Búgin 19-mamyr baýyrlas Túrik Elinde Atatúrikti eske alý, jastar jáne sport merekesi. Dál búgin sondaı-aq Túrkıadaǵy Mustafa Kemal Atatúrik bastaǵan ult-azattyq kúrestiń bastalýyna 100 jyl toldy. Táýelsizdik úshin ulttyq qozǵalysta jastar basym bolǵandyqtan 1938 jyldyń 20 maýsymy kúni 19 mamyrdy Jastar jáne sport kúni retinde belgileý týraly zań qabyldandy.
Osy tarıhı dataǵa oraı QazAqparat halyqaralyq agenttigine Túrkıanyń Qazaqstandaǵy Tótenshe jáne ókiletti elshisi Nevzat Ýıanyktyń osy tarıhı oqıǵaǵa qatysty sondaı-aq Alashtyń aqıyq aqyny Maǵjan Jumabaevtyń jyryna qatysty pikiri shyqty.
Onda bylaı delingen: «Qazaqtyń qaısar rýhty aqyny Maǵjan Jumabaev «Alystaǵy baýyryma» atty tarıhı óleńin HH ǵasyrdyń basyndaǵy Túrkıanyń taǵdyryna alańdap jazǵan. Búgin Túrkıadaǵy Mustafa Kemal Atatúrik bastaǵan ult-azattyq kúrestiń bastalýyna 100 jyl toldy. 1919 jyldyń 19 mamyrynda Mustafa Kemal Samsýnǵa ınspektor retinde attanyp, sol jyldyń jazynda-aq Odaqtas elderdiń basqynshylyǵyna qarsy túrikterdiń ult-azattyq kóterilisin bastady. Osman ımperıasynyń birinshi dúnıejúzilik soǵysta jeńilis taýyp, Ystambul Antanta odaǵynyń qolyna ótip, kapıtýlásıa sharty boıynsha el armıasy tolyq taratylyp, qarýsyzdanyp jatqan shaq bolatyn bul. Túrik táýelsizdigine qaýip tóngenin jar salyp, Osman armıasy qatarynan ketken Atatúrikti el qoldaǵanymen, Sultan bıligi aıaqtan shalyp, tipti syrtynan ólim jazasyna kesedi. İshtegi kúresten de qaýipti soqqyny soltústik-shyǵysta armándar, batysta grekter udaıy qaıtalap jatty. Antanta úshtiginiń kapıtýlásıa shartyn jeleý etip tizege salýy da jańa baǵytqa bet burǵan túrik jurtyna aýyr tıdi. Osyndaı qıyn-qystaý shaqta rýhty aqyn Maǵjan Jumabaev «Alystaǵy baýyryma» atty óleń jazdy. Jaýlary jan-jaqtan antalaǵan túrik jurtynyń taǵdyryna alańdap jazylǵan bul tarıhı óleń baýyrlas eki eldiń dostyq uranyna aınalǵan. Bul týraly Túrkıanyń Qazaqstandaǵy Tótenshe jáne ókiletti elshisi Nevzat Ýıanyk Elordadaǵy Ulttyq akademıalyq kitaphanada ótken sharada aıtqan. «Tamyry men tarıhy bir baýyrlarymyzdyń da sol kezdegi halqymyzdyń qandy shaıqastaryn, onyń aýyr sharttary men táýelsizdik ańsaryn júrekterimen sezine bilgen. Qazaqtyń dara aqyny Maǵjan Jumabaevtyń «Alystaǵy baýyryma» atty óleń shýmaqtarynda baýyrlarymyzdyń bizge degen janashyrlyq sezimderi kórinis tapqan edi» - dedi Túrkıa elshisi. Baýyrlas túrik jurty úshin aıtýly sanalatyn tarıhı kúnge oraı QazAqparat tegeýirindi aqynnyń dostyq uranyna aınalǵan óleńin usynǵan.
Alystaǵy baýyryma
Alysta aýyr azap shekken baýyrym,
Qýarǵan báısheshekteı kepken baýyrym,
Qamaǵan qalyń jaýdyń ortasynda
Kól qylyp kózdiń jasyn tókken baýyrym.
Aldyńda aýyr qaıǵy jatqan baýyrym,
Ómiri japa shekken jattan baýyrym.
Túksıgen júregi tas jaýyz jandar,
Tirideı teriń tonap jatqan baýyrym.
Apyrmaı, emes pe edi altyn Altaı –
Anamyz bizdi tapqan asaý taıdaı!
Baýyrynda júrmep pe edik salyp oınaq,
Júzimiz emes pe edi jarqyn aıdaı!
Alaly altyn saqa atyspap pa ek,
Tebisip bir tósekte jatyspap pa ek.
Altaıdaı anamyzdyń aq sútinen
Birge emip, birge dámin tatyspap pa ek.
Turmap pa edi, biz úshin móldir bulaq
Syldyrap, sylq-sylq kúlip, taýdan qulap.
Daıar bop ushqan qustaı soqqan quıyn,
Tilegen bir-bir tulpar beıne pyraq!
Altaıdyń altyn Kúni erkeletip,
Kelgende jolbarys bop, jańa erjetip,
Aq teńiz, Qara teńiz ar jaǵyna,
Baýyrym, meni tastap qaldyń ketip.
Men qaldym - jas balapan qanat qaqpaı,
Usham dep umtylsam da damyl tappaı.
Jón silter, jol kórseter jan bolmady,
Jaýyz jaý qoısyn ba endi meni atpaı.
Qorǵasyn jas júrekke oǵy batty,
Kúnásiz taza qanym sýdaı aqty.
Qansyrap, álim quryp esten tandym,
Qarańǵy abaqtyǵa berik japty.
Kórmeımin keshe júrgen qyr-saıdy da,
Kúndiz - Kún, túnde - kúmis nurly Aıdy da.
Ardaqtap, shyn jibekteı araıǵa orap
Ósirgen altyn anam - Altaıdy da.
Apyrm-aı, aıryldyq pa qalyń toptan,
Shabylyp qaıtpaıtuǵyn jaýǵan oqtan.
Túriktiń jolbarystaı júreginen
Shynymen qorqaq qul bop jaýdan buqqan.
Sharq uryp, erikke umtylǵan Túrik jany,
Shynymen aýyrdy ma bitip hali?!
Ot sónip júrektegi, qurǵady ma
Qaınaǵan tamyrdaǵy ata qany?!
Baýyrym, sen o jaqta, men bu jaqta,
Qaıǵydan qan jutamyz.
Bizdiń atqa Laıyq pa qul bop turý?
Kel, ketelik Altaıǵa, ata mıras, altyn taqqa!
Sýret QHA saıtynan alyndy.