Memleket basshysy 2024 jylǵy 2 qyrkúıektegi Qazaqstan halqyna Joldaýynda: «Úkimet joǵary bilim salasyn halyqaralyq bilim berý keńistigimen yqpaldastyryp jatyr. Qazirdiń ózinde elimizde sheteldiń belgili 23 joǵary oqý orny jumys júrgize bastady. Olarǵa meılinshe qoldaý kórsetý kerek. Atap aıtqanda, maman daıarlaýǵa beriletin memlekettik tapsyrysty birtindep kóbeıtken jón», – dep atap ótti.
34 sheteldik joǵary oqý ornymen seriktestik kelisimder jasaldy. Búgingi tańda elimizde Ulybrıtanıa, Italıa, Qytaı, Reseı, AQSH, Fransıa jáne Ońtústik Koreıanyń 23 seriktes joǵary oqý oryndary jumys isteıdi. 2025 jyly taǵy 11 kelisimdi iske asyrý qajet.
Sheteldik seriktestik joǵary oqý oryndarynda qazaqstandyq stýdentterge arnalǵan 2 090 grant oqýǵa memleket bóldi.
Búgingi tańda myńdaǵan stýdent 34 mamandyq boıynsha bilim alady, onyń ishinde pedagogıkalyq, ınjenerlik-tehnıkalyq jáne jasandy ıntellekt sıaqty negizgi baǵyttar bar. Bul maqsattarǵa memlekettik bilim berý granttary (birlesken bilim berý baǵdarlamalary jáne qos dıplom baǵdarlamalary) jáne memlekettiń qoldaýymen olarǵa jaǵdaı jasaý arqyly ınvestorlardyń qarajaty bólinedi.
Sheteldik seriktes JOO-lardy irikteý jekelegen salalardaǵy kadrlyq qajettilikke jáne óńirlerdiń suranystaryna negizdeledi.
Sheteldik jetekshi joǵary oqý oryndarymen yntymaqtastyq atom ónerkásibi, «jasyl» sýtekti ázirleý, Qazaqstanda balamasy joq sý qaýipsizdigin qamtamasyz etý sıaqty asa suranysqa ıe jáne tapshy mamandyqtar boıynsha mamandar daıarlaýǵa baǵyttalǵan.
Memleket basshysynyń tapsyrmasyn oryndaý sheńberinde Q.Jubanov atyndaǵy Aqtóbe óńirlik ýnıversıteti bazasynda munaı ınjenerıasy, elektr energetıkasy jáne kompúterlik ınjenerıa baǵdarlamalary boıynsha brıtandyq Heriot Watt ýnıversıtetiniń fılıaly ashyldy.
Hımıa jáne hımıalyq tehnologıalar salasynda kadrlar daıarlaý úshin M.Dýlatı atyndaǵy Taraz óńirlik ýnıversıteti bazasynda D.I.Mendeleev atyndaǵy Reseı hımıa-tehnologıalyq ýnıversıtetiniń fılıaly ashyldy.
Pedagogıkalyq kadrlardy daıarlaý maqsatynda Ońtústik Qazaqstan pedagogıkalyq ýnıversıteti bazasynda Gazı ýnıversıtetiniń (Túrkıa) fılıaly jumys isteıdi.
Beıjiń til jáne mádenıet ýnıversıtetiniń (QHR) fılıaly Astana halyqaralyq ýnıversıteti bazasynda jumys isteıdi.
Kvıns ýnıversıtetiniń fılıaly (Irlandıa) Narhoz ýnıversıteti bazasynda jumys isteıdi.
2025 jylǵa deıingi joǵary bilim berýdi ınternasıonaldandyrý strategıasy sheńberinde sheteldik azamattarǵa, sonyń ishinde Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary bolyp tabylmaıtyn qazaq dıasporasynyń ókilderine arnalǵan stıpendıalyq baǵdarlama iske qosyldy.
2024-2025 oqý jylynda sheteldik azamattarǵa arnalǵan stıpendıalyq baǵdarlama boıynsha Qazaqstannyń 37 JOO-da 550 bilim alýshy qabyldandy (bakalavrıat - 490, magıstratýra - 50, doktorantýra - 10). Stıpendıalyq baǵdarlama tegin bilim alýdy jáne aı saıynǵy stıpendıany qamtıdy.
Qazaqstanda bilim berý týrızmin damytý
«Bolashaq» halyqaralyq stıpendıasy 30 jyl boıy júzege asyrylyp keledi. Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha «Bolashaq» halyqaralyq stıpendıasy tehnıkalyq, ınjenerlik, medısınalyq jáne pedagogıkalyq baǵyttarǵa qaıta baǵyttaldy.
Osy jyldar ishinde stıpendıa 12 727 qazaqstandyqqa álemniń jetekshi joǵary oqý oryndarynda bilim alýǵa múmkindik berdi, onyń ishinde 55%-y gýmanıtarlyq, 36%-y ınjenerlik-tehnıkalyq, 7%-y medısınalyq, 2%-y mádenıet jáne óner baǵyty boıynsha bilim aldy.
Túlekter álemniń 30-dan astam elinde 400-den astam jetekshi sheteldik joǵary oqý oryndarynda oqydy jáne taǵylymdamadan ótti.
2024 jyly baǵdarlama túlekteri 213 myń medısınalyq ota jasap, 145 myń bilim alýshy men stýdentterdi oqytyp, myńnan astam ǵylymı eńbekterin jarıalady.
2024 jyly JOO kontıngentindegi sheteldik stýdentterdiń úlesi 15%-dy qurady, álemniń 23 elinen 97 ýnıversıtettermen 245 qos dıplom baǵdarlamasy iske asyryldy.
Sheteldik stýdentter sany 93 elden 31 400 adamdy qurady, bul 2023 jylǵy 82 elden 26 800 stýdentke qaraǵanda 4 600 adamǵa kóp.
Qazaqstannyń joǵary oqý oryndaryna oqytýshylyq qyzmetke 1600-den astam sheteldik sarapshy tartyldy.
2024 jylǵy bilim berý baǵdarlamalarynyń nátıjesinde QS World University Rankings 2024 álemniń úzdik ýnıversıtetteriniń halyqaralyq reıtıńine 21 qazaqstandyq JOO kirdi.
«Ýnıversıtet pánderin oqytýdyń mazmuny men ádisin aıtarlyqtaı jańartý qajet. Bolashaq muǵalimder, dárigerler, agronomdar, zańgerler jáne salalyq mamandar jasandy ıntellekt boıynsha bazalyq bilimdi mindetti túrde meńgerýi kerek», – dep atap ótti Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basshysynyń tapsyrmasyn iske asyrý maqsatynda elimizdiń ǵylymı uıymdary men JOO-na halyqaralyq derekqorlarǵa tegin qoljetimdilik qamtamasyz etildi.
Google kompanıasymen birlesip elimizdiń 15 joǵary oqý ornynyń 5000 stýdentine arnalǵan jasandy ıntellekt boıynsha kýrstar iske qosyldy.
Coursera onlaın bilim berý platformasy jobasy aıasynda qazaqstandyq stýdentterge 40 myń lısenzıa bólinip, 93 joǵary oqý ornynan 153 myń sertıfıkat berildi.
Koreıa men Qytaıdyń jetekshi joǵary oqý oryndarymen bilim berý jáne mamandardy birlesip daıarlaý boıynsha ýaǵdalastyqtarǵa qol jetkizildi.
Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha úsh qazaqstandyq JOO bazasynda jasandy ıntellekt mektepteri jumys isteıdi:
- Qorqyt ata atyndaǵy Qyzylorda ýnıversıtetinde Seýl Ulttyq Ǵylym jáne tehnologıalar ýnıversıtetiniń Jasandy ıntellekt jáne ınformatıka mektebi ashyldy.
- Q.I.Sátbaev atyndaǵy Qazaq ulttyq tehnıkalyq zertteý ýnıversıtetinde City University of Hong Kong fılıaly ashyldy.
- D.Serikbaev atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan tehnıkalyq ýnıversıtetinde Lý Ban sheberhanasynyń bazasynda JI boıynsha halyqaralyq zertteý ortalyǵy jáne kólikti basqarýdyń aqyldy tehnologıalar ortalyǵy ashyldy.
Otandyq joǵary oqý oryndarynda Google, NVIDIA, Huawei, Coursera jáne basqa da halyqaralyq tehnologıalyq alpaýyttarynyń tıisti kýrstary engizildi.
Coursera, Google, Nvidia, «Huawei Technologies Kazakhstan» LLP, 01 Edu System, Binance Kazakhstan-men memorandýmdarǵa qol qoıyldy.
AstanaHub tehnoparki bazasynda baǵdarlamada Qazaqstannyń 47 joǵary oqý ornynan 700 oqytýshyny qamtıtyn JI baǵyttary boıynsha JOO oqytýshylaryn oqytýǵa arnalǵan tolyqqandy kýrstar iske qosyldy.
Jasandy ıntellekt (JI) salasynda ýnıversıtetaralyq JI standarty qabyldandy, 20 JOO-men 20 bilim berý baǵdarlamasy ázirlendi.
Qazaq, aǵylshyn, orys tilderinde 148 mıllıard token negizinde KazLLM tildik modeldi oqytý aıaqtaldy.
Model Nazarbayev University, ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti, Shaısultan Shaıahmetov atyndaǵy «Til-Qazyna» Ulttyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵy jáne t.b. komandasynyń qatysýymen ázirlendi.
Ázirleýge 117 sarapshy, onyń ishinde 40-tan astam ǵylym kandıdattary, PhD jáne zertteý ınstıtýttary men joǵary oqý oryndarynyń magıstrleri tartyldy.
Mınıstrlik Memleket basshysyna jasandy ıntellekt, baǵdarlamalaý jáne startap akselerasıasyn oqıtyn 100 myń stýdentti qamtıtyn basym mamandyqtar boıynsha barlyq deńgeıdegi stýdentter arasynda JI salasyndaǵy daǵdylardy jan-jaqty damytýǵa baǵyttalǵan AI-Sana JI boıynsha pılottyq baǵdarlamany usyndy.
