Lenın kınoteatry jastardy jumyldyratyn ortalyqqa aınalady. Qaraǵandy oblysynyń ákimi Ermaǵanbet Bólekpaevtyń tapsyrmasy boıynsha munda Jastar úıi ashylady. 

Jastar keńesiniń bıylǵy birinshi otyrysynda memlekettik saıasatty júzege asyrý jáne shyǵarmashylyq ortany damytý máseleleri qaraldy.

Jastar saıasaty máseleleri basqarmasynyń basshysy Aısulý Ernıazova bıylǵy josparlar týraly aıtyp berdi. Ol kóptegen jobalarǵa jańa serpin berýdi usynady.

– Baǵdarlamada jastarmen buryn iske qosylmaǵan jobalardy kúsheıtýge jáne iske asyrýǵa basa nazar aýdarylatyn bolady, – dep atap ótti Aısulý Ernıazova. – Ol úshin bilim berý mekemelerin, bılik organdaryn, bıznes-qoǵamdastyqty jáne, árıne, jastardyń ózin qosa alǵanda, túrli múddeli taraptar arasynda tıimdi komýnıkasıa ornatý qajet. Jastardyń ózderin qoǵamnyń bir bóligi retinde sezinýi jáne onyń damýyna belsene qatysýǵa daıyn bolýy úshin senim, ashyqtyq jáne ózara qurmet atmosferasyn qurý mańyzdy.

"Taldaý mektebi. QRG" jobasy jastar arasynda taldaý daǵdylary men syn turǵysynan oılaýdy damytýǵa baǵyttalǵan. Al «Ult qazynasy» jobasy talantty aýyl jastary úshin jańa tıimdi áleýmettik lıft bolady. Sondaı-aq, jas sarapshylar úshin Elim deitin erler pikirtalas alańyn qurý jáne Saryarqa Jastary brendin tanymal etýge basa nazar aýdarý josparda bar.

Aımaq ákimi basqarma basshysynyń bastamalaryn qoldap, qazir jastar máselesine jańa kózqaras qajet ekenin atap ótti.

– Elimizdiń bolashaǵy jastardyń qolynda. Jaqynda Astanada ótken Jastar forýmynda Memleket basshysy elimizdiń bolashaǵy aqyly ótkir, bilimi tereń jáne zamanaýı kózqarasy bar jastardyń qolynda ekenin atap ótti, – deıdi Ermaǵanbet Bólekpaev. – Sondyqtan memlekettik saıasat jańa dáýirdiń adamdaryna beıimdelýi tıis. Ol úshin bizge mobıldi, bilimdi jáne shyǵarmashyl jastarmen jumys isteý ádisterin ózgertý qajet.

Shyǵarmashylyq jastarǵa keletin bolsaq, bıyl onyń jańa keńistigi paıda bolady. 

«STARTKINO» QB tóraǵasy, oblystyq máslıhat depýtaty Arman Álimjanovtyń eldegi kreatıvti ındýstrıany damytý jáne óńirdegi osy baǵytty qoldaý úshin jasalatyn qadamdar týraly sózinen keıin oblys ákimi «Saryjaılaý» kınoteatrynyń bazasynda Kreatıvti keńistikti damytý jónindegi resýrstyq ortalyq qurýdy tapsyrdy.

– Kreatıvti ındýstrıa – álemdik ekonomıkanyń qarqyndy damyp kele jatqan salasy, ol qosymsha qun men jańa jumys oryndaryn qurady. Bizdiń oblystyń da osy turǵydan belgili bir áleýeti bar. Bizde daryndy jáne áleýetti jastar kóp, – dep atap ótti óńir basshysy. – Bizdiń mindetimiz – olarǵa óz ıdeıalaryn damytý jáne iske asyrý úshin qajetti jaǵdaılar men múmkindikter jasaý.

Biraq qazirgi jastar shyǵarmashylyqpen ǵana ómir súrmeıdi. Ótken jyldyń qorytyndysy boıynsha Qaraǵandy oblysy «Jasyl el» qozǵalysyn qamtý boıynsha birinshi orynǵa shyqty. 

Oblys ákimi atap ótkendeı, osy joba aıasynda óńirdi kógaldandyrýmen aınalysyp qana qoımaı, jumysshy mamandyqtaryn da úıretý qajet. NEET sanatyndaǵy jastarǵa, ıaǵnı oqymaıtyn jáne jumys istemeıtin jastarǵa erekshe nazar aýdarý kerek.

Jastar keńesi otyrysynyń qorytyndysy boıynsha Ermaǵanbet Bólekpaev jumys josparlaryn, tıimdilik ındıkatorlaryn pysyqtaı otyryp, qalalar men aýdandarda komúnıtı-ortalyqtar ashýdy tapsyrdy. Sondaı-aq KPI júıesine jastar saıasatyn iske asyrý boıynsha qalalar men aýdandar ákimderiniń jumysyn engizý.

Eń bastysy – qazirgi zamanǵy talaptardy eskere otyryp, jastarmen jumys isteý tásilderin ózgertý. Barlyq is-sharalardy muqıat uıymdastyrý qajet, olar eleýli nátıjeler berip, jastarǵa paıda ákelýi tıis. Qazirgi jastar jaı urandar men bos sózderdi kótere almaıdy.

Búgin Jetisý oblysynda halyqtyń áleýmettik osal toptary sanatynan 30 otbasy jańa úıli boldy. Taldyqorǵan qalasyndaǵy «Jastar - 3» jańa turǵyn aýdanynan berilgen úılerdiń kiltin oblys ákimi Beıbit Isabaev tabystady. Jalpy jyl basynan beri oblys ortalyǵynda kezektegi 102 otbasy jańa baspanaǵa kirdi. Atap aıtqanda, «Bereke» kotej qalashyǵynyń, «Jastar-3» turǵyn alabynda áleýmettik osal top sanatyndaǵy azamattar men kóp balaly otbasylar úıli boldy,  - dep habarlaıdy Jetisý oblysy ákiminiń baspasóz qyzmeti.

Kilt berý saltanatyna qatysqan oblys ákimi Beıbit Isabaev jańa qonys ıelerin qýanyshtarymen quttyqtap, baspanamen qamtý baǵytynda óńirde atqarylyp jatqan sharalarǵa toqtaldy:

- Memlekettiń qoldaýymen qabyldanyp jatqan sharalardyń arqasynda Taldyqorǵanda bıyl jyl basynan beri áleýmettik osal toptar sanatymen kezekte turǵan 102 kópbalaly otbasy úıli boldy. Solardyń qatarda búgin sizder de óz úılerińizdiń kiltin alyp otyrsyzdar. Dál osy jańa turǵyn alabynda 56 úı salyndy, bıyl biz 150 úı salýdy josparlap otyrmyz. Jalpy munda 700-den astam úı bolady. Jol jasalady, qujattar daıyn. Sondaı-aq bıyl gazdandyrý jumystaryn bastaımyz. Osylaısha bul aýdan aldaǵy ýaqytta qalanyń úlken ári ádemi zamanaýı shaǵyn aýdandarynyń biri bolady. Sodan keıin biz munda áleýmettik nysandardy salý máselesin qarastyra bastaımyz. Jalpy ótken jyly Taldyqorǵanda turǵyn úı kezegi 8,3%-ǵa azaıdy, osy jyly taǵy 1400-den astam otbasyna turǵyn úı beriledi dep josparlap otyrmyz. Sóıtip 2023-2025 jyldary oblys ortalyǵynda kezekte turǵan 5 myńǵa jýyq adam turǵyn úımen qamtamasyz etiledi, - degen B. Isabaev «Jastar-3» turǵyn alabyndaǵy úılerdiń kiltterin tapsyrý rásimin atqardy.

Eske salsaq, osydan 10 kún buryn osy shaǵyn aýdanda alǵashqy 23 otbasy jańa qonysqa kirgen bolatyn.

Jalpy búgingi jańa qonys ıeleriniń arasynda tolyq emes otbasylar, múgedek balalardy asyrap otyrǵan otbasylar, kámeletke tolǵanǵa deıin jetim qalǵan jáne ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵandar, múgedek bala tárbıelep otyrǵan otbasylar, İ jáne İİ toptaǵy múgedekter, zeınetkerler bar.

Turǵyn úı kiltin alǵandardyń qataryndaǵy Shabelskıı otbasy qýanyshyn bólisti. Jas otaǵasy Svátoslav Alekseevıch:

- Qazir 25 jasqa keldim. 2011 jyldan bastap turǵyn úıge kezeginde turamyn. Men kishkentaıymnan ájemniń qolynda óstim. Osy kezge deıin áıel, bala-shaǵammen birge ájemniń úıinde birge turdyq. Árıne, óz úıimiz bolsa dep armandadyq, ásirese eki qyzym óz bólmemiz bolsa deıtin. Endi, mine, úıimizge qol jetkizdik, qýanyshymyzda shek joq, - dedi.

Qalanyń taǵy bir turǵyny Janar Ábdilmanova da jańa qonystyń qýanyshyna keneldi. Ol «tolyq emes otbasy» sanatynda turǵyn úıge kezeginde 13 jyl turǵan.

- Búgin bizdiń áýletimizde úlken mereke. Jaldamaly páterde kóship júretin ýaqytymyz endi artta qaldy. Balalarymnyń jaıly, ádemi, keń úıde erkin ósetinine qýanyp otyrmyn, - deıdi ol.

Taldyqorǵandyq Dana Demıdova da óz jaıynan qysqasha baıandap berdi:

- Meniń eki balam bar, kishi ulym 16 jasta. Aýyr jol apatynyń saldarynan kúıeýim mert boldy, densaýlyǵym nasharlap, ózim múgedektik aldym. Búgin otbasymyz úlken qýanyshqa kenelip, qonystoıyn toılap jatyrmyz. Biz bul kúndi 14 jyl kúttik. Búgingi qýanysh ıelerin shyn júrekten quttyqtaımyn, - dedi densaýlyq saqtaý salasynda feldsher bolyp 25 jyldaı jumys istegen D.Demıdova.

Atap ótsek, ár úıdiń jalpy aýdany 76 sharshy metr. Munda úsh turǵyn bólme, as úı men jýynatyn bólme bar. Úı elektr qazandyǵy arqyly jylytylady, al gaz qazandyqtary tabıǵı gaz jetkizilgennen keıin iske qosylady. Óńir basshysynyń aıtýynsha, jyl sońyna deıin turǵyn úı alabyna gaz tartý josparda bar.

Jalpy ótken jyly oblysta 371,9 myń sharshy metr turǵyn úı tapsyrylsa, bıyl taǵy 380 myń sharshy metr turǵyn úı berý josparlanýda.

Mańǵystaý oblysynda aýyzsý máselesi áli de túıindi bolyp qalýda. Ázirese jaz mezgilinde aýyz sý tapshylyǵy turǵyndardy áýrege salyp jatady. Prezıdenttiń tapsyrmasymen atalǵan máseleni kezeń-kezeńmen sheshý jumystary qarqyndy júrgizilýde. Mańǵystaý oblysynda aýyz sý máselesin sheshý baǵytynda 10 joba iske asýda.

 2025 jylǵa deıin jalpy sý tushshytý qýaty qýaty 140,5 myń tekshe metrdi quraıtyn 10 jobany júzege asyrý josparlanǵan. Onyń ishinde: Qarajanbas ken ornynda táýligine 17 myń tekshe metr sý tushshytý zaýyty iske qosyldy. Nátıjesinde «Astrahan - Mańǵystaý» sý qubyrynan bosaǵan 15 myń tekshe metr aýyz sý Jańaózen qalasy, Beıneý, Jetibaı aýyldary turǵyndarynyń ıgiligine paıdalanylýda.

«Kaspıı» sý tushshytý zaýytynyń qýatyn 40 myń tekshe metrge deıin jetkizýdiń 2-shi kezeńi boıynsha jumystar jalǵasýda. Bıyl jyl aıaǵyna deıin bul jumystardy tolyqtaı aıaqtaý kózdelip otyr.

Aqtaý qalasynda jeke ınvestor esebinen qýattylyǵy táýligine 7 000 tekshe metr sý tushshytý zaýytyn salý jumystary júrgizildi. Qazirgi tańda zaýyt táýligine 5 myń tekshe metr aýyz sý berip otyr.

Saıyn Shapaǵatov aýylynda jeke ınvestor tarapynan qýattylyǵy táýlingine 6500 tekshe metr sý tushshytý qondyrǵysy ornatyldy. Búgingi kúni qondyrǵy 4000 mshekshe metr aýyz sý óndirip, Aqshuqyr, Saıyn Shapaǵatov aýyldaryn aýyz sýmen qastamasyz etip otyr.

Qondyrǵynyń qýaty aldaǵy ýaqytta arttyrylatyn bolady.

 «Bıyl Fort-SHevchenko qalasynda táýligine 5 myń tekshe metr, «MAEK» aýmaǵynda 24 myń tekshe metr jáne Kendirli aımaǵynda 50 myń tekshe metr sý tushshytý qondyrǵylaryn salý jumystary bastaldy. Zaýyt qurylysy «Qazmunaıgaz» ulttyq kompanıasynyń qoldaýymen júzege asyrylýda jáne atalǵan jobalardy 2025 jylǵa deıin aıaqtaý úshin barlyq qajetti sharalardy qabyldaıtyn bolamyz»,- dedi jýyrda OKQ ótken baspasóz máslıhatynda Mańǵystaý oblysynyń ákimi Nurdáýlet Qılybaı.

Sý resýrstarynyń balamaly kózderiniń biri – Aqtaý qalasynan 43 shaqyrymda ornalasqan «Quıylys» ken orny. Búginde qubyr tolyǵymen eskirgen. Sondyqtan osy ken ornynyń sýyn ıgerý úshin «Kaspıı» sý tushshytý zaýytyna deıin sý qubyry jańartylýda eken.

«Kaspıı» sý tushshytý zaýytyn jańǵyrtý jumystaryna jaýapty merdiger mekeme - «Kaspıan Konstrýktors Trast» kompanıasy. 

Merdiger mekemeniń jumysty kesheýildetýine baılanysty, qondyrǵyny iske qosýda irkilis boldy. Merdiger kompanıa basshylary qarasha aıynyń sońyna deıin 10 000 tekshe metrlik qondyrǵyny iske qosýǵa ýáde berip otyr. 

Jalpy zaýytty modernızasıalaý jumystary úsh jyldan beri júrgizilýde. Joba boıynsha zaýyttyń óndiristiń qýatyn 40 000 m3-qa deıin arttyrý kózdelgen.

-Tehnologıalyq tártipke sáıkes, qondyrǵylardy iske qosqannan keıin, on kúndeı sý daıyndalady. Onyń ishinde qosý-retteý jáne zalalsyzdandyrý jumystary bar. Bekitilgen josparǵa sáıkes, qalaǵa 20 qarasha kúni birinshi 5000 m3 sý beriledi. Al qarasha aıynyń sońyna deıin zaýyt qondyrǵy arqyly 10 000 m3-qa jýyq sýdy berýdi josparlanyp otyr, - dedi «Kaspıı» sý tushshytý zaýyty JSHS dırektory Serik Gýsman.

Sondaı-aq, Aqtaýda Quıylys ken ornynan «Kaspıı» sý tushshytý zaýytyna deıingi uzyndyǵy 47 shaqyrym sý qubyry salynýda. Merdiger mekeme – «Aláns LTD» JSHS. Qurylys jumystaryna 15 arnaıy tehnıka jáne 32 qyzmetker jumyldyryldy. Atalǵan joba qaladaǵy aýyz sý jetispeýshiligi máselesiniń rettelýine septigin tıgizedi.

-Quıylys ken ornynan «Kaspıı» sý tushshytý zaýytyna deıingi uzyndyǵy 47 shaqyrym, dıametrleri 900 mm quraıtyn sý qubyry salynýda. Jumystar qarqyndy júrgizilýde. Atalǵan jumystar aıaqtalǵannan keıin, jartylaı ýchaskesinde qubyrdy sýmen toltyrýǵa qoıatyn bolamyz, - dedi oblystyq energetıka jáne TKSH basqarmasynyń bólim basshysy Anvar Týlákov.

Budan bólek Qaraqıada sý tushshytý zaýytynyń qurylysy júrip jatyr. Qaraqıa aýdany prokýratýrasynyń qadaǵalaý aktisi negizinde aýdan ákimdigimen ınvestorǵa, ıaǵnı «Aleka» JSHS-ne táýligine 5000 m³ aýyz sý óndiretin zaýytyn salý maqsatynda Quryq aýylynda 5 ga jer ýchaskesi berilgen.

Mańǵystaý oblysynyń prokýratýrasynyń habarlaýynsha, qazirgi tańda «Sý tushytý» zaýytynyń 20 uńǵymasy qazylyp, sýdyń tuzdylyǵyn tekserý jumystary júrgizilýde. Buǵan deıin, aýyl turǵyndaryn Aqtaý qalasynda ornalasqan «Kaspıı» sý tushshytý zaýyty» JSHS aýyz sýmen qamtamasyz etip kelgen. Mamandar aldaǵy ýaqytta másele tolyq sheshimin tabady dep otyr. Jalpy bul jumystar Memleket basshysynyń jiti baqylaýynda tur.