Májilis depýtaty Irına Smırnova Qazaqstanǵa shetel agentterine qatysty zańqajet dep, Úkimet basshysynyń atyna saýal joldady, dep habarlaıdy Ulys.

 Ótken plenarlyq otyrysta biz elimizdegi USAID qyzmetine qatysty depýtattyq saýal joldadyq. USAID tarıhyndaǵy sıaqty, amerıkalyqtardyń ózderi qarjylandyratyn memlekettik BAQ-tyń destrýktıvtiligin taǵy da moıyndaıdy. Olardy ózderi soǵystan keıingi shyndyqta ıdeologıalyq kúres úshin qurylǵan ótkenniń qaldyǵy dep ataıdy, - dedi Irına Smırnova Májilistiń jalpy otyrysynda. 

Halyq qalaýlysynyń málimetinshe, qazir elimizde 200-ge jýyq úkimettik emes uıymdy shetel qarjylandyrady. Onyń 70%-na AQSH qarjy quıady. 

— Bizdiń úkimettik emes uıymdarǵa qarjylyq jáne materıaldyq-tehnıkalyq kómekti kórsetilgen tizimderge kirmeıtin basqa da sheteldik qurylymdar men elshilikter usynady. Qoldaý negizinen BAQ pen sóz bostandyǵy, maqsatty toptardyń quqyqtary men múddelerin qorǵaý, demokratıa men azamattyq qoǵamdy damytý, lıberaldy reformalar, toleranttylyq pen azamattyq belsendilikti arttyrý salasyndaǵy jobalarǵa beriledi, - deıdi ol.

Bıyl Qazaqstan volonterlikti damytýda aıtarlyqtaı jetistikterge qol jetkizdi. Halyqaralyq standarttarǵa beıildiligin rastap, qoǵamdyq mańyzdy mindetterdi sheshýde volonterlerdiń rólin nyǵaıtty. Bul týraly Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi habarlady.

Búgingi tańda elimizde 755 volonterlik uıym, 2 myń bastamashyl top, 275 myń belsendi volonter, onyń ishinde 3,5 myń «Kúmis» volonter belsendi jumys isteıdi.

Azamattardyń volonterlik qozǵalysqa belsendi qatysýy jáne memleket tarapynan bul úshin jaǵdaı jasaýy eldegi volonterliktiń damýyna yqpal etti. Úkimet Qazaqstan Respýblıkasynyń 2024-2026 jyldarǵa arnalǵan volonterlikti damytý men qoldaýdyń jańa Jol kartasyn bekitti.

Ony iske asyrýda áleýmettik jáne medısınalyq volonterlik, ekologıalyq jáne ZOO volonterlik, bilim berý jáne medıa salasyndaǵy volonterlik, tótenshe jaǵdaılar saldaryn joıý salasyndaǵy volonterlik jáne basqa da salalarda salalyq volonterlikti damytýǵa basa nazar aýdaryldy.

Elimizde Ulttyq front-keńse jáne óńirlik 20 volonterlik front-keńsesi óz qyzmetin belsendi júzege asyryp keledi, olar uıymdastyrýshylyq, aqparattyq jáne resýrstyq qoldaý kórsetedi, sondaı-aq eriktiler toptaryna, uıymdarǵa jáne eriktilerge konsýltasıalyq kómek beredi.

2024 jyly 5,6 myńnan astam is-shara uıymdastyryldy. Bir jyl ishinde volonterlik boıynsha biryńǵaı Call-ortalyq qurylyp, oǵan 2095-ten astam ótinish kelip tústi. Biryńǵaı onlaın «Qazvolonteer.kz» platformasy jumys isteıdi, onda 67 myńnan astam erikti tirkelgen.

2024 jyly memlekettik organdar volonterlik qoǵamdastyqpen birlesip 55 jobany iske asyrdy, sondaı-aq volonterlik bastamalardy qoldaý maqsatynda 240 shaǵyn grant berildi. Jobalar aıasynda 42 myńǵa jýyq túrli formattaǵy is-shara ótkizildi. 10 myń volonter salalyq volonterlik boıynsha oqýdan ótti.

Halyqaralyq volonterlik belsendi damyp keledi. Ulttyq volonterler front-keńsesiniń janynda 2023 jyldan bastap Halyqaralyq volonterlik ortalyq jumys isteıdi. Qyrkúıek aıynda 7 Qazaqstandyq volonter BUU qurylymdaryna Túrkıa, Kenıa jáne Taıland sıaqty elderge jumysqa jiberildi.

Osy jyly 3-4 qazanda Astanada AÓSSHK Jastar keńesiniń qoldaýymen volonterler sleti ótti. Slet Azıanyń volonterleri men volonterlik uıymdary úshin eń iri halyqaralyq is-sharalardyń birine aınaldy. Oǵan AÓSSHK-ǵa múshe 14 memleketten (Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Reseı, Shrı-Lanka, Qytaı, Bahreın, Ózbekstan, Ázerbaıjan, Iran, Taıland, Tájikstan, Kýveıt, Úndistan, Katar) 450 adam qatysty.

QR Prezıdenti Q.Toqaevtyń tapsyrmasy boıynsha 2020 jyly Qazaqstannyń damýyna úles qosqan úzdik qazaqstandyq jáne sheteldik eriktilerdi yntalandyrý úshin «Jyl volonteri» halyqaralyq syılyǵy taǵaıyndaldy. 2020-2024 jyldar aralyǵynda Qazaqstan, Reseı, Ózbekstan jáne Qyrǵyzstannan 234 volonter syılyq aldy.

«Igi ister marafony» jobasy iske asyryldy, onyń sheńberinde qazaqstandyqtar 50 myńǵa jýyq adamnyń qatysýymen 7 000 «Igi is» jasady. Joba aıasynda eriktiler 7 000 janýarǵa kómek kórsetti, 3 200 kóshet otyrǵyzyp, 240 tonna qoqys jınaldy. 5 jeltoqsanda 10 nomınasıa boıynsha jobanyń 20 jeńimpazy marapattaldy.

2025 jyly osy baǵyttaǵy jumysty jalǵastyrý sheńberinde volonterlik salasy boıynsha qoldanystaǵy zańnamany jetildirý úshin jańa tásilderdi ázirleý josparlanýda.

Sondaı-aq, halyqaralyq volonterler jylyn ótkizýge daıyndyq aıasynda Qazaqstanda Ulttyq uıymdastyrý komıteti qurylyp, is-sharanynyń josparyn ázirleıdi.

Bas prokýratýrada Memlekettik aıyptaýshylardyń ekinshi respýblıkalyq forýmy ótti, dep habarlaıdy Ulys.

QR Prezıdentiniń kómekshisi E.N.Jıenbaev, Konstıtýsıalyq Sottyń Tóraǵasy E.Á. Azımova jáne Adam quqyqtary jónindegi ýákil A.E.Lastaev quttyqtaý sóz sóıledi.

Jumysqa Joǵarǵy jáne Konstıtýsıalyq sottardyń, Respýblıkalyq advokattar alqasynyń ókilderi, Parlament depýtattary, kórnekti zańger ǵalymdar men óńirlik prokýratýralardyń qyzmetkerleri de qatysty.

Forýmdy asha otyryp, Bas prokýror Berik Asylov Memleket basshysy 2022 jylǵy naýryzda Qazaqstan halqyna joldaýynda Ádiletti Kazaqstandy qalyptastyrýda negizgi qadamdardyń biri bolyp tabylatyn sot tóreligin júzege asyrýǵa azamattyq qatysýdy keńeıtýdi tapsyrǵanyn atap ótti.

Qadaǵalaý vedomstvosynyń basshysy «Búgingi tańda Qylmystyq kodekstiń 40-tan asa baptary alqabıler sotynda qaralatyn aýyr jáne asa aýyr qylmystar quramdaryn qamtıdy. Jalpy, elimizde alqabıler soty ınstıtýty 2007 jyldan beri jumys isteıdi. Oǵan azamattardyń senimi jyl saıyn artyp keledi», - dep atap ótti.

Osy oraıda prokýrorlar men advokattardyń biliktiligin arttyrý máselelerine erekshe nazar aýdarý qajet. Olardyń saýatty jáne belsendi qatysýy taraptardyń jaryspalylyǵyn arttyrýǵa jáne zańdylyqty nyǵaıtýǵa yqpal etýi kerek.

Sonymen qatar Bas prokýror prokýrorlardy kásibı daıarlaýdyń erekshe mańyzdylyǵyn atap ótip, memlekettik aıyptaýshylardy aldyn ala daıyndaý kerektigin basa aıtty.

Sondyqtan ol salalyq qyzmet pen quqyq qorǵaý organdary akademıasyna óz jumysyn tyńdaýshylarǵa sheshendik óner men kópshilik aldynda sóıleý daǵdylaryn úıretýge baǵyttaýdy tapsyrdy.

Forýmda sondaı-aq alqabıler sotyn damytý perspektıvalary, alqabılerdiń jeke derekteriniń qaýipsizdigi men qorǵalýyn qamtamasyz etý, olardyń qylmystyq prosestegi rólin nyǵaıtý jáne taǵy basqa máseleler talqylandy.

Sýdıalar, advokattar, praktık-zańgerler men prokýrorlar alqabıler ınstıtýtyn damytý, qylmystyq prosestegi taraptardyń jaryspalylyǵyn arttyrý máseleleri jáne basqa da ózekti máseleler boıynsha baıandamalar jasady.

Forýmnyń birinshi kúniniń qorytyndysy boıynsha qatysýshylar alqabıler sotyn damytýdyń kóterilgen máselelerin sheshý jáne sotta memlekettik aıyptaý sapasyn arttyrý boıynsha usynymdar ázirledi.