Qazaqstan Respýblıkasynyń Premer-Mınıstri Oljas Bektenov álemdegi iri munaı-hımıa kompanıalarynyń basshylary – Qytaı munaı-hımıa korporasıasynyń (SINOPEC) prezıdenti Djao Dongpen jáne «SIBÝR» jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginiń basqarma tóraǵasy Mıhaıl Karısalovpen kezdesti. Bul týraly Úkimettiń baspasóz qyzmeti habarlaıdy.
Basty másele – qýattylyǵy jylyna 1,25 mln tonnany, al jalpy quny shamamen $7,7 mlrd-ty quraıtyn álemdik qýattardyń 1%-na teń polıetılen óndirý boıynsha alǵashqy ıntegrasıalanǵan gaz-hımıa keshenin birlesip salý.
Kezdesý barysynda Sinopec-tiń joba qatysýshylarynyń quramyna kirýin resmı túrde aıaqtaıtyn úshjaqty hattamaǵa qol qoıyldy. Osylaısha, zaýyt ıeleriniń qurylymy kelesideı: QazMunaıGaz – 40%, SINOPEC – 30%, SIBÝR – 30%.
Úkimet basshysy joǵary deńgeıde ónim óńdeýge baǵyttalǵan jobanyń mańyzdylyǵyn erekshe atap ótti.
Máselen, «Polıetılen» jobasyn shıkizatpen (etanmen) qamtamasyz etý úshin Teńiz ken ornynda gaz bólý kesheni (GBK) salynady. GBK qýattylyǵy jylyna 9,1 mlrd m3 qurǵaq gaz óńdep, onyń ishinde jylyna 1,6 mln tonna etan óndirý kózdelip otyr. Etan magıstraldyq qubyr arqyly Teńizden «Karabatan» alańyna («UIMT» AEA aýmaǵy, Atyraý oblysy) deıin jiberiletin bolady, onda polıetılen óndirý zaýyty jumys isteıtin bolady.
Amerıkalyq lısenzıalanǵan Chevron Phillips jáne Univation tehnologıalaryn qoldana otyryp, 22-ge jýyq polıetılen markasyn shyǵarý josparlanyp otyr, onyń 40%-y - premıým klass. Ónerkásiptik jáne turmystyq maqsattaǵy qoldanýdyń keń aýqymy polıetılendi álemde eń kóp suranysqa ıe polımerge aınaldyrady.
Búgingi tańda polıetılen medısına, protezdeý, qorǵanys, tamaq ónerkásibi, qurylys, ǵarysh ındýstrıasy jáne basqa da salalarda qoldanylady. Polımer taýarlardyń keń jelisin óndirýde: plasıkalyq tozýǵa tózimdi qubyrlardan, qurylys materıaldarynan, dári-dármekterden, shprıster, protezderden bastap, ǵaryshkerlerge arnalǵan saýyt-saımandar men kıimderge, avtomobıl bólshekterine deıin qoldanylady. Maqsatty naryqtarǵa Qazaqstan, TMD elderi, Qytaı, Túrkıa jáne Eýropa elderi kiredi. Bul rette ishki tutyný úshin ótkizý baǵasy ımporttyq baǵadan tómen bolady.
«Memleket basshysy munaı-gaz salasyn damytýdyń negizgi baǵyttarynyń biri retinde kómirsýtekterdi tereń óńdeýdi belgiledi. Ekonomıkamyz úshin basymdyq – joǵary deńgeıde óńdeý óndirisi – eksportqa baǵdarlanǵan tehnologıalyq tizbekte qosylǵan qunnyń jyldam ósýimen ónim shyǵarý. Bastapqy shıkizat – etan men úshinshi satydaǵy qaıta óńdelgen ónim – polıetılen arasyndaǵy qosylǵan qun 20 esege, tonnasyna $80-90-nan $1600-1800-ǵa deıin artady. «Polıetılen» jobasy óńdeý ónerkásibiniń de, jalpy el ekonomıkasynyń da damýyna eleýli serpin beretini sózsiz. Sarapshylardyń esepteýleri boıynsha, jobany iske asyrýdan 2030 jylǵa qaraı eldiń JİÓ-ge qosatyn úlesi shamamen 1,2%-ǵa baǵalanady», — dep atap ótti Oljas Bektenov.
Zaýyt qurylysyn 2029 jylǵa deıin aıaqtaý josparlanýda. Qurylys kezeńinde 8 myńnan astam, paıdalaný kezeńinde 850-ge jýyq jumys orny ashylady.
Atalǵan joba Úkimettiń qoldaýymen júzege asyrylyp jatqany atap ótildi. Zaýyt tıisti ınfraqurylymmen jáne arnaıy salyq rejımimen qamtamasyz etile otyryp, arnaıy ekonomıkalyq aımaq aýmaǵynda salynatyn bolady. Osyǵan baılanysty Premer-Mınıstr jobaǵa qatysýshylardyń nazaryn jergilikti áleýetti barynsha paıdalaný qajettigine aýdardy.
«Biz memleket tarapynan el ekonomıkasy úshin mańyzdy jobalardy iske asyrýda jan-jaqty qoldaý kórsetemiz. Sonymen qatar sizder jergilikti qamtý úlesin arttyrady dep kútemiz . Ol úshin otandyq óndirýshilerden mindetti túrde satyp alynatyn taýarlar men jabdyqtardyń tizimin anyqtaý qajet. Biz qazaqstandyq mamandardy oqytýǵa jáne quzyretter berýge erekshe kóńil bólýimiz kerek. Biz úshin jergilikti kadrlardy, onyń ishinde jobadaǵy basshylyq laýazymdarǵa barynsha tartý mańyzdy. Biz basqa birlesken jobalardy iske asyrý kezinde de osyndaı tásilder kútemiz», — dep atap ótti Premer-Mınıstr.
Sonymen, «Polıetılen» zaýytynan bólek gaz bólý kesheni men magıstraldyq qubyr salý josparlanǵan.
