Valúta baǵamy
  • USD -

    520.7
  • EUR -

    612
  • RUB -

    6.65
QAŃTAR OQIǴASY KEZİNDE QYTAI QANDAI USTANYMDA BOLDY?
02 aqpan 2022
QAŃTAR OQIǴASY KEZİNDE QYTAI QANDAI USTANYMDA BOLDY?

Elimizdiń medıa keńistigi «Qańtar qasiretinen» keıin san alýan mazmundy  aqparattarǵa toldy. Arasynan «Elimizde bılik álsirep, berekemiz qashsa, mıllıardtaǵan ınvestısıasyn qorǵaý úshin Qytaı ásker engizýi ábden múmkin edi» degen pikirler de kezdestirýge bolady. Osyny taldap kórsek.  
Táýelsizdik jyldarynan beri Qytaı halyq respýblıkasynyń Qazaqstanǵa quıǵan tikeleı ınvestısıasynyń kólemi $22 mlrd shamasynda. Bul elimizge kelgen jalpy tikeleı sheteldik ınvestısıanyń 5% ǵana quraıdy. 
Al 2010-2020 jyldar aralyǵynda Qytaıdyń shet elderge quıǵan  ınvestısıanyń jalpy kólemi $1,4 trln. Iaǵnı elimizge 30 jyl ishinde kelgen qytaıq ınvestısıa olardyń sońǵy on jyldaǵy syrtqy shyǵarǵan jalpy tikeleı sheteldik ınvestısıanyń 1,5% ǵana quraıdy. 
1,5 paıyzdyq ınvestısıany qorǵaýǵa Qazaqstanǵa ásker jóneltý Qytaı úshin qanshalyqty rasıonaldy sheshim bolýy múmkin? Qazaqstannyń geosaıası strategıalyq mańyzdylyǵyna qaramastan Pekın mundaı sheshimge barady degenge sený qıynyraq. 
Qytaıdyń qorǵanys boıynsha «Aq kitaby» (Áskerı doktrına) 2015 jáne 2019 jyldary eki ret ózgertilip tolyqtyryldy. Atalǵan  qujattyń aldyńǵylarynan basty aıyrmashylyǵy retinde «budan bylaı Qytaı óziniń qorǵanys shebin burynǵydaı tek memlekettik shekara syzyǵy tóńireginde eseptemeıtindigin» ataýǵa bolady.
 Alaıda jańarǵan «Aq kitaptyń» negizgi mazmuny burynǵylarymen sabaqtas: «Qytaı eshqashan gegemon bolýǵa umtylmaıdy. Pekın syrtqy saıasatta árqashan «win-win» qaǵıdasyn basshylyqqa alady. 
Halyqaralyq qatynastar men álemdik damýda Qytaı ózin «úlken jaýapkershilik arqalaǵan alyp memleket» (负责任大国 fu zeren da guo) ustaıdy. Halyqaralyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý men álemniń turaqty damýynyń basty kepili retinde Qytaı memleketterdiń ishki isine múlde aralaspaıdy. 
Qytaıdyń ustanmy boıynsha, kez kelgen memleket óziniń ishki zańnamasyna jáne ulttyq múddesine sáıkes derbes saıası, ekonomıkalyq, áleýmettik sheshimder qabyldaýǵa jáne qalyptasyp otyrǵan ishki shıelenisti jaǵdaılardy óz paıymynsha sheshýge quqyly». 
«Qańtar qasireti» boıynsha resmı Pekınniń basty ustanymy da osy mazmundas ekenin Almatydaǵy alasapyran kezinde qytaılyq saıasatkerlerdiń jasaǵan pikirlerinen de, 25 qańtardaǵy Ortalyq Azıa-Qytaı samıtindegi Sı Szınpınniń baıandamasynan da baıqaýǵa bolady.


Aıbolat Dálelhan, qytaıtanýshy

RELATED NEWS
Qytaı basshysy Qazaqstanǵa memlekettik saparmen keldi
02 shilde 2024
Qytaı basshysy Qazaqstanǵa memlekettik saparmen keldi

Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstanǵa memlekettik saparmen kelgen QHR Tóraǵasy Sı Szınpındi elorda áýejaıynda qarsy aldy, dep habarlaıdy Aqorda.

Mártebeli qonaqty saltanatpen qarsy alý úshin áýejaıda Qurmet qaraýyly rotasy sap túzep turdy. Sondaı-aq Qazaqstan men Qytaı halyqtarynyń shynaıy dostyǵynyń belgisi retinde balalar eki eldiń jalaýyn jelbiretip, qoshemet kórsetti.

QHR Tóraǵasy Sı Szınpın Astanaǵa memlekettik saparmen keldi
Foto: Aqorda
QHR Tóraǵasy Sı Szınpın Astanaǵa memlekettik saparmen keldi
Foto: Aqorda
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstanǵa memlekettik saparmen kelgen QHR Tóraǵasy Sı Szınpındi elorda áýejaıynda qarsy aldy
Foto: Aqorda

Balalar Tóraǵa Sı Szınpın bastaǵan QHR delegasıasyna iltıpat bildirip, qytaı tilinde án shyrqady. Sapar aıasynda joǵary deńgeıde ekijaqty kelissózder júrgiziledi jáne birqatar mańyzdy qujatqa qol qoıylady dep josparlanyp otyr. 

QHR Tóraǵasy Sı Szınpın Astanaǵa memlekettik saparmen keldi
Foto: Aqorda
QHR Tóraǵasy Sı Szınpın Astanaǵa memlekettik saparmen keldi
Foto: Aqorda

Buǵan deıin habarlanǵanyndaı, 2-4 shilde kúnderi Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń shaqyrýymen Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Tóraǵasy Sı Szınpın Qazaqstanǵa memlekettik saparmen keledi. Ol sondaı-aq, Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń 24-shi otyrysyna qatysady.

Bir-birine basty saýda-ekonomıkalyq serikteske aınalǵan qos memlekettiń basshylarynyń kezdesýinde qandaı mán bar? Kazinform tilshisi taldap kórdi. 

Qytaı sheteldikterge bala asyrap alýǵa tyıym saldy
07 qyrkúıek 2024
Qytaı sheteldikterge bala asyrap alýǵa tyıym saldy

Qytaıda sheteldikterdiń bala asyrap alý tájirıbesin toqtatý týraly sheshim qabyldady, dep habarlaıdy VVS.

Qytaı SİM ókili Mao Nın Beıjiń budan bylaı sheteldikterge elde bala asyrap alýǵa ruqsat bermeıtinin aıtty, tek qandas týystary bala nemese ógeı balany asyrap alýy múmkin. 

Pekın sonymen qatar sheteldik úkimetter men otbasylarǵa Qytaı balalaryn asyrap alǵysy kelgeni úshin alǵys aıtty. Sońǵy 13 jylda sheteldikter kem degende 150 myń qytaı balasyn asyrap aldy. Olardyń kópshiligi Amerıka Qurama Shtattaryna ketken, Amerıkalsq otbasylar Qytaıdan 82 674 bala asyrap aldy.

Qytaı sheteldikterdiń bala asyrap alýyna tyıym saldy

Prezıdent Qytaı basshysy men halqyn quttyqtady
01 qazan 2024
Prezıdent Qytaı basshysy men halqyn quttyqtady

Prezıdent Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Tóraǵasyna quttyqtaý jedelhatyn joldady, dep habarlaıdy Aqorda.

 Qasym-Jomart Toqaev qazaqstandyqtardyń jáne jeke óziniń atynan Sı Szınpın men qytaı halqyn QHR-dyń qurylǵanyna 75 jyl tolýymen quttyqtady.

Memleket basshysy quttyqtaý jedelhatynda el birligi men tutastyǵynyń biregeı nyshany sanalatyn bul kúnniń orny erekshe ekenine toqtaldy. Sonymen qatar Qytaıdy álemdegi kóshbasshy, ári jahandyq ornyqty damýǵa, halyqaralyq turaqtylyq pen qaýipsizdikti qamtamasyz etýge zor úles qosyp otyrǵan qýatty memleket retinde atap ótti.

Prezıdent Qazaqstan men Qytaı arasyndaǵy san qyrly yntymaqtastyq strategıalyq seriktestik rýhynda qarqyndy damyp kele jatqanyna nazar aýdardy. Eki eldiń myzǵymas dostyq pen tatý kórshilikke negizdelgen baılanysy qos halyqtyń ıgiligi jolynda udaıy nyǵaıa beretinine senim bildirdi.

Qasym-Jomart Toqaev Sı Szınpınniń asa jaýapty qyzmetine tolaıym tabys, al dostas qytaı halqyna baq-bereke tiledi.

Biz týraly
ulys.kz — aqparattyq, saraptamalyq jáne tanymdyq baǵyttaǵy materıaldardy beredi.
 
Mýltımedıalyq joba zaman talabyna saı jasalǵan. Qazaqstannyń aqparattyq naryǵyn sapaly
kontentpen qamtamasyz etýge úles qosýǵa baǵyttalǵan. Mundaǵy saraptamalyq, tanymdyq
maqalalar san salany qamtıdy. Geostrategıa, geoekonomıka, geosaıasat, halyqaralyq
qatynastar men eldiń ishki-syrtqy saıasaty, ekonomıka, jahanda bolyp jatqan tektonıkalyq
ózgerister men trend taqyryptar ulttyq múdde turǵysynan tereń taldanyp qazaq
oqyrmandaryna jetkiziledi. Ortalyq Azıa men Túrki álemine erekshe kóńil bólinedi.