QR Premer-Mınıstri Oljas Bektenovtiń tóraǵalyǵymen ótken Úkimet otyrysynda Qazaqstandaǵy ınternet pen mobıldi baılanys sapasyn jaqsartý máseleleri qaraldy. Sıfrlyq damý jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstri Jaslan Mádıev, «Qazaqtelekom» AQ tóraǵasy Baǵdat Mýsın, birqatar óńir ákimderi baıandama jasady. Bul týraly Úkimettiń baspasóz qyzmeti habarlady.
Qazaqstan halqyn sapaly baılanyspen qamtamasyz etý úshin ótken jyly «Qoljetimdi ınternet» ulttyq jobasy qabyldandy. Barlyq is-sharalardy oryndaý nátıjesinde 2027 jylǵa qaraı eldi mekender men joldardy baılanys jelilerimen qamtý 100%-ǵa jetedi.
Qazir ınternetti paıdalanatyn el halqynyń úlesi damyǵan elder deńgeıinde tur. 2020 jylǵa qaraǵanda trafıktiń ósýi 61,5%-ǵa, abonentter sany 12,9%-ǵa ósti. Speedtest Ookla derekterine sáıkes, Qazaqstan ortasha ınternet jyldamdyǵymen álemde 66-orynda (43,6 Mbıt/s).
Úkimet otyrysynda aýyldyq eldi mekenderde baılanystyń qoljetimdiligi máselesi qaraldy. Máselen, búginde 6 290 aýyldyń 2 606-na optıkalyq jeli tartyldy, mobıldi ınternet 4 866 eldi meken turǵyndaryna qoljetimdi. Qoldanystaǵy salyq jeńildikteri sheńberinde 2023 jyly 1161 aýyl 4G tehnologıasyna qosylǵan.
Baılanys operatorlarynyń lısenzıalyq mindettemelerine sáıkes 1 076 aýyldy ınternetpen qamtamasyz etý josparlanyp otyr. Ulttyq joba aıasynda MJÁ tetigi arqyly 3010 aýylda optıkalyq baılanys jelisin tartý kózdelip otyr. Jobalar qorytyndysyna sáıkes 2,4 mln adam ınternetke qol jetkizedi dep kútilýde. Barlyq jobalar baılanys operatorlarynan 340 mlrd teńgeden astam kólemde jeke ınvestısıalar tartýdy kózdeıdi.
Respýblıka boıynsha 20 qalada 1 144 5G bazalyq stasa ornatylǵan. Astana, Almaty, Shymkent qalalarynda jáne oblys ortalyqtarynda 5G-di damytý boıynsha jumystardy jalǵasady. Jalpy, 2027 jyldyń sońyna deıin baılanys operatorlarynyń salaǵa salatyn ınvestısıa kólemi 450 mlrd teńgeden asatyn bolady.
Úkimet basshysy jyldam ınternet – sıfrlandyrýdyń negizi, al baılanys qyzmetteriniń kólemin arttyrý ekonomıkalyq ósýdiń mańyzdy aspektileriniń biri ekenin atap ótti. Osy oraıda turǵyndar jyldam, 100 Mbıt/sekýndtan kem bolmaıtyn ınternetpen qamtamasyz etilýi qajettigi, sondaı-aq respýblıkalyq jáne negizgi oblystyq joldarda sapaly uıaly baılanys pen mobıldi ınternettiń mańyzdylyǵy atap ótildi.

Oljas Bektenov elimizdegi baılanys pen ınternettiń sapasyna nazar aýdardy. Tek ótken jyldyń ózinde baılanys sapasyna shamamen 21 myń shaǵym kelip tústi, bıylǵy jylǵy 5 aıda mundaı shaǵymdar sany 11 myńǵa jýyqtaǵan.
Másele tek shalǵaı eldi mekenderde ınternettiń nashar bolýynda ǵana emes, iri qalalarǵa, sondaı-aq shekara mańyndaǵy pýnktterge de áser etedi. Bul máselelerdi kidirissiz sheshý jáne qoldanystaǵy ınfraqurylymdy jańǵyrtý tapsyryldy.
«Operatorlardyń ádetke aınaldyrǵan tarıfter qunyn ulǵaıtý máselesi jeke nazardy talap etedi. Básekelestikti damytý maqsatynda baılanys qyzmetteriniń tarıfterin memlekettik retteý alyp tastalǵany belgili. Básekelestik qana bas retteýshi bolýǵa tıis. Alaıda, ázirge bul baıqalmaı otyr – operatorlardyń barlyǵynda baǵalar shamamen birdeı. Budan basqa, Salyq kodeksiniń sheńberinde operatorlar úshin radıojıilikti spektrge 90% mólsherinde jeńildik kózdelgen. Osy rette operatorlar lısenzıalyq mindettemelerge sáıkes únemdelgen qarajatty baılanys ınfraqurylymyn damytýǵa ınvestısıalaý tıis. Sondyqtan Mınıstrlik monopolıaǵa qarsy organmen birlesip operatorlardyń óz mindettemelerin tolyqqandy oryndaýyn jáne baǵalyq sózbaılasý men tarıfterdiń negizsiz artýyna jol bermeýdi qamtamasyz etýi qajet», — dedi Oljas Bektenov.
Qazaqstanda Kaspıı teńiziniń túbimen jáne elimizdiń Batysynan Shyǵysyna deıin talshyqty-optıkalyq marshrýtty júrgizý boıynsha iri jobalar iske asyrylýda. Otandyq operator – «Qazaqtelekom» AQ. Jobany iske asyrý Eýropa men Azıa arasyndaǵy derekter tranzıtinde respýblıkanyń úlesin ulǵaıtýǵa, sondaı-aq iri Big Tech-kompanıalardy tartýǵa ári usynylatyn kontenttiń deńgeıin arttyrýǵa múmkindik beredi, bul óz kezeginde tutastaı alǵanda, elimizge mýltıplıkatıvti áser etetin bolady.
Oljas Bektenov mundaı mańyzdy jobalardy iske asyrý beıindi mınıstrliktiń erekshe baqylaýynda bolýǵa tıis ekenin atap ótti.
Qazaqstandaǵy ınternet pen baılanys sapasy máselesin qaraý qorytyndysy boıynsha Úkimet basshysy memlekettik organdarǵa birqatar naqty tapsyrmalar berdi:
-
Sıfrlyq damý mınıstrligi óńirlerdiń ákimdikterimen birlesip bastapqy kezeńde úsh aı merzim ishinde oblys ortalyqtary boıynsha «aqtańdaqtardy» anyqtaý boıynsha taldaý júrgizip, mobıldi baılanys qyzmetteriniń sapasyn arttyrý boıynsha naqty is-qımyl josparyn ázirleý qajet. Budan ári azamattardan túsken ótinishterdi eskere otyryp, atalǵan jumysty barlyq eldi mekenderde júrgizý qajet.
-
Baılanys operatorlarynyń lısenzıalyq mindettemelerdi oryndaý máselesin júıege keltirý kerek. Sıfrlyq damý mınıstrligi baılanys operatorlarymen birlesip júktelgen mindettemelerge súıene otyryp, eki aı merzimde jańa 4G bazalyq stansıalaryn ornatý, tirkelgen ınternettiń eski jabdyqtaryn aýystyrý josparyn bekitýi qajet.
-
Sý tasqyny jaǵdaıy kezeńinde birqatar óńirlerde elektrmen jabdyqtaý jáne bazalyq stansıalardyń ajyratylý problemalaryna oraı baılanys úzilgen bolatyn. Sıfrlyq damý mınıstrligi Ulttyq qaýipsizdik komıtetimen birlesip bir aı merzimde tótenshe jaǵdaılar kezeńinde spýtnıktik baılanys júıelerin paıdalaný múmkindigi máselesin qarastyrýy kerek.
