Ekologtar AES salý máselesin talqylady

Energetıka

05 shilde 2024

Ekologtar AES salý máselesin talqylady

Qaraǵandy qalasynda Qazaqstanda atom elektr stansıasyn (AES) salý máselesi boıynsha jarıa talqylaý ótti, dep habarlaıdy Ulys.

Qoǵamdyq talqylaýǵa qala turǵyndary, qoǵam qaıratkerleri men ekologtar qatysty.

Tyńdaý aıasynda Energetıka mınıstrliginiń, «Qazaqstandyq atom elektr stansıalary» JSHS, Ulttyq ıadrolyq ortalyq jáne Iadrolyq fızıka ınstıtýtynyń ókilderi sóz sóılep, AES salýdyń artyqshylyqtary, qazirgi atom stansıalarynyń qaýipsizdigi, jumys prınsıpteri jáne AES-tiń qorshaǵan ortaǵa jáne adam densaýlyǵyna áser etý deńgeıi týraly aıtyp berdi.

QR EM Atom energetıkasy jáne ónerkásip departamenti dırektorynyń orynbasary Gúlmıra Mýrsalova óz sózinde Qazaqstanda AES salý eldiń energetıkalyq qaýipsizdigin qamtamasyz etý úshin strategıalyq mańyzdy sheshim bolyp tabylatynyn atap ótti.

Onyń aıtýynsha, Memleket basshysy 2019 jyly atom elektr stansıasyn salý máselesin kótergen. Bes jyl buryn Prezıdent óz sózinde bul máseleni halyqpen mindetti túrde talqylaıtynymyzdy aıtty. Máseleniń erekshe mańyzdylyǵyn túsine otyryp, memleket talqylaý prosesin uıymdastyrdy.

«AES kómirsýtek resýrstary men energıany syrttan tutynýdy azaıtatyn turaqty jáne senimdi energıa kózi bolyp tabylady. Energıa tutynýdyń artýy jáne tómen kómirtekti ekonomıkaǵa kóshý qajettiligi jaǵdaıynda atom energetıkasy ońtaıly sheshim bolyp tabylady. AES kómirqyshqyl gazyn jáne basqa parnıktik gazdardy is júzinde shyǵarmaıdy, bul onyń ekologıalyq taza joba ekenin kórsetedi», - dedi G. Mýrsalova.

«Qazaqstandyq atom elektr stansıalary» JSHS Bas dırektory Tımýr Jantıkınniń aıtýynsha, Qazaqstanda AES ornalastyrý aýdanyn tańdaý boıynsha zertteýler júrgizildi, olardyń nátıjeleri AEHA-men baǵalandy. AEHA qorytyndysynda AES-ti Balqash kóline jaqyn ornalastyrýǵa kedergi keltiretin faktorlar joq ekendigi atap ótildi.

«QR Ulttyq ıadrolyq ortalyǵy» RMK bas dırektory Erlan Batyrbekov zamanaýı reaktorlardyń qaýipsizdigi týraly aıtyp berdi. Ol atom salasynyń ulttyq kásiporyndarynyń biliktiliginiń joǵary deńgeıin jáne qolda bar kadrlyq áleýetin atap ótti. QR Ulttyq ıadrolyq ortalyǵy qoldanystaǵy jáne perspektıvaly ıadrolyq reaktorlardyń qaýipsizdigin negizdeý úshin atom energetıkasynyń jetekshi jetkizýshilerimen birlesip zertteýler júrgizedi. Zertteý nátıjeleri álemde jumys istep turǵan AES-terde qoldaý tapty -dep túsindirdi E. Batyrbekov.

Kezdesýdi qorytyndylaı kele, qatysýshylar AES salý jobasy týraly jurtshylyqty odan ári habardar etýdiń jáne Qazaqstanda atom energetıkasyn damytýǵa baılanysty máselelerdi talqylaýǵa azamattardy belsendi tartýdyń mańyzdylyǵyn atap ótti.

Esterińizge sala keteıik, Memleket basshysy Qazaqstanda AES salý máselesi boıynsha jalpyulttyq referendým ótkizýge bastamashy boldy.

Aǵymdaǵy jyldyń maýsym aıynda Qasym-Jomart Toqaev referendým bıyl kúzde ótetinin málimdedi.

RELATED NEWS

Energetıka

29 qyrkúıek 2024

Keseldiń kóbi kómirden kelip jatqanyn qashan túsinip, moıyndaımyz - Damır Aspan

Fransıada 56 AES bar. Bul týraly bloger Damır Aspan jelidegi paraqshasynda jazdy, dep habarlaıdy Ulys.

"Astanadaǵy Qyzylorda oblysy ónimderiniń jármeńkesi qyzyp tur-aý. Sapaly ónimderi de, alar jurt ta, aqyldasatyn dúnıe de kóp eken. Mysaly, Syr óńiriniń sońǵy jyldary elektr energıasyn tutynýdyń ósýi baıqalady. Aımaqta turǵyn úıler, áleýmettik jáne ónerkásiptik nysandardyń kóptep ashylýymen baılanysty árıne. Biraq, jelidegi tok qýatynyń shamamen 20% tómendeýine ákelgeni de bar. Qoldanystaǵy jylý-elektr ortalyqtarymen (tes) salystyrǵanda áldeqaıda artyq bolatyn atom elektr stansıasy máseleni sheshe alar edi. Biraq, biraz jurt aıqyn pikirdi qabyldaǵysy kelmeıdi ǵoı, moıyndamaı. AES-ten bas tartqan Germanıany alǵa tartyp jaǵadan alady)) Ok, jaqsy delik, al basqa elder she? Dál qazir álemniń 40 elinde 200-den astam atom reaktory jumys istep tur. Energıany ýrannan alatyn AQSH, Fransıa, Qytaı, Shveısarıa, Belgıa aqymaq emes shyǵar? Fransıa demekshi, "jerimiz baıtaq, bizdiń elge 5 Fransıa syıady" dep jaıshylyqta keýde soǵatyndar da osy ózderiń emes pe?! Taǵy bir mysal, Óskemen, Temirtaý qalalarynda boldyńyzdar ma osy? Úırenisken halqy bolmasa, syrttan kelgen adamǵa aýasymen tynystaýdyń ózi qıyn. Elimizde osyndaı 10-ǵa jýyq qalanyń aýasy las eken, bul jaqtardaǵy zaýyt-fabrıkalardan shyǵyp jatqan kúkirt oksıdiniń konsentrasıasy óte joǵary. Sonyń kesirinen jergilikti jurt túrli aýrýlarǵa ushyraıdy. Atyraýda da osy jaǵdaı baıqalady. Jas analar she, keler urpaqqa budan keler qaýip joq dep oılaısyz ba? AES áli salynbady, onda bul máseleler qaıdan kelip jatyr, keseldiń kóbi kómirden kelip jatqanyn qashan túsinip, moıyndaımyz? Bul jaǵyn qarastyrdyńyzdar ma? Qysqasy, referendýmǵa baryp durys tańdaý jasańyz, ol 6 qazan kúni, al oǵan deıin kúrish alýǵa jármeńkege kelińiz", - deıdi Damır Aspan.

Energetıka

08 sáýir 2024

Jel jáne sý elektr stansalarynyń ekonomıkalyq jáne ekologıalyq tıimdiligi qandaı

Búginde elimizdiń aýmaǵynda jalpy qýaty 1 409 MVt bolatyn 59 jel elektr stansıasy jumys isteıdi. Olar elimizdiń túrli óńirlerinde, atap aıtqanda Almaty, Aqmola, Jambyl, Túrkistan, Qostanaı, Aqtóbe, Mańǵystaý jáne Jetisý oblystarynda ornalasqan. Jel elektr stansıalarynyń dál osy oblystarda ornalasýy atalǵan aımaqtardaǵy jeldiń úlken áleýetiniń bolýymen baılanysty ekendigi sózsiz.

Energetıka mınıstrligi Jańartylatyn energıa kózderi departamentiniń bas sarapshysy Nurjan Djakanov respýblıka aýmaǵynda salynatyn bir jel elektr stansıasynyń quny kóptegen faktorǵa baılanysty ekendigin aıtady.

«JES qurylysynyń quny ornalasatyn jeri, ınfraqurylymǵa qoljetimdilik, topografıa jáne geologıa, logıstıka syndy kóptegen faktorǵa baılanysty ekendigi túsinikti. Degenmen, álemdik tájirıbege súıener bolsaq, qýattylyǵy 1 MVt bolatyn stansanyń quny ortasha eseppen 1 mıllıon AQSH dollaryn quraıdy. 2023 jyldyń qorytyndysynda elimizdegi barlyq jel elektr stansıasy 3 824,99 mln kVt-saǵ elektr energıasyn óndirdi. Qazaqstandaǵy jańartylatyn energetıka sektory elektr energıasyn óndirýdiń jyl saıynǵy ósimin kórsetip otyr. Jalpy, ótken jyldyń qorytyndysynda jańartylatyn energetıkanyń úlesine elimizde óndirilgen barlyq elektr energıasynyń shamamen 6 paıyzy tıesili bolǵanyn atap ótýge bolady», - dedi ol.

Mınıstrlik bas sarapshysynyń dereginshe, 2018 jyldan bastap jańartylatyn energıa kózderi jobalaryn iske asyrý úshin irikteý aýksıondyq tetik boıynsha ótedi. Sonyń arqasynda JEK jobalaryn irikteý prosesi ashyq ári túsinikti bola tústi. Sondaı-aq sońǵy tutynýshylarǵa tarıfterdiń áserin barynsha azaıtýǵa múmkindik berdi. Osylaısha 2023 jylǵy saýda-sattyq qorytyndysynda JEK jobalary boıynsha eń tómengi baǵa belgilendi. Iaǵnı, 1 kVt/saǵat úshin 10,38 teńgeni qurady.

«2027 jylǵa deıin elektr energıasyn biryńǵaı satyp alýshymen jasalǵan sharttarǵa sáıkes, elimizdiń túrli óńirinde qýaty 470 MVt bolatyn 12 jel elektr stansıasyn iske qosý josparlaǵan. Budan basqa, ótken jylǵy aýksıondyq saýda-sattyq qorytyndysy boıynsha jalpy qýaty 410 MVt bolatyn taǵy 7 JES jobasy irikteldi. Olardyń ishinde qýattylyǵy 1 GVt bolatyn iri jobalardyń birin Jetisý oblysynda, Jońǵar qaqpasynda salý kózdelgen. Qazirgi ýaqytta elektr stansıasy salynatyn alańynda jel ólsheý jumystary júrgizilip jatyr. Qurylystyń bastalýy 2025 jylǵa, al 1-kezeńdi iske qosý 2029 jylǵa josparlanǵan. Tolyq paıdalanýǵa berý merzimi - 2030 jyl», - dedi Nurjan Djakanov.

Sonymen qatar ol elimizdiń aýmaǵynda jumys istep turǵan sý elektr stansıalaryna qatysty málimettermen de bólisti.

«Qazirgi ýaqytta elimizde jalpy qýaty 269,605 MVt bolatyn 39 shaǵyn elektr stansıasy jumys isteıdi. Olar negizinen Almaty, Túrkistan oblystarynda jáne Jetisý oblysynda ornalasqan. 2023 jyldyń qorytyndysy boıynsha atalǵan gıdroelektrostansıalar 993,87 mln kVt/saǵat óndirdi», - dedi bas sarapshy.

Onyń aıtýynsha, 2023 jyldyń qorytyndysynda qýattylyǵy 257 MVt bolatyn 26 GES iriktelip alyndy. Bul stansıalar 2028-2029 jyldary paıdalanýǵa berilmek. Jalpy, elimizde gıdroelektrostansıalar úshin shekti aýksıondyq baǵa 1 kVt/saǵat úshin 41,23 teńgeni quraıdy.

«Jel jáne sý elektr stansıalarynyń, jalpy jańartylatyn energetıka sektorynyń birqatar artyqshylyǵy bar. Onyń ishinde ekologıalyq jáne ekonomıkalyq ta. Máselen, JEK negizindegi elektr stansıalary parnıktik gazdar shyǵaryndylaryn nemese elektr energıasyn óndirýmen baılanysty basqa lastaýshy zattardy shyǵarmaıdy. Bul aıtarlyqtaı ekologıalyq áser beredi. Sonymen qatar, qurylys pen ornatýdan keıin elektr stansıalarynyń operasıalyq shyǵyndary tómen bolady. Jańa jumys oryndaryn ashýǵa septigin tıgizedi. Munan bólek, or ornalasqan aımaqtarǵa ınvestısıa da tartady», - dedi Nurjan Djakanov.

Foto: yandex.kz

Energetıka

27 jeltoqsan 2024

AES qurylysy: Qytaı tarapymen kelissózder júrgizilýde

QR prezıdentiniń keńesshisi – baspasóz hatshysy Berik Ýálı Egemen Qazaqstan gazetinde jarıalanǵan maqalasynda elimizde salynatyn AES qurylysy týraly aıtty, dep habarlaıdy Ulys.

Prezıdent AES qurylysyna baılanysty «Bul Táýelsiz Qazaqstannyń búkil tarıhyndaǵy eń iri jobaǵa aınalady. Atom elektr stansasyn salý – uzaqmerzimdi joba. Atalǵan bastama elimizdiń ornyqty damýyn onjyldyqtarǵa ilgeriletedi, sondaı-aq ınjenerler shoǵyry men ártúrli beıindegi mamandar legin daıarlaýǵa jaǵdaı jasaıdy. Demek onyń paıdasyn qazirgi jastarymyz ben bolashaq urpaq kóredi», dep atap ótken bolatyn.

Referendýmnan keıin Qasym-Jomart Toqaev Fransıa Respýblıkasyna memlekettik sapary aıasynda osy eldiń prezıdenti Emmanúel Makronmen jáne Qazaqstanǵa memlekettik saparmen kelgen Reseı prezıdenti Vladımır Pýtınmen AES qurylysy týraly pikir almasty. Qazirgi ýaqytta Qytaı tarapymen osy baǵytta kelissózder júrgizilip jatyr. Iaǵnı birneshe jylǵa sozylatyn megajobany júzege asyrý atom ónerkásibinde mol tájirıbesi bar iri kompanıalardan quralǵan halyqaralyq konsorsıýmǵa júkteledi.

Jýyrda memleket basshysy Energetıka mınıstri Almasadam Sátqalıevti qabyldap, elimizde salynatyn atom elektr stansasynyń qurylysyn jedeldetýdi tapsyrdy.

Jańalyqtar

05 aqpan 2025