Búgin Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Qyrǵyz Respýblıkasyna memlekettik saparmen bardy.
Qazaqstan Prezıdentin «Ala-Archa» rezıdensıasynda saltanatty qarsy alý rásiminen keıin, eki eldiń memlekettik ánurandary shyrqalyp, Qurmet qaraýylynyń bastyǵy memleketter basshylaryna raport berdi. Aqorda baspasóz qyzmetiniń habarlaýynsha, Qasym-Jomart Toqaev pen Sooronbaı Jeenbekov Qurmet qaraýylyn aralap ótip, bir-birine resmı delegasıa múshelerin tanystyrdy. Sodan keıin baýyrlas elderdiń basshylary «Aqsaqaldar» zalynda shaǵyn quramdaǵy kelissózder ótkizgen. Taraptar ekijaqty strategıalyq seriktestik boıynsha, onyń ishinde saıası, saýda-ekonomıkalyq jáne mádenı-gýmanıtarlyq baǵyttaǵy, sondaı-aq, halyqaralyq qurylymdar aıasyndaǵy kóptegen máselelerdi qarastyrdy.
Qasym-Jomart Toqaev Sooronbaı Jeenbekovke qonaqjaılyq kórsetkeni úshin rızashylyq bildirip, onyń qazaq-qyrǵyz yntymaqtastyǵyn nyǵaıtýǵa qosqan jeke úlesin joǵary baǵalady. Qazaqstan Prezıdenti óziniń Bishkekke jasaǵan memlekettik saparyna zor mán beretinin atap ótip, eki baýyrlas halyq arasynda eshqandaı qarama-qaıshylyqtyń joq ekenin aıtty. Al Sooronbaı Jeenbekov bolsa, Qazaqstan Prezıdentiniń sapary eki el qarym-qatynastarynyń damýyna tyń serpin beretinine senim bildirdi. Kezdesý sońynda Qasym-Jomart Toqaev Sooronbaı Jeenbekovti 2020 jyly Qazaqstanǵa saparmen kelýge shaqyrdy.
Shaǵyn quramdaǵy kezdesýden keıin Qasym-Jomart Toqaev pen Sooronbaı Jeenbekov Qazaqstan men Qyrǵyzstannyń Joǵary Memleketaralyq keńesiniń besinshi otyrysyn ótkizdi. Memleket basshysy óz sózinde osyndaı formattaǵy otyrystyń 2014 jyly Qazaqstan astanasynda ótkenine toqtaldy.
– Keńes jumysynyń biraz ýaqyt kidirip qalǵanyna qaramastan, atalǵan jıyn ekijaqty qatynastardyń barlyq baǵyttary boıynsha mańyzdy saıası sheshimder qabyldaýǵa septigin tıgizetin yntymaqtastyqtyń joǵary organy bolyp qala beredi, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Prezıdenttiń aıtýynsha, Qyrǵyzstan Qazaqstan úshin tatý kórshi, odaqtas jáne baýyrlas memleket.
– Bizdi myńdaǵan jyldardan beri jalǵasyp kele jatqan dostyqtyń berik arqaýy biriktiredi. Ata-babalarymyz ǵasyrlar boıy beıbitshilik pen kelisimde ómir súrdi, qıly kezeńderde bir-birine qoldaý kórsetti. Osyndaı dostyq baılanystardyń negizinde biz qazirgi kezeńde de ózara qarym-qatynastarymyzdy tabysty jolǵa qoıa bildik, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Qazaqstan Prezıdenti mańyzdy jetistik retinde osyǵan deıin jasalǵan 180-ge jýyq shart men kelisimderdiń sharttyq-quqyqtyq bazasyna nazar aýdardy.
– Qazaqstannyń ekijaqty qatynastarynyń mundaı jan-jaqty ınstıtýsıonaldyǵy ózge eshbir memleketpen jasalmaǵan, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basshysy kólik-tranzıttik ınfraqurylymy qalyptasqan ortaq shekaranyń bolýy, Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq aıasyndaǵy seriktestigi – eki eldiń ekonomıkalyq baılanystarynyń basymdyǵy dep atap ótti. Osynyń arqasynda Qazaqstan Qyrǵyzstannyń jetekshi saýda seriktesteriniń birine aınalyp, kórshi eldiń syrtqy saýda aınalymynda úshinshi orynǵa berik ornyqty.
– Bizdiń saýda aınalymdarymyzdyń kórsetkishi úshinshi jyl qatarynan óskeni baıqalady. 2015-2018 jyldar aralyǵynda ózara saýda-sattyq kólemi 30 paıyzǵa artyp, 900 mıllıon dollarǵa jetti. Qazaqstan qyrǵyz ekonomıkasyna 1 mıllıard dollardan astam qarjy quıǵan iri ınvestorlardyń biri boldy, – dedi Qazaqstan Prezıdenti.
Sooronbaı Jeenbekov aldaǵy ýaqytta qazaq-qyrǵyz strategıalyq seriktestigi men odaqtastyǵy eki el halyqtarynyń ıgiligi jolynda odan ári nyǵaıa túsetinine senim bildirdi.
2020 JYLY BİSHKEKTE ABAI QUNANBAIULYNA ESKERTKİSH ORNATYLADY
Memleketter basshylary Qazaqstan men Qyrǵyzstan arasyndaǵy baılanystardy qalyptastyrý jáne damytý isindegi Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń eńbegin atap ótti.
Kelissózder barysynda qyrǵyz tarapy 2020 jyly Bishkekte Abaı Qunanbaıulyna eskertkish ornatylatyny týraly sheshim qabyldanǵanyn aıtty.
Kelissózder qorytyndysy boıynsha kelesi qujattarǵa qol qoıyldy:
1. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti men Qyrǵyz Respýblıkasy Prezıdentiniń birlesken deklarasıasy;
2. «Qazaqstan Respýblıkasy men Qyrǵyz Respýblıkasy arasyndaǵy yntymaqtastyqtyń 2020-2022 jyldarǵa arnalǵan keshendi baǵdarlamasy»;
3. Joǵary Memleketaralyq Keńestiń sheshimder jıyntyǵy;
4. Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti men Qyrǵyz Respýblıkasynyń Úkimeti arasyndaǵy kóshi-qon salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly kelisim;
5. Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti men Qyrǵyz Respýblıkasynyń Úkimeti arasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń «Qarasý – avtojol» jáne Qyrǵyz Respýblıkasynyń «Aq tilek – avtojol» ótkizý pýnktteri arasynda jańa kópir salý jáne qazirgi kópirdi qaıta jóndeý jónindegi birlesken is-qımyl týraly kelisim;
6. Qazaqstan Respýblıkasynyń Qarjy mınıstrligi men Qyrǵyz Respýblıkasy Ekonomıkalyq qylmystarǵa qarsy kúres jónindegi memlekettik qyzmeti (qarjy polısıasy) arasyndaǵy ekonomıkalyq jáne qarjylyq qylmystarǵa qarsy kúres salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly kelisim;
7. Qazaqstan Respýblıkasynyń Qorǵanys mınıstrligi men Qyrǵyz Respýblıkasynyń Qarýly Kúshteriniń Bas shtaby arasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Qarýly Kúshteri men Qyrǵyz Respýblıkasynyń Qarýly Kúshteriniń áskerı aerodromdarynda áskerı áýe kemelerin qabyldaý, aerodromdyq-tehnıkalyq qamtamasyz etý jáne kúzetý týraly kelisim;
8. Qazaqstan Respýblıkasynyń Densaýlyq saqtaý mınıstrligi men Qyrǵyz Respýblıkasynyń Densaýlyq saqtaý mınıstrligi arasyndaǵy densaýlyq saqtaý salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly kelisim;
9. Qazaqstan Respýblıkasynyń Saýda jáne ıntegrasıa mınıstrligi men Qyrǵyz Respýblıkasynyń Úkimeti janyndaǵy Ekologıalyq jáne tehnıkalyq qaýipsizdik jónindegi memlekettik ınspeksıasy arasyndaǵy yntymaqtastyq pen ózara túsinistik týraly memorandým;
10. Qazaqstan Respýblıkasy men Qyrǵyz Respýblıkasynyń aýmaǵynda ınvestısıalyq jobalardy ilgeriletý jáne iske asyrý jónindegi birlesken qyzmet týraly kelisim.
Memleket basshysy eki eldiń kópjaqty qurylymdar aıasyndaǵy tabysty yqpaldastyǵyn jáne halyqaralyq kún tártibindegi kóptegen ózekti máseleler jóninde kózqarastardyń ortaq ekenin atap ótti.
TAÝAR AINALYMY JYL SAIYN ARTYP KELEDİ
Qazaqstan men Qyrǵyzstan delegasıalarynyń arasynda ótken kelissózder qorytyndysy boıynsha Qasym-Jomart Toqaev pen Sooronbaı Jeenbekov buqaralyq aqparat quraldary úshin birlesken málimdeme jasady.
Qasym-Jomart Toqaev óziniń Qyrǵyzstanǵa jasaǵan saparynyń erekshe mańyzdylyǵyn atap ótip, elderimizdi ejelden jalǵasyp kele jatqan tyǵyz dostyq baılanystarymyz, tereń tamyrymyz, tilimiz ben mádenıetimiz biriktiretinin aıtty.
Qazaqstan Prezıdenti óz sózinde odaqtastyq ári strategıalyq seriktestik deńgeıine jetken ekijaqty baılanystardy damytýǵa Tuńǵysh Prezıdentimiz – Elbasy Nursultan Nazarbaev pen Sooronbaı Jeenbekovtiń qosqan úlesine toqtaldy.
– Nursultan Nazarbaev pen Sooronbaı Jeenbekov 2017 jyly saıası erik-jiger tanytyp, eki el úshin de mańyzdy sanalatyn memlekettik shekaranyń quqyqtyq mártebesin bekitti. Bul Qazaqstan men Qyrǵyzstannyń búkil álem qoǵamdastyǵyna tatý kórshilik rýhynyń jarqyn úlgisin kórsetti, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Ol Qazaqstannyń Prezıdenti retinde kópjaqty qazaq-qyrǵyz yqpaldastyǵyn damyta berýge nıetti ekenine nazar aýdardy. Onyń aıtýynsha, búgingi kelissózder qorytyndysy boıynsha qol qoıylǵan Birlesken deklarasıa sonyń aıqyn dáleli.
Qasym-Jomart Toqaev kelissózder barysynda saýda-ekonomıkalyq jáne ınvestısıalyq baılanystarǵa basa nazar aýdarylǵanyn málimdedi.
– 2015-2018 jyldary ekijaqty taýar aınalymy 30 paıyzǵa artyp, 900 mıllıon dollarǵa jýyqtady. Sonyń nátıjesinde elimiz Qyrǵyzstannyń jetekshi saýda seriktesine aınaldy jáne Reseı men Qytaıdan keıingi úshinshi oryndy berik ıelenip otyr. Óz kezeginde Ortalyq Azıa elderi ishinde Qyrǵyzstan – Qazaqstannyń ekinshi saýda seriktesi, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Bul rette, Qazaqstan Prezıdenti taýar aınalymyn 1 mıllıard dollarǵa jetkizý mindetine aıryqsha toqtaldy. Kelissózder barysynda kásipkerler turaqty túrde tikeleı baılanys ornata alatyn arnaıy alań qurý bastamasy talqylandy.
– Qazaqstan men Qyrǵyzstannyń óńiraralyq forýmyn ótkizý tájirıbesin engizý osynyń bir mysaly bola alady. Úkimetterge bul usynysty pysyqtaý tapsyryldy, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Qazaqstan Prezıdenti ózara saýda-sattyqtyń shamamen 50 paıyzyn quraıtyn shekara mańy yntymaqtastyǵynyń qarqyndy damyp kele jatqanyn atap ótti.
– Eksport-ımport operasıalaryn qoldap, yntalandyrý úshin Qazaqstan taýarlardy rásimdeý jáne daıyndaý jónindegi logıstıkalyq ortalyq qurýdy usynyp otyr. Bul jobanyń iske asyrylýy elderimizdiń aýmaǵynda ákimshilik rásimderdi jeńildetip, taýarlardy jyljytýǵa aıtarlyqtaı múmkindikter týǵyzady, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Sý jáne energetıka salasyndaǵy másele – kezdesýdiń mańyzdy bóligi. Qazaqstan Prezıdenti Ortalyq Azıadaǵy transshekaralyq ózenderdegi sý resýrstary ortaq baılyǵymyz dep sanaıdy.
Kelissózder barysynda eki el basshylary mádenı-gýmanıtarlyq salany odan ári damytýdyń perspektıvalaryn jeke másele retinde qarastyrdy. Atap aıtqanda, aldaǵy ýaqytta elderimizdiń ózara Mádenı kúnderin uıymdastyrý usynyldy. Sońǵy ret mundaı shara alty jyl buryn ótkizilgen bolatyn.
Qazaqstan Prezıdenti kelissózder qorytyndysy boıynsha qol qoıylǵan ekijaqty qujattarǵa basa mán berip, jalpy sıpaty boıynsha seriktestigimizdi nyǵaıtýǵa tyń serpin beretin Yntymaqtastyqtyń keshendi baǵdarlamasyna erekshe toqtaldy.
TAǴZYM
Memleket basshysy Qyrǵyzstanǵa jasaǵan memlekettik saparynyń mádenı is-sharalar baǵdarlamasy aıasynda Prezıdent Sooronbaı Jeenbekovpen birge qyrǵyz halqynyń kórnekti jazýshysy Shyńǵys Aıtmatovtyń Mýzeı-úıine bardy. Qazaqstan Prezıdenti qalamgerdiń 22 jyl boıy turǵan úıinde ashylǵan mýzeıdegi jádigerlermen tanysty. Jazýshynyń áıelimen jáne balasymen áńgimelesý barysynda Qazaqstan Prezıdenti Sh.Aıtmatovpen 1989 jyly Pekınde tanysqan sátin eske aldy.
Memleket basshysyna Bishkek qalasynda Sh.Aıtmatov atyndaǵy mádenı ortalyq ashylatyny týraly aıtyldy. Ekskýrsıa sońynda Memleket basshysy Qurmetti qonaqtar kitabyna estelik qoltańbasyn qaldyrdy. Sonymen qatar, Qasym-Jomart Toqaev Prezıdent Sooronbaı Jeenbekovpen birge Bishkektegi «Ata beıit» Ulttyq tarıhı-memorıaldyq keshenine barǵanyn da aıta ketken abzal. Memleket basshylary 1916 jylǵy qaıǵyly oqıǵa kezinde qaza bolǵandarǵa ornatylǵan eskertkishke gúl shoǵyn qoıdy. Sodan keıin Qasym-Jomart Toqaev pen Sooronbaı Jeenbekov kórnekti qyrǵyz jazýshysy Shyńǵys Aıtmatovtyń qabirine baryp, rýhyna taǵzym etti.
Sýretter akorda.kz saıtynan alyndy.
