Valúta baǵamy
  • USD -

    516.9
  • EUR -

    587.5
  • RUB -

    6.23
ARAB-IZRAIL SHIELENİSİ
04 qańtar 2019
ARAB-IZRAIL SHIELENİSİ

2018 jylǵy 14 mamyrda AQSH elshiliginiń Tel-Avıvten Ierýsalımge kóshýine qatysty bastalǵan Gaza sektorymen shekarada palestınalyqtardyń qarsylyq sherýleri qazirgi tańda tikeleı qaqtyǵystarǵa aınaldy. Arab aqparat quraldarynyń habarlaýynsha, osy kúnge deıin Izraıl óziniń birjaqty is-qımyldary arqyly Ierýsalımdegi ıslam jáne hrıstıandardyń kıeli oryndaryna dushpandyq áreketterin jalǵastyrýda. Sonymen qatar, Izraıl Ierýsalımdi evreılendirý, palestınalyqtardyń múlikterin basyp alý, zańsyz qonystaný, beıbit sherýlerdi janyshtaý saıasatymen halyqaralyq quqyq pen ýaǵdalastyqtardyń is júzinde buzýda.

2018 jylǵy 14 mamyrda D.Tramptyń AQSH elshiligin Ierýsalımge kóshirýi palestınalyqtar arasynda úlken narazylyq aksıalaryn týdyryp, shıelenisti odan ári ýshyqtyra tústi. Aqparat quraldarynda «ǵasyr mámilesi» dep tanylǵan D.Tramptyń Palestına boıynsha saıasaty Palestına ǵana emes, kóptegen musylman qoǵamdardyń ashý-yzasynyń artýyna sebep  bolyp otyr.

Onyń ústine 2018 jylǵy 10 qyrkúıekte AQSH «BUU Palestınalyq bosqyndarǵa járdem berý jáne jumyspen qamtý agenttigin»  qarjylandyrýdy toqtatý jáne Palestınany azat etý uıymynyń Vashıngtondaǵy keńsesin jabý týraly sheshimderi palestınalyqtardy búıirden urdy. Bul másele 2018 jylǵy 11 qyrkúıekte Kaır qalasynda ótken Arab memleketteri lıgasy Syrtqy ister mınıstrleri Keńesiniń 150-shi otyrysy barysynda qarastyrylyp, Arab delegasıa basshylary AQSH-tyń birjaqty saıasatyn qatań synǵa aldy.

Bir jaǵynan Izraıl Taıaý Shyǵystaǵy beıbitshilik úderisi boıynsha óz múddelerin qarqyndy júrgizýde. Atap aıtqanda Izraıl Parlamenti «Ulttyq zań» jobasyn bekitti. Buǵan qarsy palestınalyq belsindiler Izraılde turatyn palestınalyqtardy jappaı sherýge shyǵýǵa shaqyrdy.

Halyqaralyq sarapshylardyń kópshiligi Ierýsalımdi Izraıldiń astanasy dep moıyndaýy sıaqty AQSH Úkimetiniń birjaqty áreketteri onyń Taıaý Shyǵys beıbitshilik úderisindegi deldaldyǵyna senimsizdiktiń paıda bolýyna, ıaǵnı palestınalyqtardyń Vashıngtonnyń rólinen kúder úzgenin tilge tıek etýde.

D.Tramp Ákimshiliginiń birjaqty áreketteriniń jıilep ketýine Palestına basshylyǵy qatty narazy. Atap aıtqanda, Palestına Prezıdenti M.Abbas «elshiligin Ierýsalım qalasyna kóshirýine arqyly AQSH Izraıl tarapyna jaqtasýda jáne óziniń tarapsyz deldaldyq rólinen aıryldy» dep jıi málimdeıtin boldy. Osy oraıda, palestınalyq dıplomatıa halyqaralyq qaýymdastyqtyń arasynan kópjaqty deldaldyq tetigin qalyptastyrý maqsatynda óziniń halyqaralyq úgit-nasıhatyn qarqyndy júrgizýde.

Qazirgi tańda palestınalyqtardyń aldynda qarqyndy dıplomatıa arqyly halyqaralyq qaýymdastyqty Izraılge qarsy qysym kórestý úshin jappaı jumyldyrýdan basqa sharasy qalmady. Palestınalyqtar halyqaralyq konferensıa ótkizý, Taıaý Shyǵystaǵy beıbitshilik boıynsha jańa halyqaralyq tetik qurý arqyly Reseı, Qytaı, Japonıa sıaqty basqa da derjavalardy bitimgershilik jumysyna tartý arqyly Vashıngtonǵa beıbitshilik úderisi boıynsha jalǵyz deldal retinde táýeldi bolmaý qajettiligin kesh bolsa da endi túsinip, osyǵan baılanysty qarqyndy jumys bastady. Palestına Reseı, Qytaı jáne Fransıa sıaqty BUU Qaýipsizdik Keńesine turaqty múshelerdi beıbitshilik úderisi boıynsha kóptarapty deldaldyq uıymdastyrýǵa tyrysyp júr.

Izraılden áskerı-strategıalyq turǵydan qalyp qoıǵanymen, Palestına dıplomatıasy sońǵy jyldary halyqaralyq deńgeıde úlken jetistikterge jetip otyr. BUU-da baqylaýshy statýsyn alǵanyn jáne basqa da halyqaralyq uıymdarǵa tolyqqandy múshe bolǵanyn atap ótý qajet. Arab elderi jáne basqa da Palestına halqynyń zańdy quqyǵyn moıyndaıtyn memleketter eldiń halyqaralyq deńgeıde derbes memleket retinde tanylýy boıynsha talpynystarǵa tolyq qoldaý kórsetedi.

Biraz jyldar boıy Izraılmen kelissózderge kedergi bolyp kelgen palestınalyq ishki kelispeýshilikti atap ótken jón. Batys jaǵalaýdy baqylaýynda ustaǵan «Fath» partıasy men Gaza sektoryn basqaryp otyrǵan ıslamshyl «Hamas» partıasy arasyndaǵy qaıshylyq, tipten ózara oq atý palestınalyqtardyń shebin ydyratty. Degenmen, Mysyrdyń deldaldyǵymen eki baqtalas partıalar arasyndaǵy daýlar sheshilip, ýaqytsha úkimet quryldy.

D.Tramptyń beıbitshilik úderisine qatysty saıasaty palestınalyq fraksıalardyń basyn qosa tústi jáne Palestına dıplomatıasynyń qarqyndy jumys isteýine septigin tıgizdi. «Hamas» qozǵalysy lıderleriniń biri S.Ábý Zahrı palestınalyq saıası toptardy Izraılge qarsy birlesýge shaqyrdy. Ol, Izraılmen qaýipsizdik boıynsha úılestirý sharalaryn toqtatyp, Batys jaǵalaýda qarsy kúres shebin qalyptastyrýǵa jáne Gaza sektorynan blokadany tolyq alyp tastaýǵa úgittedi.

Palestına Úkimeti Izraılge qarsy dıplomatıalyq úgitin ári qaraı údete tústi. Rammalla IYU-daǵy áriptesterinen jáne basqa da memleketterden buǵan deıin qabyldanǵan BUU Qaýipsizdik Keńesi qararlaryn iske asyrýdy talap etýde.

Qorytyndylaı kele, aldaǵy ýaqytta palestınalyqtar men ızraıldikter arasynda tikeleı kelissózder ótedi dep boljaý qıyn. «Statýs kvony» paıdalanǵan Izraıl óziniń birjaqty saıasatyn jalǵastyra beretini anyq. Al, Palestına jáne arab dıplomatıasy Taıaý Shyǵys beıbitshilik úderisi boıynsha BUU aıasynda halyqaralyq konferensıa uıymdastyrýǵa jáne burynǵy halyqaralyq kvartetten keńirek deldaldar tobyn qurýǵa tyrysady.

 

 

Meıram MUQYSH, halyqaralyq sarapshy

RELATED NEWS
BURYNǴY PREZIDENT SOTTALDY
25 qańtar 2019
BURYNǴY PREZIDENT SOTTALDY

«Ukrinform» aqparat agenttiginiń habarlaýynsha, Kıev soty Ianýkovıchke "memleketke opasyzdyq jasaý, basqynshylyq soǵysqa kómektesti" degen baptar boıynsha aıyp taǵyp, 13 jylǵa sottady. Negizgi dálelderiniń biri Ianýkovıchtiń Reseı prezıdenti Vladımır Pýtınge Ýkraınaǵa ásker kirgizýdi surap jazǵan haty boldy. Syrttaı úkim kesilgen prezıdent 2014 jyldan beri Reseıde bas saýǵalap júr. Reseıdiń Bas prokýratýrasy ony qaıtarý týraly Ýkraınanyń suraýynan bas tartqan bolatyn.

 

sýret: ukrinform.ru

https://www.ukrinform.ru/rubric-polytics/2626411-anukovic-put-k-izmene-i-kak-s-etim-pokoncit.html

 Mekkede qajylyq  kezinde aptap ystyqtan 500-den asa adam kóz jumdy
19 maýsym 2024
Mekkede qajylyq kezinde aptap ystyqtan 500-den asa adam kóz jumdy

Saýd Arabıasyndaǵy Mekkege qajylyq sapary kezinde aptap ystyqtan júzden asa adam kóz jumdy, dep habarlady DW .  

Kóz jumǵandardyń naqty sany belgisiz, biraq AFP agenttiginiń habarlaýynsha, tek qajylyq kezinde kem degende 550 adam mert bolǵan.

Onyń ishinde 323-i Mysyrdan kelgen. 

Tunis Afrique Presse aqparat agenttiginiń habarlaýynsha, qurbandar arasynda Týnıstiń 35 azamaty bar. 

Iordanıanyń Syrtqy ister mınıstrligi qajylyqqa Iordanıadan barǵandardy jerleýge 41 ruqsat berilgenin habarlady.

Irannyń IRNA aqparat agenttigi 11 ırandyqtyń qaza tapqanyn, taǵy 24-i aýrýhanaǵa jatqyzylǵanyn habarlady. 

Sondaı-aq úsh Senegal azamaty men 144 Indonezıa azamatynyń qaıtys bolǵany aıtyldy. 

Bul adamdardyń kópshiligi qatty aptap ystyqtan qaıtys boldy, dep habarlady týystary áleýmettik jelide.

Nıgerıada sodyrlar 160 adamdy urlap ketti
27 mamyr 2024
Nıgerıada sodyrlar 160 adamdy urlap ketti

Nıgerıanyń ortalyǵyndaǵy Nıger shtatynda sodyrlardyń shabýylynan keminde 10 adam qaza taýyp, taǵy 160 adam urlanǵan, dep habarlaıdy BBC.

«Boko Haram» ıslamshyl tobynan bolýy múmkin qarýly sodyrlar juma kúni keshke Kýchı aýylyna kirdi, dep habarlady jergilikti keńes tóraǵasy Amıný Abdýlhamıd Najýme BBC World Service.

Onyń aıtýynsha, urlanǵandar arasynda negizinen áıelder men balalar, al qaza tapqandar arasynda aýdannyń qaýipsizdigin qamtamasyz etken jergilikti turǵyndar bar.

Málimetke qaraǵanda, sodyrlar aýylǵa motosıklmen kirip, onda eki saǵattan astam ýaqyt ótkizip, osy ýaqyt ishinde ózderine tamaq ázirlep úlgergen.

Osydan keıin olar úı-úıdi tonap, jergilikti turǵyndardy alyp ketken.

Amnesty International quqyq qorǵaý uıymy jappaı urlaýǵa qatty alańdaıtynyn habarlady.

Biz týraly
ulys.kz — aqparattyq, saraptamalyq jáne tanymdyq baǵyttaǵy materıaldardy beredi.
 
Mýltımedıalyq joba zaman talabyna saı jasalǵan. Qazaqstannyń aqparattyq naryǵyn sapaly
kontentpen qamtamasyz etýge úles qosýǵa baǵyttalǵan. Mundaǵy saraptamalyq, tanymdyq
maqalalar san salany qamtıdy. Geostrategıa, geoekonomıka, geosaıasat, halyqaralyq
qatynastar men eldiń ishki-syrtqy saıasaty, ekonomıka, jahanda bolyp jatqan tektonıkalyq
ózgerister men trend taqyryptar ulttyq múdde turǵysynan tereń taldanyp qazaq
oqyrmandaryna jetkiziledi. Ortalyq Azıa men Túrki álemine erekshe kóńil bólinedi.