Valúta baǵamy
  • USD -

    523.5
  • EUR -

    613
  • RUB -

    6.71
Berik Ábdiǵalıulynyń "Umytylǵan qaharmandar" atty kitabynyń tusaýkeseri ótti
15 mamyr 2019
Berik Ábdiǵalıulynyń "Umytylǵan qaharmandar" atty kitabynyń tusaýkeseri ótti

Berik Ábdiǵalıulynyń "Umytylǵan qaharmandar" atty kitabynyń tusaýkeseri ótti

 

 

«Nur Otan» partıasynyń Ortalyq apparatynda «Umytylǵan qaharmandar» atty jańa kitap kópshilikke tanystyryldy. Bul eńbekke Uly Otan soǵysynda erligimen kózge túsip, joǵary nagradalarǵa usynylǵanymen túrli sebepterge baılanysty tıisti marapatyna qol jetkize almaǵan batyrlar týraly málimetter jınaqtalǵan. Kitaptyń jáne jalpy jobanyń avtory, belgili qoǵam qaıratkeri Berik Ábdiǵalıuly. Partıa baspasóz qyzmetiniń habarlaýynsha, jańa eńbek «Nur Otan» partıasynyń «Ardagerlerdi ardaqtaıyq» partıalyq jobasy aıasynda jaryq kórdi. Saltanatty rásimge partıa Tóraǵasynyń Birinshi orynbasary Máýlen Áshimbaev, belgili memleket jáne qoǵam qaıratkerleri, Parlament depýtattary, úkimettik emes uıymdardyń ókilderi jáne kitapqa esimderi engizilgen batyrlardyń urpaqtary qatysty.

 

«Nur Otan» partıasy Tóraǵasynyń Birinshi orynbasary jobanyń basty maqsaty umyt qalǵan ardagerlerimizdiń esimderin dáriptep, olardyń erlikterin keńinen nasıhattaý ekenin aıtty.

– Osy ıgilikti isimiz arqyly biz jas urpaqty otansúıgishtikke tárbıeleýdi maqsat tuttyq. Kezinde ózderi kóre almaı ketken qurmet pen marapatty búgingi urpaqtaryna kórsetip, atalarymyzdyń erlikterin dáripteýdi kózdedik. Bul – búgingi beıbit kúnimizdiń kepili bolǵan ákelerimiz ben atalarymyzdyń aldyndaǵy perzenttik boryshymyz, – dedi Máýlen Áshimbaev.

 

Sonymen qatar ol atalǵan eńbekti Berik Ábdiǵalıulynyń «Zabytye Geroı. Geroı Sovetskogo Soıýza» atty jınaǵynyń jalǵasy dep qabyldaýǵa da bolatynyn jetkizdi. B.Ábdiǵalıulynyń buǵan deıin de osy salada zertteýler júrgizip, 2015 jyly joǵaryda atalǵan jınaqty jaryqqa shyǵarǵan bolatyn.

 

«Umytylǵan qaharmandar» atty jańa eńbekke Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵyna usynylǵan 133 maıdanger týraly málimetter engizilgen. Olardyń kópshiligi jaıaý ásker. Sondaı-aq artıllerıst, pýlemetshi, saper, tankıst, tankige qarsy ózdiginen júretin (SÝ, ISÝ) atqysh, mergen, sanıtar, baılanysshy, kavalerıs, desantshy, áýe desanty, ushqysh, ınjenerlik ásker jáne İİHK-niń (NKVD) qyzmetkerleri bar.

Jınaqqa tek marapattaý paraqshasy tiziminen tabylǵan ardagerler ǵana engizilgen. Degenmen, partıa Tóraǵasynyń Birinshi orynbasary elimizde soǵysta eren erlik kórsetse de laıyqty marapatyn ala almaǵan batyrlarymyz tizimdegiden áldeqaıda kóp ekenine nazar aýdardy.

– Erlikteri eskerilse de, der kezinde elenbeı qalǵan batyrlarymyzdyń budan da kóp ekeni belgili. Sol sebepti «Nur Otan» partıasy osy baǵytta eńbektenip júrgen azamattarǵa qoldaý kórsetýdi odan ári jalǵastyra beredi. Búgin kópshilikke tanystyrylǵan jańa týyndy bizdiń aýqymdy jumysymyzdyń birinshi kezeńi ǵana. Kelesi kezeńde bastamanyń aıasyn keńeıtip, batyrlarymyzdyń esimderin mektepterge, kóshelerge jáne aýyldarǵa berý isin qolǵa alsaq degen josparymyz bar. Aldaǵy ýaqytta sol josparlarymyzdyń da júzege asatynyna senemiz, – dedi Máýlen Áshimbaev.

Sondaı-aq ol Ekinshi Dúnıejúzilik soǵysyna baǵa bermesten buryn oǵan eń aldymen adamdardyń taǵdyry, qarapaıym halyqtyń erligi turǵysynan qaraý kerektigin aıtty.

 

– Qazirgi tańda Uly Otan soǵysy týraly túrli pikirler aıtylyp júr. Biraq biz sol kezde atalarymyz ben ákelerimiz, ájelerimiz ben analarymyz batyrlyq pen batyldyqtyń, qaırat pen qajyrlyqtyń, sabyr men tózimniń jarqyn úlgisin kórsetkenin keńinen nasıhattaýymyz kerek. Olar bastaryna túsken aýyr jaǵdaıǵa qaramastan adamı qasıetteri men ómirlik ustanymdarynan aınymaı, Otan úshin otqa túsýden tartynǵan joq. Sondyqtan sol bir surapyl jyldar týraly aıtqan kezde aldymen osyndaı sátterge nazar aýdarǵan jón, – dedi «Nur Otan» partıasy Tóraǵasynyń Birinshi orynbasary.

Óz kezeginde joba avtory Berik Ábdiǵalıuly soǵys jyldarynda 497 otandasymyz Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵyna ıe bolǵanyn, alaıda usynylǵandardyń sany budan da kóp ekenin aıtty.

– Ókinishke qaraı, kóptegen jaýyngerge qaharman ataǵy qaıtys bolǵan soń berildi. Reseı, Belarýs, Ýkraına jáne basqa da Eýropa elderinde mıllıondaǵan belgisiz jáne aty saqtalmaǵan jas batyrlar máńgilikke qaldy. Soǵys alańdarynda izdestirý jumystary áli kúnge deıin jalǵasýda. Bizdiń ár batyrymyz este saqtaýǵa, qurmet kórsetýge laıyq. Olardyń esimderi eshqashan umytylyp ketpeýi kerek. Sebebi olardyń árqaısysy naǵyz qaharmandar, – dedi Berik Ábdiǵalıuly.

 

 

Budan basqa, avtor segiz birdeı otandasymyzdyń eki ret Batyr ataǵyna usynylǵanyn tilge tıek etti. Olardyń ekeýi kapıtandar Saǵadat Nurmaǵambetov pen Seıthan Temirbaev. Eki ret usynylǵanymen olar bir ret bolsyn Batyr ataǵyn aldy. Al qalǵandaryna eki retinde de berilmegen.

– Olardyń arasynda saperler – qatardaǵy jaýynger Qudaıbergen Janserikov jáne aǵa serjant Minaıqul Saǵyndyqov, atqyshtar rotasynyń komandıri, leıtenant Qabysh Kóktaev, 248 jaýdyń kózin joıǵan mergen, aǵa serjant Zeıtin Baıjanov jáne maıor V.Gýtov pen leıtenant V.Gýtovskıı bar, – degen Berik Ábdiǵalıuly aldaǵy ýaqytta bul baǵytta jumystar ári qaraı jalǵasatynyn jetkizdi.

Al Halyq Qaharmany Muhtar Altynbaev Uly Otan soǵysyna qatysqan jáne sol kezde tylda eńbek etken kez kelgen adamǵa qurmet kórsetý barshamyzdyń basty mindetimiz bolýy kerektigin aıtty.

– Juldyzyn alsa da, almasa da, biz úshin soǵysqa qatysqan aǵa býynnyń bári batyr. Bul – bizdiń elimizdiń tarıhy. Qandaı pikir aıtylsa da tarıhty eshkim joqqa shyǵara almaıdy. Sondyqtan biz Jeńisti jaqyndatqan, soǵan úlken úles qosqan batyrlarymyzdy osylaı dáriptep, tek óz elimizdiń kóleminde emes, odan tys aýdıtorıalarǵa da keńinen nasıhattaýymyz kerek, – dedi Muhtar Altynbaev.

Odan bólek, basqosýda Májilis depýtaty Baqytbek Smaǵul, «Qaharman» qorynyń dırektory Sabyr Qasymov jáne kitapqa esimi engizilgen batyr Minaıqul Saǵyndyqovtyń uly Marat Saǵyndyqov sóz alyp, atqarylǵan jumystyń mańyzy men máni týraly pikirlerin bildirdi. İs-sharany belgili jýrnalıs, kórnekti qalamger Nurtóre Júsip júrgizip otyrdy.

RELATED NEWS
«Úzdik bolý úshin kóp jumys isteý kerek» - Dımash Euronews-ke suhbat berdi
18 qyrkúıek 2024
«Úzdik bolý úshin kóp jumys isteý kerek» - Dımash Euronews-ke suhbat berdi

 Euronews-ke eksklúzıvti suhbat bergen Dımash Qudaıbergen klasıkalyq mýzyka, qazaqtyń halyq kúıi men zamanaýı áýen astasyp jatqan biregeı shyǵarmashylyǵy jaıly aıtyp berdi. Kazinform atalǵan suhbattyń beıresmı aýdarmasyn jarıalady.

Qazaq mýzykanty Dımash Qudaıbergen jaı ǵana ánshi, án avtory ári mýltıınstrýmentalıst qana emes, ol mısıasy bar adam. Ol janrda balamasy joq vırtýoz vokalymen jáne mýzykasymen álemdik aýdıtorıaǵa Qazaqstannyń baı mádenıeti men salt-dástúrin jetkizýge nıetti. Álemdik týrneden keıin Otanyna oralǵan Dımash Astanada V Dúnıejúzilik kóshpendiler oıynyń jabylýyn eki kúndik konsertimen aıshyqtaı tústi.

Dımash Euronews-ke bergen eksklúzıvti suhbatynda mansap jolyna, mýzyka stıliniń damýyna jáne oıynnyń (Dúnıejúzilik kóshpendiler oıyny) Qazaqstan murasyn pash etýde biregeı alań bolǵanyna qatysty oıymen bólisti.

– Siz klasıkalyq bilim aldyńyz ári «Astana-Operadan» oryn da usynyldy. Biraq klasıkalyq elementterdi dástúrli qazaq jáne pop-mýzykamen úılestire otyryp, zamanaýı mýzykant mansabyn tańdadyńyz. Osynaý biregeı qospany qalaı jasaı aldyńyz?

– Astanadaǵy opera dırektory meni ózderimen birge jumys isteýge shaqyrǵany esimde. Biraq barynsha ártúrli mýzykalyq janrda óner kórsetkendi qalaıtynymdy biletinmin. Endi men opera aıtqym kelse, ony konsertterimde de aıta alamyn. Mende sondaı erkindik bar. Men «Astana-Operaǵa» úlken qurmetpen qaraımyn. Birneshe aı buryn ǵana ustazym Plasıdo Domıngo meni Eýropada ózimen birge óner kórsetýge shaqyrǵan kezde armanym oryndaldy. Ol maǵan: «bul arıaǵa daıyndalý úshin eki kúniń ǵana bar», - dedi. Men bas tarta almadym.

5 jasymda, úıimizde Plasıdo Domıngo men Pavarottı óneri taspalanǵan vıdeokasseta bolatyn. Sol konsertter meniń ánshi bolýǵa degen qushtarlyǵymdy oıatty. Domıngoǵa onyń arqasynda ánshi bolǵanymdy aıttym. Oǵan uqsaǵym keldi. Vokaldyq turǵyda olar myqty.

– Ata-anańyz 5 jasyńyzda keremet daýysyńyz bar ekenin túsindi. Al ózińiz kásibı ánshi bolǵyńyz keletindigin qaı ýaqytta túsindińiz?

– Bes jasymda ájem aıaǵynyń aýyratyna qaramastan meni kún saıyn mýzyka mektebine aparatyn. Jetistikke jetip, tanymal bolyp, aqsha taba bastasam da munyń bári otbasymnyń – ata-anamnyń, ata-ájemniń jáne dostarymnyń arqasynda ekenin esimnen shyǵarmaımyn. Olardyń qoldaýynan asqan dúnıe joq. Meniń jetistigime ózimnen góri ájem laıyq.

– Qazaqstan ómirinde mádenıet pen mýzyka nelikten sonshalyqty mańyzdy?

– Dástúrli mýzykamyzǵa jete úńilgen, zer salǵan adamdar bizdiń búkil tarıhymyzdy tanyp-bile alady. Atam tórt-bes jasymda ulttyq aspabymyz – dombyrany shertýdi úıretti. Eger siz ózińizdi naǵyz qazaqpen dep esepteseńiz, onda aldymen dombyra shertýdi úırenýińiz kerek. Qazir álemdi bizdiń mádenıetimizben tanystyratyn ýaqyt keldi. Qazaqstan – jas el, egemendigine nebári – 33 jyl. Bul – muramyzdy álemdik aýdıtorıamen bólisýdiń biregeı ýaqyty.

– Ánderińizdi qalaı sıpattar edińiz?

– Burynyraq ony neoklassıkalyq dep ataıtynmyn, biraq qazir men barlyq janrdy biriktirýge tyrysamyn. Áli de bolsa neoklassıkalyq ánshimin. Alaıda, basqa stılderdi zerttegendi unatamyn — pop, rok, keıde tipti rep. Bul men úshin asa mańyzdy emes. Men bárin synap kórgim keledi.

– Siz qazaq murasyn árdaıym maqtan tutasyz ári elińizdi mýzykalyq beınebaıandaryńyzda dekorasıa retinde jıi qoldanasyz. Bul siz úshin nelikten mańyzdy?

– Qazaq bolyp týǵanyma maqtanamyn. Meniń mısıam – álemdi elimizdiń mádenıetimen, ánimen, dástúrli mýzykasymen tanystyrý. Búkil álemde, Nú-Iorkte, Eýropa men Azıada 20-30 myń adam aýdıtorıanyń aldynda óner kórsettim jáne bul meniń naǵyz tyńdarmandarymnyń arqasynda ǵana múmkin boldy.

– Siz Dúnıejúzilik kóshpendiler oıyndarynda jeke shyǵarmashylyq keshińizdi ótkizdińiz. Bul oqıǵa nelikten sonshalyqty mańyzdy?

– Osydan 6 aı buryn Úkimet Dúnıejúzilik kóshpendiler oıyndarynyń ashylý saltanatynda óner kórsetýge shaqyrdy. Birden kelistim. Óıtkeni bul oıynnyń elimiz ben mádenıetimiz úshin qanshalyqty mańyzdy ekenin jaqsy bilemin. Bul – bizdiń salt-dástúrimizdi ǵana emes, sonymen qatar sporttaǵy, at sporty oıyndaryndaǵy talanttarymyzdy kórsetýdiń tamasha múmkindigi. Azdap qobaljý bolsa da jeke konsertimniń ótkenine óte qýanyshtymyn. Basqa elde óner kórsetý ońaıyraq, biraq Qazaqstanda kesh ótkizgen bir bólek. Emtıhan tapsyrǵanmen teń.  Óıtkeni elimizde ótken konsertte meniń vokaldan sabaq bergen ustazdarym men bilikti mýzyka maıtalmandary qatysady. 

– Eger siz ótken shaqqa oralar bolsańyz, 5 jastaǵy Dımashqa qandaı aqyl-keńes berer edińiz? 

– Kóbirek jattyǵý kerek. Men 25 jyl bilim aldym, qazir 30 jasymda da PhD dárejesin alý úshin oqýymdy jalǵastyryp jatyrmyn. Eger sportta chempıon bolǵyńyz kelse, onda tynbaı jattyǵýyńyz qajet. Mýzykada da solaı – úzdik bolý úshin kóp jumys isteý, eńbektený, jattyǵý kerek. 

NURǴISA TİLENDIEV: ULT RÝHYNYŃ MUZBALAǴY
01 sáýir 2025
NURǴISA TİLENDIEV: ULT RÝHYNYŃ MUZBALAǴY

Bıyl qazaq mýzykasynyń jaryq juldyzy, uly kompozıtor, dırıjer, dombyrashy Nurǵısa Tilendıevtiń týǵanyna 100 jyl toldy. Bul mereıtoı – qazaq mádenıeti úshin aıryqsha mańyzǵa ıe oqıǵa. Qazaq mýzykasynyń abyzy, kompozıtor, dırıjer, dombyrashy Nurǵısa Tilendıevtiń qazaq rýhanıatyna qosqan súbeli úlesi zor.

Ómir joly men shyǵarmashylyq bastaýy
Nurǵısa Atabaıuly Tilendıev 1925 jyly 1 sáýirde Almaty oblysy, İle aýdany, Shılikemer aýylynda dúnıege kelgen. Dombyra tartýdy ákesinen úırengen ol, keıinnen Ahmet Jubanovtyń nazaryna iligip, mýzyka álemine qadam basty. Ahmet Jubanov jas Nurǵısany mýzyka mektebinde, keıinnen konservatorıada bilim alýǵa baǵyttady.

Soǵys jyldary
Jas Nurǵısa 1943 jyly óz erkimen maıdanǵa attanyp, Kýrsk shaıqasynan Berlınge deıingi urystarǵa qatysqan. Soǵystaǵy erligi úshin "Erligi úshin", "Berlındi alǵany úshin" jáne "Uly Otan soǵysyndaǵy jeńisi úshin" medaldarymen marapattalǵan.

Mýzykalyq mura

Nurǵısa Tilendıevtiń shyǵarmashylyǵy qazaq mýzykasynyń altyn qoryna engen. Ol 500-den astam mýzykalyq týyndynyń avtory, olardyń ishinde:

«Aqqý» kúıi – náziktik pen tazalyqtyń sımvoly;
«Kósh kerýeni» – halyqtyń kóshpeli ómirin beıneleıtin shyǵarma;
«Sarjaılaý» – týǵan jerge degen saǵynyshty jetkizetin án.
Sonymen qatar, kompozıtor «Qyz Jibek», «Meniń atym Qoja» fılmderine mýzyka jazyp, qazaq kınosynyń damýyna úles qosty.

«Otyrar sazy» orkestri 

1981 jyly Nurǵısa Tilendıevtiń bastamasymen qurylǵan "Otyrar sazy" fólklorlyq-etnografıalyq orkestri qazaqtyń ulttyq aspaptaryn nasıhattaýda úlken ról atqardy. Orkestrdiń repertýarynda halyq kúılerimen qatar, kompozıtordyń óz shyǵarmalary da oryndaldy.

Jeke ómiri 

Nurǵısa Tilendıevtiń jary Darıǵa Tilendikelinimen birge ómir súrip, otbasylyq ómirinde de ónegeli tulǵa bolǵan. Olardyń mahabbaty men syılastyǵy kóptegen shyǵarmalaryna shabyt bergen.

Murasy jáne eske alý

Nurǵısa Tilendıevtiń esimi qazaq mýzykasynyń sımvolyna aınaldy. Onyń qurmetine Almaty qalasynda memorıaldy mýzeı ashylyp, shyǵarmashylyq murasy urpaqtan-urpaqqa jalǵasýda.

Djennıfer Lopes Astanaǵa konsert berýge keledi
08 sáýir 2025
Djennıfer Lopes Astanaǵa konsert berýge keledi

Amerıkalyq sýperjuldyz Djennıfer Lopes óziniń Up All Night álemdik týrnesi aıasynda osy jazda Qazaqstannyń astanasynda óner kórsetedi. Bul týraly týrdyń resmı paraqshasynda jarıalandy, dep habarlaıdy Ulys.

Álemdik juldyz Qazaqstanda alǵash ret konsert beredi, ol 1 tamyzda elordalyq «Astana Arena» sport kesheniniń sahnasynda ótedi.

"Osy jazda birneshe tańdaýly shoýda óner kórsetemin. Sahnaǵa qaıta oralyp, bárińizben júzdesýdi asyǵa kútemin. Tym kóp ýaqyt ótti. Bul keremet jaz bolady", - dep jazdy ánshi 7 sáýirde.

Biz týraly
ulys.kz — aqparattyq, saraptamalyq jáne tanymdyq baǵyttaǵy materıaldardy beredi.
 
Mýltımedıalyq joba zaman talabyna saı jasalǵan. Qazaqstannyń aqparattyq naryǵyn sapaly
kontentpen qamtamasyz etýge úles qosýǵa baǵyttalǵan. Mundaǵy saraptamalyq, tanymdyq
maqalalar san salany qamtıdy. Geostrategıa, geoekonomıka, geosaıasat, halyqaralyq
qatynastar men eldiń ishki-syrtqy saıasaty, ekonomıka, jahanda bolyp jatqan tektonıkalyq
ózgerister men trend taqyryptar ulttyq múdde turǵysynan tereń taldanyp qazaq
oqyrmandaryna jetkiziledi. Ortalyq Azıa men Túrki álemine erekshe kóńil bólinedi.