Әлемдегі ең қауіпті мамандықтардың бірі – өрт сөндіруші қызметі. Жылжымалы сатыға көтерілу, газқағарды қолдану, қалың түтінде қорғану, жүгіру, секіру, ауыр заттарды көтеруді үйрену аса қиын жұмыстардың бірі. Бұдан да аса қиыны және ең маңыздысы - әр сәтте біреудің өмірін сақтап қалу үшін өз өмірін қатерге тігуге дайын болу. Құтқарушылар шаршаудың не екенін, «мүмкін емес» деген сөздерді білмейді. Кез-келген уақытта, кез-келген ауа райында, ыстықта, қатты аязда өзінің жеке көңіл-күйіне қарамастан адамдарды қиын жағдайдан құтқару үшін отқа да, суға да түседі. Құтқарушылар өте мейірімді әрі аса жауапты адамдар. Ол жүректілік пен батылдықты қатар алып жүреді. Өрт сөндірушілер күн сайын өлім мен өмірдің арасында арпалысып жүреді. Себебі, бұл іс сәл мүлт кетуді кешірмейді. Біздің елімізде осы бір қиын да, қызықты мамандықты өмірінің мәніне айналдырған адамдар бар. Олардың өмірі мен еңбегі талайларға үлгі. Өйткені олар өздері таңдаған мамандықты шын сүйеді, әрі өздері еңбек ететін салаға жан-тәндерімен берілген. Мұндай мамандар үшін атақ-абырой мен табыс та бірінші орында емес, маңыздысы – кәсіптеріне деген адалдық. Осындай жауапкершілігі мол мамандықты атқарып жүрген азаматтардың бірі – Көкшетеу қаласындағы № 1 мамандандырылған өрт сөндіру бөлімінің аға инженері Ербол Клушев. Ербол өрт сөндіру саласында 20 жылдан бері еңбек етіп келеді.
- Өзіңіз туралы айтып берсеңіз?
- Мен 1983 жылы дүниеге келгенмін. Осы Ақмола облысының тумасыммын. 2002 -2004 жылдары Қазақстан Республикасының Республикалық ұланындаазаматтық борышымды өтедім. 2004 жылы Көкшетау қаласындағы №1 мамандандырылған өрт сөндіру бөліміне жүргізуші болып жжұмысқа орналастым. Осылай менің өрт сөндіру қызметім басталды десем болады. Соңғы 5 жыл болды аға инженер қызметіндемін. Кейін келе Көкшетау техникалық институтын бітіріп алдым.Үйленгенмін, 2 қызым бар.
– Ең алғашқы өртпен арпалысқан кезіңіз есіңізде ме?
– Есімде. Бұндай жағдай әрбір өрт сөндірушінің басында болған шығар, сірә… Біз өрт сөндірушілер күнде батылдыққа барамыз. Өйткені кез келген өрт оқиғасы қауіпті. Сол үшін де өрт – тілсіз жау деп аталады. Әрине мен жалғыз емеспін. Бірақ сен өзің үшін емес басқалар үшін жауапкершілік алған кезде барлығын ұмытасың.
Жұмыс өтіліңіз - 20 жыл, аз уақыт емес. Осы уақытта қанша өрт сөндіргеніңіз есіңізде ме?
- 2004 жылдан бері өрт сөндіру қызметінде еңбек етіп келе жатқандықтан нақты санын айту қиын. Бір ауысымда түрлі санда өрт болып тұратын. Оның қазір нақты саны есіме түспеу тұр. Сондықтан өрттің бірін екіншісінен ерекше болған еді деп бөле-жара айта алмаймын.
– Оқыс жағдай кезінде көзсіз батылдыққа барған сәтіңіз болды ма?
-Әрине, ондай жағдайлар өте көп болады. Мен 20 жыл өрт сөндіру саласында еңьек етіп жүрмін. 20 жылдық қызмет барысында көптеген түрлі жағдайлар болды — кішігірім тұрмыстық өрттерден бастап ауыр өрттерге дейін. Әрбір өрт оқиғасында құтқарушының әрекеті маңызды. Ерекшеленетін ерекше нәрсе жоқ, өйткені біз үшін күн сайын жаңа сынақ және адамдарға көмектесуге мүмкіндігіміз бар.
- Тұрғын үйлерден шыққан өртті сөндіруде қандай қиындықтар бар?
- Егер ол бірнеше қабатты үй болса, онда ең қиыны өрт болған жерге жету көп уақытта қиындық тудырып жатады. Тұрғындар аулаға көліктерін қойып тастағаннан кейін діттеген жерімізге жете алмай қиналамыз. Айталық, өрт сөндіру көлігі өте алғанымен сатысы бар көліктің жетуі мүмкін болмай жатады. Ол жоғары қабаттағы адамдарды құтқару үшін аса қажетті техника екені айтпаса да түсінікті.
– Көбі бұл мамандыққа баруға дауаламайды. Ал сіз өз мамандығыңыздан бақыт таба алдыңыз ба?
– Шыны керек, осы мамандықпен қызмет ету маған көптеген мүмкіндіктер сыйлады. Өрт сөндіруші болу физикалық тұрғыдан ғана емес, ақыл-ой жағынан да қиын. 20 жылдық қызметімде мен әртүрлі төтенше жағдайлармен күресуді үйрендім, мұнда күш пен төзімділік қана емес, сонымен қатар салқынқандылық, тез шешім қабылдау қабілеті де маңызды. Өрт сөндіруші ретінде жұмыс істеу әрқашан тәуекел мен жауапкершілік болып табылады, өйткені адамдардың өмірі мен олардың мүлкінің қауіпсіздігі сіздің әрекеттеріңізге байланысты. Мен өрт сөндіру саласына жұмысқа орналасып, дос-жараң, жақсы әріптестер таптым, отбасылы болдым. Мен үшін бұдан асқан бақыт жоқ. Сол үшін де мамандығымнан бақыт таба алдым деп айта аламын.
– Сіз үшін ең үлкен құрмет не?
- Мен үшін ең жақсы сыйлық — бұл менің туыстарымның және айналамдағы адамдардың дені сау әрі бақытты ғұмыр кешуі. Әрине, қызмет еткен жылдары әртүрлі марапаттарға ие болды, бірақ өз жұмысымның адамдар өмірін сақтауға және адамдарға тыныштық әкелуге көмектесетінін көруден маңызды ештеңе жоқ.
– Сіздің мамандықта асқан жауапкершілік пен өжеттілік қажет. Сіздің ойыңызша өрт сөндірушінің бойында тағы басқа қандай қасиеттер болуы керек?
– Әрине, ең басты керек екі қасиет ол – жоғары жауапкершілік пен өжеттілік. Осындай қызметте жүрген соң, түрлі жағдайлар орын алып жатады. Сондай сәттерде психологиялық және физикалық тұрғыда мықты болу да әрбір өрт сөндірушінің міндеті. Өрт сөндіруші бірінші кезекте өз елінің патриоты және кез келген уақытта адамдарға көмек қолын созатын жанашыр азамат болу керек деп ойлаймын. Жалпы, бұл салаға келген әрбір қызметкер өз қызметін жақсы білуі тиіс. Өйткені, бізге ең алдымен шапшаңдық пен батылдық қажет. Кез келген уақытта құрал- саймандарымыз сақадай сай болуы міндетті. Ол үшін күнделікті дайындық жаттығулары болып тұрады. Негізінде біздің команданың күші ең алдымен – бірлік пен сенімде. Оған қоса, қайсарлық пен қырағылықта.
– Кей кездері өрт сөндірушілердің еңбегі тасада, еленбей қалып қойып жатады. Жалпы сондай сәттерде іштей реніш болмай ма?
– Негізгі ісіміз адам өмірін аман алып қалу мен өртті ауыздықтау болған соң, біздің жұмыс мақтау-марапатты көздеу мақсатында жасалмайды. Сол үшін ешқандай реніш те, өкініш те болмайды. Біз жұмысымыз үшін ешқашан марапат күтпейміз. Біздің марапатымыз – адамдарды құтқарып, өрттен аман алып шығу.
- Тілсіз жау құрбанын таңдап жатпайды. Өрт сөндіруге аттанып бара жатқанда қорқыныш сезімі бола ма?
- Әрине, қорқыныш сезімі әрқашан болады. Барлық уақытта әр нәрседен қауіптенесің. Өйткені, өрт кезінде түрлі жағдай болып қалуы мүмкін. Сондықтан тиісті әрекет жасар алдында барлық тәуекелді шұғыл арада ой елегінен өткізіп, қандай қатер төнуі мүмкін екенін бағамдап алған жөн. Алды-артына қарамай ешкім өртке қойып кетпейді. Тіпті, жұмысқа жаңа алынған жас мамандардың өзіне ойланбастан опық жеп қалмауы үшін әр қадамын абайлап басу үйретіледі. Кез келген адамда қорқыныш сезімі болады. Ақымақтарда ғана қорқыныш болмайтын шығар.
– Өртенген ғимарат ішіндегі жанның немесе сіздің өміріңіз, яғни қос таңдау тұрса қайсысын таңдар едіңіз?
-Өрт сөндіруші құтқарушы болғандықтан, өз өмірімізден өзгенің өмірін әр қашан жоғары қоямыз. Біздің негізгі міндетіміз - адам өмірі мен мүлкін құтқару, сондай-ақ өртті жою. Біз өз жұмысында түрлі экстремалды жағдайларға тап боламыз. Ондай кезде жақсы физикалық дайындық, жоғары стресске төзімділік, сондай-ақ әртүрлі арнайы құрылғылар мен авариялық-құтқару жабдықтарын пайдалану дағдылары қажет.
- Өрт сөндіру мамандығының қандай басымдығы бар?
- Біздің жұмысымыз өте қызықты. өрт болып жатқан жерге келіп, қызыл жалынмен арпаласу сәтін көрген кезде құлшынысың оянады, бәрі қызық көрінеді. Жылдам әрі тез шешім қабылдап үйренесің. Басқа мамандықта өзімді елестете алмаймын. Сондықтан өрт сөндіруші қызметін ештеңемен салыстыра алмаймын. Жалпы адамдарға көмектесу, оларды құтқару керемет емес пе?! Одан артық қандай басымдылық керек?!
– Сұхбатыңыз үшін рақмет!
