KIM CHEN YN NENİ MEŃZEDİ?

Saıasat

19 jeltoqsan 2018

KIM CHEN YN NENİ MEŃZEDİ?

Sáýir aıynda Kım Chen Yn Panmýnchjomda kópshiliktiń nazaryn aýdarǵan qımyl-áreket jasady. Árıne, bylaı qaraǵanda eshkimge qyzyqsyz dúnıe. Biraq dıplomatıa men saıasatta bul nazardan tys qalmaıdy.

Eki eldiń arasyndaǵy «Panmýnjom deklarasıasy» men «Estelik sóz qaldyrý» rásimine kelgende Kım Chen Yn Ońtústik Koreıalyqtardyń ústelge daıyndap qoıǵan qalamyn qoldanbady. Qasyndaǵy qaryndasy Kım Ó Chjonǵa ıek qaǵyp, óz qalamyn aldy. Al, endi osy Kım Chen Ynnyń qalamnan qandaı sóz týdy?

«Jańa tarıh qazirden bastap. Beıbitshiliktiń dáýiri, tarıhtyń bastalǵan jerinen». Kım Chen Yn 2018 jyl, 27-sáýir.

Dál osy bir jaǵdaı Amerıkamen bolǵan kezdesýde ekinshi ret qaıtalandy. Álem eli taǵy da bir ret Soltústik Koreıa lıderiniń oqys áreketine kýá boldy. Bul joly shynymen de bir jaǵdaıdyń eki ret qaıtalanýy sarapshylardy oılandyrdy. Al onyń ustaǵan qalamy álemdik brend — «Montblanc» bolatyn.

Kım nege ol óz qalamymen jazdy? Birinshi, qaýipsizdik sharasy. Sarapshylardyń pikirinshe, qalamnyń syrtqy qabynda ý bolýy múmkin. Óıtkeni alpaýyttardyń qaýipsizdik jáne barlaý salasynyń adamdaryna senimniń joq ekenin alǵa tartady. Onyń kúzeti Amerıka tarapy ázirlegen qalamdy aldyn-ala tazalyp qoıǵan.

Ekinshi, kósemniń qoltańbasyn alý kózdelýi múmkin. Jalpy, onyń saýsaq izderin zertteý maqsatynda. Bul árıne, dáıeksiz dolbar sekildi kórinedi. Biraq Amerıka sekildi eldiń oıynda ne jatqanyn kim bilipti. Kımdi zertteý úshin barlyq tásilder qoldanylady. Úshinshi, Kım óziniń kim ekenin, osy áreketimen-aq dıplomatıada derbestigin baıqatty deıtinder basym. Olardyń oıynsha, Kım alpaýyttardyń aıtqanyna kónip, aıdaýyna júre qoımaıdy. Tórtinshi, Ońtústik Koreıa men Amerıka «Áskerı Odaqtas elder». Baıqasaq, osy múddeles eki elde de bir áreketti jasaýy tegin emes. Áıtpese, baýyrlas elmen kezdeskende sol eldiń qalamymen jazyp, Amerıkamen kezdeskende nege óz qalamymen jazbady? Besinshi, buqaranyń nazaryn aýdarý úshin jasalǵan áreket degen de pikir kóp. Biraq Kım qoǵamnyń pikirine zárýlerdiń qatarynan emes.

Qoryta kelgende, Kım Chen Yn tarıhty ózgeniń qalamymen jazbady. Ol óz qalamymen tarıhty jaza bildi. Jáı ǵana emes, álemdik saıasattaǵy jańa paraqty jazdy. Onyń áreketi Soltústik Koreıa saıasatynyń táýelsizdigi, dıplomatıasynyń derbestigin baıqatady. Búkil álemge halyqaralyq saıasat pen dıplomatıanyń tarıhyn óz qoldarymen jaza alatyndyqtaryn kórsetip qana qoımaı, Amerıka sekildi elge ıadrolyq qarýmen qarýlanǵan memleket emes ekenin qımylymen tanytyp, batys dese bas shulǵymaıtynyn bildirdi. Syrtqy saıasatta ózine senimdi el ekenin jetkizdi. Qysqasy, bir qımylymen kóp jaǵdaıdy ańǵartty. «Ymdy bilmeıtin, dymdy bilmeıdi» demekshi, dıplomatıalyq Kım Chen Ynnyń ymynan Amerıka kóp nárseni uqqan sekildi.

Kım Chen Ynnyń 2018 jylǵy áreketi kelesi 2019 jyly Seýlge sapary barysynda qaıtalansa tań qalmańyz. Kım Chen Ynnyń osy áreketin álem úshinshi ret tamashalaı ala ma? Bul suraqtyń jaýabyn keler jyldyń enshisine qaldyrmamyz.

Dastan AQASH, shyǵystanýshy-koreıtanýshy, memlekettik jáne basqarý salasy men halyqaralyq qarym-qatynas mamany

RELATED NEWS

Saıasat

12 sáýir 2025

Qazaqstannyń úsh qalasyna erekshe mártebe berilmek

TMD Syrtqy ister mınıstrleri keńesiniń otyrysynda Astana, Almaty, Qaraǵandy «1941-1945 jj. Eńbek dańqy qalasy» qurmetti ataǵyn berý týraly sheshim kelisildi, dep habarlaıdy Bul týraly SİM habarlady.

Kezdesýde Qazaqstan premer-mınıstriniń orynbasary – syrtqy ister mınıstri Murat Nurtileý TMD uıymyn odan ári damytýǵa baǵyttalǵan birqatar usynysty ortaǵa saldy. Osy turǵyda Qazaqstan bastamalaryn júzege asyrýda Dostastyq boıynsha seriktesterdiń qoldaýy erekshe atalyp ótti.

«Elimizdiń usynysy boıynsha búgingi tańda Volontórler forýmy, Dostastyq jármeńkesi, TMD Akademıalyq astanasy jáne basqa da kóptegen joba birlesken kúsh-jigerdiń arqasynda iske asyrylyp jatyr nemese jaqyn bolashaqta ótkizýge josparlanǵan», – dep málimdedi syrtqy ister mınıstri.

Jeńistiń 80 jyldyǵy qarsańynda TMD elderiniń birqatar qalasyna, sonyń ishinde Astana, Almaty, Qaraǵandy jáne basqa da qalalarǵa «1941-1945 jj. Eńbek dańqy qalasy» qurmetti ataǵyn berý týraly sheshim kelisildi.

Syrtqy ister mınıstrleri keńesiniń kelesi otyrysy 2025 jylǵy qazan aıynda TMD Memleket basshylary samıti qarsańynda Dýshanbe qalasynda ótedi.

Saıasat

28 sáýir 2025

Aqordada Qonaev jáne Alataý qalalaryn damytý máseleleri aıtyldy

Memleket basshysy Almaty oblysynyń ákimi Marat Sultanǵazıevti qabyldady. Qasym-Jomart Toqaevqa Almaty oblysynyń 2025 jyldyń birinshi toqsanyndaǵy áleýmettik-ekonomıkalyq damýy týraly esep berildi. Bul týraly Aqorda habarlaıdy.

Marat Sultanǵazıev ekonomıkanyń negizgi sektorlarynda ósim baıqalatynyn baıandady. Atap aıtqanda, ónerkásiptik óndiris kólemi 507,9 mıllıard teńgeni, aýyl sharýashylyǵy ónimi 97,4 mıllıard teńgeni quraǵan. Shaǵyn jáne orta bıznes sýbektileriniń sany 146,2 myńǵa jetip, 7,7 paıyzǵa artqan.

Prezıdentke jyl basynan beri 12 jańa ónerkásip jobasynyń iske qosylǵany týraly málimet berildi. Onyń ishinde «GALANZ bottlers» óndiris alańynyń keńeıýi, «Bartoǵaı GES-28» jáne Sharyn ózenindegi shaǵyn GES kaskadynyń qurylystary sıaqty aýqymdy jobalar bar. Jalpy, óńirde quny 2,4 trıllıon teńgeni quraıtyn 122 joba júzege asyrylyp jatyr. Nátıjesinde 36 776 jumys orny ashylady.

Memleket basshysyna Qonaev jáne Alataý qalalaryn damytý barysy jóninde aıtyldy. Jańa bas josparǵa sáıkes, oblys ortalyǵynda «Smart Qonaev» qalany basqarýdyń biryńǵaı júıesi engizilýde. Alataý qalasynyń bas josparyna túzetýler jasaý jáne kólik-ınjenerlik ınfraqurylymdy jobalaý jumystary bastaldy.

Oblys ákiminiń aıtýynsha, «Jaıly mektep» ulttyq jobasy aıasynda 17 bilim ordasynyń qurylysy qolǵa alynǵan. Budan bólek, óńirdegi úsh aýysymdy oqý máselesin sheshý úshin memleket-jekemenshik áriptestik negizinde 19 mektep salý josparlanǵan. 2025-2027 jyldary 91 oqý oshaǵynda kúrdeli jóndeý jumystary júrgiziledi.

Memleket basshysy Qonaev jáne Alataý qalalaryn, jalpy Almaty aglomerasıasyn damytýǵa qatysty barlyq belgilengen maqsattardy sapaly ári ýaqtyly oryndaýdyń mańyzyn atap ótti. Prezıdent ındýstrıaldy aımaqtar men Alatau AEA-nyń áleýetin nyǵaıtýǵa, sondaı-aq komýnaldyq jáne eldi mekenderdegi joldardyń qurylysyna basa mán berýdi tapsyrdy.

Saıasat

30 qyrkúıek 2024

Toqaev: Prezıdent – halyq jaldaǵan memlekettik qyzmetker

QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev «Eýrazıa keńistigindegi ornyqty damý jáne qaýipsizdik» konferensıasyna qatysty, dep habarlaıdy Aqorda.

Prezıdent óz sózinde buryn-sońdy bolmaǵan geosaıası turaqsyzdyq jaǵdaıynda dıplomatıa sheshýshi rólge ıe bolǵanyn atap ótti.

– Geosaıasat pen geoekonomıkadaǵy túbegeıli ózgerister, jahandyq deńgeıdegi klımattyq jáne demografıalyq syn-qaterler, pandemıanyń jańa qaýpi, qarýlaný básekesiniń órshı túsýi, tehnologıalyq progres, sonyń ishinde jasandy ıntellektini engizý jaǵdaıynda strategıalyq turaqtylyq pen ornyqty damý máseleleri barshamyz úshin ózekti bola tústi. Budan shyǵatyn qorytyndy anyq: halyqaralyq qoǵamdastyq syndarly dıalogqa tyń serpin berýi úshin kún tártibine oń ózgeris jasaýy qajet. Sondyqtan birtutas eýrazıalyq qaýipsizdik ıdeıasy kóppolárly, ádiletti jáne ornyqty álemdik tártipti qalyptastyrýǵa tujyrymdamalyq negiz bola alady, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Memleket basshysy konferensıa qatysýshylaryna qoǵamdyq ómirdiń barlyq salasynda júzege asyrylyp jatqan Qazaqstandaǵy aýqymdy ózgerister jóninde málimet berdi.

Qasym-Jomart Toqaevtyń pikirinshe, saıası reformalardyń eń basty jańalyǵy – Konstıtýsıada Prezıdent mandatyn 7 jyldyq bir merzimmen shekteý týraly erejeniń bekitilýi.

– Mundaı norma postkeńestik elderdiń, tipti odan tysqary memleketterdiń eshqaısysynda joq. Meniń oıymsha, Prezıdentti bir ret jeti jylǵa saılaý – onyń saılaýaldy baǵdarlamasy men reformalaryn júzege asyrýǵa jetkilikti ýaqyt. Oǵan qosa Prezıdent – halyq jaldaǵan memlekettik qyzmetker. Elimizde Zań men Tártip ústemdik qurýǵa tıis ekenine senimdimin. Tek sonda ǵana reformalardy júzege asyrýǵa, sondaı-aq Qazaqstan ekonomıkasyna ınvestısıa tartýǵa qajetti jaǵdaı jasaı alamyz. Zań men Tártip – Ádiletti Qazaqstannyń negizi. Ádildikke qashan da, qaı jerde de muqtajdyq bar. Bizdiń elde de solaı. Qolǵa alǵan reformalardy iske asyrý qanshalyqty qıyn bolsa da, dittegen maqsatymyzǵa jetpeı qoımaımyz. Ony eshkim toqtatpaq turmaq, baǵytynan jańyldyra almaıdy, – dedi Memleket basshysy.

Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan men Reseı halyqtary arasyndaǵy dostyq baılanystardy nyǵaıtýda bilim salasynyń mańyzy zor ekenin atap ótti. Prezıdenttiń aıtýynsha, qazir Reseıde 60 myńnan astam qazaqstandyq stýdent oqıdy.

– Búginde elimizde Reseıdiń tanymal joǵary oqý oryndarynyń fılıaldary tabysty jumys istep keledi. Qazaqstanda Máskeý memlekettik halyqaralyq qatynastar ınstıtýtynyń fılıalyn ashý josparlanyp otyr, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Plenarlyq otyrysta Reseı Prezıdentiniń kómekshisi Vladımır Medınskıı konferensıa qatysýshylaryna Vladımır Pýtınniń sálemin jetkizdi.

Máskeý memlekettik halyqaralyq qatynastar ınstıtýtynyń rektory Anatolıı Torkýnov oqý ornynyń 80 jyldyǵyna oraı osynaý is-sharany uıymdastyrǵany úshin Qazaqstan tarapyna alǵys aıtty.

– Biz konferensıa taqyrybyn kezdeısoq tańdaǵan joqpyz. Munyń aıasynda ekonomıka jáne qaýipsizdik salasyndaǵy kópjaqty yntymaqtastyqtyń dástúrli máseleleri klımattyq kún tártibindegi jańa syn-qaterlermen, sondaı-aq Eýrazıa keńistiginde energetıka jáne kólik ınfraqurylymyn damytýdyń jaı-japsarymen birge qaraldy, – dedi Anatolıı Torkýnov.

Jıynǵa Qazaqstan men Reseıdiń kórnekti ǵalymdary, dıplomatıalyq qyzmet ardagerleri, memlekettik organdar men mekemelerdiń basshylary, saıasattanýshylar jáne jastar uıymdarynyń ókilderi qatysty.

Jańalyqtar

25 qarasha 2025