تاياۋدا اتىراۋدا «ادال ادام – ادال ەڭبەك – ادال تابىس» اتتى تاقىرىپپەن ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ءۇشىنشى وتىرىسى وتكەن بولاتىن. وسى قۇرىلتايعا ارنايى قاتىسقان مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ماڭىزدى يدەولوگيالىق تۇجىرىمدارىمىز بەن نەگىزگى باعىتتارىمىز – تاۋەلسىزدىك جانە وتانشىلدىق، بىرلىك جانە ىنتىماق، ادىلدىك جانە جاۋاپكەرشىلىك، زاڭ جانە ءتارتىپ، ەڭبەكقورلىق جانە كاسىبي بىلىكتىلىك، جاسامپازدىق جانە جاڭاشىلدىق ەكەندىگىن جان-جاقتى ايتا كەلە ەلدەگى ءدىن ماسەلەسىنە، مەشىت ماسەلەسىنە دە ايرىقشا توقتالعان بولاتىن.
«ەلگە جاناشىر ىسكەر ازاماتتار بىزدە دە از ەمەس. مۇنداي ازاماتتار قوعامعا قاجەتتى كوپتەگەن جوباعا قارجى سالىپ، يگى ىستەردىڭ باسى-قاسىندا ءجۇر. قايىرىمدىلىق جانە ۆولونتەرلىك باستامالارعا دەمەۋشىلىك جاساپ كەلەدى. مەملەكەت تە وتانشىل ازاماتتاردى وزگەلەرگە ۇلگى ەتىپ، ولارعا قولداۋ كورسەتەدى. ارينە، ايماقتاردا ءوز قارجىسىنا مەشىت سالعان كاسىپكەرلەردىڭ نيەتى ءتۇزۋ، ونى تۇسىنۋگە بولادى. الايدا جاڭا مەكتەپ، جاتاقحانا، اۋرۋحانا، كىتاپحانا، مۇراجاي نەمەسە سپورت سارايىن تۇرعىزۋ الدەقايدا ماڭىزدىراق. مۇنىڭ ساۋابى مول. كەيىنگى ۇرپاق تا وسىنداي يگى ىستەرگە العىس ايتارى انىق»، - دەگەن ەدى پرەزيدەنت.
استاناداعى «اللانىڭ گ ۇلى» اتالىپ كەتكەن ىرىسكەلدى قاجى اتىنداعى مەشىتتىڭ باس يمام نۇرلان يمام بايجىگىت ۇلى دا پرەزيدەنتتىڭ مەشىت سالۋعا قاتىستى پىكىرىن قۇپ كورەتىندىگىن ايتادى.
«مەملەكەت باسشىسى اتىراۋدا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدا دىنگە قاتىستى وتە دۇرىس ماسەلەلەر كوتەرىپ، مەشىت سالۋ ىسىنە قاتىستى ايرىقشا توقتالىپ ءوتتى. ياعني، دىنگە قىزمەت ەتۋ، ۇلتقا قىزمەت ەتۋ تەك مەشىت سالۋمەن عانا شەكتەلمەيدى. جول سالۋ، بالاباقشا سالۋ، مەكتەپ سالۋ دا ۇلتقا قىزمەت سانالادى. مەشىت سالىنعان كەزدە نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق اكتىلەرىنىڭ ءبارى رەتتەلۋى ءتيىس جانە دە ەلىمىزدە ورىندى جۇرگىزىلىپ كەلەدى»، - دەدى نۇرلان يمام.
ەستە بولسا، سول قۇرىلتايدا مەملەكەت باسشىسى يسلام ەلدەرىندە ايگىلى ءدىن قايراتكەرلەرىنىڭ بەيىتى مىندەتتى تۇردە جاپقىشپەن جابىلاتىندىعىن ايتا كەلە ياساۋي كەسەنەسىنە قاتىستى كونە جادىگەرگە نازار اۋدارتقان ەدى.
«ءماديناداعى مۇحاممەد پايعامباردىڭ ءقابىرى دە وسىلاي بۇركەلگەن. بۇل – يسلام وركەنيەتىنىڭ ءداستۇرى. ال قاسيەتتى تۇركىستانداعى ياساۋي قابىرىندە كوپتەن بەرى ارنايى جاپقىش جوق. تالاي زاماننان كەلە جاتقان كونە جاپقىشتى قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىسى ءبىراز جىل بۇرىن باستالىپ، اياقسىز قالعان. مەن قۇزىرلى مەملەكەتتىك ورگانعا وسى قۇندى مۇرانى تەزىرەك ساپالى جوندەۋدەن وتكىزىپ، تاريحي ورنىنا قايتارۋدى تاپسىرامىن»، - دەگەن بولاتىن قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى.
نۇرلان يمام ءدال وسى ماسەلەگە دە ايرىقشا توقتالىپ ءوتتى.
«ءيا، يسلام قوجا احمەت ياساۋي سىندى تاريحي تۇلعالاردىڭ قابىرىندە جاپقىش بولادى. جالپى، جاپقىش تەك تاريحي تۇلعالارعا عانا ەمەس، كەز كەلگەن ادامنىڭ جانازاسىندا جابىلادى. وندا «ءبارىمىز جاراتقاننان كەلگەنبىز»، «ءبارىمىز اللاعا قايتامىز» دەگەن سياقتى ەسكەرتپە، اڭداتپا دۇعالار جازىلادى. مۇنداي جاپقىشتار بار دۇنيە. مەنىڭشە، بۇل جاپقىشتى قىمبات تاستارمەن اسپەتتەپ، ەرەكشە دايىنداسا، وتە قۇندى ءارى دۇرىس بولادى. بارلىق ادامعا، اسىرەسە، مۇسىلمان ەلدەرىنەن كەلەتىن تۇلعالارعا تۇسىنىكتى بولۋى ءۇشىن ول كىسىنىڭ ءومىرىن، ەڭبەكتەرىن ارابي نۇسقادا جازىپ قويعان ءجون. ەرتەرەكتە بابالارىمىزدا كالليگرافيا ونەرى جاقسى دامىعان. سونى قايتا جانداندىرۋىمىز قاجەت»، - دەدى ىرىسكەلدى قاجى اتىنداعى مەشىتتىڭ باس يمامى.
سونىمەن قاتار ول مارال يشان، ىرعىزباي بي، قابانباي، بوگەنباي، رايىمبەك باتىرلار سىندى ەسىمى ەلىمىزگە تانىمال ادامداردىڭ قابىرىندە دە جاپقىش بولۋى تيىستىگىن باسا ايتتى.
«ەلىمىزدە تىيىم سالىنعان «اتا جولى» سىندى ۇيىمدار ءقابىر باسىنا ماتا جاۋىپ كەتە بەرەدى. ءقابىر باسى اقتىققا تولىپ قالادى. شامانيزم ەلەمەنتىن جاساماماۋىمىز كەرەك. جالپى، پرەزيدەنتىمىزدىڭ ايتقان ءسوزىنىڭ استارىندا مۇسىلمان ەكەنىمىزدى كورسەتەتىن ۇلكەن دانالىق جاتىر. سوندىقتان تولىقتاي قولدايمىن»، - دەدى ول.
تاياۋدا اتىراۋدا «ادال ادام – ادال ەڭبەك – ادال تابىس» اتتى تاقىرىپپەن ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ءۇشىنشى وتىرىسى وتكەن بولاتىن. وسى قۇرىلتايعا ارنايى قاتىسقان مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ماڭىزدى يدەولوگيالىق تۇجىرىمدارىمىز بەن نەگىزگى باعىتتارىمىز – تاۋەلسىزدىك جانە وتانشىلدىق، بىرلىك جانە ىنتىماق، ادىلدىك جانە جاۋاپكەرشىلىك، زاڭ جانە ءتارتىپ، ەڭبەكقورلىق جانە كاسىبي بىلىكتىلىك، جاسامپازدىق جانە جاڭاشىلدىق ەكەندىگىن جان-جاقتى ايتا كەلە ەلدەگى ءدىن ماسەلەسىنە، مەشىت ماسەلەسىنە دە ايرىقشا توقتالعان بولاتىن.
«ەلگە جاناشىر ىسكەر ازاماتتار بىزدە دە از ەمەس. مۇنداي ازاماتتار قوعامعا قاجەتتى كوپتەگەن جوباعا قارجى سالىپ، يگى ىستەردىڭ باسى-قاسىندا ءجۇر. قايىرىمدىلىق جانە ۆولونتەرلىك باستامالارعا دەمەۋشىلىك جاساپ كەلەدى. مەملەكەت تە وتانشىل ازاماتتاردى وزگەلەرگە ۇلگى ەتىپ، ولارعا قولداۋ كورسەتەدى. ارينە، ايماقتاردا ءوز قارجىسىنا مەشىت سالعان كاسىپكەرلەردىڭ نيەتى ءتۇزۋ، ونى تۇسىنۋگە بولادى. الايدا جاڭا مەكتەپ، جاتاقحانا، اۋرۋحانا، كىتاپحانا، مۇراجاي نەمەسە سپورت سارايىن تۇرعىزۋ الدەقايدا ماڭىزدىراق. مۇنىڭ ساۋابى مول. كەيىنگى ۇرپاق تا وسىنداي يگى ىستەرگە العىس ايتارى انىق»، - دەگەن ەدى پرەزيدەنت.
استاناداعى «اللانىڭ گ ۇلى» اتالىپ كەتكەن ىرىسكەلدى قاجى اتىنداعى مەشىتتىڭ باس يمام نۇرلان يمام بايجىگىت ۇلى دا پرەزيدەنتتىڭ مەشىت سالۋعا قاتىستى پىكىرىن قۇپ كورەتىندىگىن ايتادى.
«مەملەكەت باسشىسى اتىراۋدا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدا دىنگە قاتىستى وتە دۇرىس ماسەلەلەر كوتەرىپ، مەشىت سالۋ ىسىنە قاتىستى ايرىقشا توقتالىپ ءوتتى. ياعني، دىنگە قىزمەت ەتۋ، ۇلتقا قىزمەت ەتۋ تەك مەشىت سالۋمەن عانا شەكتەلمەيدى. جول سالۋ، بالاباقشا سالۋ، مەكتەپ سالۋ دا ۇلتقا قىزمەت سانالادى. مەشىت سالىنعان كەزدە نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق اكتىلەرىنىڭ ءبارى رەتتەلۋى ءتيىس جانە دە ەلىمىزدە ورىندى جۇرگىزىلىپ كەلەدى»، - دەدى نۇرلان يمام.
ەستە بولسا، سول قۇرىلتايدا مەملەكەت باسشىسى يسلام ەلدەرىندە ايگىلى ءدىن قايراتكەرلەرىنىڭ بەيىتى مىندەتتى تۇردە جاپقىشپەن جابىلاتىندىعىن ايتا كەلە ياساۋي كەسەنەسىنە قاتىستى كونە جادىگەرگە نازار اۋدارتقان ەدى.
«ءماديناداعى مۇحاممەد پايعامباردىڭ ءقابىرى دە وسىلاي بۇركەلگەن. بۇل – يسلام وركەنيەتىنىڭ ءداستۇرى. ال قاسيەتتى تۇركىستانداعى ياساۋي قابىرىندە كوپتەن بەرى ارنايى جاپقىش جوق. تالاي زاماننان كەلە جاتقان كونە جاپقىشتى قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىسى ءبىراز جىل بۇرىن باستالىپ، اياقسىز قالعان. مەن قۇزىرلى مەملەكەتتىك ورگانعا وسى قۇندى مۇرانى تەزىرەك ساپالى جوندەۋدەن وتكىزىپ، تاريحي ورنىنا قايتارۋدى تاپسىرامىن»، - دەگەن بولاتىن قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى.
نۇرلان يمام ءدال وسى ماسەلەگە دە ايرىقشا توقتالىپ ءوتتى.
«ءيا، يسلام قوجا احمەت ياساۋي سىندى تاريحي تۇلعالاردىڭ قابىرىندە جاپقىش بولادى. جالپى، جاپقىش تەك تاريحي تۇلعالارعا عانا ەمەس، كەز كەلگەن ادامنىڭ جانازاسىندا جابىلادى. وندا «ءبارىمىز جاراتقاننان كەلگەنبىز»، «ءبارىمىز اللاعا قايتامىز» دەگەن سياقتى ەسكەرتپە، اڭداتپا دۇعالار جازىلادى. مۇنداي جاپقىشتار بار دۇنيە. مەنىڭشە، بۇل جاپقىشتى قىمبات تاستارمەن اسپەتتەپ، ەرەكشە دايىنداسا، وتە قۇندى ءارى دۇرىس بولادى. بارلىق ادامعا، اسىرەسە، مۇسىلمان ەلدەرىنەن كەلەتىن تۇلعالارعا تۇسىنىكتى بولۋى ءۇشىن ول كىسىنىڭ ءومىرىن، ەڭبەكتەرىن ارابي نۇسقادا جازىپ قويعان ءجون. ەرتەرەكتە بابالارىمىزدا كالليگرافيا ونەرى جاقسى دامىعان. سونى قايتا جانداندىرۋىمىز قاجەت»، - دەدى ىرىسكەلدى قاجى اتىنداعى مەشىتتىڭ باس يمامى.
سونىمەن قاتار ول مارال يشان، ىرعىزباي بي، قابانباي، بوگەنباي، رايىمبەك باتىرلار سىندى ەسىمى ەلىمىزگە تانىمال ادامداردىڭ قابىرىندە دە جاپقىش بولۋى تيىستىگىن باسا ايتتى.
«ەلىمىزدە تىيىم سالىنعان «اتا جولى» سىندى ۇيىمدار ءقابىر باسىنا ماتا جاۋىپ كەتە بەرەدى. ءقابىر باسى اقتىققا تولىپ قالادى. شامانيزم ەلەمەنتىن جاساماماۋىمىز كەرەك. جالپى، پرەزيدەنتىمىزدىڭ ايتقان ءسوزىنىڭ استارىندا مۇسىلمان ەكەنىمىزدى كورسەتەتىن ۇلكەن دانالىق جاتىر. سوندىقتان تولىقتاي قولدايمىن»، - دەدى ول.
قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ سايتىندا بيىلعا ارنالعان قازاقستان ەلدىمەكەندەرىنىڭ رامازان ايىنداعى ورازا جانە ناماز كەستەسى جاريالاندى. ءتورالقا ءماجىلىسى مۇشەلەرىنىڭ ءبىراۋىزدى شەشىمىمەن بيىلعى ءپىتىر ساداقا مولشەرى – 300 تەڭگە بولىپ بەكىتىلدى. ءپىتىر ساداقانى رامازان ايىنىڭ ءبىرىنشى كۇنىنەن ورازا ايت نامازىنا دەيىن بەرۋگە بولادى.
قازاقستاننىڭ وزگە ەلدىمەكەندەرى بويىنشا رامازان كەستەسىن بىلگىڭىز كەلسە تومەندەگى سىلتەمەنى باسىپ، جۇكتەپ الا الاسىز.
قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ رەسمي سايتى 2020 جىلعا ارنالعان رامازان ايىنىڭ ورازا جانە ناماز كەستەسىن جاريالادى.
سونداي-اق، بيىلعى ءپىتىر ساداقا مولشەرى – 370 تەڭگە بولىپ بەكىتىلدى. ورازانىڭ العاشقى كۇنى 2020 جىلدىڭ 24 ءساۋىرى، جۇماعا سايكەس كەلەدى.