Shetelde oqyǵysy keletin qazaqstandyqtarǵa 2 myńnan asa grant bólindi

Ǵylym-bilim

Foto: gov.kz 17 qańtar 2025

Shetelde oqyǵysy keletin qazaqstandyqtarǵa 2 myńnan asa grant bólindi

Memleket basshysy 2024 jylǵy 2 qyrkúıektegi Qazaqstan halqyna Joldaýynda: «Úkimet joǵary bilim salasyn halyqaralyq bilim berý keńistigimen yqpaldastyryp jatyr. Qazirdiń ózinde elimizde sheteldiń belgili 23 joǵary oqý orny jumys júrgize bastady. Olarǵa meılinshe qoldaý kórsetý kerek. Atap aıtqanda, maman daıarlaýǵa beriletin memlekettik tapsyrysty birtindep kóbeıtken jón», – dep atap ótti.

34 sheteldik joǵary oqý ornymen seriktestik kelisimder jasaldy. Búgingi tańda elimizde Ulybrıtanıa, Italıa, Qytaı, Reseı, AQSH, Fransıa jáne Ońtústik Koreıanyń 23 seriktes joǵary oqý oryndary jumys isteıdi. 2025 jyly taǵy 11 kelisimdi iske asyrý qajet.

Sheteldik seriktestik joǵary oqý oryndarynda qazaqstandyq stýdentterge arnalǵan 2 090 grant oqýǵa memleket bóldi.

Búgingi tańda myńdaǵan stýdent 34 mamandyq boıynsha bilim alady, onyń ishinde pedagogıkalyq, ınjenerlik-tehnıkalyq jáne jasandy ıntellekt sıaqty negizgi baǵyttar bar. Bul maqsattarǵa memlekettik bilim berý granttary (birlesken bilim berý baǵdarlamalary jáne qos dıplom baǵdarlamalary) jáne memlekettiń qoldaýymen olarǵa jaǵdaı jasaý arqyly ınvestorlardyń qarajaty bólinedi.

Sheteldik seriktes JOO-lardy irikteý jekelegen salalardaǵy kadrlyq qajettilikke jáne óńirlerdiń suranystaryna negizdeledi.

Sheteldik jetekshi joǵary oqý oryndarymen yntymaqtastyq atom ónerkásibi, «jasyl» sýtekti ázirleý, Qazaqstanda balamasy joq sý qaýipsizdigin qamtamasyz etý sıaqty asa suranysqa ıe jáne tapshy mamandyqtar boıynsha mamandar daıarlaýǵa baǵyttalǵan.

Memleket basshysynyń tapsyrmasyn oryndaý sheńberinde Q.Jubanov atyndaǵy Aqtóbe óńirlik ýnıversıteti bazasynda munaı ınjenerıasy, elektr energetıkasy jáne kompúterlik ınjenerıa baǵdarlamalary boıynsha brıtandyq Heriot Watt ýnıversıtetiniń fılıaly ashyldy.

Hımıa jáne hımıalyq tehnologıalar salasynda kadrlar daıarlaý úshin M.Dýlatı atyndaǵy Taraz óńirlik ýnıversıteti bazasynda D.I.Mendeleev atyndaǵy Reseı hımıa-tehnologıalyq ýnıversıtetiniń fılıaly ashyldy.

Pedagogıkalyq kadrlardy daıarlaý maqsatynda Ońtústik Qazaqstan pedagogıkalyq ýnıversıteti bazasynda Gazı ýnıversıtetiniń (Túrkıa) fılıaly jumys isteıdi.

Beıjiń til jáne mádenıet ýnıversıtetiniń (QHR) fılıaly Astana halyqaralyq ýnıversıteti bazasynda jumys isteıdi.

Kvıns ýnıversıtetiniń fılıaly (Irlandıa) Narhoz ýnıversıteti bazasynda jumys isteıdi.

2025 jylǵa deıingi joǵary bilim berýdi ınternasıonaldandyrý strategıasy sheńberinde sheteldik azamattarǵa, sonyń ishinde Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary bolyp tabylmaıtyn qazaq dıasporasynyń ókilderine arnalǵan stıpendıalyq baǵdarlama iske qosyldy.

2024-2025 oqý jylynda sheteldik azamattarǵa arnalǵan stıpendıalyq baǵdarlama boıynsha Qazaqstannyń 37 JOO-da 550 bilim alýshy qabyldandy (bakalavrıat - 490, magıstratýra - 50, doktorantýra - 10). Stıpendıalyq baǵdarlama tegin bilim alýdy jáne aı saıynǵy stıpendıany qamtıdy.

Qazaqstanda bilim berý týrızmin damytý

«Bolashaq» halyqaralyq stıpendıasy 30 jyl boıy júzege asyrylyp keledi. Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha «Bolashaq» halyqaralyq stıpendıasy tehnıkalyq, ınjenerlik, medısınalyq jáne pedagogıkalyq baǵyttarǵa qaıta baǵyttaldy.

Osy jyldar ishinde stıpendıa 12 727 qazaqstandyqqa álemniń jetekshi joǵary oqý oryndarynda bilim alýǵa múmkindik berdi, onyń ishinde 55%-y gýmanıtarlyq, 36%-y ınjenerlik-tehnıkalyq, 7%-y medısınalyq, 2%-y mádenıet jáne óner baǵyty boıynsha bilim aldy.

Túlekter álemniń 30-dan astam elinde 400-den astam jetekshi sheteldik joǵary oqý oryndarynda oqydy jáne taǵylymdamadan ótti.

2024 jyly baǵdarlama túlekteri 213 myń medısınalyq ota jasap, 145 myń bilim alýshy men stýdentterdi oqytyp, myńnan astam ǵylymı eńbekterin jarıalady.

2024 jyly JOO kontıngentindegi sheteldik stýdentterdiń úlesi 15%-dy qurady, álemniń 23 elinen 97 ýnıversıtettermen 245 qos dıplom baǵdarlamasy iske asyryldy.

Sheteldik stýdentter sany 93 elden 31 400 adamdy qurady, bul 2023 jylǵy 82 elden 26 800 stýdentke qaraǵanda 4 600 adamǵa kóp.

Qazaqstannyń joǵary oqý oryndaryna oqytýshylyq qyzmetke 1600-den astam sheteldik sarapshy tartyldy.

2024 jylǵy bilim berý baǵdarlamalarynyń nátıjesinde QS World University Rankings 2024 álemniń úzdik ýnıversıtetteriniń halyqaralyq reıtıńine 21 qazaqstandyq JOO kirdi.

«Ýnıversıtet pánderin oqytýdyń mazmuny men ádisin aıtarlyqtaı jańartý qajet. Bolashaq muǵalimder, dárigerler, agronomdar, zańgerler jáne salalyq mamandar jasandy ıntellekt boıynsha bazalyq bilimdi mindetti túrde meńgerýi kerek», – dep atap ótti Qasym-Jomart Toqaev.

Memleket basshysynyń tapsyrmasyn iske asyrý maqsatynda elimizdiń ǵylymı uıymdary men JOO-na halyqaralyq derekqorlarǵa tegin qoljetimdilik qamtamasyz etildi.

Google kompanıasymen birlesip elimizdiń 15 joǵary oqý ornynyń 5000 stýdentine arnalǵan jasandy ıntellekt boıynsha kýrstar iske qosyldy.

Coursera onlaın bilim berý platformasy jobasy aıasynda qazaqstandyq stýdentterge 40 myń lısenzıa bólinip, 93 joǵary oqý ornynan 153 myń sertıfıkat berildi.

Koreıa men Qytaıdyń jetekshi joǵary oqý oryndarymen bilim berý jáne mamandardy birlesip daıarlaý boıynsha ýaǵdalastyqtarǵa qol jetkizildi.

Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha úsh qazaqstandyq JOO bazasynda jasandy ıntellekt mektepteri jumys isteıdi:

Qorqyt ata atyndaǵy Qyzylorda ýnıversıtetinde Seýl Ulttyq Ǵylym jáne tehnologıalar ýnıversıtetiniń Jasandy ıntellekt jáne ınformatıka mektebi ashyldy.
Q.I.Sátbaev atyndaǵy Qazaq ulttyq tehnıkalyq zertteý ýnıversıtetinde City University of Hong Kong fılıaly ashyldy.
D.Serikbaev atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan tehnıkalyq ýnıversıtetinde Lý Ban sheberhanasynyń bazasynda JI boıynsha halyqaralyq zertteý ortalyǵy jáne kólikti basqarýdyń aqyldy tehnologıalar ortalyǵy ashyldy.

Otandyq joǵary oqý oryndarynda Google, NVIDIA, Huawei, Coursera jáne basqa da halyqaralyq tehnologıalyq alpaýyttarynyń tıisti kýrstary engizildi.

Coursera, Google, Nvidia, «Huawei Technologies Kazakhstan» LLP, 01 Edu System, Binance Kazakhstan-men memorandýmdarǵa qol qoıyldy.

AstanaHub tehnoparki bazasynda baǵdarlamada Qazaqstannyń 47 joǵary oqý ornynan 700 oqytýshyny qamtıtyn JI baǵyttary boıynsha JOO oqytýshylaryn oqytýǵa arnalǵan tolyqqandy kýrstar iske qosyldy.

Jasandy ıntellekt (JI) salasynda ýnıversıtetaralyq JI standarty qabyldandy, 20 JOO-men 20 bilim berý baǵdarlamasy ázirlendi.

Qazaq, aǵylshyn, orys tilderinde 148 mıllıard token negizinde KazLLM tildik modeldi oqytý aıaqtaldy.

Model Nazarbayev University, ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti, Shaısultan Shaıahmetov atyndaǵy «Til-Qazyna» Ulttyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵy jáne t.b. komandasynyń qatysýymen ázirlendi.

Ázirleýge 117 sarapshy, onyń ishinde 40-tan astam ǵylym kandıdattary, PhD jáne zertteý ınstıtýttary men joǵary oqý oryndarynyń magıstrleri tartyldy.

Mınıstrlik Memleket basshysyna jasandy ıntellekt, baǵdarlamalaý jáne startap akselerasıasyn oqıtyn 100 myń stýdentti qamtıtyn basym mamandyqtar boıynsha barlyq deńgeıdegi stýdentter arasynda JI salasyndaǵy daǵdylardy jan-jaqty damytýǵa baǵyttalǵan AI-Sana JI boıynsha pılottyq baǵdarlamany usyndy.

RELATED NEWS

Ǵylym-bilim

07 qarasha 2019

Kalıfornıa memlekettik ýnıversıtetiniń profesory, doktor TANAIULY ERTAI

AQSH-QA QALAI BARDYŃYZ?

2003-2005 jyldary Ulanbatyr qalasynda Mońǵolıa ulttyq ýnıversıtetinde qarjy mamany boıynsha oqyp, Úndistan úkimetiniń granty boıynsha 2005 jyly jazda Pýne qalasyna attandym. 2005-2008 jylǵy oqý jyldarynda Úndistannyń Pýne ýnıversıtetinen bilim alyp, ony qarjyger mamandyǵy boıynsha támamdadym. Sonymen elge oralyp, 2009 jyly aqpan aıyna deıin Ulanbatyr qalasyndaǵy Kapıtal bankte Financial Risk analyst mamandyǵy boıynsha qyzmet atqardym. Bul meniń alǵashqy jumys ornym boldy.

2009 jyly AQSH-qa magıstrantýraǵa attandym. Bir qyzyǵy sol, magıstrantýra oqýyn týra bastaı almadym. Óıtkeni meniń Úndistanda bitirgen bakalavr deńgeıdegi dıplomym 3 jyldyq bolyp sanalady eken. Al magıstrlik sharty boıynsha 4 jyldyq joǵary oqý ornyn bitirgen bolýym kerek. Sondyqtan AQSH –ta taǵy bakalavrıatta oqı bastadym. Biraq Pýne jáne Mońǵolıa ulttyq ýnıversıtetinde alǵan sabaq kredıtterdi kórsetip, qujattar ótkizdim. Munda bir jyl bilim alyp, 2009-2010 jyly áleýmettik ǵylymdary (social science) mamandyǵy boıynsha bakalavr bitirdim. Sodan keıin magıstrdi 2010-2012 jyldary ekonomıka salasy boıynsha támamdap, ary qaraı PhD doktor dárejesin alý úshin 2012-2016 aralyǵynda bilimim men biliktiligimdi shyńdadym. Jalpy alǵanda, PhD doktor dárejesin alǵanǵa deıin 13 jyl joǵary bilim jolynda ter tóktim desem bolady.

SİZDİŃ MAMANDYǴYŃYZDYŃ ERKESHELİGİ QANDAI?

«Bilim ınemen qudyq qazǵandaı» degendeı mamandyǵym bilim joly bolǵandyqtan kóp ýaqytym stýdetterge oqıtyn dáristerge daıyndalý men zertteý jumystaryn júrgizýmen ótedi. Qazirgi búkil dúnıe tez ózgeretin jahandaný zamanynda bıznes pen órkenıet áleminde ne bolyp jatqanyn jiti baqylap, bilip otyrý kerek. Soǵan oraı bilim salasynda ashylǵan jańalyqtar men ádistemelik tásilder, jumysta qoldanylatyn jańa kompúterlik baǵdarlamalardy qarastyryp, oqýlyq kitap jáne materıaldardy ózgertip otyrýymyz qajet. Odan tys sońǵy akademıalyq maqalalardy oqyp, bilim júıesinde ne bolyp, qalaı ózgerip jatqanyn baqylap, zertteý jumystaryn da soǵan qaraı sáıkestirip jumystaý kerek. AQSH kóp salalardaǵydaı akademıalyq bilim berý salasynda da alda kele jatqan elderdiń biri. Sondyqtan osy elge dúnıejúzinen bilimdi adamdar kóp kelip, kóptegen ǵylymı jınalys, konferensıalar ótkizip otyrady. Men de jylyna 2-3 ret osyndaı konferensıalarǵa baryp qatysyp turamyn.

QARAPAIYM OQYRMANDARǴA OPERASIALYQ TALDAÝ, MATEMATIKALYQ ÚLGİLEÝ PROFESORY DEGEN DÁREJEŃİZDİ TÚSİNDİRİP BERSEŃİZ? ONYŃ BIZNESTİ JÚRGİZÝDE MAŃYZY QANDAI?

Negizgi taqyrybym – qandaı bir ónimniń dızaın jáne óndiris prosesinen bastap tutynýshyǵa deıingi jolyndaǵy barlyq úderis jáne óndiris kezeńderindegi shyǵysty azaıtyp, tıimdilikti (efficiency) kóbeıtý. Iaǵnı, qysqasha aıtsaq, tutynýshyǵa ónimdi eń arzan, biraq sapaly túrde jetkizip, qamtamasyz etý joldaryn izdestirý. Sol nátıjege jetý úshin matematıkalyq jáne data analıtıkalyq modelderdi shyǵaryp, ony qoldaný bolyp sanalady.

Qazirgi erkin naryqtyq ekonomıkada álemdik básekelestikke túsetin kompanıalarlar úshin onyń mańyzy óte zor.

Men magıstrantýra / MBA / oqytýlaryn qadaǵalaıtyn komısıa múshesi bolǵandyqtan biraz ýaqytymdy soǵan jumsaımyn.

ORTASHA TÁÝLİKTİK JUMYS KÚNİŃİZ QALAI ÓTEDİ?

Kóp ýaqytymdy ýnıversıtette ótkizemin. Dáris oqý, sabaq úıretý, stýdenttermen birge zertteý jumysyn júrgizý degen sıaqty. Onyń syrtynda ýnıversıtette ártúrli jumystar atqaratyn komısıalar bolady. Men magıstrantýra / MBA / oqytýlaryn qadaǵalaıtyn komısıa múshesi bolǵandyqtan biraz ýaqytymdy soǵan jumsaımyn.

EŃ KÓP QOLDANATYN BAǴDARLAMALARYŃYZ QANDAI?

Qazir GitHub-ty kóp qoldanamyn. Sonymen qatar mamandyǵym boıynsha bir salada jumys atqaratyn, biraq basqa joǵary oqý oryndarynda dáris beretin adamdarmen Slack arqyly áleýmettik jelidegi toptar sıaqty baılanys jasaımyn.

JUMYS KEŃSEŃİZDİ SÝRETTEP BERSEŃİZ?

ÝAQYT ÚNEMDEÝDİŃ UTYMDY TÁSİLİ NE?

Men keler aptada isteıtin jumystardy aldymen oılanyp, tizimin jasap alǵan durys dep oılaımyn. Erteńgi kúni sol tizim arqyly jasalǵan jospar boıynsha jumys atqarsańyz, eńbegińiz ónimdi bolmaq. Eger josparyńyz sátti júzege assa, jumysyńyzdy aıaqtaǵan soń lázzatqa bólenesiz.

ATQARYLATYN İSTER TİZİMİN QAIDA BELGİLEP, QALAI JÚRGİZESİZ?

Onlaın kúntizbe men qabyrǵaǵa japsyryp qoıatyn qaǵazdardy qoldanamyn.

JUMYSYŃYZDYŃ OŃ JÁNE KERİ ÁSERLERİ?

Ýnıversıtet keleshek mamandyq jetildiretin orta bolǵandyqtan onyń mańyzy zor. Stýdentterge dáris berý ádistemesin jetildirý úshin kóp ter tógý qajet. Sońǵy kezde jańalyq bolyp enip jatqan bıznestik amal-tásilderdi únemi qadaǵalap, sol arqyly zertteý tásilderi men oqý mazmunyn únemi ózgertip otyrǵan jón. Sondyqtan da buryńǵy oqý júıesine qaraǵanda qazirgi kezdiń joǵary oqý oryndary dınamıkalyq serpindi ózgeris jasap keledi. Soǵan ilesý úshin únemi ózgeriste bolý jaǵymen erekshelikte dep oılaımyn.

Oqý, bilim arqyly adam ózin-ózi únemi damytyp otyratyndyqtan jumysymnyń keri áseri joq. Biraq jasaǵan jumys, istegen áreketterińniń jemisin uzaq ýaqyttan keıin sezinesiń. Mysaly bir akademıalyq maqala jazǵanǵa 1-2 jyl ýaqyt alady. Ony akademıalyq jýrnaldarǵa jibergen soń olar tekserip kórý úshin 1 jyldan astam ýaqyt ketedi. Iaǵnı bir maqala eń az degende 2 jylda baspaǵa áren shyǵady.

SİZ NENİ İSTEÝGE SHEBERSİZ?

Eshteńe. Biraq bilmegen jáne úırengim kelgen nárseni júıeli túrde tez arada úırenip, atqarýǵa ebim bar.

QAZİR QANDAI JUMYSQA NAZAR AÝDARYP JATYRSYZ?

Qazirgi jaǵdaıda lojıstıka /tasymal/ jáne tutynýshy suranysyn qamtamasyz etý salasyna zertteý jumystaryn júrgizýdemin. Dálirek aıtqanda, tutynýshy keri qaıtarǵan taýarlardy eń qysqa merzimde az shyǵynmen qalaı retteý jóninde matematıkalyq modelder jasap jatyrmyn.

KİTAP KÓP OQISYZ BA? DÁL QAZİR QANDAI KİTAP NEMESE MAQALA OQÝDASYZ?

Mamandyǵyma qatysty kitaptar men maqalardy kóp qaraımyn. Sońǵy ýaqytta jaqynda ǵana ekonomıka salasynda Nobel syılyǵyna ıe bolǵan úsh ǵalymnyń eńbekterin oqyp júrmin.

SİZDİŃ MİNEZİŃİZ TUIYQ PA ÁLDE ASHYQ PA?

Kóbinese ashyqpyn dep oılaımyn.

SİZ QANSHA ÝAQYT UIYQTAISYZ?

Shamamen 7 saǵat uıyqtaýǵa tyrysamyn.

JUMYS KEZİNDE MÝZYKA TYŃDAISYZ BA? QANDAI ÁÝENDERGE ÁÝESSİZ?

Kóp mýzyka tyńdamaımyn. Biraq áredik jumys barysynda baıaý klasıkalyq áýenderdi tyńdaýdy unatamyn.

SİZDİ JUMYSTAN TYS ÝAQYTTA QAIDAN TABÝǴA BOLADY?

Jumystan tys ýaqytta taza aýada júrgendi jaqsy kóremin. Sondyqtan dál osy jerde bolamyn dep aıta almaımyn.

KİMNEN, NEDEN KÚSH QÝAT ALASYZ?

Men úshin eń bastysy jáne mańyzdysy – anamnyń tilek, duǵalary. Ata-ananyń balasyna jasaǵan bata, duǵalary qabyl bolady degendeı qıyn sátterden jaqsylyqpen ońaı ótken jaǵdaılardy olardyń demeýleri dep túsinemin.

ÓMİRDEN ALǴAN EŃ JAQSY ǴIBRATYŃYZ…

Qudaıǵa shúkir, tosyn oqıǵalar bolǵan joq. Alaıda qolyńda bardyń qadirin bilgen jón.

JETİSTİKKE JETÝ ÚSHİN NEGE MÁN BERÝ KEREK? JASTARǴA QANDAI KEŃES BERESİZ?

Keıde kejegeńiz tartyp tursa da, únemi talaptaný kerek. Negizi kóp jetistikke jetken bilimdi adamdar men kásipkerlerdiń barlyǵynyń sátti sátterinen góri sátsizdikteri kóp bolǵan. Kópshiligimiz sıaqty birneshe qulaǵan soń túsip bere salmaǵan. Qaıta táýekel etip, talaptana bergen. Sol úshin qarap jatpaı, árkez árekette bolý qajet.

KELESİ QONAQQA KİMDİ USYNYP, JUMYS İSTEÝ TÁSİLİMEN TANYSQYŃYZ KELEDİ?

Rio Tinto kompanıasynda menedjer bolyp jumystaıtyn Jeńisuly Baýyrjandy usynys etemin.

Ǵylym-bilim

09 qyrkúıek 2024

«Jaıly mektep» jeke menshik bilim oshaqtarymen básekelese ala ma?

Bıyl shildeniń basynda Astanadaǵy «jaıly mektepke» balasynyń qujatyn ótkizýge kelgen ata-analar túnnen bastap kezekke turyp, dúrbeleń týyndatqan bolatyn. Munyń astarynda elordadaǵy mektep tapshylyǵy jatqanymen, negizgi másele balasyn «jaıly mektepte» aýystyrǵysy keletin ata-analardyń kóptiginde edi. Osyǵan qarap el ishinde «jaıly mektepterdiń» jarnamasy jaqsy júrgenin kórýge bolady. Bul jobanyń operatory – «Samruk-Kazyna Construction» aksıonerlik qoǵamy. Eger operator qurylys pen jabdyqtaý jumystarynyń sapasyn oıdaǵydaı baqylaı alsa, shynymen de «bilim oshaǵy» degen atqa laıyq nysandar esigin aıqara ashady. Bulaı deıtinimiz, atalǵan mektepterdiń memleket esebinen salynǵan ózge mektepterden birneshe artyqshylyǵy bar.

Ulttyq joba bastalǵan kezde Oqý-aǵartý mınıstri bolǵan Asqat Aımaǵambetov «Jaıly mektep» ulttyq jobasy boıynsha salynatyn mektepterdiń buǵan deıin salynǵan mektepterden 8 aıyrmashylyǵyn ataǵan edi.
«Birinshi – bastaýysh jáne joǵary synyp oqýshylary mektep ǵımaratynyń jekelegen bloktarynda oqıdy. Sáıkesinshe, olardyń óz oqý kabınetteri, ájethanalary, sportzaldary bolady. Ekinshi – balalardyń qaýpsizdigin qamtamasyz etýge jaǵdaı jasalady. Beınebaqylaý, dybystyq dabyl sıaqty qaýipsizdik nysandary ornatylady. Kelesi – oqýshylarǵa yńǵaıly bolý úshin oqý quraldaryn, aýystyratyn kıimderin saqtaıtyn jeke shkaftar, kitap oqýyna, demalýyna, shyǵarmashylyq áleýetin damytýǵa tıisti jaǵdaılar qarastyrylǵan. Tórtinshi – mektep eń zamanaýı fızıka, hımıa, bıologıa, robototehnıka sıaqty kabınettermen qamtamasyz etiledi. Ár kabınetke tıisti ekrandar ornatylyp, mekteptiń kez kelgen jerinen joǵary jyldamdyqty ınternetke qosylý múmkindigi beriledi», - dedi ol.
Atalmysh mektepterde erekshe muqtajdyǵy bar balalarǵa barynsha jaǵdaı jasalǵan.
«Altynshy – sportzal máselesi. Mysaly, qazirgi kúni 1 200 oqýshyǵa arnalǵan mektepte kóbine bir sportzal ǵana qarastyrylǵan. Onda tańerteńgi 8.00-den keshke deıin bir ýaqytta 4-5 synyp úshin dene shynyqtyrý sabaǵy ótedi. Al jaıly mektepterde balalardyń jas ereksheligine baılanysty birneshe sportzal qarastyrylǵan. Jetinshi – jańa mektepterde muǵalimderge de barlyq jaǵdaı jasalady. Muǵalimderdiń kabınetteri, kásibı zonalar, qosymsha bilim berýge arnalǵan nemese jıyn ótkizý zaldary, ár qabınette ınternetke qosylǵan jeke kompúterleri bolady. Segizinshi – jaıly mektepter community ortalyǵynyń rólin atqarady. Ásirese, bul aýyldyq jerlerge qatysty. Oǵan qosa, mektepter balalardy eńbekke baýlý úshin resýrstyq ortalyq qyzmetin atqarady», - degen bolatyn Asqat Aımaǵambetov.
Jalpy 2023-2025 jyldar aralyǵynda óńirler men respýblıkalyq baǵynystaǵy qalalarda 369 jaıly mektep salý josparlanǵan. Osynyń arqasynda 740 myńnan astam oqýshyny eki aýysymdaǵy orta bilimmen qamtamasyz etedi degen sóz.
Bıyl jeltoqsan aıyna deıin 208 mektepti qoldanysqa berý kózdelgen. Qalǵan 151 mektep 2025 jyldyń aıaǵyna deıin salynyp bitýi kerek. Onyń syrtynda Astana jáne Almaty qalalarynda 10 mektep memlekettik-jeke menshik áriptestik aıasynda satyp alý arqyly ashylady. Jospardaǵy 369 «jaıly mekteptiń» 44%-y aýyldarda salynady.
Qazan aıyndaǵy málimetterge sensek, ulttyq joba qolǵa alynǵannan beri elde 31 jaıyl mektep qoldanysqa berilgen. Ol nysandarda 109 myńnan astam oqýshy bilim alyp júr. 1 qyrkúıektiń ózinde ǵana 20 mektep ashylǵan.
Jobanyń jalpy búdjeti 2,38 trln teńge dep belgilengen. Onyń ishinde Aqmola oblysyna 35,1 mlrd teńge, Atyraý oblysyna 22,1 mlrd teńge, Qaraǵandy oblysyna 23,3 mlrd teńge, Qostanaı oblysyna 15,2 teńge, Almaty qalasyna 63,2 mlrd teńge, Astana qalasyna 118,6 mlrd teńge bekitilgen.
Bul qarajattyń basym bóligi Ulttyq qordan alynatynyn aıtý kerek. Qalǵany respýblıkalyq búdjetten tartylady. Byltyr 499,9 mlrd teńge jumsalsa, bıyl 976,7 mlrd teńge ıgerilýi kerek. Al kelesi jylǵa 909,4 mlrd teńge qarastyrylǵan.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń 2022 jylǵy Joldaýynan bastaý alǵan bul ulttyq joba eldegi apatty mektepter men úsh aýysymdy joıý úshin, mektep tapshylyǵyn seıiltý úshin qolǵa alynǵan bolatyn.
Bul bir jaǵynan jeke menshik mektepter men memlekettik mektepterdiń tehnıkalyq jabdyqtalýyndaǵy aıyrmashylyqty azaıtýǵa da septigin tıgizedi. Óıtkeni ǵımarattyń sáýlet jáne tehnıkalyq kórsetkishteri halyqaralyq standarttarǵa saı jasalǵan. Soǵan qaraı qurylystyń quny da qymbat.
300 oryndyq jaıly mektepterdiń quny 3,8 mlrd teńgeniń aınalasynda bolsa, 2000 oryndyq mektepterdiń quny 10,8-11 mlrd teńgege deıin barady.
Osynsha qarajat jumsap salynǵan mektepterdiń bilim sapasyn arttyrýǵa qalaı yqpal etetinin, Nazarbaev zıatkerlik mektebi, Haileybury, «Mıras», TAMOS Education, Kazakhstan International School sıaqty áıgili jeke menshik mekteptermen qanshalyqty básekeles bolatynyn ýaqyt kórsetedi.
Eń bastysy, bul joba zamanaýı mekteptiń qazaqstandyq standartyn qalyptastyra aldy. Endi jeke menshik mektep salǵysy kelgen ınvestorlar básekege qabiletti bolý úshin «jaıly mekteptiń» kórsetkishterinen kem mektep sala almaıdy degen sóz.
Onyń syrtynda ulttyq jobanyń arqasynda mektep tapshylyǵy joıylyp qana qoımaı, 100 myń ýaqytsha, 145 myń turaqty jumys orny ashylady.

Ǵylym-bilim

21 qańtar 2025

«Bolashaq» baǵdarlamasynyń talaptary ózgerdi

«Bolashaq» halyqaralyq stıpendıasyn taǵaıyndaý úshin úmitkerlerdi irikteý jańa qaǵıdalary bekitildi, dep habarlaıy Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligi.

2025 jylǵy 17 qańtardaǵy Qaýly alǵashqy resmı jarıalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi.

«Bolashaq» halyqaralyq stıpendıasyn taǵaıyndaý úshin úmitkerlerdi irikteýdiń jańa qaǵıdalarynda suryptaý tetikti engizý arqyly konkýrstyq irikteýdi jańartý kózdelgen. Osylaısha, osy jańashyldyqqa sáıkes qajetti bal sanyn jınamaǵan úmitkerler kelesi týrǵa jiberilmeıdi.

Memlekettik qyzmet apparatyn odan ári jaqsartý maqsatynda «memlekettik qyzmetshiler» kategorıasy engizildi. Bul kategorıa boıynsha memlekettik qyzmetkerlerge «magıstratýra» baǵdarlamasyna qatysý úshin til kýrstarynan ótý múmkindigi usynylady.

Sondaı-aq baǵdarlama túlekteri eńbek ótilimin Qazaqstan Respýblıkasy múshe halyqaralyq uıymdarda, mysaly, BUU, IýNESKO, SHYU jáne TMU sıaqty uıymdarda óteý múmkindigi qarastyrylǵan.

Konkýrstyq irikteý úshin qajetti qujattar tizbesine ýájdemelik hat engizildi. Budan basqa, konkýrstyq irikteýden óte almaǵan úmitkerlerge sol kúntizbelik jyly konkýrsqa qaıta qatysý quqyǵy beriledi.

Jalpy bul ózgerister «Bolashaq» halyqaralyq stıpendıasyn jetildirip, elimizdiń ártúrli salalarynda bilikti mamandar daıarlaýǵa baǵyttalǵan.

Jańalyqtar

13 naýryz 2025