MAŃǴYSTAÝ OBLYSY TURAQTY DAMYP KELEDİ

áleýmet

26 qarasha 2019

MAŃǴYSTAÝ OBLYSY TURAQTY DAMYP KELEDİ

ÁLEÝMETTİK-EKONOMIKALYQ DAMÝ

Búgin Mańǵystaý oblysynyń ákimi Serikbaı Trumovtyń sózinshe, óńir ekonomıkasynyń damýy sońǵy 3 jylda 3,7%-ǵa ósken. İshki óńirlik ónim – 1,5 trln.teńge, Jan basyna shaqqandaǵy óńirlik ónim kórsetkishi boıynsha oblys respýblıkada Atyraý, Almaty, Nur-Sultan qalasynan keıin 4-shi orynda tur.

Ónerkásip óniminiń kólemi - 2,4 trln. teńge nemese 100,2% Bul elimizde óndirilgen ónimniń 10%-y ıaǵnı respýblıkada Atyraýdan keıingi 2-oryn. Aatap aıtqanda, taý-ken óndirisi – 2,2 trln. teńge, munaı óndirý - 15 mln.tonna, al tabıǵı gaz óndirý bolsa – 2,5 mlrd.tekshe metr.

Óńdeý ónerkásibininiń kólemi - 139 mlrd.teńgege jetken. Naqtyraq aıtar bolsaq, Óńdeý ónerkásibiniń esporty 47,3 mln.AQSH dollaryn qurap, ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 20,3%-ǵa artty.

Qurylys jumystarynyń kólemi – 135 mlrd. teńge bolsa, aýylsharýashylyǵy óniminiń kólemi- 15 mlrd.teńge,

INVESTISIA TARTÝ

«Prezıdenttiń bizdiń aldymyzǵa qoıǵan negizgi mindetteriniń biri— ınvestısıa tartý degen óńir basshysy bul baǵyttaǵy jumystarǵa da keńinen toqtaldy. Onyń aıtýynsha, jyl basynan beri 2,9% ósimmen 445 mlrd.teńge ınvestısıa tartylǵan. Óńirde sheteldik kapıtalmen 49 elden 763 kásiporyn jumys jasaıdy. Olardyń 300-i Reseıdiki, 60-y Qytaıdiki, 56-sy Ázirbaıjandiki. Qalǵandary: Nıderlandy - 36 kásiporyn, Ózbekistan - 34 kásiporyn, AQSH– 29 kásiporyn, Iran- 28 kásiporyn, Túrkıa– 21 kásiporyn jáne t.b.

Bıyl oblysta quny 29 mlrd.teńgeni quraıtyn 10 ınvestısıalyq jobany iske asyrý josparlanǵan bolsy, búgingi tańda solardyń 19 mlrd teńgeni quraıtyn 5 jobasy paıdalanýǵa berilip, 350 adam jumyspen qamtyldy.

Ákimniń málimdeýinshe, ótken aptada óńirdiń ekonomıkalyq damýyna oń serpin beretin jańa jobalar qurylysy bastalǵan. «Ol birinshiden, munaıhımıa óndirisine qajetti metonol men olefın shyǵaratyn quny – 1,8 mlrd. AQSH dollar bolatyn zaýyt qurylysy. Joba «Aqtaý» teńiz porty» arnaıy ekonomıkalyq aımaǵynda iske asyrylady»,-dedi Serikbaı Trumov. Al ekinshi joba—Kaspıı teńizinde talshyqty-optıkalyq baılanys jelisi qurylysy Ázirbaıjan elimen birlesken jobasy eken.

BASPANA MÁSELESİ QALAI SHESHİLÝDE

Mańǵystaý óńirinde «Nurly jer» baǵdarlamasy aıasynda 961 myń sharshy metr turǵyn-úı paıdalanýǵa berilipti.

Oblysta quny 22 mlrd.teńgeni quraıtyn 32 joba iske asyrylýda. «Negizgi maqsat – turǵyndardy, onyń ishinde halyqtyń áleýmettik osal toptaryn (múgedek balalary bar, kópbalaly az qamtylǵan otbasylar, jetim jáne ata-ana qamqorynsyz qalǵan balalar) qoljetimdi turǵyn úımen qamtý. Búginde oblysta atalǵan kategorıada 8 491 otbasy bar.

Aǵymdaǵy jyly 1,2 mln.sharshy metr turǵyn úıdi qoldanysqa berýdi josparlap otyrmyz. Osy úılerdiń biraz bóligi az qamtylǵan otbasylaryna beriletin bolady. Sonymen qatar, halyqtyń áleýmettik osal toptaryn qol jetimdi turǵyn-úımen qamtý maqsatynda turǵyn úı sertıfıkattaryn berý (212 sertıfıkat maquldandy, 17 sertıfıkat alyndy) jáne Aqtaý qalasynan páter satyp alý sharalary qabyldandy (1,7 mlrd.teńgege 205 páter)»-dedi ákim.

ÓŃİRDİ DAMYTÝ

«Óńirlerdi damytý» baǵdarlamasy aıasynda eldi mekenderdi sýmen qamtý jumystary júrgizilýde. «Óńirde sý máselesi bar. Sý tapshylyǵy kúnine 35 myń tekshe metrdi quraıdy. Osy máseleni sheshý maqsatynda qazirgi tańda «Kaspıı» sý tushshytý zaýytynyń táýliktik qýatyn 40 myńǵa deıin keńeıtý jumystary bastaldy. Joba quny 10,6 mlrd.teńge, respýblıkalyq Búdjetten 1 mlrd.teńge bólindi»-degen S.Trumov sonymen qatar, «Kendirli» aımaǵynda (50 myń t.m), Quryq aýylynda (45 myń t.m) jáne «Qarajanbas» kenornynda (17 myń t.m), barlyǵy 112 myń tekshe metrdi quraıtyn sý tushshytý zaýyttaryn salý josparlandy. Osy jobalardyń iske asýy bizge sý óndirý kólemin 130 myń tekshe metrge deıin jetkizýge múmkindik beredi»,-dedi.

Óńirde aýyldardy ortalyqtandyrylǵan aýyz sýmen qamtý kórsetkishi - 69%, jyl sońynda 75%-ǵa jetkizý josparlandy (halyq sanyna shaqqanda - 93%).

TRANZITTİK JÁNE KÓLİK-LOGISTIKANY DAMYTÝ

Búginde Mańǵystaý avtomobıl joly, temir jol, sý jáne áýe jol qatynasy shoǵyrlanǵan elimizdegi jalǵyz óńir. Oblys magıstraldy jelilermen tolyq qamtylǵan. Aǵymdaǵy jyly shilde aıynda «Beıneý – Aqjigit – Ózbekstan shekarasy» (84 km, 5,8 mlrd.tenge) avtojoly qoldanysqa berildi.

Qazir «Jetibaı-Jańaózen-Túrkmenistan shekarasy» (14,9 mlrd.tenge, 73 km) avtomobıl jolynyń qurylysy júrýde.

Aýylishilik joldardy damytý turaqty baqylaýda.

«Aýyl – El besigi» baǵdarlamasy aıasynda úıge deıin jol qaǵıdatymen 3 aýylda 12 joldyń orta jóndeý jumystary júrýde.

Jalpy aǵymdaǵy jyly aýylishilik joldardyń qurylysy men jóndeýine 7 mlrd.teńge bólindi (qurylys - 33 jol, 280 km, 3,7 mlrd.teńge, orta jóndeý - 23 jol, 295 km, 3,2 mlrd.teńge).

TÝRIZMDİ DAMYTÝ

Birinshi kezekte Aqtaý qalasynyń kýrortty aýmaǵyn damytý belgilendi (teplyı pláj).

2018 jylǵy tamyzda Aqtaý qalasynda Kaspıı Samıti ótti. Samıt barysynda barysynda barlyq memleket basshylary Kaspıı teńiziniń qazaqstandyq jaǵalaýynda týrızmdi damytý úshin óńirdiń áleýeti joǵary ekenin atap ótti. Bul baǵytta Elbasynyń arnaıy tapsyrmasy berildi.

Qazir Aqtaý qalasynda Túrkıalyq ınvestorlardyń (Sembol Kontrakshn) qatysýymen quny 57 mlrd.teńge bolatyn 500 orynǵa arnalǵan týrısik qonaq úı kesheniniń qurylysy júrýde. Nysannyń 1-shi kezeńi 2020 jyldyń sońynda iske qosylady (600 jumys orny qurylady).

Qajetti mamandar qazirden bastap arnaıy oqytýdan ótip jatyr.

Týrızmdi tolyqqandy damytý maqsatynda jaǵajaı aýmaǵynda joldar qurylysy, sý, gaz jáne elektrmen qamtý jobalary jasaqtalyp, qurylys jumystaryn júrgizetin merdigerler anyqtaldy. Respýblıkalyq búdjetten 4 mlrd.teńge bólindi:

- MAEK sý jınaý kanalynan Quryq parom keshenine deıingi jol qurylysyna – 3,3 mlrd.teńge;

- jaǵajaıdan Sarsha jerine deıin gaz taratý jelileri qurylysyna – 400 mln.teńge;

- Ómirzaq aýylynan jaǵajaıǵa deıin jáne «Shora» kanaly arqyly avtomobıl joldary qurylysyna – 250 mln.teńge.

KÁSİPKERLİKTİ DAMYTÝ

«Memleket basshysynyń bizdiń aldymyzǵa qoıǵan talaptarynyń biri – orta bıznesti damytý arqyly jaǵa jumys oryndaryn ashý»,-dedi Mańǵystaý oblysynyń basshysy.

Óńir ekonomıkasynda shaǵyn jáne orta bıznestiń úlesi - 22,5%. Olardyń sany 6,5%-ǵa artyp 54 myń birlikti qurap otyr (2018 jyl 10 aı – 50 myń birlik).

«Bıznestiń jol kartasy» baǵdarlamasy iske qosylǵan 2010 jyldan beri oblysta 87 mlrd.teńgege 935 joba, onyń ishinde aǵymdaǵy jyly 4 mlrd.teńgege 170 joba sýbsıdıalanǵan.

Nátıjesinde: 4 797 astam jumys orny qurylyp, 13 636 jumys orny saqtalyp, búdjetke 70 mlrd.teńge salyq tólengen. Al Al óndirilgen ónim kólem 1,1 trln.teńgege jetken. Bıyl ótken jylmen salystyrǵanda 2,5 ese ósimmen 2,2 mlrd.teńge mıkrokredıt bólindi (aýyl kásipkerlerine - 1,5 mlrd. teńge, qala kásipkerlerine – 699 mln.teńge). Nátıjesinde 279 joba iske qosylyp, 397 jańa jumys oryndary qurylǵan. «Nur kapıtal» óńirlik baǵdarlamasy boıynsha 2,2 mlrd.teńgege 113 joba qarjylandyrylyp, 932 jańa jumys orny ashylǵan.

Shaǵyn jáne orta bıznesti damytý baǵytynda atqarylǵan júmystar nátıjesinde 30 myńnan astam jańa jumys orny qurylyp, jumyssyzdyq deńgeıi - 4,8%-ǵa deıin tómendedi.

Kásipkerlikti damytý baǵytynda «Atameken» kásipkerler palatasynyń qoldaýymen Jańaózen qalasynda «Kásip túbi – násip» jobasy iske asyrylýda. Bul joba ekonomıkasy tek bir salaǵa táýeldi Jańaózen qalasy úshin óte mańyzdy jáne qalada jańa jumys ornyn ashýdyń birden-bir múmkindigi. Joba aıasynda qalanyń jumyssyz turǵyndaryna óz isin bastaý úshin arnaıy konsýltasıalyq kómekter beriledi. Jalpy bıyl Jańaózen qalasy boıynsha «Bastaý bıznes», «Jas kásipker» baǵdarlamalary boıynsha 491 adam oqytýdan ótip, 37 mln.teńgege 77 joba iske asqan.

JAŃAÓZENNİŃ JAIY

Jańaózen qalasynyń áleýmettik-ekonomıkalyq damý kórsetkishteri turaqty deńgeıde eken. Halyq sany sońǵy 10 jylda 1,3 esege artyp (32%), búgingi tańda 153 myń adamdy quraǵan. Qala ekonomıkasy negizinen ónerkásip óndirisine baǵyttalǵan, onyń ishinde munaı-gaz óndirisi – 88%, óńdeý ónerkásibi – 8% quraıdy.

Qalaqurýshy kásiporyn – ÓzenMunaıGaz kompanıasy jylyna 5,5 mln.tonna munaı óndiredi, onyń óńirdegi úlesi - 30%.

Ákimniń sózinshe, Jańaózen qalasyn damytý sharalary Keshendi josparǵa sáıkes júrgizilýde.

ÁLEÝMETTİK SALA ÁLEÝETİ

Oblysta balabaqshamen qamtý kórsetkishi 97%, jyl sońynda kórsetkishti 100%-ke jetkizý kún tártibinde tur eken. Jyl basynan beri jeke ınvestısıa esebinen 1978 oryndyq 27 balabaqsha paıdalanýǵa berilgen. Mańǵystaý oblysy ákiminiń sózinshe, óńirde apatty jaǵdaıdaǵy mektepter joq.

Bıyl jalpy syıymdylyǵy 3100 oryn bolatyn 5 mekteptiń qurylysy júrgizilip, 2 mektep paıdalanýǵa berilgen. Qalǵan 3 jańa mektep (Aqtaý - 900 oryndyq, Batyr - 960 oryndyq, Aqshuqyr - 600 oryndyq) qurylysy kelesi oqý jylynda tapsyrylady.

Úsh aýysymdyq oqytýdy boldyrmaý maqsatynda demografıalyq ósim eskerile otyryp (oqýshylar kontıngenti jyl saıyn 10 myńǵa artyp otyr) 16 544 orynǵa arnalǵan 21 mekteptiń qujattary jasaqtalýda.

Densaýlyq saqtaý jer qoınaýyn paıdalanýshy kompanıalar qarjysy esebinen Aqtaý qalasynda onkologıalyq ortalyqtyń (NCOC) jáne Jańaózen qalasynda medısınalyq ortalyqtyń (Ózenmunaıgaz) qurylystary qaıtadan bastalǵan.

RELATED NEWS

áleýmet

05 qańtar 2025

1 qańtardan bastap zeınetaqy men járdemaqy kólemi ósti

2025 jylǵy 1 qańtardan bastap memlekettik járdemaqylar men bazalyq zeınetaqy tólemderiniń barlyq túriniń mólsheri 6,5 paıyzǵa, yntymaqty zeınetaqy 8,5 paıyzǵa kóterildi, - dep habarlaıdy QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi.

2025 jylǵy 1 qańtardan bastap bazalyq zeınetaqynyń eń tómen mólsheri eń tómen kúnkóris deńgeıiniń 65 paıyzynan 70 paıyzǵa deıin ulǵaıtyldy, bul 32 360 teńge bolyp, onyń eń joǵary mólsheri eń tómen kúnkóris deńgeıinen 105-ten 110 paıyzǵa deıin arttyrylyp, 50 851 teńge bolady.

Mysaly, 2019 jyly zeınetkerlikke shyqqan 69 jastaǵy zeınetkerdiń 2024 jyly búdjetten tólenetin zeınetaqy mólsheri 156 856 teńge boldy, onyń ishinde bazalyq zeınetaqy tólemi – 45 578 teńge, yntymaqty zeınetaqy – 111 278 teńge. 2025 jylǵy 1 qańtardan bastap ósimdi eskere otyryp, osy zeınetker úshin zeınetaqynyń jalpy somasy 171 588 teńgege deıin ulǵaıdy, onyń ishinde bazalyq zeınetaqy – 50 851 teńge, yntymaqty zeınetaqy – 120 737 teńge boldy. Atalǵan somalarǵa BJZQ-daǵy tólemder kirmeıtinin atap ótý mańyzdy.

Sondaı-aq 2025 jylǵy 1 qańtardan bastap memlekettik járdemaqylardyń mólsheri ulǵaıdy:

1, 2, 3 bala týǵanda beriletin járdemaqy 140 296 teńgeden 149 416 teńgege deıin, 4 jáne odan da kóp bala týǵanda beriletin járdemaqy – 232 596 teńgeden 247 716 teńgege deıin ulǵaıdy;
mólsheri balalar sanyna baılanysty beriletin kópbalaly otbasylarǵa arnalǵan járdemaqy 4 balasy bar otbasylar úshin 59 183 teńgeden 63 030 teńgege deıin, 10 balasy bar otbasylar úshin – 147 680 teńgeden 157 280 teńgege deıin artty;
I top múgedektigi bar adamdarǵa arnalǵan járdemaqy 95 496 teńgeden 101 702 teńgege deıin, II top – 76 397 teńgeden 81 362 teńgege deıin, III top – 52 089 teńgeden 55 474 teńgege deıin ósti.

Sondaı-aq, Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qorynan (budan ári – MÁSQ) asyraýshysynan aıyrylý jáne eńbekke qabilettiliginen aıyrylý boıynsha tólemder mólsheri 6,5 paıyzǵńa artty. Atalǵan tólemder mindetti áleýmettik saqtandyrý júıesine qatysýshylarǵa búdjetten beriletin memlekettik járdemaqylarǵa qosymsha júzege asyrylady.

Tólemderdiń mólsheri jeke sanattarǵa jáne mynalarǵa baılanysty bolady:

sońǵy 2 jylda MÁSQ-ǵa áleýmettik aýdarymdar júrgizilgen ortasha aılyq tabys;
eńbekke qabilettiliginen aıyrylý koefısıentteri;
asyraýyndaǵy adamdar sany;
mindetti áleýmettik saqtandyrý júıesine qatysý ótili jáne tabysty almastyrý.

áleýmet

27 jeltoqsan 2024

Jańa jyldan bastap elimizde kedeılik shegi basqasha esepteledi

Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi «Kedeılik sheginiń mólsherin aıqyndaý týraly» buıryqqa tıisti ózgerister engizdi, dep habarlaıdy Ulys.

2025 jyldan bastap Qazaqstanda ataýly áleýmettik kómek taǵaıyndaý úshin kedeılik shegi jańasha esepteledi.

2025 jylǵy 1 qańtardan bastap kedeılik shegi medıanalyq tabystyń 35 paıyzyn quraıdy. Biraq onyń mólsheri óńirlik eń tómengi kúnkóris deńgeıiniń 70%-ynan tómen bolmaýǵa tıis.

Aıta keteri, qazir kedeılik shegi eń tómen kúnkóris deńgeıiniń 70 paıyzy mólsherinde aıqyndalady.

Buıryq 6 qańtarda kúshine enedi.

áleýmet

08 sáýir 2019

EMOSIONALDYQ INTELLEKTİNİŃ EREKSHELİKTERİ

Emosıonaldyq ıntellekt (aǵyl. emotional intelligence) – zaman talaby ma, álde sándi trend pe? Jalpy tórtinshi ónerkásiptik revolúsıadan ne kútýge bolady? Jahandaný úrdisi ajdaha ma, álde qazirgi qoǵamnyń múmkindigi men damýynyń uıytqysy ma? Buǵan baılanysty kóptegen zertteýler men tájirıbelik ólshemder jasalýda.

Damyǵan tulǵanyń psıhologıalyq densaýlyǵynyń basty kórsetkishi - osy emosıonaldyq ıntellekt fenomeni. Jalpy jan men oıdyń toǵysý máselesine tarıhı kóz júgirter bolsaq ejelgi grek, shyǵys fılosoftarynyń eńbekterinen kezdestirýge bolady. Qazirgi zamanǵy ǵylymda, XX ǵasyrdyń 90-shy jyldary amerıkandyq Pıter Soloveı jáne Djon Maıer atty zertteýshiler emosıonaldyq ıntellekt uǵymyn engizdi. Sol kezderden bastap tulǵanyń osy qasıettin damytý úshin kóptegen trenıńtik baǵdarlamalar, testter jeke koýchıngtik jáne psıhologıalyq keńes keshenderi oılap tabyldy. Sebebi, emosıonaldyq ıntellektisi damyǵan qyzmetkerlerdiń jumys tıimdiligi artyq, ujymdaǵy psıhologıalyq ahýal jaǵymdy ekendigin amerıkandyqtar tez túsindi.

2015 jylǵy Búkilálemdik ekonomıkalyq Davos forýmynyń esebinde, 2020 jyly ózekti bolatyn 10 mashyqty anyqtaǵan bolatyn. Solardyń qatarynda emosıonaldyq ıntellekt te bar. Bul ıntellektiniń (parasattyń) túri týraly sońǵy jyldary ásirese, osy ekonomıkalyq forýmnan keıin, estimegen adam kemde kem. Biraq, kóbisi ıntelektiniń bul túri týraly tolyqqandy túsinikten alshaq. Sondyqtan, emosıonaldyq ıntellekt týraly sóz qozǵaýdy jón kórdik. 20 ǵasyrdyń 90-shy jyldary jaryq kórgen, Maıer-Saloveı-Karýzo modelinde emosıonaldyq (áleýmettik) ıntellekt 4 qurama bólikten turady:

Basqa adamdar men óziniń emosıalaryn, syrt beınege qarap, ym-ıshara men júris-turysqa den qoıa otyryp tanı bilýi - emosıalardy qabyldaı bilý qabileti dep atalady.

Bizdiń oıymyzsha buǵan sáıkes keletin qazaqtyń maqaly, - «Kóz ben qol - kóńildiń jalshysy».

Emosıanyń – kóbine sanamen rettelmeıtin, uıytqy (motıvasıalyq) faktory bola otyryp, shyǵarmashylyq pen oılaý qabiletterine tıgizetin oń áserin - shabyt dese de bolady. Muqaǵalı Maqataevtyń myna joldary soǵan dálel ispetti:

Shaý tartyp qalypsyń-aý, qaıran shabyt!

Júrýshi eń keıbir jerde oıran salyp,

Júrýshi eń keıbir jerde saıran salyp,

Shaý tartyp qalypsyń-aý qaıran shabyt!

………………………………………………….

Shaý tartyp barasyń-aý, sharyq-qusym,

Toıattap álde jemge qaryqpysyń?

Bar, ushshy!

Bosataıyn tuǵyryńnan,

Shaý tartpa!

Shynymen sen shabytpysyń!?

Emosıalardyń arasyndaǵy baılanysty anyqtaý, oı men sezim arasyndaǵy baılanysty túsiný, tereń kúrdeli (ekiushty, ambıvalentti) emosıalardy ajyratý - emosıalardy tanı bilý qabileti dep atalady.

Buǵan sáıkes maqal, - «Ymdy bilegen dymdy bilmeıdi».

Qoıylǵan maqsatqa sáıkes, yryqty túrde óz emosıalaryn týdyryp, rettep, baǵyttaı bilý qabiletin - emosıalardy basqarý, dep ataıdy.

Buǵan sáıkes qazaqtyń maqaly- «Sabyr túbi sary alty», «sarǵaıǵan jeter muratqa, sabyrsyz qalar uıatqa», desek te bolatyn sıaqty.

Emosıonaldyq ıntellektiniń joǵaryda sýrettelgen modeli qazirgi kezdegi álemdegi eń tanymal konsepsıa. Sebebi, túsinýge de ońaı, eń bastysy tájirıbelik paıdasy ushan-teńiz. Kóptegen zertteýlerdiń nátıjesinde anyqtalǵandaı qoǵam úshin bul faktordyń ekonomıkalyq (mıllıardtaǵan shyǵyn ákelýi) jáne áleýmettik (ajyrasý, sýısıdtiń beleń alýy) máni zor! Halyq, qazirgi tańda óziniń emosıonaldyq parasatyn damytýǵa den qoımasa, psıhologıalyq damý mádenıetin qolǵa almasa bolashaq bulyńǵyr, kóńil pás. Sondyqtan, zamanaýı qazaq qoǵamynda da ásirese, jańa qalyptasyp kele jatqan tulǵanyń (bozbala men jasóspirimderde) áleýmettený deńgeıine jahandaný úrdisiniń ónimderi keri áserin tıgizýde.

Olar: destrýktıvti aqparattyń qoljetimdigi jáne tikeleı áseri; tulǵaaralyq qarym-qatynastyń onlaın formatqa aýysýy; ártúrli ómirge qajetti tabıǵı tájirıbeniń azaıýy; ata-ana tarapynan jalpy qaýipterdiń kúsheıýi áserinen gıperbaqylaýdyń kúsheıýi jáne basqa ózekti máseleler. Osy jaıttardyń tikeleı jáne janama áserleriniń negizinde jas tulǵanyń emosıonaldyq ıntellektisiniń damýyna keri áser beleń alýda. Tipti, eresek adamdarda bul qabiletterdiń damýynyń kenje qalýy - stresstik jaǵdaılarǵa tótep bere almaýyna, ómirlik qıyn-qystaý jaǵdaılarǵa psıhologıalyq regressıamen (keri damýmen) jaýap berýine, destrýktıvti daǵdylardyń paıda bolýy men psıhıkalyq jáne psıhologıalyq kúızelisterge jıi ushyraýyna ákelip soǵýda.

Qazirgi tańda emosıonaldyq ıntellektiniń mańyzdylyǵy kún sanap artýda. Sondyqtan bizdiń qoǵamdaǵy emosıonaldyq ıntellektini damytýdyń ulttyq keshendi baǵdarlamalaryn jasaý, al adamdardyń oqyp-tanýǵa, bilikti psıhologtardyń keńesi men trenıńteri arqyly damýyna bet burýy mańyzdy.