Бұл жерден ұтылмай шығуым керек! 3 жыл бұрын ол казино табалдырығынан алғаш аттағанда өз-өзіне сондай серт берген. Әуелде ол сертін орындап та жүрді. Оның тым сергек ойнайтынын, қолы жүрмей бастағанда бірден ес жиып сыртқа шығар есікті іздейтінін көрген бірді-екілі казинолар келесі барғанында кіргізбей қайтарған. Бұл оның ішінде «Мен казиноларға қолайсыз клиентпін» деген мақтаныш туғызған. Осы мақтаныш кейін орға жықты. Алғашында казиноға 500-1000 доллармен ғана баратын кейіпкеріміз кейін құмар ойынға деп қана отбасы бюджетінен тыс 80 мың доллар ұстап жүретін күйге жеткен.
Ұтысқа салатын ақшаның сомасымен бірге казинода өткізетін уақыт та ұлғая берген еді. Қазір қарап отырса, тәуліктің 24 сағатын түгел құмар ойынның үстелінде өткізген кездері болған екен.
Салмақты мінезімен, орынды сөзімен, орнықты жүріс-тұрысымен ел-жұртқа сыйлы атанған жігіт қанағаттан айырылған күннен бастап қазақи тәрбиесін тонатып, құмар ойынның құлына айналып шыға келеді. Ең алғаш рет казиноға 30 мың доллармен барып айналасындағыларды «таңғалдырғаны» есінде. «Ұттырған ақшамды қайтармай кетпеймін» дейтін қағидаты басында мүлтіксіз жұмыс істейтін еді. 4 рет 30 мың долларды түгел ұттырып, 4 рет қайтарып алғанда мұны тағдырдың ескертуі деп емес, жолының болғыштығы деп бағалағаны және бар.
Қатарынан төрт рет есе қайтарғанымен бесінші рет ойбай ұтылған еді. Құмға құйған судай сіңіп жоқ болған 30 мың долларды еселеп қайтарам деген есек дәмемен 15 мың долларды тағы салды. Ол кезде абыройына сызат түсе қоймаған бұған қарыз беретін таныстары баршылық еді. Бірақ соның 10 мың долларын ғана қайтара алды. Қалған 5 мың долларды қайтару керек деген желеумен казино табалдырығынан тағы аттайды, ұтылады. Осылай басталған әуестік оны 200 мың доллар қарызға тап келтіргенде есін бірақ жиған еді. Қарыздың күліп кіріп, жылап шығатын әдеті. Астында көз жауын алатын көлігінен айырылғаны бер жағы ғана екен. Бұрынғыдай ел алдына шығу түгіл телефон тұтқасын көтеруден қашатын жағдайға жетеді. Кейіпкеріміз мойнындағы 200 мың долларды казинодан қайтару енді тіптен мүмкін емес екенін дос-жаранды қойып үйдегі аға-бауыр мен жарға жексұрын атанған кезде ғана түсінген болатын.
Бұл ойдан шығарылған кейіпкер емес. Аты-жөні – Бағлан Әбдірайымов. Қазақ эстрадасының жарық жұлдызы, «Жігіттер» квартетінің солисі дәл осылай құмар ойынның құлына айналды дегенге өзі айтпаса сену де қиын. Өз басындағы осы бір оқиға өзгеге сабақ болсын деген ниетпен кейін «Зеро» деген фильм де түсірді.
«Тек «әттеген-ай» дейтін өкініштер бар. Қарыздан құтылу жолында көп адамға жексұрын болдым. Менің қатарластарым әкесіне көлік, анасына жаңа үй сыйлап жатқанда мен уайым «сыйлағанымды ойласам» отыра алмай кетемін. Казиноға екінші рет барғанымда маған ешкім: «Қой», «Сен қайтып келіпсің ғой» деген жоқ», - деп еске алады өзі.
20 миллион халықтың ішінен суырылып шығып, атақ пен абыройға, байлық пен табысқа жеткен танымал адамның өзін осынша мүсәпір күйге түсірген лудомания дейтін дерт қарапайым адамға қаншалықты ауыр жүк арқалайтынын осы мысалдан-ақ көруге болады.
Ресми ақпарат бойынша, Қазақстанда ойын бизнесінің 26 субъектісі бар. Оның алтауы казино, тоғызы ойын автоматтары орнатылған зал, 11-і букмекерлік кеңсе. Бірақ бұл ресми тіркелгендері ғана екенін ұмытпау керек.
2020 жылы букмекерлік кеңселер мен тотализатор кеңселерінің кассалары түгелдей Қапшағай жағалауы мен Бурабайға көшірілген. Бұл тәртіпке бағынғысы келмегендер де болды. Өйткені ұтыстан пайда тауып отырған кәсіпкерлер Қапшағай мен Бурабайдағы бәсекеге шыдай алмайтынын жақсы білетін. Ол жақта кілең қалталылар жүргенімен, оларды алдау жергілікті аңқау халықты алдаудан әлдеқайда қиын болатынын жақсы білетін. 2021-2024 жылдар аралығында мемлекет талабын орындамаған 36 ойын мекемесі лицензиясынан айырылды. Бұл 28 букмекерлік кеңсе, 6 тотализатор және 2 ойын автоматының залы жабылды деген сөз.
«Ет бұзылса, түс себеміз, тұз бұзылса не себеміз» дегендей оффлайн казиноның жабуға болады. Ал онлайн казиноға айыл жиғызу мүмкін емес деуге де болады. Үкімет заңсыз ойын бизнесі мен лудоманияға қарсы іс-қимылдың 2024-2026 жылдарға арналған кешенді жоспары арқылы интернет-казинолар мен заңсыз букмекерлік сайттарды жоюды көздеп отыр. 2024 жылы 450 ресурсты, 2025 жылы 990 ресурсты, 2026 жылы 1782 ресурсты бұғаттамақшы. Бірақ мұндай сайттар мен интернет-казиноларды бұғаттау мәселені түбегейлі шешеді десек, жалған сөйлеген болар едік. Қазақстан аумағында бұғатталған сайтқа VPN арқылы кедергісіз кіруге болатынын кәнігі лудоман түгіл ойын баласы да жақсы біледі.
Кейіпкеріміз Бағлан Әбдірайымов You Tube арналардың біріне берген сұхбатында казинолар кеше ғана тонап қоя берген клиент ертеңінде қайта келсе, үйіне қайтарудың орнына қуана қарсы алатынын айтып шағымданған еді. Дегенмен мемлекет бұл мәселені казиноларды міндеттеу арқылы емес, әр азаматқа өзін құмар ойыннан шектеу арқылы шешуді жөн көріп отыр. Бір жағынан бұл ең ұтымды жолы деуге де келеді. Әр казиноға күн сайын кіретін адамның әрқайсысы кеше қанша ақша ұттырғанын анықтау мемлекеттің шаруасы болады деу және онда шаруаны шашаусыз атқару мүмкін емес те.
Биылғы наурыздан бастап Қазақстанның кез келген азаматы eGov mobile мобильдік қосымшасы арқылы өзін құмар ойындарға және бәс тігуге қатысудан 6 айдан 12 айға дейінгі мерзімге ерікті түрде шектеу туралы өтініш бере алады. Бұл мүмкіндік Қазақстан аумағында тұрақты тұратын, eGov жүйесіне тіркеле алған шетелдіктерге де ұсынылып отыр. Екі айдың ішінде ғана осы мүмкіндікті 110 мыңнан астам адам пайдаланған көрінеді.
Жоғарыда айтқан заңсыз ойын бизнесі мен лудоманияға қарсы іс-қимылдың 2024-2026 жылдарға арналған кешенді жоспарында құмар ойындарға және бәс тігуге тұрақты қатысатын адамдар санын 350 мыңнан 201,6 мыңға дейін азайту көзделген. Осыған қарап қазір елімізде құмар ойынның шырмауында 350 мың адам жүр деп айтуға болады.
Адамның пешенесіне жазылған бақтың қай күні, қай сәтте, қай жерден төгіліп түсетінін кім білген? Біреу өмір бойы тырысады да, ештеңе шықпайды. Біреу шай ішіп отырып, шынайы жеңімпаз атанады.
Астаналық Ермек Баимбетов — дәл сондайлардың бірі. Жаңа көлік емес, жаңа үмітке ие болған азамат. Оның бағы — ғаламтордың ар жағынан келген. Ал бақыт — қою, күрең шай үстінде күтіп тұрған.
Бір күні Ермек "Сәтті жұлдыздың" жарнамасын көреді. Біреулер мұндайға селт етпейді. "Бәрібір жолым болмайды" дейді. Ал Ермек... тәуекел етті. Екі билет сатып алды. Бар болғаны — екі билет! Бірі — жай қағаз. Екіншісі — 10 миллион теңгелік алтын құжат болып шықты.
"Кешкі шай үстінде отыр едік. Қоңырау шалынды. «Сіз көлік ұтып алдыңыз», дейді. Ә дегенде алаяқтар шығар деп ойладым. Бірақ билет нөмірін айтты, телефон нөмірін айтты. Сайттан қарап едім — шынымен де мен екенмін..." – дейді өзі.
Кейде сене салу қиын. Әсіресе қазақ сенім мен күмәннің арасында жүреді. Ал Ермектің қуанышы — кейінірек келді. Бастапқыда – тосын, кейін – тұщымды. Ол көлікті емес, оның орнына берілетін 10 миллион теңгені таңдады. Қайда жұмсамақ? Бір бөлігі — әкесінің еміне, қалғаны — несиеге.
Кім не десе де, бұл — бір адамның ғана емес, бір әулеттің жеңісі.
Сәтті жұлдыз – сәтті күннің хабаршысы ма?
«Сәтті жұлдыз» ұлттық лотереясы — соңғы он жылда мыңдаған адамның үмітіне ұшқын берген ұйым. Еліміздің түкпір-түкпіріндегі 200-ден астам сауда нүктесінде армандар билетпен сатылып жатыр десек, асыра айтқандық болмас.
Жеңімпаз көп. Ең үлкен жүлде — 150 миллион теңге. Қызылордадан шыққан қатысушы ұтып алған. Бұл енді қарапайым байлық емес, бір өңірдің жаңалығы.
Ал алда не күтіп тұр? Тағы да пәтер, тағы да көлік!
Қазақ "көп қорқытады, терең батырады" дейді. Көптің ішінен дара шығу оңай емес. Бірақ келесі мүмкіндіктер де дайын тұр:
20 сәуір — пәтер ойнатылады («TeleBingo» ойыны);
30 сәуір — автокөлік ойнатылады («6/49» ойыны);
Джекпот қазірдің өзінде 572 миллион теңге болып тұр! Сандардың өзі сөйлеп тұр.
Міне, осының бірі — «ЛотоНабор Квартира». 5 билеттен тұратын бұл жинақ — пәтерге апарар бес қадам. Әр билет — өз алдына бір мүмкіндік.
Ұтыс жексенбі, 20 сәуірде, сағат 10:00-де, «31 арнада» тікелей эфирде өтеді. Көзбен көріп, көңілмен ұтудың жолы осы.
Жеңіс жеке емес, қоғамға ортақ
Жеңіске жеткен әр теңгенің 10 пайызы — қазақ спортына кетеді. Тағы 10 пайызы — «Қазақстан халқына» қоғамдық қорына аударылады. Демек, біреудің бағы — елге қайырлы. Ойын ойнасаң да, оймен ойнар кезең бұл.
Ермектің жолы болды. Келесіде кім біледі — бағыңыз сізге бұйырып қалуы да ғажап емес. Қайраттан туған қайсарлық пен үміттің арасы кейде бар болғаны екі билет қана.
мариалдың ақысы төленген.
Телефон шырылдады. «Сіз пәтер ұтып алдыңыз» деді. «Алаяқтық емес пе?» деп ойлады. Екі күн бойы сенбеді. Үшінші күні ғана Алматыдағы бас кеңсеге кіргенде барып көз жеткізді. Шын екен. Қағаз жүзінде емес, өмірде.
Бұл – Василийдің хикаясы. Ол – қарапайым еңбек адамы. Еліміздің өндіріс орындарында жиырма жылдан бері вахталық әдіспен жұмыс істеп келеді. Алматыда тұрады. Алыс жол, ауыр жұмыс, ұзақ ауысым – бәрі үйреншікті. Бірақ мына жаңалық оған мүлде үйреншікті емес.
– Лотереяға шамамен екі жылдан бері қатысып жүрмін, – дейді ол. – Аптасына кемі екі рет билет аламын.
Сәті түскен күн – дәл осы апта. Қолына тиген – баспана. Бірақ бұл қуаныш бастапқыда күмәнмен келген.
– Басында шын айтсам, сенбедім. «Скам шығар» деп ойладым. Қазір кім көрінген телефон шалып, алдап-арбайды ғой. Бірақ бірнеше мәрте хабарласты. Кейін өзім келіп көрдім. Міне, сол кезде ғана рас екенін түсіндім, – дейді Василий.
Жеңімпазбен сөйлесіп отырғанда оның сөздерінде бір заңдылық байқалды: үміт үзілмеген. Ол сеніп келген. Сенімінің сыры – сабыр мен тұрақтылық.
– Бұған дейін де үмітімді үзбей, билет алып жүрдім. Қазір сенімім тіпті күшейді. Одан әрі де қатыса берем, – дейді.
Бір қызығы, Василий жеңісі туралы ешкімге айтпаған. Қазір де айтқысы жоқ. «Тыныш өмір сүргің келсе, көпке жария етпе» дейді. Оның бұл сөзі бүгінгі қоғамның бір көрінісі іспетті.
– Ашық айтып, жария еткен дұрыс емес деп ойламаймын. Күнде біреу хабарласып, мазаны алады. Сол үшін ешкімге айтпадым, – дейді ол.
Лотереяға келсек, Василий көбіне TeleBingo мен 5/36 билеттерін сатып алады. Бастапқыда сандарды өзі таңдайтын. Тіпті нумерологияны зерттеп көрген. Бірақ соңғы уақытта бәрін автоматқа тапсырған. Ұтқан нөмір де автоматты түрде таңдалған.
– Бұрын ірі сауда дүкендерінен қағаз билет алатынмын. Соңғы алты айда онлайнға көштім. Ыңғайлы әрі жылдам, – дейді.
Сөз соңында ол барлық қатысушыларға қарапайым, бірақ сенімді кеңес берді:
– Үміт үзбеңіздер. Бәлкім, бір күні сіз де ұтып қаларсыз. Ештеңе де бекер емес.
Танымал қоғам қайраткері айтқандай, «Бақыт – дайын тұрған қақпа. Бірақ оны ашу үшін сенімнің кілті керек». Василий сол кілтті тапты. Енді жаңа өмірдің есігін ашты.
Келесі кезек – Кроссовер!
30 сәуір күні сағат 22:00-де өтетін кезекті тиражда басты жүлде – 282 819 500 теңгеден асады және Кроссовер автокөлігі ойнатылады.
«LOTO 6/49» лотереясының ЛотоЖиын форматында ұсынылған арнайы топтамасы арқылы әр қатысушы бір емес, бірден 6 мүмкіндікке ие болады. Әрбір ЛотоЖиын 6 билеттен тұрады, ал сандар жүйесі кездейсоқ таңдалады. Ұтысқа қатысу онлайн режимде қолжетімді.
Тікелей эфир YouTube желілесіндегі Satty Zhuldyz арнасы арқылы жүргізіледі.
Әлеуметтік жауапкершілік:
Ойыннан түскен табыстың 10%-ы отандық спортты қолдауға, ал тағы 10%-ы «Қазақстан халқына» қоғамдық қорына аударылады.
Мүмкіндік қашан келіп қалатынын ешкім білмейді. Василийге бұйырған бақыт, бәлкім, ертең сіздің есігіңізді қағар!
Ол келді. Бірақ бетін көрсетпей келді.
Себебі – жеңісі жай ғана сәттілік емес. Қауіп-қатерімен бірге келген құпия.
Қолындағы ұтыс – үш жүз миллион теңгеге жуық. Долларға шақсаңыз – жарты миллион.
Мұндай сома қазақтың түсіне кірсе, шошып оянады.
Ал мына азамат – оянып тұрып ұтып алған.
Ұлттық лотереяның «LOTO 6/49» лотереясында рекордтық ұтыс иесі атанған Қайрат есімді кәсіпкер – бүгінгі күннің «жұлдызды жеңімпазы». Бірақ ол атаққа емес, қауіпсіздікке жақынырақ. Жеңген сәтте де, жар салған жоқ. Үндемеді.
Үйіндегі әке-шешеге де айтпады. Себебі оларды уайымдатып қойғысы келмеді.
Қайраттың таңдауы түскен тиражды лотерея – «LOTO 6/49».
Ережесі қарапайым: қырық тоғыз нөмірдің ішінен алтысын табасыз. Бірақ сол алты сан дәл келсе – арманыңыз орындалып, өміріңіз өзгеруі мүмкін.
Бұл – жүйелі джекпот. Егер басты ұтысты ешкім ұта алмаса, келесі тиражға қосылады. Сөйтіп, сәт сайын сомма өсіп отырады. Қайраттың жолы сондай бір сәтте ашылды. Және бұл сәт – еліміз үшін рекорд.
Иә, бұл – Тәуелсіз Қазақстан тарихындағы ең ірі лотереялық ұтыс.
Бұған дейін мұндай көлемдегі жүлде тіркелмеген. Демек, Қайрат тек жеңімпаз емес, жаңа кезеңнің статистикасын да бастап берді.
Қарызы көп пе? Көп.
Пандемияда алған қарызы – 150 миллион теңге.
«Соны жабамын», – дейді.
Алып-ұшпайды. Тосын байлықтан тасынып кетпейді.
Қайта, арқалағаны ауыр, айтқаны сабыр.
«Мұндай ұтыс түсті» деген SMS келгенде де сенбепті.
Көңілі үйренгені – бес жүз теңге, бес мың теңге.
Ал мынау – санаға сыймас сан.
Ең бастысы – ол қатысуды тоқтатпайды. «TeleBingo, 5/36, LOTO 6/49 лотереяларына қатысып жүрмін. Тағы да бақ сынаймын», – дейді.
Бұл – жеңген жанның емес, жеңілмеген мінездің сөзі.
Жұлдыз киіп алған жеңімпаз – бүгінгі қоғамның көрінісі.
Қорқақ қоғам. Мақтанудан емес, жария болудан қорқатын заман.
Бақытты жасырып ұстау – жаңа дәстүрге айналды.
Бәлкім, Қайраттың шынайы жеңісі – ақшадан бұрын осы сабыр мен есті қадам болар.
**** Мақаланың ақысы төленген
