Qazaqstan tarapyna alǵys aıtty.

– Biz konferensıa taqyrybyn kezdeısoq tańdaǵan joqpyz. Munyń aıasynda ekonomıka jáne qaýipsizdik salasyndaǵy kópjaqty yntymaqtastyqtyń dástúrli máseleleri klımattyq kún tártibindegi jańa syn-qaterlermen, sondaı-aq Eýrazıa keńistiginde energetıka jáne kólik ınfraqurylymyn damytýdyń jaı-japsarymen birge qaraldy, – dedi Anatolıı Torkýnov.

Jıynǵa Qazaqstan men Reseıdiń kórnekti ǵalymdary, dıplomatıalyq qyzmet ardagerleri, memlekettik organdar men mekemelerdiń basshylary, saıasattanýshylar jáne jastar uıymdarynyń ókilderi qatysty.

Jańalyqtar

25 qarasha 2025