Búgin Bakýde ótip jatqan túrki tildes memleketterdiń yntymaqtastyǵy keńesiniń 7-shi otyrysyna qatysyp jatqan Elbasy Nursultan Nazarbaev túrki memleketteriniń prezıdentterimen kezdesti.   

elbasy.kz saıtynyń taratqan aqparaty boıynsha, Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti Túrkıa Respýblıkasynyń Prezıdenti Rejep Erdoǵanmen kezdesken. Kezdesý barysynda taraptar túrki álemi elderi ıntegrasıalyq úderisiniń qazirgi jaǵdaıy men aldaǵy perspektıvalaryn talqylaǵan. Sonymen qatar, olar aımaqtyq qaýipsizdikti jáne Eýrazıa qurlyǵy memleketteriniń turaqty damýyn qamtamasyz etý máseleleri jóninde pikir almasqan. Al  

Elbasy Ózbekstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Shavkat Mırzıóevpen kezdesýinde Nursultan Nazarbaev Shavkat Mırzıóevtiń basshylyǵymen qol jetkizilgen Ózbekstannyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýynyń nátıjelerine toqtalǵan. Sosyn ol «Qazaqstan men Ózbekstan óte jaqyn jáne mańyzdy seriktes. Ózara taýar aınalymy 2,5 mıllıard dollarǵa jetti. Buǵan deıin mundaı kórsetkishter bolǵan emes. Bul jaqsy perspektıvalarǵa jol ashyp otyr», – dep atap ótken. Al óz kezeginde Shavkat Mırzıóev bolsa, eki eldiń tabysty yntymaqtastyǵyna kóbine Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdentiniń salıqaly saıasatynyń arqasynda qol jetkizilgenin aıtqan. Sondaı-aq, Sh.Mırzıóev Ózbekstandaǵy Qazaqstan jyly aıasynda ótip jatqan is-sharalardyń oryndalý barysyna toqtalǵan. Al Nursultan Nazarbaev pen Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti Ilham Álıevpen kezdesýi barysynda  Elbasy eki el qatynastarynyń damýyndaǵy oń dınamıkany atap ótken.

– Bul meniń Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti mártebesinde sizderge alǵash kelýim. Elimizde ekonomıkalyq damý baǵdarlamalaryn júzege asyrý jáne táýelsizdikti nyǵaıtý jumystary jalǵasýda. Bizdiń qarym-qatynasymyz qarqyndy damyp jatyr. Qazir bizde yntymaqtastyqty keńeıtý úshin biraz múmkindik bar. Saýda kólemin arttyrý mańyzdy. Biz tıisti logıstıkany qurdyq. Erteń Túrki keńesiniń otyrysy ótedi. Men Qurmetti Tóraǵa mártebesin qýana qabyldadym, óıtkeni memleketterimizdiń arasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa úles qosýdy jalǵastyrǵym keledi, – degen Nursultan Nazarbaev.

Óz kezeginde Ilham Álıev Elbasyna Túrki keńesiniń otyrysyna kelgeni úshin alǵys bildirdi jáne onyń ekijaqty qatynastardy nyǵaıtýǵa qosqan úlesin atap ótti.

–  Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdentin Ázerbaıjan jerinde qarsy alý biz úshin zor mártebe. Siz Ázerbaıjannyń úlken dosysyz. Kóptegen halyqaralyq máseleler boıynsha árqashan bizdiń elimizdi qoldadyńyz. Sizdiń túrki tildes elder arasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtýdaǵy úlesińiz orasan. Mereıtoılyq samıttiń Bakýde ótip jatqanyna biz óte qýanyshtymyz, – dedi Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti. Sonymen qatar, Ilham Álıev Qazaqstan astanasynyń salynýy Baký qalasynyń damýyna úlgi bolǵanyn aıtty.

– Men Qazaqstan astanasynyń tez ózgergenin baıqadym. EKSPO kórmesin tamashalaǵan kezde qurylystyń aýqymy men sáýlettik sheberligine rıza boldym. Qazaqstannyń barlyq jetistikteri Sizdiń atyńyzben baılanysty, – dedi Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti.

Al Elbasy Qyrǵyz Respýblıkasynyń Prezıdenti Sooronbaı Jeenbekovpen kezdesken kezde túrki ıntegrasıasyn odan ári tereńdetýdiń erekshe mańyzdylyǵy atalyp ótti.

– Qazaqstan túrki áleminiń barlyq elderimen seriktes. Men Keńestiń kóptegen ınstıtýttaryn qurýǵa bastamashy boldym. Eń mańyzdysy – elderimiz arasyndaǵy beıbitshilik pen kelisimdi qamtamasyz etý, – dedi Elbasy.

Al óz kezeginde Sooronbaı Jeenbekov Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdentiniń túrki elderi arasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa qosqan úlesin atap ótip, Elbasynyń Túrki tildes memleketterdiń yntymaqtastyǵy keńesiniń qurmetti tóraǵasy mártebesine ıe bolýymen quttyqtaǵan.

Sýretter elbasy.kz  saıtynan alyndy.

Búgin Ázerbaıjannyń astanasy Bakýde Túrki tildes memleketterdiń yntymaqtastyǵy keńesine (Túrik Keńesi) múshe elder basshylarynyń VII samıti bolyp ótti

Jıynǵa Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti — Elbasy Nursultan Nazarbaev,  Túrkıa Respýblıkasynyń Prezıdenti Rejep Taıyp Erdoǵan, Ózbekstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Shavkat Mırzıóev, Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti Ilham Álıev, Qyrǵyz Respýblıkasynyń Prezıdenti Sooronbaı Jeenbekov, Vengrıanyń premer-mınıstri Vıktor Orban, Túrikmenstan Respýblıkasy premer-mınıstriniń orynbasary    Pýrlı Agamýradov pen Túrki Keńesiniń Bas hatshysy Baǵdad Ámireev qatysty.

Aldymen samıtke qatysýshylar birge estelik sýretke tústi. Sosyn Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti Ilham Álıev samıtti saltanatty túrde ashyp, alqaly basqosýǵa kelgenderge óz razylyǵyn bildirdi. Odan soń sóz alǵan Qyrǵyz Respýblıkasynyń Prezıdenti Sooronbaı Jeenbekov Túrki Keńesiniń tóraǵalyǵy Ázerbaıjanǵa ótetinin habarlady. İle-shala Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti Ilham Álıev Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti — Elbasy, «Túrki Keńesiniń Qurmetti Tóraǵasy» Nursultan Nazarbaevqa «Túrki áleminiń joǵary ordenin» tapsyrdy. Odan keıin Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti — Elbasy Nursultan Nazarbaev,  Túrkıa Respýblıkasynyń Prezıdenti Rejep Taıyp Erdoǵan, Ózbekstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Shavkat Mırzıóev, Vengrıanyń premer-mınıstri Vıktor Orban, Túrikmenstan Respýblıkasy premer-mınıstriniń orynbasary Pýrlı Agamýradov pen Túrki Keńesiniń Bas hatshysy  Baǵdad Ámireev sóz sóıledi. Budan keıin kelesi samıtti Túrkıa Respýbıkasynda ótkizý týraly sheshim qabyldandy. Ary qaraı qujattarǵa qol qoıý rásimderi jasaldy. Sońynda Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti Ilham Álıev Túrki Keńesine múshe elder basshylarynyń VII samıtin qorytyndylady. Aıta keterligi, bul joly  Túrki Keńesine Ózbekstan respýblıkasy  tolyqqandy múshe boldy. Óz kezeginde Nursultan Nazarbaev «Keńestiń quramyna Ózbekstannyń múshe bolýy – búkil túrki tildes qaýymdastyq úshin tarıhı ári kópten kútken oqıǵa. Býdapeshtte Túrki keńesiniń ókildigin ashý - yntymaqtastyqtyń Eýropa vektoryn damytýda erekshe mańyzdy»,-dedi. Sosyn ol «bolashaqta Keńesimizdiń ataýyn qaıta qaraýdy usynamyn. Túrki tildes memleketter yntymaqtastyǵy keńesin Uıym deńgeıine deıin kóterýge bolady dep sanaımyn. Osylaısha, bizdiń qurylymdy «Túrkitektes memleketter uıymy» dep ataýǵa bolady», – dep oıyn túıindedi.

Sýretter president.az saıtynan alyndy.

Ázerbaıjannyń astanasy Bakýde ótken Túrki Keńesine múshe elder basshylarynyń VII samıti túrki birligi tarıhynda jańa bet bolyp jazyldy. Sebebi, bul basqosýda uıymǵa Ózbekstan resmı túrde múshe bolsa, Býdapeshtte Túrki Keńesiniń ókildigi ashylǵany maǵlum boldy.

Baký samıtinde túrkilik ıntegrasıa jańa bir deńgeıge kóterilip, jańa dáýirge qadam basty. Baýyrlas elder basshylarynyń basqoýyna Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti Ilham Álıev, Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti — Elbasy Nursultan Nazarbaev, Túrkıa Respýblıkasynyń Prezıdenti Rejep Taıyp Erdoǵan, Ózbekstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Shavkat Mırzıóev, Qyrǵyz Respýblıkasynyń Prezıdenti Sooronbaı Jeenbekov, Vengrıanyń premer-mınıstri Vıktor Orban, Túrikmenstan Respýblıkasy premer-mınıstriniń orynbasary    Pýrlı Agamýradov pen Túrki Keńesiniń Bas hatshysy Baǵdad Ámireev qatysty. Bir kún buryn túrki uıymdary jetekshileriniń de qatysýymen Keńeske múshe elderdiń Syrtqy ister mınıstrleriniń basqosýy ótip, biraz qujattarǵa qol qoılǵan bolatyn. Jalpy túbi bir týystyqtyń jyly lebi jıyn barysynda esip turdy: rıasyz qushaqtar, ashyq-jarqyn áńgime men ádemi ázilder jarasymyn tapty. Týys eldiń lıderleri bir-birlerimen ekijaqty kezdesýler de ótkizdi. Bul samıttiń taǵy bir ereksheligi — tarıhı Nahchyvan deklarasıasynyń qabyldanǵanyna on jyl tolýymen tuspa-tus keldi. Biraz jyl boıy kibirtiktep kelgen túrki ıntegrasıasy Ázerbaıjannyń Nahchyvan qalasynda Túrki Keńesin qurý týraly qujatqa qol qoıyp, naqty ortaq ınstıtýt qurylǵan soń jandana bastady. Bul turǵydan, Ázerbaıjan eli túrkilik birliktiń sımvolyna aınalǵandaı.

Jemisti ótken jıyn sońynda úı ıeleri Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti Ilham Álıev pen birinshi hanym Mehrıban Álıeva mártebeli meımandarǵa aq dastarhandarynan  dám berdi.

Ázerbaıjan Prezıdenti janyndaǵy strategıalyq zertteýler ınstıtýtynyń basshysy Farhad Mamadov tarıhı jıynǵa qatysty «Bul geosaıası kózqaras turǵysynan óte qyzyqty birigý. Sebebi, olardyń arasynda NATO jáne Eýropalyq Odaqtyń kedendik keńistiginiń músheleri (Túrkıa, Vengrıa) jáne Eýrazıalyq Ekonomıkalyq Odaq pen UQSHU músheleri (Qazaqstan, Qyrǵyzstan), sonymen qatar blokqa kirmeıtin memleketter (Ázerbaıjan, Ózbekstan) bar. Basymdyq gýmanıtarlyq áriptestikke, ekonomıkalyq kooperasıaǵa, transporttyq júılerdi úılestirý men parlamentaralyq áriptestikke beriledi, tipti arnaıy qyzmetterdiń únemi ótetin jıyndary bar. İri derjavalardyń bir-birimen básekelestigi artqan qazirgideı týrbýlenttik álemde ıadrolyq qarýy joq, BUU Qaýipsizdik Keńesiniń turaqty múshesi emes shaǵyn elder úshin yntymaqtastyqqa arnalǵan osyndaı platforma quryp, ózarabaılanys pen áriptestikti damytý óte mańyzdy»,— degen kózqarasyn bildirdi.

Biraq, eń mańyzdysy— bul týystyqqa, túrkilikke negizdelgen máńgilik ıntegrasıa. Jyl ótken saıyn qýaty artyp keledi. Uzaǵynan súıindirsin!

Sýretter president.az saıtynan alyndy.