Aral teńiziniń qurǵaǵan tabanyna 1,1 mln gektar sekseýil egý kezeń-kezeńimen júzege asyrylýda. Bul týraly Ulys Qyzylorda oblysynyń ákimdigine silteme jasap habarlaıdy.
«Taza Qazaqstan» respýblıkalyq aksıasy aıasynda Syr óńirinde «Taza Qazaqstan – taza aımaq» ekologıalyq naýqany bastaý aldy.
Búgin oblys ákimi Nurlybek Nálibaevtyń ekologıalyq naýqanǵa aımaq jurtshylyǵyn belsene qatysýǵa shaqyrǵan úndeýi jarıalandy.
Aksıanyń negizgi maqsaty – qorshaǵan ortaǵa jáne ortaq ıgilikterdiń barlyǵyna uqypty qaraý týraly túsinik qalyptastyrý, azamattyq jaýapkershilikti arttyryp, qoǵamda ekologıalyq mádenıetti nyǵaıtý.
Aksıa 5 kezeńnen turady:
1. «Taza ólke» aptalyǵy (6-13 sáýir);
2. «Kıeli meken» aptalyǵy (14-20 sáýir);
3. «Jasyl aımaq» aptalyǵy (21-27 sáýir);
4. «Ónegeli urpaq» aptalyǵy (28 sáýir - 4 mamyr);
5. «Móldir bulaq» aptalyǵy (5-11 mamyr) atty taqyryptyq baǵyttarda uıymdastyrylady.
Qazaqylyqtyń qaımaǵy buzylmaǵan, tatý tirlik pen bereke-birliktiń besigi – Syr óńirindegi aksıa aıasynda 6-13 sáýir aralyǵynda:
«Meniń týǵan ólkem» taqyrybynda oblys kólemindegi eldi mekenderde, mekemeler men kásiporyndar aýmaqtarynda jappaı tazalyq sharalary;
«Tabıǵatqa qurmet otbasynan bastalady» atty turǵyndardyń óz aýlalaryn, kóshelerin, kóshe boıynda ornalasqan aryqtardy tazalaý «Jasyl jelek» jalpyhalyqtyq chellendji;
«Aýlasy tazanyń - aýasy taza!» jáne «Kóshesi tazanyń - kóńili taza!» taqyryptarynda eriktilerdiń, eko belsendilerdiń jáne turǵyndardyń qatysýymen tazalyq aksıalary;
«Jastar taza ólke úshin» taqyrybynda jastar arasynda tazalyq chelendji;
«Taza Olke - Taza El» senbilik uıymdastyrý «Gúldengen ólkem» eldi mekenderdi, kósheler men saıabaqtardy kógaldandyrý men tazartýǵa úles qosqan azamattardy marapattaý sharasy uıymdastyrylady.
14-20 sáýir aralyǵyndaǵy «Kıeli meken» aptalyǵynda «Syr eli - tarıhı qalalar mekeni» oblys aýmaǵyndaǵy barlyq tarıhı-mádenı eskertkishter, oblystyq tarıhı-ólketaný mýzeıi aýmaqtaryn abattandyrý;
«Qorqyt ata» memorıaldy kesheni, «Maral ıshan», «Qalqaı ıshan» keseneleri jáne aýdan aýmaǵynda ornalasqan tarıhı-mádenı eskertkishter men mýzeıler aýmaǵyn abattandyrý;
«Buqarbaı batyr», «Túmen áýlıe» keseneleri jáne aýdan aýmaǵynda ornalasqan tarıhı-mádenı eskertkishter men mýzeıler aýmaǵyn abattandyrý;
«Asanas», «Qyshqala» qalashyqtary, «Qaljan ahýn» meshit-medresesi jáne aýdan aýmaǵynda ornalasqan tarıhımádenı eskertkishter men mýzeıler aýmaǵyn abattandyrý;
«Oqshy ata» kesenesi jáne aýdan aýmaǵynda ornalasqan tarıhı mádenı eskertkishter men mýzeıler aýmaǵyn abattandyrý;
«Qorasan ata» kesenesi, «Syǵanaq» qalashyǵy jáne aýdan aýmaǵynda ornalasqan tarıhı-mádenı eskertkishter men mýzeıler aýmaǵyn abattandyrý;
«Begim ana» munarasy, «Kerderi» kesenesi jáne aýdan aýmaǵynda ornalasqan tarıhı-mádenı eskertkishter men mýzeıler aýmaǵyn abattandyrý;
«Janqoja batyr» kesenesi, «Jankent» qalashyǵy jáne aýdan aýmaǵynda ornalasqan tarıhı-mádenı eskertkishter men mýzeıler aýmaǵy abattandyrylady.
21-27 sáýir aralyǵyndaǵy «Jasyl aımaq» aptalyǵynda «Biz taza aimaq ushin» qala, aýdan, eldimekenderde ornalasqan saıabaqtar, skverler, parkter men aleıalar aýmaǵyn abattandyrý, «Kóktemgi kóshet!» aǵash otyrǵyzý aksıasy uıymdastyrylady.
28 sáýir men 4 mamyr aralyǵyndaǵy «Ónegeli urpaq» aptalyǵy aıasynda «Ardagerlerdi ardaqtaıyq» taqyrybynda ardagerler, qarttar úıleriniń aýlalaryn jınaý jáne abattandyrý sharalary, belsendi jastar uıymdarynyń «Janyńda júr jaqsy adam» úndeýimen jalǵyzbasty qarıalardyń úıleri aýlalaryn jınaý, ákteý, syrlaý aksıasy uıymdastyrylady.
5-11 mamyr aralyǵyndaǵy «Móldir bulaq» aptalyǵynda «Bulaq kórseń, kózin ash» sý aıdyndary men arnalarynda jalpyhalyqtyq ekologıalyq aksıasy «Taza jaǵalaý, taza sý aıdyny» taqyrybynda eriktilerdiń, qoǵam belsendileri men turǵyndardyń qatysýymen sý aıdyndary men arnalarynda tazalyq sharalary uıymdastyrylady.
Tazalyq aksıasynyń alǵashqy aptasy «Taza ólke» ataýymen ótýde. Bul kúnderi oblys aımaǵyndaǵy eldi meken turǵyndary, qoǵam belsendileri, uıymdar men kásiporyndardyń qyzmetkerleri qorshaǵan ortany taza ustaýǵa jáne tazartýǵa óz úlesterin qosýda. Búginge deıin qala jáne barlyq aýdandarda 30 myńǵa jýyq aǵash kóshetteri otyrǵyzyldy.
Memleket basshysynyń tapsyrmasymen Aral teńiziniń qurǵaǵan ultanyna 1,1 mln. gektar sekseýil ekpelerin egý kezeń-kezeńimen júzege asyrylýda. Atap aıtqanda, respýblıkalyq jáne oblystyq búdjet esebinen 2021 jyly 101 myń gektar, 2022 jyly 250 myń gektar, 2023 jyly 193,2 myń gektar jerge ıtoormanmelıorasıalyq jumystary júrgizildi.
2024-2025 jyldar aralyǵynda 556,2 myń gektar jerge fıtoormanmelıorasıalyq jumystar júrgizý josparlanýda.
Búgingi kúnge qurǵaǵan ultannyń 51,6 myń gektarǵa 15,3 mln. dana kóshet otyrǵyzyldy.
Bıyl elimiz Halyqaralyq Araldy qutqarý qoryna tóraǵalyq etýde. Teńizdiń kepken tabanyna óskinder egý máselesin aımaq basshysy turaqty baqylaýyna alyp, bul ortaq iske kásipkerlerdi de jumyldyrýda.
Sonymen qatar, Qyzylorda oblysyndaǵy joldardyń sapasyn jaqsartý máseleleri ońtaılandyrylyp, qurylys jumystary da qarqyn alýda.
Bıyl 300 shaqyrymǵa jýyq jol jóndelip, oblystaǵy jaqsy deńgeıdegi jol úlesi 92 paıyzǵa jetpek. Bul 2022 jylmen salystyrǵanda 12 paıyzǵa artyp otyr. Sonyń biri, bıyl aımaq basshysynyń qoldaýymen qaladaǵy uzyndyǵy 3 shaqyrymǵa jýyqtaıtyn Qoja Ahmet Iassaýı kóshesi qaıta jańǵyrtylýda. Jol qurylysy aıaqtalǵan jaǵdaıda bul kóshe 4 jolaqtyǵa aýystyrylyp, tolyǵymen jaryqtandyrylady.
Sondaı-aq, qurylys qarqynyna aınalǵan Qyzylorda qalasynyń Sol jaǵalaýdaǵy jańa avtovokzal ǵımaratynyń alańyn jasyl jelekke aınaldyrý maqsatynda aǵash kóshetteri otyrǵyzylyp, eldi mekenderdi kógaldandyrý jumystary oblystyń barlyq aýdandarynda qarqyndy júrgizilýde.
Aıta keteıik, «Taza Qazaqstan» aksıasy aıasynda oblys turǵyndarynyń qatysýymen shahardy qoqystan tazartý jumystarynyń nátıjesinde, polıgondarǵa 300 tonnaǵa jýyq qoqys shyǵarysa, oblys ortalyǵyndaǵy 30-ǵa jýyq turǵyn úılerdiń qasbetteri jańǵyrtylyp, qala kórkine sáne berýde.
Aıta ketý kerek, ótken jyldan bastap aýyldyq eldi-mekenderdi damytý aıasynda Qyzylorda oblysynda «Úlgili eldi meken» konkýrsy ótkizilip keledi. 2023 jyldyń qorytyndysymen jeńimpaz bolyp tabylǵan 12 eldi mekenge kúndelikti turmysqa eń qajetti degen zamanaýı úlgidegi 29 arnaıy tehnıkalar tabystaldy.
Kórkeıtý-kógaldandyrý jáne sanıtarlyq-tazalyq senbilikteri Qyzylorda oblysynyń barlyq eldi mekenderinde kóktemniń alǵashqy kúni 1 naýryzdan bastaý alyp, turaqty túrde júrýde.
