AES - bazalyq generasıanyń eń ekologıalyq taza túri. AES – ekologıaǵa zıan degen pikir ol shyndyqqa janaspaıdy. Mundaı pikirdi ǵalym Baqbergen Kereı aıtty, dep habarlaıdy Ulys.
"Atom elektr stansıalary kómirteksiz energıanyń negizgi quramdas bóligi sanalady. Sondyqtan, odan múldem ekologıa zardap shekpeıdi. Kerisinshe, bul elektr ortalyǵy parnıktik gazdyń áserin azaıtýǵa kómektesedi. Aıtalyq, 1000 MVt bolatyn atom elektr stansıasyn jyl saıyn paıdalansa da, parnıktik gazdar shyǵyny 8 mıllıon tonnaǵa azaıyp otyrady.Atom elektr stansıalary kómir nemese tabıǵı gaz qondyrǵylaryna qaraǵanda otyndy áldeqaıda az tutynady, bul kómirtegi beıtaraptyǵy maqsattaryna qol jetkizýge kómektesedi. Onyń ústine ol sarqylmas qýat kózi.Birikken Ulttar Uıymynyń Eýropalyq Ekonomıkalyq Komısıasynyń (BUU EEK) uıǵarymymen, tek osy atom energetıkasy ǵana parnıktik gazdy eń az bóletin energıa túri dep bekitilgen.Al, odan ózge enegrıa túrleri, máselen: kómir – 820 gram/kVt/saǵ (SO2 balamasy), tabıǵı gaz – 490 gram, sý elektr stansıalary – 24 gram, SES (kún konsentratory) – 48 gram, atom – 12 gram bóledi", - deıdi ǵalym.
Onyń aıtýynsha atom energıasy qazirgi jahandyq jylynýmen kúresý quraldarynyń negizi. Mysaly, Eýropadaǵy atom elektr stansıalary jyl saıyn 700 mıllıon tonna SO2 shyǵaryndylaryn boldyrmaıdy.
"AES qorshaǵan orta men adam densaýlyǵyna kesiri mol degen jańsaq pikir. Atom elektr stansıasyn salýdaǵy basty negizgi basymdyq pen prınsıptiń biri – onyń qorshaǵan ortaǵa zıandy áseriniń bolmaýy. Aldyn ala baǵalaýlar júrgizilgen bolatyn. Nátıjesinde, atom elektr stansıasyn salý jáne ony paıdalaný kezinde Balqash kóli nemese Ertis ózeniniń ekojúıesine eshqandaı qaýipterdi anyqtaǵan joq. Munymen jumys toqtamaıdy. Ári qaraı jobanyń tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemesin ázirleý kezeńinde ǵylymı jáne ınjenerlik mamandar jan-jaqty jáne jan-jaqty zertteý jurgizetin bolady. Qazaqstan Respýblıkasy Ekologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń málimetinshe 2021 jylǵy qyrkúıektegi jaǵdaıǵa sáıkes, Ertis ózeni baseıniniń sý resýrstary 30,4 mlrd m3 quraıdy. Atom elektr stansıasynyń tehnologıalyq sıkli kezinde sýdyń býlanýynan bolatyn shyǵyn jylyna shamamen 63 mln m3 dep baǵalandy (qýaty 2400 MVt atom elektr stansıasy úshin). Bul jalpy sý resýrstarymen salystyrǵanda proporsıonaldy túrde áldeqaıda az. Osyǵan baılanysty atom elektr stansıalarynyń sý tutynýy Ertis ózeni baseıniniń jaǵdaıyna aıtarlyqtaı áser etpeýi kerek degen boljam jasaldy. Balqash-Alakól baseıni sý resýrstarynyń kólemi 25,2 mlrd m3 dep baǵalanady, bul da atom elektr stansıasyn salqyndatý úshin qajetti kólemnen aıtarlyqtaı kóp, sondyqtan stansıa bul baseınniń sý quramyna keri áser etpeıdi.Jalpy álemde tabıǵı sý qoımalarynyń jaǵasynda atom elektr stansıalaryn salý tájirıbesi keń taraǵan jáne atom elektr stansıalaryn paıdalanatyn dúnıejúzinde stansıalardyń sý qoımasyna teris áser etý faktorlary áli birde-bir ret kezdesken joq. Kerisinshe, tájirıbe kórsetkendeı, atom elektr stansıalaryn qorshap turǵan ekojúıe belgili bir damý ústinde. Mysaly, atom elektr stansıalarynyń salqyndatqysh toǵandarynda balyqtar olardyń alýan túri jıi ósiriledi, keıbir jaǵdaılarda balyq aýlaý boıynsha halyqaralyq chempıonattar ótkiziledi. Sondyqtan, sarapshylar atom elektr stansıasy – bazalyq qýattyń turaqty ári senimdi kózi degendi zor senimmen aıtady", - dep tolyqtyrdy maman.
